I Why The Classics
Bei Dao Zbigniew Herbert Zagajewski R. Carver Milosz Bolano Poems Charles Simic Brodsky Borges Cavafy_Ithaca Octavio Paz Thu 2013 NXH's Poems of the Night Lửa & Khoa Hữu & Celan TNH Poems Haiku_Buson Xmas 26 Dec 1999 Mark Strand Mahmoud Darwish W.S. Merwin TTT_9_Years Trang thơ Dã Viên The Lunatic by Simic Map by Szymborska Serbian Poetry ed by Simic Baczinski by AZ A Defense of Ardor by AZ Thơ Joseph Huỳnh Văn Emily Dickinson 1 |
Album | Thơ | Tưởng Niệm | Nội cỏ của thiên đường | Passage Eden | Sáng tác | Sách mới xuất bản | Chuyện văn
Dịch thuật | Dịch ngắn | Đọc sách | Độc giả sáng tác | Giới thiệu | Góc Sài gòn | Góc Hà nội | Góc Thảo Trường Lý thuyết phê bình | Tác giả Việt | Tác giả ngoại | Tác giả & Tác phẩm | Text Scan | Tin văn vắn | Thời sự | Thư tín | Phỏng vấn | Phỏng vấn dởm | Phỏng vấn ngắn Giai thoại | Potin | Linh tinh | Thống kê | Viết ngắn | Tiểu thuyết | Lướt Tin Văn Cũ | Kỷ niệm | Thời Sự Hình | Gọi Người Đã Chết Ghi chú trong ngày | Thơ Mỗi Ngày | Chân Dung | Jennifer Video Nhật Ký Tin Văn/ Viết
Thơ Mỗi Ngày
Thơ Mỗi Ngày
True Love
True love. Is it normal is it serious, is it practical? What does the world get from two people who exist in a world of their own? Wislawa Szymborska Tình Thiệt
Mối tình thiệt. Nó bình thường nó trang trọng, hay nó thực tiễn? Thế gian biết được gì chuyện hai người chung sống trong thế giới riêng của họ? Lý Ốc dịch http://www.gio-o.com/LyOcBR/LyOcThoTinhTheGioi.htm Note: "serious", theo GCC, không thể dịch là “trang trọng”, solemn, mà là, nghiêm túc, nghiêm trọng… Hai người yêu nhau, chàng tính chuyện lâu dài, bèn đề nghị xin bàn tay, xỏ cái cà rá, nàng sửng sốt, nè, thiệt không đấy, đại khái như thế. Trang trọng, nếu có là lúc khác, khi cả hai đứng trước bàn thờ, trước hai họ. Thí dụ vậy. Thế gian “biết” được gì. Từ "biết" này, cũng hỏng. Get, là được. Thiên hạ “được” cái chó gì khi hai kẻ yêu nhau, chứ “biết” làm khỉ gì! Cái từ serious này, GCC có 1 kỷ niệm thật là tuyệt vời về nó, khi ở Trại Tị Nạn Thái Lan. Thời gian đó, thanh lọc xong rồi, đậu rồi, bèn được chuyển từ Trại Cấm Skiew lên Trại Chuyển Tiếp, Transit, Panat Nikhom, gặp phái đoàn Canada, nhận rồi, bèn được ra ngoài đời, là Khu Y Tế Của Cao Uỷ, khám sức khoẻ, để lấy chuyến bay. Cái tay bác sĩ trưởng, người Ý, tên là Panza, hình như vậy, đã từng gây lộn với an ninh Thái, về thái độ của họ, đối với người tị nạn, Gấu Cái có mấy cái truyện ngắn về ông này, chưa sửa sang lại, để đem in. Gấu nhắc tới chuyện đó với ông ta, theo kiểu làm quà, và, khi biết Gấu là nhà văn Mít, ông mừng quá, nói, tôi đương cần 1 tên như ông, hà, hà! Gấu trợn mắt lé, ngạc nhiên. Ông giải thích, Y Tế Cao Uỷ, tức ông ta, đang cần 1 người dịch qua tiếng Mít, 1 bản văn bằng tiếng Anh, để sử dụng cho 1 cái video phòng ngừa AIDS. Thế là ông trao cho Gấu bản tiếng Anh. Trong có 1 câu, đại khái, AIDS là 1 vấn đề rất serious. Gấu bèn nói, serious, không được, mà phải là, dangerous. Như Danger De Mort, trong trường hợp điện cao thế. Ông đọc đi đọc lại bản văn, nghĩ 1 hồi, bèn gật gù, đúng như thế. Phải là nguy hiểm chết người. Bà nữ thi sĩ Balan, nếu còn sống, và, nếu đọc được những dòng này, chắc cũng sửa lại câu thơ: Lấy nhau ư, nguy hiểm chết người đấy! Hoặc, lắc đầu bỏ đi, mi làm phiền ta quá, kiếp trước mi đúng là con đỉa. Hoặc, bây giờ ta hết lãng mạn rồi. Hoặc... Bản tiếng Việt, theo GCC, cẩu thả quá. Những từ “serious, get…” biết tí tiếng Anh, là biết nghĩa, nhưng phải thật giỏi tiếng Mít, và thật mê thơ, nói chung, và mê thơ Szymborska, mới kiếm ra từ đắc địa/đắc ý They passed like strangers, without a word or gesture, her off to the store, him heading for the car. Perhaps startled or distracted, or forgetting that for a short while they'd been in love forever. Still, there's no guarantee that it was them. Maybe yes from a distance, but not close up. I watched them from the window, and those who observe from above are often mistaken. She vanished beyond the glass door. He got in behind the wheel and took off. As if nothing had happened, if it had. And I, sure for just a moment that I'd seen it, strive to convince you, O Readers, with this accidental little poem that it was sad. -Wistawa Szymborka * Viễn tượng
Họ đi ngang nhau như hai kẻ xa lạ, Chẳng một lời, một cử chỉ Nàng tới tiệm Chàng hướng xe Có lẽ nhói một cái, Hay lơ là một tí Hoặc lãng quên một tẹo Và thế là trong một thoáng, Họ yêu nhau Thiên thu bất tận Tuy nhiên chẳng có chi bảo đảm Đó là Gấu và CM Có lẽ đúng là hai đứa đó Nếu nhìn từ xa Đừng dí mắt thật gần Tôi nhìn hai đứa từ trên cửa sổ Và nhìn từ xa, từ phía bên trên như thế Thường hú họa CM biến mất quá cánh cửa kiếng Gấu ngồi vô xe Và tếch Như chẳng có gì xẩy ra Giả như có gì Và tôi, chắc chắn vào lúc đó Nhìn thấy như vậy Và cố gắng thuyết phục bạn, Ôi nnhững độc giả của tôi Bằng bài thơ nho nhỏ tình cờ này Rằng, buồn, buồn thật đấy Trong Liêu Trai, có chuyện, một em chồn, tu luyện tới đỉnh rồi, lỡ gặp 1 em, bèn mê, thế là đi theo em về, bầu bạn. Em này, bị chồng chê, mê tớ gái. Thế là em chồn bầy cách làm cho em này đẹp trở lại, và lấy lại được chồng. Em trả ơn, bằng cách bầy cho em chồn uống rượu say, để cho ông chồng làm thịt. Tỉnh dậy, em chồn than, ta tu thành tiên, chỉ vì mê…. gái mà lại trở lại kiếp chồn! Trong những tuyển tập thơ tình, chưa có ai để vô đó, thứ tình tuyệt vời này, nhỉ? Cái phim đang được báo chí khen rầm trời là 1 phim tình “lesbian”, Carol, hai em mê nhau, phỏng theo tiểu thuyết của Pạt, Patricia Highsmith, 1 vì nữ hoàng trinh thám, Gấu cực mê, từ hồi mới lớn. Ui chao, lại nhớ đến cô bạn, đúng hơn, cô học trò, thời gian ở trại cấm Skiew, Thái Lan. Em than, giá thầy là.... đàn bà, thì thầy trò mình tha hồ mà bầu bạn, mà thủ thỉ! Em có không biết bao nhiêu chuyện, để mà kể, mà chẳng làm sao biết thủ thỉ cùng ai! Ngày ủ dột Buồn dậy muộn Câu thơ trong giấc ngủ bỏ quên Nhớ em thảm thiết. Trong câu thơ chắc có chút hạnh phúc Cho nên tình yêu là vất vả đi tìm Tìm em như thể tìm chim Chim bay biển Bắc anh tìm biển Đông. Chiều ngu ngơ phố thị Mơ gặp em giữa đám người xa lạ Với nụ cười thật ngày xưa Khi em từ giã. Kiếp trước tôi có nợ nần chi ông đâu Mà sao kiếp này ông đòi kiếp khác? Tôi đã nói ông đừng gặp tôi nhiều Khi tôi đi rồi Ông sẽ khổ Nhưng thôi ông hãy quên tôi đi Quên đi, quên đi.... Em ở đâu, ở đâu Thèm một chút mồ hôi trên ngấn cổ Em ở đâu, ở đâu Thèm nụ hôn sầu Lời biếng nói Đôi tay mềm mại mãi trong tôi. Trở lại với ông Panza. Sau khi Gấu dịch, ông nhờ Gấu đọc bản tiếng Anh, kèm bản tiếng Mít, cho cái video, Gấu bèn lắc đầu, tiếng Anh của tui đọc theo kiểu Tây, buồn kười lắm, và Gấu bèn đề nghị 1 em. Em này Gấu còn nhớ tên, Phương, đẹp lắm, tiếng Anh nói như đầm Vừa xem lại "The Road Home" của Trương Nghệ Mưu , vẫn thấy đây là phim tàu hay nhất, dù không vĩ đại . Chỉ có tình là vĩ đại thôi. Top Ten this month
/Tribute_1/tribute_NCT.html
Những lần ra đồng lao động với bạn tù, nhiều người trong họ cũng là thi sĩ, ông đọc những bài thơ của ông cho họ nghe, và họ đáp lại bằng thơ của họ. Một số trong họ đếm nhịp thơ bằng ngón tay để nhớ. Ông không bao giờ làm vậy. Chỉ hồi nhớ là đủ. Hồi nhớ không chỉ phục vụ thơ, mà còn cứu ông. Sau 1979, ông trải qua phần đẹp nhất của tám năm trời trong cô đơn, trong nhà kho, trong gông cùm, trong bóng tối. Thơ của ông trở thành những tiếng sụt sùi, những tiếng khò khè, những trận ho lao thổ máu. Nhưng trong đầu, ông vẫn làm những chuyến đi câu, hay ngắm bình minh làm nhạt nhòa những vì sao. Ông ngửi mùi hoa nhài, hơi phở nóng trên phố đêm Hà Nội. Ông nhớ bà chị Hảo của ông và những lần bà dạy ông tiếng Pháp, khi ông mới sáu tuổi – ôi chao, đúng là thiên đàng, cái thời kỳ thuộc địa Tây, khi nhìn lại – và ông nhập vào với Đạc Ta Nhan và đồng bọn. Bằng cách đó, nó giữ ông sống. Uống rượu với Lý Bạch Bạn tù ưng ý nhất của ông, là Lý Bạch, nhà thơ lớn TQ, thế kỷ 18. Ông nhắm rượu với Lý Bạch từ những ly hổ phách, uể oải toài người trên những chiếc ghế dài, ngắm mấy em hầu rượu trong những chiếc xường xám lụa Tô Châu, dưới hàng dương liễu, “nhìn những mùa thu đi”, cùng những cánh đào rơi rụng. Ông sẽ lèm bèm với Lý Bạch bằng cái giọng say say, rổn rảng, và, "vãi linh hồn" biết mấy! Ẩn chìm trong nỗi vui cùng cụng ly với bợm nhậu, thánh thi Tẫu, là cái tuổi trẻ của ông, những năm tháng lê la nơi... Khâm Thiên, ăn ngủ hút sách cùng đám cô đầu, y chang Nguyễn Tuân hồi trước Cách Mạng! Cả hai, ông, và Lý Bạch đều chọc quê hoàng đế, cha già dân tộc, đều nhổ vào cái hệ thống giáo dục, và đều bị trừng phạt. Hình như là cái quá khứ xa vời đó lại có vẻ chịu đựng được. Nhưng đúng là chịu đếch nổi, những hành động của Quỉ Đỏ VC, với những chiếc loa nơi đầu phố oang oang tối ngày sáng đêm về Hạnh Phúc và Ánh Sáng. Ra khỏi tù, như Lý Bạch, ông chơi quốc lủi một dạo, và cố kiếm sống bằng cách bán những chiếc nan hoa xế đạp. Chẳng đi đến đâu. Từ 1995, ông xoay sở để có được 1 chốn ra vô ở Mẽo. Ông sống khiêm nhường ở Tiểu Sài Gòn, Quận Cam, California, cùng vài đồng hương, bạn bè. Trà và thuốc lá là hai món an ủi ông mỗi ngày. Một cái mũ, như trong hình, là thương hiệu của ông. Ông chẳng có gì để chia sẻ, ngoài những bài thơ, và những hồi ức về những bạn thi sĩ tù, mà những ngôi mộ của họ, rải rác đâu đó, làm thành những nét chấm phá, trên những mảnh đồi, chung quanh trại tù, trại lao động cải tạo. Chỉ có thế, và thêm vào đó, là lòng thù hận chế độ VC ở quê hương của ông, nơi bọn chúng cấm tiệt thơ của ông. Nếu có người có thể nhìn thấy trái tim của tôi, ông viết hồi năm 1960, trong lần đi tù VC đầu tiên, người đó sẽ nhìn thấy nó là một cây viết cũ, một giá viết, mờ bụi; hay một cái quán nghèo nàn bên đường, mà tiện nghi độc nhất là ngọn đèn dầu. Nhưng nó cũng còn là một cánh đồng lúa đợi những cơn mưa lũ tháng Tám, Và như thế nó có thể ứ tràn https://nguyenchithien2012.wordpress.com/2012/11/14/dang-day-toi/ NQT 
Poppies in July Little poppies, little hell flames, Do you do no harm? You flicker. I cannot touch you. I put my hands among the flames. Nothing burns. And it exhausts me to watch you Flickering like that, wrinkly and clear red, like the skin of a mouth. A mouth just bloodied. Little bloody skirts! There are fumes that I cannot touch. Where are your opiates, your nauseous capsules? If I could bleed, or sleep! - If my mouth could marry a hurt like that! Or your liquors seep to me, in this glass capsule, Dulling and stilling. But colorless. Colorless. Sylvia Plath Tragic, yes, but full of life http://www.intelligentlifemagazine.com/culture/notes_on_a_voice/sylvia_plath Madeleine Kruhly | September/October 2015 “Queen of Sorrows, the spokeswoman for our most private, most helpless nightmares.” This is Sylvia Plath, as seen by Joyce Carol Oates. Of nightmares and sorrows, Plath was too well learned. Born in Boston in 1932, she published her first poem at the age of eight, soon after her father’s death. Her collections “The Colossus” and “Ariel” still attract new readers, as does her only novel, “The Bell Jar”, which follows a whip-smart woman’s spiral into depression. Her work has never gone away: in 2017 the Smithsonian will devote an exhibition to her at the National Portrait Gallery. At 30, Plath took her own life, setting herself up to be seen through the lens of tragedy, but there is tremendous spark in her poems. She did not always deal in despair, and if she did, it was with supreme, and silver-tongued, awareness. “If neurotic is wanting two mutually exclusive things at one and the same time,” she said, “then I’m neurotic as hell.” Key decisions Two educational, one existential. (1) Going to Smith, a private women’s college where Plath was thrilled to be surrounded by “free-thinkers”. (2) Moving on to Cambridge on a Fulbright scholarship. There she met Ted Hughes; four months later, they were married. (3) Taking a leaf out of William Ernest Henley’s book. Plath wrote in high school, “I am the one who creates part of my fate, and I’ll fight destiny all the way. So!” Strong points (1) A dry wit, lending itself to the morbid. “Dying/Is an art, like everything else./I do it exceptionally well” (“Lady Lazarus”). (2) Subverting the tender, and reclaiming it, against her own intentions. “The moon is my mother. She is not sweet like Mary./Her blue garments unloose small bats and owls./How I would like to believe in tenderness” (“The Moon and the Yew Tree”). (3) The direct address. No other poet uses the second person as well as Plath does – the “you” is dynamic and unresolved. (4) A rhythm of repetition. Echoes become an obsession: “I shall not be accused, I shall not be accused./The clock shall not find me wanting, nor these stars” (“Three Women”). (5) Spotting double standards, and calling them out. Plath could not allow for men “to have a double life, one pure and one not” (“The Bell Jar”). Golden rule Never be perfect, never be predictable. Not that she found it easy: she doubted her abilities, striving to be faultless. And she often felt a stranger, saying in an early diary entry, “I still do not know myself. Perhaps I never will.” But Plath did recognise she could be more than others expected, imperfect or otherwise: “I am too pure for you or anyone./Your body/Hurts me as the world hurts God. I am a lantern --” (“Fever 103°”). Favourite tricks (1) Rhetorical questions, to which she even replied, scathingly. “Is it a penny, a pearl –/Your soul, your soul?/I’ll carry it off like a rich pretty girl” (“Stopped Dead”). (2) Unnerving similes. “He hands her the cut-out heart like a cracked heirloom” (“Two Views of a Cadaver Room”). (3) Going from a shriek to a hush, and back. Plath sears and burns, but she falls quiet in the briefest, and most poignant, of moments. See “Nick and the Candlestick” for a striking balance. Role models Emily Dickinson, for a strong first-person persona and a love of paradox. Anne Sexton, for sheer guts and a weakness for anaphora. Fyodor Dostoyevsky, for fervour and streaks of the macabre. Starter pack “Ariel” (1965) is a sure-fire introduction. Once you’ve devoured it, try “Three Women: A Poem for Three Voices”, a haunting radio play set in a maternity ward. Typical lines These, from “The Colossus”, for their wave-like rhythms and unapologetic tone. “The sun rises under the pillar of your tongue./My hours are married to shadow./No longer do I listen for the scrape of a keel/On the black stones of the landing”. Dã Viên Một đêm
mưa bên sông nhớ bến Hỡi mưa đêm, dệt tơ những hồi
ức xa xôi Con đò nào đã về từ nẻo lạ,
đậu bến này Mưa rơi mưa rơi, lạnh tay ai
ngồi nhìn mưa rơi Bản thảo thời gian Nhìn coi (làm sao nhìn) thời
gian không hình tướng Thời gian dắt chúng ta đi như
những chiếc bóng Thư cao
nguyên Cú vọ, nhìn xuyên đêm đen, Nhưng chẳng thấy, những nỗi đau
riêng, trơ trọi Vọng lại mấy thập niên, nhắc
rằng, vận rủi chỉ dài như vệt sao băng
So much that can neither be written
nor kept inside! Outside, the late spring. Weeks go by. Tomas Transtromer: Selected Poems [ed by Robert Hass] Lamento Anh ta để cây viết xuống Quá nhiều điều không thể viết,
mà cũng không thể giữ khư khư trong mình! Bên ngoài xuân muộn Những tuần lễ qua đi Note: Đọc “Bản thảo thời gian”,
bèn dịch bài này. Tks. Take care. NQT Web definitions A lament or lamentation
is a passionate expression of grief, often in music, poetry, or song
form. The grief is most often born of regret, or mourning. http://en.wikipedia.org/wiki/Lamento Sau đây, là 1 ấn bản khác, của bài thơ trên, trong tập thơ mới tậu. 
LAMENT
He laid down his pen. It rests quietly on the table. It rests quietly in the void. He laid down his pen. Too much that can neither be written nor kept inside! He's paralyzed by something happening far away although his marvelous travel bag pulses like a heart. Outside, it's early summer. From the greenness comes whistling-people or birds? And blossoming cherry trees embrace the trucks that have returned home. Weeks go by. Night arrives slowly. Moths settle on the windowpane: small pale telegrams from the world. SECRETS ON THE WAY
Daylight touched the face of a man who slept.
He had a livelier dream but didn't wake up. Darkness touched the face of a man who walked among the others under the sun's strong impatient rays. It darkened suddenly as if from a rainstorm. I stood in a room that contained every moment- a butterfly museum. And still the sun was as intense as before. Its impatient paintbrushes painting the world. Ánh sáng mơn trớn mặt một người đàn ông đang ngủ Thằng chả đang mơ giấc mơ bảnh hơn ánh sáng nhiều Hắn đếch thèm thức giấc KYRIE
Sometimes my life opened its eyes in the dark. A feeling as if crowds moved through the streets in blindness and angst on the way to a miracle, while I, invisible, remain standing still. Like the child who falls asleep afraid listening to his heart's heavy steps. Long, long, until morning slips its rays in the locks and the doors of darkness open. Đề tài lớn lao độc nhất của thơ của Transtromer, là liminality, nghệ thuật thơ ở ngưỡng cửa, như lời giới thiệu tập thơ nhận xét. "Good Evening, Beautiful Deep" The great subject of the poetry of Sweden's Tomas Transtromer sometimes seems as though it is his only subject-is liminality. He is a poet almost helplessly drawn to enter and inhabit those in-between states that form the borderlines between waking and sleeping, the conscious and the unconscious, ecstasy and terror, the public self and the interior self. Again and again his poems allude to border checkpoints, boundaries, crossroads: they teeter upon thresholds of every sort-be they the brink of sleep or the brink of death, a door about to open or a door about to close. And these thresholds are often ensorcelled places, where a stone can miraculously pass through a window and leave it undamaged; where the faces of what seem to be all of humanity suddenly appear to the speaker on a motel wall, "pushing through oblivion's white walls / to breathe, to ask for something" ("The Gallery"). Indeed, in one of his finest individual collections, called Sanningsbarriaren in its original Swedish and The Truth Barrier in most English translations, he concocts a neologism which perfectly encapsulates his lifelong fixation with the liminal.
Hàng Noel mới về. Nhân dịp, Tin Văn
bèn đi hai đường về nhà thơ Nobel, đều của Robert Hass, nhà thơ
Mẽo. Một, đã post trên TV nhưng chưa có bản tiếng Mít. Một, trong
Now & Then, 1 mục về thơ, do tác giả phịa ra cho 1 tờ báo văn
học, giống mục “Thơ mỗi ngày” của TV. Trong bài viết này, Hass viết
về lần đi giang hồ vặt xứ Tẫu, và những vần thơ về Thượng Hải của Transtromer:
….. Behind each one walking here hovers a cross that wants to catch up to us, pass us, join us. Something that wants to sneak up on us from behind and cover our eyes and whisper, "Guess who?" We look happy out in the sun, while we bleed to death from wounds we know nothing about. Tomas Transtromer: Streets in Shangai Rereading these final lines also surprised me. Is it a Christian cross? The metaphorical cross that we, each of us, have to bear of our own forms of private suffering? Transtromer is always interested in the individual soul, not the public face. "We visited their home, which was well-appointed," one of his poems goes, "Where is the slum?" But a Christian metaphor in this context-given the entangled history of missionary activity and Western imperialism? It seems unlikely. This is one of those cases where we are brought up against the limits of translation. One wants to know what that "cross" is in Swedish and what its resonances are. Robert Hass. A Swedish Poet: Tomas Transtromer. [in Now & Then] SECRETS ON THE WAY Daylight touched the face of a man who slept.
He had a livelier dream
but didn't wake up. Darkness touched the face of a man who walked among the others under the sun's strong impatient rays. It darkened suddenly as if from a rainstorm. I stood in a room that contained every moment- a butterfly museum. And still the sun was as intense as before. Its impatient paintbrushes painting the world. Ánh sáng mơn trớn mặt một người đàn ông đang ngủ Thằng chả đang mơ giấc mơ bảnh hơn ánh sáng nhiều Hắn đếch thèm thức giấc 
TOMAS TRANSTROMER (b. 1931)
Once there was a shock You can still shuffle along
on skis in the winter sun It is still beautiful to feel
your heart throbbing. Sau Cái Chết của Ai Đó Một lần, có 1 cú
sốc Bạn có thể trượt băng
trong mặt trời mùa đông Thì vưỡn đẹp như mơ, cảm thấy
trái tim bạn vưỡn đập thình thịch. Note: Bài thơ thần sầu.
Gửi theo ông anh quá tuyệt. Bảy năm rồi, xác thân nào còn,
linh hồn thì cũng có khi đã đầu thai kiếp khác, hoặc tiêu diêu
nơi miền cực lạc. Nhưng cái bóng thì lại càng ngày càng lớn,
dội cả về Đất Cũ: Hai cuốn tiểu thuyết của TTT,
Bếp Lửa và Một Chủ
Nhật Khác, thần sầu ở chỗ là, tác giả “làm thơ” chứ không
“viết văn”, và thơ thì cũng không phải là những từ hoa [hình
tượng tu từ, figure rhétorique] mà là ảnh tượng. Volkov: Viết về Stravinsky,
Auden cho rằng chính cái gọi là tiến hoá tách biệt một nghệ sĩ
bậc thầy với thứ cà mèng. Đọc hai bài thơ của một thi sỡi cà mèng,
bạn không thể nào nhận ra, bài nào viết trước, bài nào sau.
Nói như vậy có nghĩa, khi tới một độ chín nào đó, nhà thơ
cà mèng bèn dừng lại, và cứ thế dậm chân tại chỗ. Còn thứ nghệ sĩ
lớn lao đếch bao giờ hài lòng với đỉnh trời này, bèn leo lên đỉnh
trời cao hơn... Ở đầu truyện có cảnh Kiệt, đang
học trong quân trường Thủ Đức, chắc vậy, được ngày phép cuối tuần, thay
vì như mọi người, về hú hí với vợ con, chàng bèn nhẩy xe lô, ra bến xe đi
một lèo xuống Mỹ Tho, có thể Cai Lậy, kiếm khách sạn ngủ, đêm thèm chết
quá, bèn cứa mạch máu tay, sao không chết, bèn lủi thủi về nhà, bị vợ tra
vấn quá, phịa chuyện gặp người tình cũ, cả hai đồng ý cùng chết, nhằm trốn
tránh ba cuộc: Cuộc đời, cuộc tình, cuộc chiến. Lạ, cảnh trên Hai Lúa
cũng đã từng trải qua. Ấy là cái chuyện một ngày cuối tuần
về Mỹ Tho, Cai Lậy, để kiếm một cô gái, chỉ mới nghe được tên. Những ngày đó, Sài
Gòn chưa hế biết đến chiến tranh. Tôi biết anh còn
muốn kể lại, lần đầu tiên anh xuống xe đò, đi lang thang trên con
lộ dẫn vào quận lỵ, khi đi ngang cây cầu gỗ, rồi tiếng đạn từ chi
khu bắn đi nghe chát chúa bên tai. Đó là lần đầu tiên anh nhận ra
chiến tranh có thật, và tất cả những gì anh tưởng tượng về cô bạn
đều có thật. Mặt nước sông nhăn nhó để lộ sự giận dữ của thiên nhiên,
vẻ gớm ghiếc của số mệnh. Cùng lúc anh nhận ra nỗi đau khổ, sự thông
cảm. Sau mặt nạ đầy hăm dọa của dối trá, anh nhận ra một khuôn mặt
khác, một cuộc đời khác, đúng không, đúng không?... "Không có biểu hiện hung bạo của cảm xúc ở Mozart, bởi vì ông vượt lên trên cõi đó." -Nhưng như vậy là thi sĩ muốn nhắm tới một thứ thơ "trung tính", vượt lên trên mọi cảm xúc?" Nhà thơ trả lời, đây là vấn đề thời gian. "Cội nguồn của âm điệu [của thơ], là thời gian. Bạn chắc còn nhớ, tôi đã từng nói, bất cứ một bài thơ đều là thời gian được sắp xếp lại?… "Thời gian nói với từng cá nhân chúng ta bằng những giọng điệu thay đổi. Thời gian có giọng trầm bổng của riêng nó…" Thời gian có giọng trầm bổng của riêng nó. Điều này giải thích những dòng thơ "thiền" trong Thơ Ở Đâu Xa với những dòng thơ trước đó của Thanh Tâm Tuyền. 
ROBERT HASS
Here are plates but no appetite. Here's a fan-where is the maiden's
blush? Since eternity was out of stock, Eight. Metals, clay and feathers
celebrate The crown has outlasted the head.
As for me, I am still alive,
you see. Wislawa Szymborska Sau đây là bản dịch tiếng Việt,
trên Blog Gỗ Mun, hay Gỗ Mùn, tuỳ bạn thích từ dịch nào, của từ Goldmund. Bảo tàng
Một chiếc quạt – nhưng ở đâu
nét mặt đỏ gay Vì không có sự vĩnh hằng ...Kim loại, thạch cao, lông
chim Còn tôi Wislawa Szymborska Tạ Minh Châu dịch Sau đây là bình loạn của GNV: Một lần, Gấu nhờ một vị, coi
như sư phụ của G về tiếng Anh, sửa giùm 1 bài thơ của W.S do Gấu dịch. Nhưng số phận của con người,
nhất là của giống Mít, vào thời điểm này, rất cần dịch. Bởi vì nếu không
dịch, là sẽ suốt đời chỉ có thể đọc chơi vài bài ca dao, vài câu tiền
chiến, và nhiều câu xúi Mít đi giết người, thơ có thép, thơ xung phong. Câu đầu: Nhà thơ SW cảnh báo về 1 tai
họa của nhân loại, mấy cái dĩa ăn thì còn đây, mà cái thú ham ăn thèm
ăn thì mất mẹ nó rồi. Này là ly, này là dĩa, nhưng
đâu rồi nỗi thèm “uống ly chanh đường, nhắm môi em ngọt”? (1) And wedding rings,
but the requited love Những chiếc nhẫn, nhưng chẳng
có tình yêu lứa đôi Câu này bỏ đi từ "requited", hoặc có dịch, thì không đúng từ tương đương trong tiếng Việt, thành thử ý nghĩa càng bị lệch dữ, lệch xệch hẳn đi như cặp mắt của GNV. Bởi vì làm gì có chuyện “tình
yêu lứa đôi” mất mẹ nó những 300 năm rồi? Hà, hà. NQT (1) DTL, nhà thơ bạn Gấu, có câu
thơ đúng ý bà nhà thơ Ba Lan S.W: Ta hôn người hôn môi rất tham. Nên nhớ môi, [môi dưới nhe, không phải môi trên, cái "gì gì" mà nhà văn THT gọi là bờ hạ, khe hạ...] trong tiếng Mít, còn gọi là dĩa, bởi vậy mà ra từ "đội dĩa", đi cặp với từ "nâng bi". Ui chao, dĩa còn đây, mà nụ hôn tham lam thì
không còn. Post bản dịch mới, từ Blog Gỗ
Mun Viện bảo tàng (Wisława Szymborska) Đĩa ở đây, nhưng ngon miệng
có đâu. Quạt nơi đây – đâu má ửng nét
hồng lan? Vì sự vĩnh hằng vắng bóng chốn
trần gian, Gốm sứ, lông chim, kim loại
nơi đây Chiếc vương miện hoài công
chờ đợi một đầu người Cuộc chạy đua của tôi với chiếc váy dài vẫn đang tiếp diễn. Ôi chiếc váy thật là bướng bỉnh! Nó như muốn trường tồn bất chấp kỷ niên! (Thái Linh dịch) 
Wislawa Szymborska:
The Happiness of Wisdom Felt In a way, Szymborska supplied
her own best epitaph, and obituary, in the text of her Nobel Prize
acceptance speech, in which she took on the “astonishment” of normal
life: Nhưng “ngạc nhiên” là một từ giấu trong nó một cái bẫy luận lý. Nói cho cùng, chúng ta ngạc nhiên, bởi những điều đi lệch ra khỏi mẫu mực được nhiều người biết, mang tính phổ cập; lệch ra khỏi, điều mà chúng ta coi là hiển nhiên, do đã quá quen thuộc với nó trong cuộc sống. Và bây giờ, vấn đề là như thế này: Chẳng làm gì có một thế giới hiển nhiên như thế. Sự ngạc nhiên của chúng ta, tự nó [per se] hiện hữu, không dựa vào sự so sánh, với bất cứ một điều nào khác.
Việt Nam
Bà kia ơi, tên bà là gì vậy? Tôi không biết Bà bao nhiêu tuổi? Tôi không biết Tại sao bà đào cái hang đó? Tôi không biết Bà trốn bao lâu rồi? Tôi không biết Tại sao bà cắn ngón tay tôi? Tôi không biết Bà không biết là tôi không làm đau bà ư? Tôi không biết Bà ở bên nào? Tôi không biết Ðây là chiến tranh, bà phải chọn bên. Tôi không biết Làng bà còn không? Tôi không biết Những người đó là con của bà? Ðúng rồi. Nguyễn Quốc Trụ dịch Tin Văn đã từng lèm bèm về bài thơ này, song song với bài nhạc Bà Mẹ Gio Linh của Phạm Duy, mà theo truyền thuyết giang hồ, mỗi lần Thái Thanh hát, là, khóc, và đưa ra 1 phỏng đoán, có thể bà thi sĩ Ba Lan, có lần được nghe ai đó ca bài hát, theo đó, bà mẹ Mít, của PD, cứ đẻ được đứa con nào là biếu VC đứa đó, nên làm bài thơ để… phản biện! Do đọc lời còm của Lý Đợi, GCC bèn tò mò mò theo niên giám, coi bài Việt Nam đã được sáng tác thời gian nào. Nó được in trong tập thơ “No End of Fun”, 1967. Có thể nói, đa số thơ trong tập, thì dều có mùi Mậu Thân cả. Bài thơ sau đây, tả cảnh nhà thơ Ba Lan, Nobel văn chương, viếng thăm bà mẹ Bẩy Lốp, hoặc vợ Nguyễn Văn Trỗi, hoặc Bà Mẹ Gio Linh, đích thị bà, mà PD dã từng gặp, và gọi bà là Thánh Nữ, hình như vậy! Pietà
In the town where the hero was born you may:
gaze at the monument, admire its size, shoo two chickens from the empty museum's steps, ask for his mother's address, knock, push the creaking door open. Her bearing is erect, her hair is straight, her gaze is clear. You may tell her that you've just arrived from Poland. You may bear greetings. Make your questions loud and clear. Yes, she loved him very much. Yes, he was born that way. Yes, she was standing by the prison wall that morning. Yes, she heard the shots. You may regret not having brought a camera, a tape recorder. Yes, she has seen such things. She read his final letter on the radio. She sang his favorite lullabies once on TV. And once she even acted in a movie, in tears from the bright lights. Yes, the memory still moves her. Yes, just a little tired now. Yes, it will pass. You may get up. Thank her. Say goodbye. Leave, passing by the new arrivals in the hall. Pietà
Nơi Thành Hồ anh hùng Bẩy Lốp ra đời, bạn có thể: Chiêm ngưỡng và kính trọng đài tưởng niệm Lé mắt vì cái vóc dáng vĩ đại của nó Xua xua hai chú gà nơi bực thềm Hỏi địa chỉ bà mẹ Gõ, đẩy cái cửa cọt kẹt Dáng bà thẳng, tóc thẳng, cái nhìn trong sáng Bạn có thể nói với bà, bạn từ Ba Lan đến thẳng Việt Nam Bạn có thể mang theo quà tặng. Đặt những câu hỏi thật rõ ràng, thật rổn rảng Vâng, tôi thương thằng con của tôi lắm. Vâng nó đã sinh ra theo một đường hướng như đó [Trong 1 thành phố bị Mỹ Ngụy dầy xéo, hẳn thế?] Đúng, bữa đó, tôi đứng bên ngoài bức tường nhà tù [Nhà tù Chí Hoà?] Vâng, tôi nghe tiếng súng hành quyết Bạn có thể tiêng tiếc, mình quên không mang theo cái máy chụp hình Cái máy ghi âm. Vâng, bà có nhìn thấy những cái máy đó Bà đọc lá thư cuối cùng của đứa con anh hùng trên đài giải phóng Bà hát những bài hát ru con mà nó rất ưa Có lần được đóng vai của bà trên TV Hà Lội, bà khóc nức nở Ký ức những ngày anh hùng như thế đó vưỡn làm bà cảm động Vâng, tôi có tí mệt, nhưng không sao, hết ngay mà Bạn có thể đứng dậy. Cám ơn bà. Nói lời giã từ. Bước ra ngoài Trước đàn rồng rắn đang chờ tới lượt họ Bài thơ này, với bài Việt Nam, đúng 1 cặp! Có vẻ như Szymborska rất rành VC! Nhờ kinh nghiệm Ba Lan của bà? And I lost. I got up from our table. Visiting hours were just about to start. When I said hello he didn't say a word. I tried to take his hand - he pulled it back like a hungry dog that won't give up his bone. He seemed embarrassed about dying. What do you say to someone like that? Our eyes never met, like in a faked photograph. He didn't care if I stayed or left. He didn't ask about anyone from our table. Not you, Barry. Or you, Larry. Or you, Harry. My head started aching. Who's dying on whom? I went on about modern medicine and the three violets in a jar. I talked about the sun and faded out. It's a good thing they have stairs to run down. It's a good thing they have gates to let you out. It's a good thing you're all waiting at our table. The hospital smell makes me sick. Szymborska: No End of Fun, 1967 Báo cáo từ bịnh viện
Chúng tôi dùng que diêm để quyết định, ai sẽ là người đi thăm anh ta Và tôi thua. Thế là phải rời khỏi bàn Cũng đã tới giờ thăm viếng bịnh nhân Khi tôi chào, Hi, anh đếch thèm trả lời Tôi tính bắt tay, anh co tay lại liền 1 phát Như con chó đói nhất quyết không chịu nhả cục xương Anh có vẻ lo, về chết chóc, ngỏm củ tỏi Biết nói gì đây, trước 1 con người như vậy? Mắt hai đứa tôi chẳng hề đụng nhau, như trong 1 bức hình dởm Anh đếch cần, tôi cố đấm ăn xôi, cố ngồi nán lại, hay bỏ về Cũng đếch hỏi thăm lũ chúng tôi, những tên cùng ngồi bàn Không có anh đâu, Barry. Hay anh, Larry. Hay anh, Harry. Đầu tôi bắt đầu nhức. Ai chết về ai? Tôi lèm bèm về thuốc thang hiện đại, về ba cái tím tím trong 1 cái bình. Tôi nói về mặt trời và phôi pha May quá có mấy cái cầu thang để mà bỏ chạy thật lẹ xuống May quá, có cái cổng để mà lọt ra bên ngoài May quá, lũ bạn còn ngồi đợi ở bàn Mùi nhà thương, mùi bịnh viện mới ghê ghê làm sao! Nó làm tôi bịnh. Write it down. Write it. With
ordinary ink It became flesh right here, on
this meadow.
But the meadow's silent, like a witness who's been bought. Sunny. Green. A forest close at hand, with wood to chew on, drops beneath the bark to drink- a view served round the clock, until you go blind. Above, a bird whose shadow flicked its nourishing wings across their lips. Jaws dropped, teeth clattered. At night a sickle glistened in the sky and reaped the dark for dreamed-ofloaves. Hands came flying from blackened icons, each holding an empty chalice. A man swayed on a grill of barbed wire. Some sang, with dirt in their mouths. That lovely song about war hitting you straight in the heart. Write how quiet it is. Yes. Trại Đói gần Cổng Trời Viết xuống đi. Viết cái
đó đi. Với mực thường Mọi chuyện thì trở nên
mới tinh, tươi rói, ở ngay đây, trên cánh đồng cỏ này Vào ban đêm, mảnh trăng
lưỡi liềm lấp lánh trên bầu trời và thu hoạch bóng tối cho những miếng
bánh mì mơ tưởng (1) Câu “Bài thơ tình về cuộc chiến cắm lưỡi bay on nét đúng tim mi”, That lovely song about war hitting you straight in the heart, khắc trên mồ họ Trịnh thì thật là tuyệt cú mèo! PARABLE Some fishermen pulled a bottle
from the deep. It held a piece of paper, with these words: "Somebody
save me! I'm here. The ocean cast me on this desert island. I am
standing on the shore waiting for help. Hurry! I'm here!" Wistawa Symborska Ngụ ngôn dành cho cô bé Phương Uyên Tôi đứng ở bãi biển, đợi dân Mít kíu. Lẹ lên!” “Chẳng thấy ghi ngày. Chắc là quá trễ rồi!” Đấng ngư phủ thứ nhất phán “Cũng chẳng thấy ghi, ở đâu, đảo nào, biển nào”. Đấng thứ nhì lắc đầu, lèm bèm. "Chẳng quá trễ, chẳng quá xa. Đảo "Đây Nè" ở mọi nơi, mọi thời." Đấng thứ ba tuyên bố Cả bọn giật nẩy mình, chưng hửng. Đếch ai lên tiếng. Đó là chuyện xảy ra với sự thực phổ cập, muôn đời. Xin trích đoạn, bài viết của bà, viết nhân đọc cuốn "Khi chó bịnh", When your dog gets sick. Đọc cuốn sách đó, mới ngộ ra là, chó cũng gặp đủ thứ bịnh, như con người. Về cái điều này, nó cũng cố là... bạn ta. Nhưng có điều chúng chịu đựng nỗi đau trầm lắng hơn, không ồn ào như con người. Lẽ dĩ nhiên, chúng không cố tìm cách diễn tả từng nỗi đau, chẳng làm quá lên, cũng không tìm cách làm ngắn cuộc đời, bằng hít đủ thứ thuốc, nốc đủ thứ rượu. Nhưng điều này không có nghĩa là sức khoẻ của chúng hơn chúng ta. Nhưng tác giả cuốn sách bỏ qua, đủ thứ bịnh của chó, những bịnh mà chúng ta gọi là bệnh tâm thần. Bỏ qua cuộc sống tâm linh của chú cẩu! Bởi vì, chú đã từng rất đau đớn, vì trải qua toàn thể cuộc đời, chỉ để tìm hiểu bạn của chúng, để từ đó mà thích ứng với điều kiện mà chúng ta đặt để cho chó. Làm sao biết chú thất vọng như thế nào, mỗi lần chúng ta đi ra khỏi nhà, và không trở về? Số phận của chó là đời đời kiếp kiếp cứ phải đợi chờ trong tuyệt vọng. The dog is doomed to an eternity of hopless waiting. [Thế thì đâu có khác gì... Gấu?] Nhưng chưa hết, theo bà. Bởi vì chờ đợi trong tuyệt vọng như thế, sẽ tới lúc, chó mất hết mọi ý thức của chó, nghĩa là trở nên điên, và săn đuổi chính cái đuôi của mình. Vậy mà con người cứ đơn giản nghĩ rằng, chó làm thế, là để giết... thời giờ! [Hãy tưởng tượng ra rằng, con người, vốn xưa kia có đuôi, và do điên quá, đến nỗi săn đuổi chính cái đuôi của nó, và, tóm được, bèn đem nướng, làm món chả chìa...] Giữa những con người, thiếu đuôi, bệnh thái này vẫn còn chưa lộ triệu chứng. [Among humans, who lack tails, this stage of the disease remains asymptomatic] (1) Bản tiếng Anh, dịch từ tiếng Ba Lan, của Clare Cavanagh, nhà xb Harcourt, Inc, 2002. Once we had the world backwards
and forwards: History didn't greet us with
triumphal fanfares: Our wartime loot is knowledge
of the world, From Unpublished Collection 1944-1948 Đã có thời chúng ta có
thế giới, đi và về: Lịch sử đếch đón chào
chúng ta bằng những phô trương chiến thắng Nam Kít nhận họ Bắc Kít
nhận hàng Bà DTH, lịch sự hơn: Năm 1994, nhờ sự can thiệp của phu nhân tổng thống Pháp, Danielle Mitterrand, bà Hương được sang Pháp nhận một giải thưởng. Bà được đề nghị hưởng quy chế tị nạn chính trị. “Tôi trả lời, ‘cám ơn, nhưng ở nước tôi, sự sợ hãi đang nghiền nát mọi thứ, những người lính can đảm đã trở nên thường dân hèn nhát’, bà nhớ lại. “Vì vậy tôi phải trở về. Tôi trở về để làm điều duy nhất: phỉ nhổ vào mặt chế độ.’” (2)
Lướt Tin Văn
Winter Poem The valley resounds The cows are in their byre. W.G. Sebald: Across the Land and the Water Thơ Mùa Đông Thung lũng dội, Bò thì về chuồng rồi Il ritorno d'Ulisse Returning from a lengthy trip For all his encounters in scattered
spots Then there was Penelope's Sure, the grandchildren Their furtive hopes Note: Bài thơ này làm
nhớ một, hai bài thơ trong Thơ Ở Đâu Xa, tả cảnh anh
tù, nhà thơ, sĩ quan VNCH, gốc Bắc Kít, về quê Bắc Kít ngày nào Ta Về Trở về sau 1 chuyến dài
dong chơi địa ngục Trong tất cả những cú
gặp gỡ ở những điểm này điểm nọ rải rác, tản mạn Và rồi thì có bà ngoại
Tây Bán Nhà của Penelope Tất nhiên rồi, chắc chắn
có lũ con nít Những hy vọng ẩn giấu của chúng
(Nhưng ý nghĩ thì tốt Allow me to offer an example
that will take us into the heart of the difficulty of translating
Sebald's poetry. Many of the poems in this volume-which opens with
a train journey-reenact travel "across" various kinds of land and
water (even if the latter is only the fluid of dreams). Indeed, several,
as the writer's archive reveals, were actually written "on the road,"
penned on hotel stationery, menus, the backs of theatre programs, in
cities that Sebald visited. Train journeys constitute the most frequently
recorded mode of travel. The following poem may refer to one such journey.
"Irgendwo," translated in English as "Somewhere," was probably written
in the late 1990s and originally belonged to the sequence of "micropoems"
that provided the material for Sebald's posthumous collection Unerzdhlt
(Unrecounted), published in 2003: Somewhere behind Turkenfeld Cho phép tôi đưa ra 1
thí dụ dẫn chúng ta tói trái tim của sự khốn khó trong việc dịch thơ
Sebald. Rất nhiều thơ trong tập này - mở ra bằng
1 chuyến đi xe lửa – tái tạo, tái kích hoạt, cuộc
lữ “qua” những vùng đất đai, sông nước (ngay cả nếu thứ sông nước này
chỉ là dòng mộng mị). Thực sự, một vài bài thơ, như thư khố của nhà
thơ bật mí, đúng là đã được viết “trên đường", được gắn, ghim vào những
tờ tiêu đề của khách sạn, thực đơn, đằng sau những tờ chương trình kịch
nghệ, trong những thành phố mà Sebald từng thăm viếng. Những chuyến đi
bằng xe lửa thường được nhắc tới, trong số những phương thức du lịch. Bài
thơ sau đây, có thể là từ 1 trong những chuyến đi như thế. "Irgendwo," dịch
qua tiếng Mít là “Đâu đó” có thể đã được in ấn vào cuối thập niên 1990,
nguyên thuộc một chuỗi những “vi thơ”, chúng là chất liệu cho tác phẩm
được xb sau khi tác giả mất, Unerzdhlt (Unrecounted),
2003: Đâu
đó
Đằng sau Turkenfeld (1) Tuy dịch là "vườn" chứ thực ra, những vườn ương thông này rộng bạt ngàn, như rừng . K Tks. NQT The unadmitted reason why traditional
readers are hostile to e-books is that we still hold the superstitious
idea that a book is like a soul, and that every soul should have
its own body.
in Thắp Tạ
Note: Trong cuốn này,
có 1 bài "y chang" bài thơ của TTY tặng TTT! Nhờ vậy đời có bộ Đạo Đức Kinh Cũng thế, là Thơ Ở Đâu Xa. Chekhov
http://www.newyorker.com/magazine/2015/11/30/chekhov-poems-austin-smithHọ nói, ông bị lao là do lây, đám
nhà quê,
tới Melikhovo để được ông khám bịnh Nghe tiếng ho của họ, là ông buông cây viết nhỏm người khỏi cái ghế Thở cụt ngủn, Họ đi suốt đêm Tới sáng Vì nghe đồn đại Là ông tốt lắm Trong lúc ông làm ấm cái ống nghe trong tay Người nhà quê già trật cái áo, banh cái ngực Viên thư ký Kiên nhẫn đứng đợi Trong tay cầm cái giấy giới thiệu ông chưa kịp viết Ông càng cách xa câu chuyện Thì càng khó chấm dứt nó Nhưng chuỗi người ở hành lang Dài làm sao Thật khó mà bỏ mặc Xa xôi biết bao Họ mới tới được đây Tìm được người an ủi họ Lắng nghe ngực họ Và nói Nghe có vẻ khá hơn Trong lúc ông đứng thở Nghe có vẻ khuây khoả Nói nhẹ nhàng Người kế tiếp 
WANG XIAONI
ELEANOR GOODMAN
Something Crosses My Mind
What is so attractive about Wang Xiaoni's poems as translated into English by Eleanor Goodman is her quiet, loving, meditative distance to the mostly anonymous and lonely heroes she clearly knows well. And her attitude to time, which she keeps dragging out of its anchored localities (and barely marked history) to extend and connect, or fuse with specific spaces that she also enlarges in size and scope. Moments prolong into a century or a life, imaginary beasts meld with real animals, description becomes an act of meditation. In a few lines, a village can take on the dimension of a vast landscape - and yet still remain that particular village. And while Xiaoni's characters may not speak, they seem to have a real insight into our experience and lives. In a way nothing much happens in her magic lyricism: the wind blows, the ocean rises, people work or move from one place to another, or wait, or just leave some place, and they have souls (which behave like shadows). Reading her, I found myself repeating Auden's phrase ''About suffering they were never wrong, / The old Masters." Wang Xiaoni is a terrific contemporary poet gracefully extending the great classical Chinese tradition. Một điều gì đó thoáng qua đầu
tôi
Điều cuốn hút của thơ Wang Xiaoni, qua bản tiếng
Anh, là, khoảng cách đáng yêu, trầm lắng, đối với những nhân
vật, hầu hết vô danh, và đơn độc, mà bà biết rất rõ. Và thái độ
của bà đối với thời gian, mà bà kéo ra khỏi những cột mốc, những mỏ
neo của nó, để trải rộng, để móc nối, hay làm chảy ra, hòa nhập với
những không gian đặc biệt, mà bà cũng làm chúng mở rộng mãi ra, về
vóc dáng và phạm vi. Những khoảnh khắc thành thế kỷ, thành đời người,
những sinh vật, tưởng tượng kết với thực, miêu tả trở thành hành động
của suy tư. Chỉ cần vài dòng, một ngôi làng biến thành một phong cảnh
rộng lớn, bao la – và vẫn là ngôi làng nhỏ bé đặc biệt đó. Và trong
khi những nhân vật của Xiaoni có thể không nói, chúng như đốn ngộ thực
vào trong kinh nghiệm và cuộc sống của chúng ta. Trong 1 đường hướng, chẳng
có gì xẩy ra gọi là nhiều, trong cái cõi thơ thần kỳ của bà: gió thổi,
biển dâng, con người làm việc, hay di chuyển từ chỗ này tới chỗ nọ, hay
chờ đợi, hay, vừa mới rời khỏi, và họ có linh hồn (họ cư xử như những cái
bóng). Đọc bà, tôi nghe tôi lập lại câu của Auden, “Về đau khổ, họ chẳng
bao giờ lầm/Những Sư Phụ Già”: Wang Xiaoni là một thơ đương thời khủng khiếp;
bà khả ái, duyên dáng, ân sủng trải rộng, trải dài mãi ra, truyền thống
thơ cổ điển lớn lao của TQSeeing the Ocean from a Night Flight
Everything becomes small only the ocean makes the night's leather clothes open up the further out it spreads. Flying north to the right is Tianjin to the left is Beijing two clusters of moths flinging themselves at fire. Then the East China Sea suddenly moves the wind brings silver bits that can't be more shattered and many thick wrinkles whip up I see the face of the ocean I see the aged seashore trembling and hugging the world too tightly. I have seen death but never seen death come back to life like that. Nhìn biển từ một chuyến bay đêm
Tất cả trở thành nhỏ li ti Chỉ biển biến những chiếc áo da của đêm mở rộng, trải rộng, mãi ra. Hướng Bắc Bên phải là Tianjin Bên trái, Bắc Kinh Hai bầy thiêu thân lao mình vào lửa Rồi Biển Nam bất thình lình chuyển động Gió đem tới những mảnh bạc Mảnh miểng, tan hoang, như chưa bao giờ tang hoang như thế Và rất nhiều những nếp nhăn nặng nề quất túi bụi Tôi nhìn thấy mặt biển Tôi nhìn thấy những bãi biển già cằn Run rẩy, ôm chặt lấy thế giới. Tôi đã từng chứng kiến cái chết Nhưng tôi chưa hề nhìn thấy cái chết trở lại với đời sống, như thế. The Watermelon's Sorrow
After I've paid the watermelon comes along like a blindfolded prisoner. We get on the bus this guy who's never changed his coat in his life with no bones but too much blood who grew up being thumped countless times. Halfway there I take a turn there's always something to keep us from home. The watermelon with its artificially extended life hits painfully off the sides of the bus. It's as hard to want to die as it is to want to live nightlights illuminate a closing knife shop. The watermelon comes with me it can only go farther and farther away I'll use all my hands to steady its big blood-filled head. Without rhyme or reason, I carry the melon along and without rhyme or reason, my busyness carries me Nỗi buồn dưa hấu
Sau khi trả tiền Thằng chả theo tui lẵng nhẵng như tên tù bị bịt mắt Chúng tôi lên xe buýt Thằng chả chẳng bao giờ chịu thay cái áo khoác, trong đời hắn Chẳng tí xương, nhưng máu ơi là máu Từ lúc bé cho tới khi trưởng thành, ăn đấm, đá, thoi, thụi…. Không biết bao nhiêu lần Nửa đường, chúng tôi đổi hướng Luôn có điều ngăn ngáng chúng tôi về nhà Trái dưa, với cuộc đời nới rộng bằng bàn tay của con người Đau khổ lăn, bên này một phát, bên kia một phát nữa Thật khó mà chết, nếu muốn chết Hay muốn sống, thì cũng khó như rứa Ánh đèn đêm làm sáng lên một cửa tiệm bán dao đóng cửa Thằng chả cùng đi với tui Giá cứ được đi hoài hoài, mãi mãi, xa tít mù với hắn ta, nhỉ Tôi lấy tay xoa xoa thằng chả Xoa xoa cái đầu trọc lóc tròn 1 cục của hắn Đầy một cục máu Chẳng nhịp điệu, chẳng lý do, tôi ôm thằng chả của tôi với tôi Và chẳng nhịp điệu, chẳng lý do, tôi bận bịu ôm, bồng, bế… tôi. Charles Simic http://www.nybooks.com/articles/archives/2001/dec/20/a-world-gone-up-in-smoke/ In this world we walk on the roof of Hell gazing at flowers —Issa One life is not enough.I’d like to live twice on this sad planet, In lonely cities, in starved villages, To look at all evil, at the decay of bodies, And probe the laws to which the time was subject, Time that howled above us like a wind. Một đời chẳng đủ Tớ muốn sống hai đời trên hành tinh buồn này Trong những thành phố cô đơn, những làng xóm chết đói Để nhìn vào cái ác, nhìn những xác chết rã ra Để chứng tỏ những luật lệ mà với nó, thời gian là đề tài Thời gian Hú trên đầu chúng ta Như gió 
Số báo cũ mà GCC moi ra được, có bài của Charles Simic, về nhà thơ Nobel Ba Lan. Gõ Bác Gúc, thấy cho đọc free. Tuyệt quá. Thơ của ông này, chưa với tới thứ thơ "nghị luận", như Lý Đợi phán, về Szymborska, cũng Ba Lan cũng Nobel, nhưng là thơ "trí tuệ", - thơ của ông không thơm mùi bông hồng, mà thơm mùi trí tuệ, như Adam Zagajewski viết - Tin Văn sẽ lai lai lèm bèm về bài viết, “In spite of its great cruelties, I praised my time and I did not yearn for any other,”... Conspiracy of Silence
Charles Simic February 27, 2003 Issue On the Natural History of Destruction by W.G. Sebald, translated from the German by Anthea Bell Random House, 202 pp., $23.95 http://www.nybooks.com/articles/archives/2003/feb/27/conspiracy-of-silence/ I first read W.G. Sebald’s The Emigrants when it came out in English in 1996 and remember feeling that I had not read anything so captivating in a long time. The book is difficult to classify. Told in the first person by the author, it reads at times like a memoir, at others like a novel or a work of nonfiction about the lives of four emigrants. They come from Lithuania and Germany and end up in England and the US. The book includes, and this is another peculiarity of his, blurry, black-and-white photographs with no captions and not-always-clear connections to people and places being talked about in its pages. As for the author, one knew next to nothing about him except what one deduced from autobiographical details in the book, most importantly that he was a German living in England. The Emigrants was widely praised and called a masterpiece by many eminent writers and critics. The reviewers noted the author’s elegiac tone, his grasp of history, his extraordinary powers of observation, and the clarity of his writing. While stressing his originality, critics mentioned Kafka, Borges, Proust, Nabokov, Calvino, Primo Levi, Thomas Bernhard, and a few others as Sebald’s likely influences. There were some complaints about the unrelenting pessimism of his account of thwarted lives and the occasional monotony of his meandering prose, but even those who had reservations acknowledged the power of his work. The narrator of The Emigrants is a loner and so are the rest of the characters. The countless victims of last century’s wars, revolutions, and mass terror are what interests Sebald. One may say that he sought a narrative style that would convey the state of mind of those set adrift by forces beyond their understanding and control. Unlike men and women who have never known exile, whose biography is shaped by and large by social class and environment, to be a refugee is to have sheer chance govern one’s fate, which in the end guarantees a life so absurd in most cases that it defeats anyone’s powers of comprehension. Sebald served as a kind of oral historian and unconventional biographer of such people, reconstructing their lives out of bits and pieces he was told by them and out of additional research he did himself into their backgrounds. If his book is melancholy, it is because the task he gives himself is all but hopeless. Eventually, other works of Sebald’s were translated, though not always in order of their composition. The Rings of Saturn (1998), which came next, is a record of a walking tour of the eastern coast of England with lengthy digressions on Thomas Browne, Roger Casement, Joseph Conrad, the Battle of Waterloo, the Taiping rebellion, Rembrandt’s Anatomy Lesson, and at least a dozen other topics. Another oddity of Sebald’s prose, which either delights or exasperates his readers, is his digressions. He never hesitates to interject some interesting anecdote or bit of factual … Note: Simic đọc Sebald. Cuốn GCC mê nhất, 'Về lịch sử tự nhiên của huỷ diệt". Bài này không cho đọc free, nhưng GCC kiếm thấy tờ báo rồi. Sẽ lai rai ba sợi sau. “Mụ kia, tên gì?” “Không biết.” “Nhiêu tuổi? Ở đâu?” “Không biết.” “Sao đào cái hầm kia?” “Không biết.” “Nấp lâu chưa?” “Không biết.” “Sao lại cắn ngón tay tao?” “Không biết.” “Không biết bọn tao đâu muốn làm đau mày?” “Không biết.” “Mày theo phe nào?” “Không biết.” “Đang chiến tranh, mày phải chọn đi.” “Không biết.” “Làng mày có còn không?” “Không biết.” “Mấy nhóc này là con mày hả?” “Phải.” [1967] Bản tiếng Anh, do Stanisław Barańczak và Clare Cavanagh dịch: Vietnam
“Woman, what's your name?” “I don't know.” “How old are you? Where are you from?” “I don't know.” “Why did you dig that burrow?” “I don't know.” “How long have you been hiding?” “I don't know.” “Why did you bite my finger?” “I don't know.” “Don't you know that we won't hurt you?” “I don't know.” “Whose side are you on?” “I don't know.” “This is war, you've got to choose.” “I don't know.” “Does your village still exist?” “I don't know.” “Are those your children?” “Yes.” 1967 Ghi chú của người dịch [Lý Đợi] Wisława Szymborska, nữ sĩ Ba Lan, là một bậc thầy về thơ nghị luận, viết thơ cũng như cả tiểu luận là để đáp lại cảm xúc và mối ám ảnh thường trực: “tôi không biết”. [*] Sinh 1923 tại Kornik, hiện sống tại Kraków, Ba Lan. Bà đã viết khoảng 210 bài thơ và một ít tiểu luận từ 1952 đến nay. Wisława Szymborska đã đoạt Giải Nobel Văn Chương năm 1996 và nhiều giải thưởng quan trọng, danh dự khác. Bài thơ Việt Nam năm 1967 nói lên một sự thật rất tàn khốc: người đàn bà, biểu tượng của thân phận và nỗi đau chiến tranh [mọi thời đại] — đang trong lúc ác liệt, làng không còn ai — sẵn sàng chối bỏ hết mọi thứ, nhưng chỉ trừ những đứa trẻ, có thể không phải là con mình, nhưng lại là biểu tượng cho tương lai. Tác giả của bài thơ không xem quan trọng người đàn bà này là ai, thường dân hay Việt Cộng; chỉ muốn nói một điều là khi chiến tranh xảy ra, bất cứ ai cũng có thể bị đưa đến đường cùng, kiểu như lấy khẩu cung ở đây. Bài thơ là một cuộc lấy khẩu cung; nó không chỉ nói được tính cách của người đàn bà Việt Nam, mà còn nói được tính cách của cuộc chiến tranh Việt Nam. Đứng ở cửa giữa, như một người quan sát, không cảm tính hay tuyên truyền, tác giả thể hiện được trình độ vi tế và bao quát của mình. Một bài thơ hay, buồn, và trần trụi về chiến tranh. Lý Đợi. Theo GCC, cách đọc bài thơ của LD, không đúng. Vòng hoa Nobel, trao cho W.S, vì “thơ của bà, với sự chính xác diễu cợt, cho phép cái nội dung lịch sử và sinh vật, chường ra ánh sáng, trong những manh mún của thực tại con người”, hay nói ngắn gọn, thơ của bà chính xác, cái chính xác tiếu lâm, cà chớn. Thành ra "Việt Nam", ở cái tít, và những đứa con, quả đúng là của bà mẹ Mít, ngoài ra, chúng tranh giành hết cả. Bạn hẳn nhớ câu chuyện tiếu lâm, bà mẹ, với lũ con, và ông chồng, nghi, có đứa của ông hàng xóm, và bà trả lời, chúng đều là con của ta hết! Một cách nào đó, đây là ý nghĩa của bài thơ, cái chính xác tiếu lâm của nó: Những đứa con Ngụy, Cách Mạng, Việt Gian, Tề, những đứa con tư sinh, hoang, liệt sĩ... đều là của mẹ Mít hết. Cái từ “tao”, trong bản dịch, cũng nhảm. "Chọn đi", hay "chọn bên"? "có thể không phải là con mình" Con Mít, mà không phải, của mẹ Mít ư? nhưng lại là biểu tượng cho tương lai. No còm! Tin Văn đã từng lèm bèm về bài thơ này, song song với bài nhạc Bà Mẹ Gio Linh của Phạm Duy, mà theo truyền thuyết giang hồ, mỗi lần Thái Thanh hát, là, khóc, và đưa ra 1 phỏng đoán, có thể bà thi sĩ Ba Lan, có lần được nghe ai đó ca bài hát, theo đó, bà mẹ Mít, của PD, cứ đẻ được đứa con nào là biếu VC đứa đó, nên làm bài thơ để… phản biện! The Nobel Prize in Literature 1996 was awarded to Wislawa Szymborska "for poetry that with ironic precision allows the historical and biological context to come to light in fragments of human reality". Vietnam (Wistawa Szymborska) Việt Nam
Bà kia ơi, tên bà là gì vậy? Tôi không biết Bà bao nhiêu tuổi? Tôi không biết Tại sao bà đào cái hang đó? Tôi không biết Bà trốn bao lâu rồi? Tôi không biết Tại sao bà cắn ngón tay tôi? Tôi không biết Bà không biết là tôi không làm đau bà ư? Tôi không biết Bà ở bên nào? Tôi không biết Ðây là chiến tranh, bà phải chọn bên. Tôi không biết Làng bà còn không? Tôi không biết Những người đó là con của bà? Ðúng rồi. Nguyễn Quốc Trụ dịch
Wislawa Szymborska's "Vermeer"
So long as that woman
from the Rijksmuseum vẫn trầm lắng và chú tâm rót sữa mỗi ngày từ cái bình ra cái bát, thì Thế Giới vưỡn chưa có được cái sự tận cùng của thế giới. Bài thơ này, GCC đọc
trên NYRB, 11.11.2010, bèn chôm liền.
Bạn phải đau nỗi
đau Việt Nam tới cỡ nào thì mới làm nổi bài thơ “Vietnam”,
và chính vì đau nỗi đau VN như thế, thì mới lại làm nổi bài thơ chống lại Tận Thế như thế!
"God reveals in utter clarity that which we can't understand; that which we can understand He lays out in riddles." Tạm dịch: Ông Giời bày ra cái thật rõ ràng để chúng ta đếch hiểu nổi. Còn cái chúng ta hiểu được, thì ông bày ra qua thai đố. Liệu hai bài thơ trên, minh họa, câu trên? I love the shape of the poem—it
thins like a stream of milk, pouring itself out. I also love
the tension she sets up between the "W" and the "w", which appears
hierarchical but is also slippery. Tôi mê cái dáng của bài thơ - mỏng như sợi sữa, tự nó đổ nó ra, chẳng cần tới ai. Tôi cũng mê sức căng mà thi sĩ tạo ra, giữa W và w, nó làm lộ ra đẳng cấp nhưng cũng còn làm lộ ra sự trơn trượt. Ui chao, phán như thế
mới là phán chứ, nhỉ? Wisława Szymborska, nữ sĩ Ba Lan, là một bậc thầy về thơ nghị luận, viết thơ cũng như cả tiểu luận là để đáp lại cảm xúc và mối ám ảnh thường trực: “tôi không biết”. Lý Đợi Bậc thầy về thơ nghị luận. Charles Simic, nhận xét, rõ hơn, và đúng hơn: Wislawa Szymborska, nhà thơ Ba Lan,
Nobel văn chương - thường sử dụng hình ảnh của những sự vật đời
thường, mọi ngày, và 1 giọng thơ móc họng người đọc, để diễn tả,
khám phá, thám hiểm kinh nghiệm nhân sinh, bao gồm tình yêu, chiến
tranh, và chết chóc - mất ngày 1 Tháng Hai, tại nhà riêng tại Krakow,
Ba Lan, 88 tuổi, do ung thư phổi, theo người thư ký cho biết.
Charles Simic Nếu như thế, gọi là phân tích, hoặc
quá lắm, giải tích - chôm từ này, của nhà thơ Ngu Yên - chứ làm sao
lại, "bậc thầy về thơ nghị luận"? Bài thơ "Thí dụ", sau đây, mà chẳng
móc họng VC, sao: GREEK STATUE With the help of people and the
other elements When someone living dies that
way But marble statues die white From the one under discussion
only the torso lingers And it does, Wislawa Szymborska: Here Tượng Hy Lạp Với sự giúp đỡ của con
người và những yếu tố khác Khi một người nào đó
đang còn sống, chết kiểu như trên Nhưng tượng đá chết trắng Từ cái chết đang được
bàn tới ở đây, Và nó làm được Chắc là thuổng hai từ này của Simone Weil. Bà này, “bạn quí” của Milosz, mà Milosz thì là “đệ tử” của Weil! Bài thơ quá tuyệt, nhưng bản dịch của GCC chưa tới, thực sự là vậy. Không làm sao mà nói lên được cái ý ân sủng và trọng lực! NQT A gale With this example Wislawa Symborska: Here Thí dụ Một trận gió lạnh Với thí dụ này Ui chao, tiếu lâm thật: VC quả đã làm thịt ông bố, nhưng chừa ông con, để sau này làm nhạc chào mừng ngày 30 Tháng Tư 1975: Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng! Bạn có thể áp dụng bài thơ trên,
cho rất nhiều trường hợp, với những kẻ, lịch sử tha chết để sau đó, làm
1 công việc, như trên! Nào người tri kỷ của ông, hầu đờn Bắc Bộ Phủ.
Poems November 30, 2015 Issue
Chekhov
By Austin Smith They say you may have caught tuberculosis from the peasants who came to Melikhovo to be seen by you. Hearing them coughing in the hall you put down your pen and rose from your desk. Short of breath, they had travelled all night to arrive by dawn, drawn by rumors of your kindness. While you warmed the stethoscope in your hands and the old farmer bared his chest, your character stood patiently on the doorstep, holding a letter of introduction you had yet to write. The longer you spent away from the story the harder it would be to finish it, but the hall was long, the line out the door, and you would turn none away, knowing how far they had come for the comfort of having someone listen to their lungs and say it sounded better than it sounded while you stood breathing in their sighs of relief, saying, softly, “Next.” Notes on a Voice
Anton Chekhov A prose style as comfortable with fly-ridden grime as champagne and chandeliers http://www.intelligentlifemagazine.com/content/arts/robert-butler/chekhovs-tragi-comic-collision He was a year old when the serfs were emancipated in 1861 (his grandfather had been one of them), nine when Tolstoy published “War and Peace”, and 16 when his tyrannical father, a grocer, went bankrupt and fled their modest home in southern Russia. At 19 Anton Chekhov moved to Moscow, where he trained as a doctor and turned out comic stories for money. At 24, he showed signs of tuberculosis; at 26, he was urged by a leading critic to take his talent seriously; at 28, he published his first major story, “The Steppe”. By 44, he was dead. Chekhov the playwright wrote a dozen or so plays, culminating in four masterpieces: “The Seagull”, “Uncle Vanya”, “Three Sisters” and “The Cherry Orchard”. Chekhov the prose writer wrote 600 stories, ranging from two-page skits to 100-page novellas, that use a far larger canvas than the plays, go deeper into individual minds, and display a visionary grasp of the Russian landscape. From the fly-ridden grime of peasant life and grey gentility of the provinces (“so uneventful and monotonous, yet so disturbing”) to self-loathing antics among the champagne and chandeliers of St Petersburg, Chekhov’s Russia is richly maladjusted. His swift transparent prose travels well, not least because he leaves so much unsaid. Two of his most perceptive critics, V.S. Pritchett and Janet Malcolm, never read him in Russian. KEY DECISION To turn his diagnostic eye from medical conditions to psychological ones (from disease, as it were, to dis-ease). The serfs may have been freed, but the nervous tics, anxieties, nausea and insomnia reveal countless characters who are trapped, mired or imprisoned. “The art of enslavement is also being gradually refined” (“My Life”). The anguish of confinement builds with fiery internal riffs, seethings and mutterings, sudden vehement episodes and exclamatory outbursts. STRONG POINTS The tragi-comic collision between interior worlds and exterior circumstances. Mental states are not a constant. The characters’ perceptions fluctuate: “But alas, these were only thoughts” (“My Wife”). They go off one another. They dream of being elsewhere. The pregnant hostess wants her guests to leave. The fiancée realises she doesn’t love her betrothed. The doctor punches his orderly. “Everything that was essential...was hidden from other people” (“The Lady and the Lapdog”). GOLDEN RULES (1) “Don’t tell me the moon is shining; show me the glint of light on broken glass.” (2) “When you...want to make the reader feel pity, try to be somewhat colder.” (3) “Abridge…abridge!” FAVOURITE TRICKS (1) A character takes a journey, and there’s a journey within that journey. (2) An event of extreme importance to one person means next-to-nothing to someone else: “She was upset at the others seeing nothing special in it” (“Three Years”). (3) Final lines, over which Chekhov took great trouble, shift the reader’s perspective. “It began to drizzle” (“The Duel”). ROLE MODELS A choirboy in Taganrog, Chekhov became an atheist but remained steeped in the rituals of the Russian Orthodox church. From the Bible he absorbed deceptive simplicity, a gift for omission and oblique resonance. TYPICAL SENTENCES “Even in fine weather he wore galoshes” (“Murder”). “Don’t tell me the moon is shining; show me the glint of light on broken glass.” Đừng nói với GCC trăng sáng, Đúng là THNM! Khi muốn độc giả cảm thấy thương
hại DECEMBER 7 [1997]
Wallace Stevens and Joni Mitchell It is getting on to winter, and I almost cannot say so to myself without thinking of that lyric from Joni Mitchell's Blue: It's coming on Christmas They're cutting down trees They're putting up reindeer And singing songs of joy and peace- With its surprising chords and its sudden, unexpected leap to the chorus: Oh I wish I had a river I could skate away on. It is a song about romantic loss and about
Christmas blues. People of my generation will also remember
that it is about the mood of the country during the Vietnam War,
when so many of the young felt helpless before the violence their
government had unleashed across the world. The season and that leap
in the song made me think of one of the most haunting American poems
of the twentieth century. It's Wallace Stevens's "The Snow Man."
It comes differently to its unexpected conclusion. It seems to arrive
there almost inevitably, in the unwinding of its syntax, and leaves
most readers blinking at what they have come to. Here it is:
The Snow Man
One must have a mind of winter
To regard the frost and the boughs Of the pine-trees crusted with snow; And have been cold a long time To behold the junipers shagged with ice, The spruces rough in the distant glitter Of the January sun; and not to think Of any misery in the sound of the wind, In the sound of a few leaves, Which is the sound of the land Full of the same wind That is blowing in the same bare place For the listener, who listens in the snow, And, nothing himself, beholds Nothing that is not there and the nothing that is. Người tuyết
Một người phải có cái đầu của mùa
đông
Để nhìn sương giá, và những cành thông Bẹp dí tuyết Và phải quen với cái lạnh một thời gian dài Để ôm cây đẫm băng, Những cây vân sam xù xì, lấp lánh từ xa Của mặt trời tháng Giêng Và không nghĩ tới Bất cứ một khốn cùng Trong tiếng gió Trong tiếng lá Là tiếng đất Đẫm cùng ngọn gió Thổi qua cũng mặt đất trần trụi Đối với 1 người nghe Trong tuyết Hư vô, chính mình Cầm giữ Hư vô Cái hư vô chẳng có ở đó Cái hư vô, như nó là This comes from a really splendid new edition
of Wallace Stevens, Collected Poetry and Prose, published
by the Library of America. It's the best single volume of his
work to appear, though it isn't as beautiful as the old Knopf
hardback Collected Poems. But all the poems are in the Library of
America edition, and the essays on poetry, and selections from the
letters, and the aphorisms, the best known of which, I suppose, are
"Money is a kind of poetry" and "The greatest poverty is not to love
in the physical world." But there are others: "The tongue is an eye."
"A poem is a pheasant." It would make a resplendent holiday gift.
That takes care of my seasonal duties. Now look back at that wintry poem, bright as ice. In college, I remember, we argued for hours about what those last lines meant, as if the chill of the poem and its enormous clarity would not quite let go of us. In the way that Joni Mitchell's song has its historical context, so, I suppose, does Stevens's poem. He belonged to the generation of writers-all of the modernists did-who had to address the ways in which the Christian idea, or at least the Protestant and transcendentalist idea, of a divinity in nature had lost its hold on their imagination. "We live," the woman in his poem "Sunday Morning" muses, "in an old chaos of the sun." When Stevens went to college in the early 1900s, aestheticism was in the air. He was a boy from solid Lutheran and German stock-Pennsylvania Dutch, as it was called-and his mother could still speak the Pennsylvania Dutch dialect to the farm women who came to Reading to sell their produce on Saturdays. He has what must be a poem to his mother, explaining his conversion to French poetry: Explanation
Ach, Mutter
This old, black dress,
I have been embroidering French flowers on it. Not by way of romance, Here is nothing of the ideal, Nein, Nein. It would be different, Liebchen, If I had imagined myself, In an orange gown, Drifting through space, Like a figure on a church-wall. He was going to have to manage in a world without
angels, and he thought about this subject for the rest of his long life as
a poet and an executive of the Hartford Insurance Company. He was sure that
the solution to the problem of the loss of what he called the "romance" of
the ideal was imagination, which in one of his rare essays he calls "the Necessary
Angel."
In Hartford this autumn, a friend drove me by the offices of the Hartford Insurance Company and the house where Stevens lived. I had read that he walked to work, and, taking what seemed the shortest way, I tried to walk his walk to work. It led through a park, and I thought that I had, perhaps, come to the ground of that frosty place where, in a fierce New England January, Stevens, sometime in the teens of the century, had turned in his mind the rhythms of a poem that was a single long sentence, about not projecting anything onto the landscape and seeing what is there and seeing what is not there. But this paraphrase hardly settles the mystery of those last few lines. They stay in the mind, like Joni Mitchell's song. Away, away, she says.Here, here, the poet says, and he says it takes a mind of winter to say it. But where and what is here is the question he has been teasing us with ever since. Robert Hass: Now & Then
Số thơ này, quái quỉ sao, mua rồi, lại mua nữa. Già rồi lẩn thẩn, lẫn, mới hồi hôm, rồi mà (1) Bèn post thêm, 1 bài nữa, từ số báo, cũng của nữ thi sĩ TQ. WANG XIAONI ELEANOR GOODMAN Something Crosses My Mind What is so attractive about Wang Xiaoni's poems as translated into English by Eleanor Goodman is her quiet, loving, meditative distance to the mostly anonymous and lonely heroes she clearly knows well. And her attitude to time, which she keeps dragging out of its anchored localities (and barely marked history) to extend and connect, or fuse with specific spaces that she also enlarges in size and scope. Moments prolong into a century or a life, imaginary beasts meld with real animals, description becomes an act of meditation. In a few lines, a village can take on the dimension of a vast landscape - and yet still remain that particular village. And while Xiaoni's characters may not speak, they seem to have a real insight into our experience and lives. In a way nothing much happens in her magic lyricism: the wind blows, the ocean rises, people work or move from one place to another, or wait, or just leave some place, and they have souls (which behave like shadows). Reading her, I found myself repeating Auden's phrase ''About suffering they were never wrong, / The old Masters." Wang Xiaoni is a terrific contemporary poet gracefully extending the great classical Chinese tradition. Seeing the Ocean from a Night Flight
Everything becomes small only the ocean makes the night's leather clothes open up the further out it spreads. Flying north to the right is Tianjin to the left is Beijing two clusters of moths flinging themselves at fire. Then the East China Sea suddenly moves the wind brings silver bits that can't be more shattered and many thick wrinkles whip up I see the face of the ocean I see the aged seashore trembling and hugging the world too tightly. I have seen death but never seen death come back to life like that. The Watermelon's Sorrow
After I've paid the watermelon comes along like a blindfolded prisoner. We get on the bus this guy who's never changed his coat in his life with no bones but too much blood who grew up being thumped countless times. Halfway there I take a turn there's always something to keep us from home. The watermelon with its artificially extended life hits painfully off the sides of the bus. It's as hard to want to die as it is to want to live nightlights illuminate a closing knife shop. The watermelon comes with me it can only go farther and farther away I'll use all my hands to steady its big blood-filled head. Without rhyme or reason, I carry the melon along and without rhyme or reason, my busyness carries me. Cả hai bài thì đều tuyệt vời. TV sẽ đi 1 đường chuyển ngữ sau. |
