Thơ Mỗi Ngày

  Thơ Mỗi Ngày

The Lights Are On Everywhere

The Emperor must not be told night is coming.
His armies are chasing shadows,
Arresting whippoorwills and hermit thrushes
And setting towns and villages on fire.

In the capital, they go around confiscating
Clocks and watches, burning heretics
And painting the sunrise above the rooftops
So we can wish each other good morning.

The rooster brought in chains is crowing,
The flowers in the garden have been forced to stay open,
And still yet dark stains spread over the palace floors
Which no amount of scrubbing will wipe away.
Charles Simic: New and selected poems

 

Ánh sáng thì ở mọi nơi

Sáu Dân, aka Víp Va Ka, aka Hồ Tôn Hiến phải không được bẩm báo đêm đang tới
Những binh đoàn của Người Vĩ Đại Học Lớp Một đang săn đuổi những cái bóng
Bắt giữ chim đợp muỗi, chim hét ẩn dật
Đốt thành phố và làng xóm

Ở Xề Gòn, chúng xục xạo khắp nơi
Tịch thu đồng hồ treo tường, đồng hồ đeo tay, đốt sách, thiêu dị giáo
Cho sơn mặt trời mọc phía bên trên những mái nhà
Nhờ vậy chúng ta có thể chào nhau, good morning.

Chú gà trống bị xiềng, được đem tới, đang gáy
Bông trong vườn hoa Tao Đàn bị ép, phải nở,
Tuy nhiên những vết thâm xì, loang lổ trên sàn dinh Độc Lập
Thì đếch làm sao kỳ cọ cho sạch, dù có đổ cả đống nước mắt
Ba mươi năm mới có ngày hôm nay
Vui sao nước mắt lại trào!

MY SHOES

Shoes, secret face of my inner life:
Two gaping toothless mouths,
Two partly decomposed animal skins
Smelling of mice nests.

My brother and sister who died at birth
Continuing their existence in you,
Guiding my life
Toward their incomprehensible innocence.

What use are books to me
When in you it is possible to read
The Gospel of my life on earth
And still beyond, of things to come?

I want to proclaim the religion
I have devised for your perfect humility
And the strange church I am building
With you as the altar.

Ascetic and maternal, you endure:

Kin to oxen, to Saints, to condemned men,
With your mute patience, forming
The only true likeness of myself.

Giầy, bộ mặt bí mật của cuộc đời bên trong của tôi :
Hai cái miệng không có răng, cách nhau một khoảng
Hai miếng da loài vật đã bị phân huỷ từng phần
Có mùi ổ chuột

Ông anh bà chị của tôi đã chết ngay khi ra đời
Vẫn tiếp tục sự hiện hữu ở trong mi
Hướng dẫn cuộc đời của tôi
Về một sự ngây thơ trong sạch không làm sao hiểu được của họ

Sách thì dùng làm gì đối với tôi?
Một khi mà, ở nơi mi, có thể đọc
Thánh Kinh của đời tôi ở trên mặt đất
Và, quá thế nữa, những điều chưa tới, chưa xẩy ra? 

Tôi muốn tuyên bố một tôn giáo
do tôi làm ra vì sự khiêm tốn tuyệt hảo của mi,
Và một ngôi nhà thờ lạ kỳ tôi đang xây cất
Với bạn, là bàn thờ

Khổ hạnh, và mẫu tử, bạn như thế, đời đời
Bà con với dưỡng khi, với Thánh Thần, để kết án con người
với sự kiên nhẫn câm nín của bạn, tạo thành
cái thực giống độc nhất với cái tôi của tôi.

Stone

Go inside a stone
That would be my way.
Let somebody else become a dove
Or gnash with a tiger's tooth.
I am happy to be a stone.

From the outside the stone is a riddle:
No one knows how to answer it.
Yet within, it must be cool and quiet
Even though a cow steps on it full weight,
Even though a child throws it in a river;
The stone sinks, slow, unperturbed
To the river bottom
Where the fishes come to knock on it
And listen.

I have seen sparks fly out
When two stones are rubbed,
So perhaps it is not dark inside after all;
Perhaps there is a moon shining
From somewhere, as though behind a hill-
Just enough light to make out
The strange writings, the star charts
On the inner walls.

Đá

Vô trong cục đá
Đó là cách của tôi
Để kẻ khác trở thành bồ câu
Hay nghiến răng, với răng hổ.
Tôi hạnh phúc, là cục đá.

Từ bên ngoài, cục đá là 1 thai đố:
Đếch ai biết làm sao giải ra
Tuy nhiên, ở bên trong hẳn là mát mẻ và lặng lẽ
Ngay cả khi con bò đè cả cái thân xác của nó lên
Ngay cả khi một đứa bé quẳng nó xuống một con sông;
Cục đá chìm, chầm chậm, không âu lo, xao xuyến
Tới đáy sông
Nơi mấy chú cá bèn loay hoay làm quen
Gõ gõ lên nó,
Và lắng nghe.

Tôi đã nhìn thấy những tia lửa loé ra
Khi hai cục đá hôn nhau
Nếu thế, bên trong cực đá chưa chắc đã tối thui;
Có thể có một vừng trăng chiếu sáng
Từ đâu đó, như thể đằng sau một con đồi –
Đủ ánh sáng để làm ra những trang viết lạ, những biểu đồ của những vì sao
Trên những bức tuờng ở bên trong

Charles Simic

­

  Thơ Mỗi Ngày

Three brief images-one Chippewa, one Turkish, and one West African-move the focus of a man's attention from self to world.
Ba hình ảnh ngắn ngủi chuyển sự chú tâm của con người, từ nó tới thế giới.

SOMETIMES I GO ABOUT PITYING MYSELF

Sometimes I go about pitying myself,
and all the time
I am being carried on great winds across the sky.

Chippewa music
adapted from the translation by Frances Densmore

UNITY

The horse's mind
Blends
So swiftly
Into the hay's mind

FAZIL HUSNU DAGLARCA
translated by Talat Sait Halman

Tâm trí, thần hồn chú ngựa
Thì bèn quấn quýt với linh hồn cỏ khô

OLD SONG

Do not seek too much fame,
but do not seek obscurity.
Be proud.
But do not remind the world of your deeds.
Excel when you must,
but do not excel the world.
Many heroes are not yet born,
many have already died.
To be alive to hear this song is a victory.

Traditional, West Africa

The Rag and the Bone Shop of the Heart
A Poetry Anthology
Robert Bly, James Hillman and Michael Meade editors

Một trang Tin Văn cũ

Đừng tìm kiếm danh vọng nhiều quá
Nhưng đừng tìm kiếm sự tối tăm.
Hãy hãnh diện
Nhưng cũng đừng nhắc nhở thế giới về những chiến công của bạn
Chơi trội, OK, nếu bạn phải chơi trội.
Nhưng đừng chơi trò nổi cộm với cả thế gian
Nhiều vị anh hùng chưa sinh ra
Nhiều người đã chết
Sống, và vô 1 trang TV cũ, đọc, thì đã là một chiến thắng khổng lồ rồi!

---

  Thơ Mỗi Ngày

SELF-PORTRAIT IN BED

For imaginary visitors, I had a chair
Made of cane I found in the trash.
There was a hole where its seat was
And its legs were wobbly
But it still gave a dignified appearance.

I myself never sat in it, though
With the help of a pillow one could do that
Carefully, with knees drawn together
The way she did once,
Leaning back to laugh at her discomfort.

The lamp on the night table
Did what it could to bestow
An air of mystery to the room.
There was a mirror, too, that made
Everything waver as in a fishbowl

If I happened to look that way,
Red-nosed, about to sneeze,
With a thick wool cap pulled over my ears,
Reading some Russian in bed,
Worrying about my soul, I'm sure.

Charles Simic

[From My Noiseless Entourage, 2005]

Chân Dung Tự Họa ở trên Giường

Với mấy đấng bạn quí, tưởng tượng
Gấu có cái ghế mây
Lấy từ thùng rác
Có cái lỗ, đúng ngay chỗ để bàn tọa
Mấy cái chân ghế lung lay như răng bà lão
Tuy nhiên, nhìn cái ghế, vưỡn thấy có tí phẩm giá của riêng nó

Gấu, chính Gấu, chẳng hề dám ngồi lên
Nhưng, với cái gối, thì chuyện ngồi có thể
Với tí cẩn trọng, tất nhiên
Hai đầu gối phải níu lấy nhau
Đúng là cách mà H/A đã từng, một lần
Em ngả đầu ra phía sau, cười
Che giấu sự mất thoải mái của mình

Cây đèn bàn ngủ
Làm cái điều phải làm
Nghĩa là
Ban cho căn phòng vẻ bí ẩn.
Một cái gương nữa chứ
Nó làm cho cảnh vật lung linh
Như trong chậu cá cảnh

Nếu nhìn theo viễn ảnh như thế đó
Mũi đỏ lòm, thèm xụt xịt vài cú
Với cái mũ len chùm kín cả tai
Gấu nằm trên giường
Đọc Dos,
Lơ tơ mơ về linh hồn của mình
Hẳn thế.

Car Graveyard

This is where all our joyrides ended:
Our fathers at the wheel, our mothers
With picnic baskets on their knees
As we sat in the back with our mouths open.

We were driving straight into the sunrise.
The country was flat. A city rose before us,
Its windows burning with the setting sun.
All that vanished as we quit the highway
And rolled down a dusky meadow
Strewn with beer cans and candy wrappers,
Till we came to a stop right here.

First the radio preacher lost his voice,
Then our four tires went flat.
The springs popped out of the upholstery
Like a nest of rattlesnakes
As we tried to remain calm.
Later that night we heard giggles
Out of a junked hearse-then, not a peep
Till the day of the Resurrection.

Charles Simic: New and selected poems

Bãi tha ma xe

Đó là nơi tất cả những chuyến dong chơi bằng xe của chúng tôi chấm dứt
Ông via thì ngồi ở tay lái
Bà via với cái rỏ picnic trên đầu gối
Chúng tôi ngồi ghế sau, miệng đứa nào cũng há thật to

Xe chúng tôi chạy thẳng vô ánh mặt trời
Miền quê trải dài, mềm thõng.
Một thành phố dựng lên ở đằng sau chúng tôi
Những cửa sổ đỏ rực trong mặt trời lặn
Tất cả biến mất khi xe chúng tôi rời xa lộ
Và chạy xuống một cánh đồng
Vỏ bia, giấy gói kẹo, vãi.
Sau cùng đậu ngay chỗ này

Đầu tiên là ông linh mục mất mẹ nó cái giọng ở trong cái đài
Rồi tới bánh xe xẹp
Những cái lò xo bật ra khỏi nệm ghế, như ổ rắn
Trong khi chúng tôi cố gắng im lặng
Ban đêm, sau đó, chúng tôi nghe những tiếng cười rúc rích
Từ chiếc xe tang cũ nát - rồi thì, không một tiếng chít chít
Cho đến ngày Phục Sinh.

Note: Hai bài thơ, đã sửa.

Tks & Sorry. NQT

Friday, August 15, 2014 9:52 AM

Kính thăm và kính chúc sức khoẻ nhà văn.
Tình cờ, đọc mấy bài thơ của JB, thấy mình dịch thầm trong đầu, giống giọng Ông quá, bèn, gửi lời kính thăm Ông để cảm ơn cái  "ảnh hưởng tốt » của TV.

NTP

Tks
Take Care

NQT

FORGETTING CLOUDS

The quiet morning has a few cloud friends
that are gone when I look for them again
in this one summer to which I have come
after everything that I remember
what can I call it before it has gone
it does not hear me and does not know me
it passes without seeing I am here
it is only me going my own way
there is no one else who can forget it

-W. S. Merwin

The New Yorker, April, 21, 2014

Quên Mây

Buổi sáng yên tĩnh có vài cụm mây bạn
Khi Gấu nhìn lại thì họ đi rồi
Trong một mùa hè mà Gấu tới
Sau khi mọi thứ mà Gấu nhớ
Điều Gấu gọi trước khi bỏ đi
Không nghe Gấu gọi mà cũng chẳng biết Gấu
Đi, chẳng thèm biết Gấu đang ở đây
Vậy là chỉ có nhõn một mình Gấu trên con đường của riêng Gấu
Chẳng có ai khác nữa có thể quên nó

RUTH

In memory of Ruth Buczynska

She survived the war in Tarnopol. In darkness and semi-darkness. In fear.
She was afraid of rats and heavy boots, loud conversations, screams.
She died just now, in darkness, in a hospital ward's white quiet.
She was a Jew. Sometimes she didn't know what it meant.
. It's simple and incomprehensible, like algebra.
At times she tried to work it through. The Gestapo knew exactly what it meant
to be a Jew. The great philosophical tradition helped,
definitions sharp as knives, direct as a Buddhist arrow.
She was beautiful. She should have died then, like the other men and women,
vanished without a trace, gone without elegies, like so many others,
like the air, but she lived a long time, in daylight, in the sun,
in the daily air, the oxygen of ordinary Krakow.
Sometimes she couldn't understand what beauty meant.
The mirror kept still, it didn't know the philosophical definitions.
She didn't forget those other times, but rarely
spoke of them. Once only she told this story:
her beloved cat wouldn't stay put in the ghetto, twice
it slipped back to the Aryan side at night. Her cat
didn't know who Jews were, what the Aryan side meant.
It didn't know, so it shot to the other side like an arrow.
Ruth was a lawyer and defended others. Maybe that was why she lived so long.
Because there are so many others, and they need defending.
Prosecutors multiply like flies, but the defenders are few.
She was a good person. She had a soul. We know what it means.

-Adam Zagajewski

(Translated from the Polish by Clare Cavanagh)

Ruth

Tưởng niệm Ruth Buczynska

Bà sống sót cuộc chiến ở Tarnopol. Trong bóng tối và chập choạng tối. Trong sợ hãi.
Bà sợ chuột, tiếng giày đinh, chuyện lớn tiếng, la thét.
Bà mới chết đây, trong bóng tối, trong cái yên tịnh màu trắng của một bịnh viện
Bà là một người Do Thái. Đôi khi bà không hiểu điều đó nghĩa là gì.
Nó giản dị, và không thể hiểu được, như môn đại số
Đôi khi, bà cố giải cho ra. Gestapo hiểu rất rõ Do Thái nghĩa là gì.
Truyền thống triết học lớn giúp, những định nghĩa sắc như dao, thẳng một lèo như mũi tên Phật Giáo.
Bà thì đẹp. Bà đúng ra thì đã chết rồi, khi đó, như những người đàn ông và đàn bà khác,
Biến mất không để lại dấu vết, không bi khúc, như rất nhiều người khác, như không khí,
Nhưng bà sống một cuộc đời dài, trong ánh sáng ban ngày, trong ánh sáng mặt trời, trong không khí hàng ngày, mỗi ngày, mọi ngày,
Trong khí trời của một thành phố Krakow bình thường.
Đôi khi bà không thể hiểu cái đẹp nghĩa là gì
Gương im, giữ như cũ, nó không hiểu những định nghĩa triết học
Bà không quên những thời kỳ khác đó, nhưng hiếm khi nhắc lại.
Chỉ có mỗi một lần, bà kể câu chuyện này:
Con mèo thân thương của bà không chịu ở trong ghetto,
Hai lần, nó chuồn trở về lại khu Aryan vào ban đêm.
Con mèo không hiểu những người Do Thái là những người nào, và Aryan nghĩa là gì.

 

VIA DEL TRITONE

In Rome, on the street of that name,
 I was walking alone in the sun
 In the noonday heat, when I saw a house
 With shutters closed, the sight of which
 Pained me so much, I could have
 Been born there and left inconsolably. 

The ochre walls, the battered old door
 I was tempted to push open and didn't,
 Knowing already the coolness of the entrance,
 The garden with a palm tree beyond,
 And the dark stairs on the left. 

Shutters closed to cool shadowy rooms
 With impossibly high ceilings,
 And here and there a watery mirror
 And my pale and contorted face
 To greet me and startle me again and again. 

"You found what you were looking for,"
 I expected someone to whisper.
 But there was no one, neither there
 Nor in the street, which was deserted
 In that monstrous heat that gives birth
 To false memories and tritons.

Charles Simic 

VIA DEL TRITONE

 

Ở Rome, trên con phố cũng có tên đó
 Tôi đi bộ một mình trong ánh mặt trời
 Nóng ban trưa, và tôi nhìn thấy một căn nhà
 Những tấm màn cửa thì đều đóng,
 Nhìn một phát, là tôi cảm thấy quặn đau thốn dế
Mình có thể sinh ra tại căn nhà này,
 Và bị bỏ mặc, không người an ủi. 

Tường màu gạch son, cửa cũ, rệu rạo
 Tôi tính đẩy cửa, nhưng không làm
 Biết rõ cái lạnh lẽo sau cánh cửa, lối dẫn vào căn nhà,
 Căn vườn với 1 cây sồi quá nó,
 Và những cầu thang u tối ở phía trái. 

Rèm cửa đóng dẫn tới những căn phòng lờ mờ
Trần hơi bị thật là cao
 Và đâu đó, là một cái gương long lanh nước
 Và khuôn mặt của tôi nhợt nhạt, méo mó
 Ðón chào tôi, và làm tôi giật mình hoài 

"Mi kiếm ra cái mà mi tính kiếm?"
 Tôi uớc ao có ai đó thì thào
 Nhưng làm đếch gì có một ai
 Ðếch có ai, cả ở trên con phố hoang vắng
 Vào cái giờ nóng khùng điên
 Làm đẻ ra những hồi ức dởm
 Và những con quái vật nửa người nửa cá

One poem is unlike any I've ever read-if it had appeared in the lineup, I might not have recognized it as Simic's. "Via Del Tritone" juxtaposes no surreal images. It begins simply:

In Rome, on the street of that name,
 I was walking alone in the sun
 In the noonday heat, when I saw a house
 With shutters closed, the sight of which
 Pained me so much, I could have
 Been born there and left inconsolably.

Simic goes on to describe the interior, as he imagines it, a garden with a palm tree, dark stairs leading to cool rooms with high ceilings. "'You found what you were looking for,' / I expected someone to whisper." Never, in his previous work, has Simic expressed the pain of his exile in such a straightforward way. His outsider's status was always an advantage, teaching him that life was unpredictable and that anything might happen, as the antic careening of his poetry suggests. In this poem his pain and loss blossom like the most fragile of tea roses. He hasn't found what he was looking for. How can you reclaim a childhood that never was? Simic, unlike Nabokov, has no Eden to recall. His are "false memories," phantasms of heat. And as the war rages on in the place where his childhood should have been, salvage becomes less possible. The poet's cries flutter up from the page: "Help me to find what I've lost, / If it was ever, however briefly, mine." 

Lisa Sack: Charles the Great: Charles Simic’s A Wedding in Hell 

Bài thơ này thật khác với những bài thơ của Simic. Không có sự trộn lẫn những hình ảnh siêu thực.

 Via Del Tritone  mở ra, thật giản dị: 

Ở Rome, trên con phố cũng có tên đó
 Tôi đi bộ một mình trong ánh mặt trời
 Nóng ban trưa, và tôi nhìn thấy một căn nhà
 Những tấm màn cửa thì đều đóng,
 Nhìn một phát, là tôi cảm thấy quặn đau thốn dế
Mình có thể sinh ra tại căn nhà này,
Và bị bỏ mặc, không người an ủi.

Sau đó, tác giả tiếp tục tả bên trong căn nhà, như ông tưởng tượng ra…Chưa bao giờ, trong những tác phẩm trước đó, Simic diễn tả nỗi đau lưu vong một cách thẳng thừng như ở đây. Cái vị thế kẻ ở ngoài lề luôn luôn là lợi thế, nó dạy ông rằng đời thì không thể tiên liệu trước được và chuyện gì cũng có thể xẩy ra. Ở đây, nỗi đau, sự mất mát của ông nở rộ như những cánh trà hồng mảnh mai nhất. Ông làm sao kiếm thấy cái mà ông kiếm, một tuổi thơ chẳng hề có? Simic, không như Nabokov, chẳng hề có Thiên Ðàng để mà hồi nhớ. Chỉ là hồi nhớ dởm, do cái nóng khùng điên tạo ra. Và chiến tranh tàn khốc xẩy ra ở cái nơi đáng lý ra tuổi thơ xẩy ra, làm sao có cứu rỗi? Và tiếng la thét của nhà thơ vọng lên từ trang giấy:

 Hãy giúp tôi tìm cái mà tôi đã mất/Cho dù nhỏ nhoi, cho dù chốc lát, cái tí ti đã từng là của tôi. 

Đây có lẽ là bài thơ tuyệt vời nhất của Simic, với GCC. Không còn tí siêu thực, mà cái đau lưu vong mới ghê gớm làm sao.
Mi đừng đụng tới nó, không là nó biến mi thành lưu vong, là bỏ mẹ mi, như 1 lần ông cảnh cáo mưa gió Mẽo!

Wind

Touching me, you touch
The country that has exiled you.

 Gió

Mi sờ vô ta
Là mi sờ vô cái xứ sở đã biếm mi, đày mi,
Làm ngọn gió lưu vong

Charles Simic