.... All writing is a species of remembering. If there is anything triumphalist about Another Beauty it is that the acts of remembering the book contains seem so frictionless. Imagining-that is, bringing the past to mental life-is there as needed; it never falters; it is by definition a success. The recovery of memory, of course, is an ethical obligation: the obligation to persist in the effort to apprehend the truth. This seems less apparent in America, where the work of memory has been exuberantly identified with the creation of useful or therapeutic fictions, than in Zagajewski's lacerated corner of the world. To recover a memory-to secure a truth-is a supreme touch-stone of value in Another Beauty.

"I didn't witness the extermination of the Jews," he writes:
I was born too late. I bore witness, though, to the gradual process by which Europe recovered its memory. This memory moved slowly, more like a lazy, lowland river than a mountain stream, but it finally, unambiguously condemned the evil of the Holocaust and the Nazis, and the evil of Soviet civilization as well (though in this it was less successful, as if reluctant to admit that two such monstrosities might simultaneously coexist). That memories are recovered-that is, that the suppressed truths do reemerge-is the basis of whatever hope one can have for justice and a modicum of sanity in the ongoing life of communities. Once recovered, though, even truth may become complacent and self-flattering. Thus, rather than provide yet one more denunciation of the iniquities and oppressiveness of the regime that was shut down in 1989, Zagajewski chooses to stress the benefits of the struggle against evil that flowed to the idealistic young in his portrayal of the flawed beginnings of his vocation, as a "political poet," and his activities in dissident student and literary circles in the Krakow of the late 1960s and 1970s. (In 1968, Zagajewski was twenty-three years old.) In those heady days, poetry and activism rhymed. Both elevated, heightened; engagement in a just cause, like service to poetry, made you feel larger.

That every generation fears, misunderstands, and condescends to its successor-this, too, is a function of the equivalence of history and memory (history being what it is agreed on, collectively, to remember). Each generation has its distinctive memories, and the elapsing of time, which brings with it a steady accumulation of loss, confers on those memories a normativeness which cannot possibly be honored by the young, who are busy compiling their memories, their benchmarks. One of Zagajewski's most moving portraits of elders is of Stefan Szuman, an illustrious member of the interwar Polish intelligentsia (he had known Stanislaw Witkiewicz and Bruno Schulz) and now a retired professor at the university living in isolation and penury. Its point is Zagajewski's realization, thinking back, that he and his literary friends could only have seemed like fools and savages, "shaped by a postwar education, by new schools, new papers, new radio, new TV;" to the defeated, homely, embittered Szuman and his wife. The rule seems to be: each generation looks upon its successor generation as barbarians. Zagajewski, himself no longer young and now a teacher of American students, is committed to not eplicating, in his turn, that kind of despair and incomprehension. Nor is he content to write off an entire older Polish generation of intellectuals and artists, his generation's "enemy"-the true believers and those who just sold out-for turpitude and cowardice: they weren't simply devils, any more than he and his friends were angels. As for those "who began by serving Stalin's civilization" but then changed, Zagajewski writes: "I don't condemn them for their early, youthful intoxication. I'm more inclined to marvel at the generosity of human nature, which offers gifted young people a second chance, the opportunity for a moral comeback." At the heart of this assessment is the wisdom of the novelist, a professional of empathy, rather than that of a lyric poet. (Zagajewski has written four novels, none as yet translated into English.) The dramatic monologue "Betrayal" in Two Cities begins: Why did I do that? Why did I do what? Why was I who I was?

And who was I? I am already beginning to regret that I agreed to grant you this interview. For years I refused; you must have asked me at a weak moment or in a moment of anxiety .... What did that world look like? The one you were too late to get to know. The same as this one. Completely different. That everything is always different ... and the same: a poet's wisdom. Actually, wisdom tout court. Of course, history should never be thought of with a capital H. The governing sense of Zagajewski's memory-work is his aware- ness of having lived through several historical periods, in the course of which things eventually got better. Modestly, imperfectly-not utopianly-better. The young Zagajewski and his comrades in dissidence had assumed that communism would last another hundred, two hundred years, when, in fact, it had less than two decades to go. Lesson: evil is not immutable. The reality is, everyone outlives an old self, often more than one, in the course of a reasonably long life.

Susan Sontag: The Wisdom Project

Tớ đếch chứng kiến Lò Thiêu, làm cỏ Do Thái. Tớ sinh trễ quá. Tớ sinh ra và chứng kiến tiến trình qua đó Âu Châu tìm đường nhớ chính nó.
Hồi ức chậm như sên, nhưng cuối cùng nó cĩng làm được chuyện tố cáo Cái Ác Nazi.

Hồi nhớ Bắc Kít, ngay từ bây giờ, đã vờ mấy cú: Quên mẹ cái “ơn trời biển” của Thiên Triều
Quên mẹ Cái Ác Bắc Kít, qua thành quả “làm cỏ Lũ Ngụy”
Toan tính ve vãn anh Yankee Mũi Lõ, quên mẹ nó đã từng “dầy xéo xứ Mít”!

Trong "Trò Chuyện với Brodsky", của Volkov, chương chót, "St. Petersburg: Memories of the Future", Hồi Nhớ Tương Lai, đọc thú lắm, và áp dụng vô Hà Nội thật là tuyệt.
Từ từ, Gấu lèm bèm tiếp.
Thí dụ câu này, của Brodsky mà chẳng thú sao:
Tất cả chúng ta thì đều phóng chiếu chúng ta trên cái nền là thành phố cổ đó.
Mỗi thời, lũ Hà Nội có 1 ấn bản của riêng nó, về Hà Nội.

GCC đọc LMH, để kiếm cái ấn bản của riêng Gấu, về nó.
Hoặc, của nó, về Gấu!
Thí dụ, cái khúc này, H/A thật  mê:

Người đàn ông làm tôi nhớ tới người Tầu già bán lạc rang ở bờ hồ Hà Nội. Tôi có nhiều kỷ niệm về thành phố nhỏ bé và cũ kỹ đó. Nhà tôi ở Bạch Mai, gần ngay bên đường xe điện. Tôi thường tinh nghịch để những viên sỏi nhỏ lên trên đường sắt, rồi hồi hộp chờ chuyến xe chạy qua. Suốt thời thơ ấu, tôi bị chiếc xe điện mê hoặc. Một lần trốn vé xe, tôi cùng một thằng bé đánh giầy ngồi ở cuối tầu, nơi dùng để nối hai toa xe lại với nhau. Thằng bé đánh giầy nói, nó thường ngồi như vậy, ngay cả khi có tiền mua vé. Hôm đó trời lạnh, tôi đội một chiếc béret dạ đen, một tay nắm vào thanh sắt, một tay cầm cặp sách vở. Thằng bé đánh giầy đầu tóc bù xù, tay cầm hộp đồ nghề, tay cầm khúc bánh mì nhai ngồm ngoàm. Những người đi đường nhìn chúng tôi với vẻ buồn cười, ngạc nhiên. Lúc đầu tôi rất sợ, nhưng dần dần cảm thấy thích thú. Bỗng nhiên, không hiểu sao, tôi nhớ lại được một đoạn nhạc tôi đã quên từ lâu, và tôi hát nho nhỏ, đầu lắc lư theo điệu nhạc. Thằng bé đánh giầy nhìn tôi cười ngặt nghẽo. Tôi tức giận, hát thật lớn, vừa hát vừa đập vào thành xe ầm ầm. Bỗng tôi cảm thấy đầu lành lạnh. Tôi ngửng lên, và thấy người soát vé đang giận dữ nhìn tôi, tay cầm chiếc mũ dạ. Thằng bé đánh giầy vẫn tiếp tục cười, tôi ngưng hát, và ngưng đập vào thành xe. Cuối cùng không biết nghĩ sao, người soát vé vứt chiếc dạ xuống đường. Xe lúc đó đang chạy nhanh. Tôi cúi nhìn xuống con đường nhựa chạy vùn vụt, tôi sợ hãi không dám nhảy xuống. Tôi chợt nghĩ tới đến cha tôi. Tôi nhìn thằng bé đánh giầy ra vẻ cầu cứu. Nó nhẩy xuống, nhặt chiếc mũ dạ, đội lên đầu, rồi nhìn tôi nhe răng cười, tỏ vẻ chế nhạo. Sau đó, tôi thỉnh thoảng gặp thằng bé đánh giầy quanh quẩn tại khu tôi ở, đầu đội chiếc mũ dạ của tôi. Mỗi lần thoáng thấy nó, là tôi vội vã lẩn tránh, chỉ sợ nó nhận ra tôi.

Note: Hình dưới đây, "cũng" Phố Cổ Hà Nội!

SONG ABOUT SONGS

It will burn you at the start,
As if to breezes you were bare,
Then drop deep into your heart
Like a single salty tear.

And a heart full of spite
Will come to know regret.
And this sorrow, although light,
It will not forget.

Others will reap. I only sow.
Of course! When the triumphant horde
Of scythers lays the grain low,
Bless them, O Lord!
And so that I may lift
My eyes in thanks to You above,
Let me give the world a gift
More incorruptible than love.

                                            1916

Akhmatova

Anticipation of love

Neither the intimacy of your look, your brow fair as
    a feast day,
nor the favor of your body, still mysterious, reserved,
    and childlike,
nor what comes to me of your life, settling in words
    or silence,
will be so mysterious a gift
as the sight of your sleep, enfolded
in the vigil of my arms.
Virgin again, miraculously, by the absolving power of
    sleep,
quiet and luminous like some happy thing recovered
    by memory,
you will give me that shore of your life that you
    yourself do not own.
Cast up into silence
I shall discern that ultimate beach of your being
and see you for the first time, perhaps,
as God must see you-
the fiction of Time destroyed,
free from love, from me.

                                        [Robert Fitzgerald]

J.L. Borges: Selected Poems 1923-1967
A Bilingual ed by Norman Thomas Di Giovanni 

Đường vào tình yêu

Poem in the Manner of William Wordsworth

By David Lehman     

I ran with the wind like a boy
 in the journey of my solitude
when joy surrounded me like an ocean
I could not stand in but could drown in.

And thus was born my theory of joy
alloyed with fear and more subdued
than a breeze lifting a lone leaf
to a hill of high altitude.

If such a thought were vain,
to me it yet remains the breath
of life itself, greater than grief
and lonelier than a cloudless sky.

Not even—my sister, my life—not
even if death should be thy lot,
would I lose faith that I,

in body bruised but with dignity high,
with visage grim to meet the pains
of sleep, will yet sustain
the never-ending poem of my brain.

Bài thơ ăn theo William Wordsworth

Tôi chạy cùng với gió như một đứa bé
Trong cuộc lữ, là nỗi cô đơn của mình
Khi nỗi vui bao quanh tôi như biển cả
Tôi không thể đứng trong vui, nhưng có thể chìm vô nó 

Và như thế bèn sinh ra lý thuyết của tôi về vui
Trộn với sợ,
Dịu hơn nhiều,
So với một làn gió
Nâng chiếc lá cô đơn, độc nhất lên thật cao
Tới tận đỉnh đồi

Giả như một tư tưởng như thế chỉ là vô ích, nhảm nhí đối với tôi
Thì vưỡn còn cái hơi thở của đời sống, chính nó
Lớn hơn nhiều so với đau khổ
Và cô đơn hơn nhiều so với một bầu trời đếch có mây

Ngay cả - chị tôi, đời tôi -
Ngay cả nếu cái chết là nhiều lắm, là tất cả
Thì tôi cũng không mất đi niềm tin đó

Trong cái thân xác bầm tím nhưng với phẩm giá cao
Với bộ mặt nhăn nhó đón nhận những cú đau ngủ
Nhưng sẽ chịu đựng
Bài thơ chẳng bao giờ chấm dứt của bộ não của tôi.

Charity

The off-white hairpiece on the hedge
Is slipping.
The eaves of houses and the skirts of cars
Are dripping.

The snowman prisoner down the road
Holds out thin arms
Through someone's resurrected railings
And begs for alms.

His head fell off last night and we
Wedge it back on for him,
And leave a sandwich for the birds
On his translucent palm.

Lòng từ thiện

Mớ tóc giả màu ngà ở bờ rào
Đang tuột ra
Những mái chìa của những căn nhà và những rìa xe
Đang tuột ra

Người tù tuyết nhân ở cuối đường
Chìa những cánh tay khẳng khiu
Qua những hàng rào được phục hồi của một người nào đó
Và hỏi xin của bố thí

Cái đầu rớt ra tối hôm qua
Và chúng tôi phải nêm lại
Và để cái bánh xăng uých cho mấy con chim
Ở trên lòng bàn tay đùng đục của anh ta

ALISTAIR ELLIOT

TLS June 5 2015

Anticipation of Love

Neither the intimacy of your look, your brow fair as a feast day,
nor the favor of your body, still mysterious, reserved, and childlike,
nor what comes to me of your life, settling in words or silence,
will be so mysterious a gift
as the sight of your sleep, enfolded
in the vigil of my arms.
Virgin again, miraculously, by the absolving power of sleep,
quiet and luminous like some happy thing recovered by memory,
you will give me that shore of your life that you yourself do not own.
Cast up into silence
I shall discern that ultimate beach of your being
and see you for the first time, perhaps,
as God must see you-
the fiction of Time destroyed,
free from love, from me.

                                            -R.F.

Susan Sontag

Note: Bài viết cách đây 50 năm, nhân kỷ niệm 50 năm NYRB, bèn cho đăng lại. Susan Sontag không đọc được Simone Weil. Cách nhìn của bà thua cả Gấu, đó là sự thực.

Steiner, Milosz, đọc Simone Weil, "đốn ngộ" hơn nhiều.

Trên TV đã dịch bài của Steiner. Gấu sẽ đi tiếp bài của Milosz, "Sự quan trọng của Simone Weil", in trong “To Begin Where I Am”. Trong cuốn này, có mấy bài thật là tuyệt. Bài essay, sau đây, chỉ cái tít không thôi, đã chửi bố mấy đấng VC đứng về phe nước mắt:
Essay in which the author confesses that he is on the side of man, for lack of anything better: Tớ đứng về phía con người, vì đếch kiếm thấy cái gì khá hơn.
Cực phách lối, kiêu ngạo, hà, hà!

Sontag chỉ chịu nổi cuốn sau đây của Simone Weil:

The principal value of the collection is simply that anything from Simone Weil’s pen is worth reading. It is perhaps not the book to start one’s acquaintance with this writer—Waiting for God, I think, is the best for that. The originality of her psychological insight, the passion and subtlety of her theological imagination, the fecundity of her exegetical talents are unevenly displayed here. Yet the person of Simone Weil is here as surely as in any of her other books—the person who is excruciatingly identical with her ideas, the person who is rightly regarded as one of the most uncompromising and troubling witnesses to the modern travail of the spirit.
Susan Sontag

Tuy cũng thuộc băng đảng thực dân [mới, so với cũ, là Tẩy],  nhưng quả là Sontag không đọc ra, chỉ  ý này, của Steiner, trong Bad Friday:

For Weil, the "crimes" of colonialism related immediately, in both religious and political symmetry, to the degradation of the homeland.  

Với Weil, những “tội ác” của chủ nghĩa thực dân có hồi đáp liền tù tì theo kiểu đối xứng, cả về tôn giáo và chính trị, với sự thoái hóa ở nơi quê nhà, tức “mẫu quốc”.

Nhưng Bắc Kít, giả như có đọc Weil, thì cũng thua thôi, ngay cả ở những đấng cực tinh anh, là vì nửa bộ óc của chúng bị liệt, đây là sự thực hiển nhiên, đừng nghĩ là Gấu cường điệu. Chúng làm sao nghĩ chúng cũng chỉ 1 thứ thực dân, khi ăn cướp Miền Nam, vì chúng biểu là nhà của chúng, vì cũng vẫn nước Mít, tại làm sao mà nói là chúng ông ăn cướp được.

Chúng còn nhơ bẩn hơn cả tụi Tẩy mũi lõ, tụi Yankee mũi lõ.

Steiner còn bài “Thánh Simone-Simone Weil”, trên TV cũng đã giới thiệu.

For Weil, the "crimes" of colonialism related immediately, in both religious and political symmetry, to the degradation of the homeland. Time and again, a Weil aphorism, a marginalium to a classical or scriptural passage, cuts to the heart of a dilemma too often masked by cant or taboo. She did not flinch from contradiction, from the insoluble. She believed that contradiction "experienced right to the depths of one's being means spiritual laceration, it means the Cross." Without which "cruciality" theological debates and philosophic postulates are academic gossip. To take seriously, existentially, the question of the significance of human life and death on a bestialized, wasted planet, to inquire into the worth or futility of political action and social design is not merely to risk personal health or the solace of common love: it is to endanger reason itself. The two individuals who have in our time not only taught or written or generated conceptually philosophic summonses of the very first rank but lived them, in pain, in self-punishment, in rejection of their Judaism, are Ludwig Wittgenstein and Simone Weil. At how very many points they walked in the same lit shadows.