Khi nào bạn bắt đầu làm thơ?

Những người lính chuyên nghiệp kể cho Jennifer tôi một kinh nghiệm như thế này: sau khi ăn một quả pháo mà không chết, nói rõ hơn, ngay sau khi một quả pháo nổ kế cận bên họ, là nhẩy vào cái hố vừa mở ra, biết chắc chắn một điều, quả pháo kế tiếp không thể nào nhè chỗ đó mà nổ.
Những cư dân của một thành phố Sài Gòn thời kỳ chiến tranh chắc còn nhớ kinh nghiệm này: khi nghe tiếng hoả tiễn réo xèo xèo ngang đầu, là biết rõ một điều, trái hoả tiễn đó không dành cho mình.
*

Richard Murphy, trên tờ Granta số Mùa Thu 2001, đã tự hỏi, không hiểu mình bắt đầu làm thơ vào lúc nào, và ông nhớ ra là đúng vào thời kỳ ăn bom bay của Đức quốc xã. Ông viết: Trong trí nhớ của tôi, cái tham vọng mần thơ đã tóm lấy thằng bé vào đúng cái tuổi xốn xang vừa mới lớn, khi học thuộc lòng mấy vần thơ Shakespeare tại trường trung học Wellington College. Đó là năm 1944. Người Đức đang trút bom bay như mưa xuống Anh Quốc. Khi bạn nghe thấy tiếng, giống xe bình bịch (xe gắn máy) nổ, ở trên trời, là biết, bạn an toàn. Khi nó không nổ nữa, có nghĩa hết nhiên liệu, và “cái” thời gian bạn hết nghe tiếng xe gắn máy nổ, biết trái bom sắp rớt, biết đâu lại không ngay trên đầu mình, đó là lúc hứng thơ dâng trào!

 Ấy là Jennifer tôi hơi “bị” cường điệu. Đúng ra, tác giả nhớ lại là, vào lúc đó, ông mê một người bạn cùng một tuổi với ông, một tay điền kinh “mà số phận” (… who was destined) là phải vô Hải quân Hoàng gia. Sợ bom gần chết, lại thêm một ông quản gia vốn sống sót sau vụ “the Somme” (địa danh, nơi xẩy ra những vụ làm thịt người đầu tiên, vì tín ngưỡng) thúc thêm vô, thế là tôi tìm một chỗ ẩn núp, trong cái quan niệm về tái sinh, theo đó, một bài thơ, nếu được làm cho tới nơi tới chốn, nó sẽ thọ hơn người làm ra nó, sẽ đem lại đời sống sau cái chết, cho chính anh ta, và những người thân thương, ở trong trí tưởng của người đọc.

 (Liệu có phải đây là lý do, văn minh “nhân loại” bắt đầu bằng những trận đánh, đầu tiên là giữa những vị thần, những bán-thần, rồi tới người trần mắt thịt. Bởi vì, hết chiến tranh thì lấy đâu hứng mà bắt đầu làm thơ! Tưởng chuyện đùa, nhưng hãy thử hỏi, tại sao văn học Tây phương bắt đầu bằng “Iliade”? Hãy “thử” đọc Simone Weil, “Chiến tranh hay là Bài thơ của Sức Mạnh”, viết về “Iliade”.)

Tác giả kể tiếp, một năm sau đó, cỡ chừng vậy, khi là một sinh viên 17 tuổi ở Oxford, đói sex gần chết, ông lại quanh quẩn với ý nghĩ trở thành một thi sĩ. Kết quả là, ông trượt kỳ thi kiểm tra.

 Murphy, tác giả bài viết ‘Những cuộc gặp gỡ ngắn ngủi” trên số Granta nói trên, sinh năm 1927 tại Tây Ireland. Cuốn tự thuật của ông, “The Kick”, sẽ được Granta Book xuất bản vào năm tới (2002). “Tuyển tập thơ” của ông đã được xuất bản ở Ireland và ở Mỹ. Hiện đang sống ở Dublin, Durban và Nam Phi. Trong bài viết, ông kể lại những kinh nghiệm đói sex, đói thơ, và những cuộc gặp gỡ những nhà thơ. Sau đây là trích đoạn, cuộc gặp gỡ thi sĩ W.H. Auden.

Barbara Epstein, biên tập viên của tôi ở tờ Điểm Sách Nữu Ước, mời tôi ăn tối tại căn phòng của bà ở Nữu Ước, vào bữa 22 tháng 11, 1975. Người khách độc nhất còn lại kia, là W.H. Auden. Cách đó vài năm, tôi đã gặp ông, ở Stratford-upon-Avon, trong một buổi đọc thơ, và nó để dấu ấn ở trong tôi, bởi vì ông thuộc lòng những bài thơ của mình. Khi ông ngần ngừ ở một dòng, trong một bài thơ dài, ông chẳng thèm mò mẫn cuốn thơ của mình, mà lại nhắm mắt lại, ngẩng mặt lên, như hỏi ông Trời, hãy nhắc giùm ông điều gì ông muốn nói, khi mần thơ. Và một khi trở lại với bài nói chuyện, ông như được tạo hứng từ cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với ông Trời như thế đó, và cứ thế chuyển những ý tưởng của mình thành lời. Đó là điều làm cho bài thơ thật là thú vị. 

  Barbara kể lại, một lần mời nhà thơ, ông lầm phòng, bấm chuông, và được một cặp, chẳng phản đối phản điếc gì cả, mời vô, ông ngồi bệ vệ trong chiếc ghế bành, đòi một ly martini vodka. Tay cầm ly rượu, ông cứ thế độc thoại, và cặp vợ chồng ngớ người, không dám lên tiếng ngắt cuộc độc thoại, cho tới khi ly rượu cạn. Như nhận ra sự vắng mặt của chủ nhà, Auden hỏi, và được trả lời, vợ chồng Epsrein ở căn phòng tầng lầu bên trên.

   Murphy kể lại, cuộc gặp gỡ chẳng thú vị gì, vì bất cứ chuyện gì, hễ chủ nhà và ông vừa mới mở miệng là bị nhà thơ ngắt lời. Khi “bị gợi ý”, rằng nhà thơ là một tay lang chạ, Auden phản đối, “Các bạn có vẻ không hiểu, tôi luôn luôn tìm kiếm một người bạn thứ thiệt”. Và giải thích thêm: “Mọi lang chạ trên đời là để tìm kiếm một người bạn lý tưởng.” [Ghi chú thêm ở đây: Auden là một nhà thơ "gay"]. 

  Sau bữa ăn, ông nói: “Tôi hy vọng ông Trời cho tôi đi ở tuổi bẩy mươi. Đừng sống quá khoảng đời tự nhiên của mình.” Ông muốn mọi thư từ của ông được đốt bỏ, khi ông chết, như ông đã từng đốt bỏ thư của người cha, mà không đọc, khi cha ông mất; ông muốn bạn bè đốt bỏ thư của ông gửi cho họ, và điều này được ghi trong di chúc. Bằng cách đốt bỏ mọi giấy tờ như vậy, ông hy vọng chẳng ai có thể viết về cuộc đời của ông. Như những y sĩ của một thời xa xưa, giấu kín mọi khám phá y học, ông hy vọng mọi bí mật về đời mình sẽ cùng đi với ông xuống mồ.

  ***

 Và câu chuyện nàng Hélène thành Troie liệu có giông giống chuyện hai ông thần Sơn/Thủy tranh nhau một cô công chúa con vua Hùng? 

 Nhưng Hélène đâu còn đáng kể gì nữa, khi Troie sẵn sàng quì mọp trước những người thắng trận: 

 Bây giờ người ta chẳng thèm những của cải Pâris
 Kể cả Hélène; bằng ấy kẻ, dù là tên ngu xuẩn nhất, đều nhận ra,
 Troie bây giờ đang bên bờ thất thủ… 

 “Qu’on n’accepte à présent ni les biens de Pâris,
Ni Hélène; chacun voit, même le plus ignorant,
Que Troie à présent sur le bord de la perte.” 

Như vậy là chúng ta lại trở lại với nỗi chết không rời, những trái hoả tiễn, và câu hỏi khi nào bạn bắt đầu làm thơ. 

Simone Weil viết: 

“Điều mà họ muốn, phải là tất cả: Tất cả những của cải của Troie, như là chiến lợi phẩm; tất cả những dinh thự, đền đài, nhà cửa: tro bụi; tất cả những đàn bà, trẻ em: nô lệ; tất cả những người đàn ông: xác chết.”

Jennifer Tran

Né con phố Descartes

Né con phố Descartes
Tớ đi xuống phía sông Seine, lấm la lấm lét, gã du lịch trẻ,
tên mán, tên mọi,
vừa mới tới thủ đô thế giới 

Bọn chúng tớ, đông lắm, từ Jassy, và Koloshvar, Wilno, Bucharest, Saigon và Marrakesh
Xấu hổ nhớ những thói quen, truyền thống, tập quán, cổ tục ở xứ sở quê hương nhà chúng tớ
Những thứ mà chẳng một ai ở đây, được nghe nói tới, hay nghe kể :
Vỗ tay 1 cái,
Và thế là mấy đứa người hầu gái chân trần chạy vội vô
Vừa chia đồ ăn vừa đọc thần chú
Đọc kinh cầu nguyện, cả nhà, cả chủ lẫn tớ. 

Tớ để những vùng mây mù ở phiá sau
Tớ tiến vô xứ phổ cập, ngỡ ngàng và ham muốn 

Chẳng mấy chốc, rất nhiều đứa, từ Jassy và Koloshvar, hay Saigon hay Marrakesh,
Bị giết vì họ muốn huỷ bỏ những tập tục ở quê nhà của họ 

Chẳng mấy chốc những đồng chí của họ ‘nàm’ cách mạng, khởi nghĩa, nổi dậy, cướp chính quyền..
Thế là chúng làm thịt, thủ tiêu, cho đi mò tôm đám Ngụy, Việt Gian....
Nhân danh những tư tưởng đẹp đẽ, phổ cập

Trong khi đó, thành phố ứng xử thật thích hợp với bản chất tự nhiên của nó
Rù rì với tiếng cười ở nơi cổ họng trong bóng tối
Nướng thứ bánh mì giống như những đôi đũa và rót rượu vang vô những cái bình, cái vại bằng xành, bằng gốm.
Dửng dưng, như nó vẫn, tới ba cái trò vinh dự hay nhục nhã, hay cao cả, hay vinh quang
Bởi vì ba cái trò này thì đã được thực hiện từ đời tám hoánh nào rồi, và tự biến thành những đài tưởng niệm thằng chó nào chẳng ai còn biết!
Hay biến thành những bài aria thật khó mà nghe ra
Hay những tiết lảm nhảm, lèm bèm.

Thế là tớ lại dựa vào bờ tường bằng đá cẩm thạch cứng,
Như thể tớ vừa trở về, từ những chuyến du lịch xuyên qua những thế giới ngầm, thế giới bên kia, vương quốc của ma quỉ,
Và bất thình lình tớ nhìn thấy ánh sáng từ cái bánh xe thời gian vào những lúc giao mùa
Khi những đế quốc sụm xuống, và những con người đã có thời sống, thì bây giờ, ngỏm mẹ tất cả rồi
Làm đếch gì có thủ đô của thế giới, dù ở đây, hay bất cứ ở nơi nào,
dù Bắc Bộ Phủ của VC, hay là Bắc Kinh của Thiên Triều!
Và những cổ tục, hủ tục, tập tục nhỏ bé đã bị huỷ bỏ, triệt tiêu, đào thải…  thì lại bò về, trong tí hào quang nho nhỏ của chúng
Và tớ ngộ ra 1 điều, thời gian của những thế hệ con người, thì đếch phải thời gian của trái đất! 

Về những tội lỗi nặng nề của GNV, thì tớ nhớ ra 1 cái, thật là sống động:
Như thế nào, một lần, đi trên một con đường, bên 1 con suối, trong 1 cánh rừng,
Tớ đẩy 1 hòn đá lên 1 con rắn nước nằm cuộn tròn trên cỏ,
Và những gì mà tớ gặp phải ở trên cõi đời ô trọc này thì đều là những hình phạt do tội lỗi đó mà ra!
Thứ hình phạt sẽ tới với bất cứ 1 ai, bất cứ kẻ nào dám bẻ gẫy một ta-bu, 1 điều cấm kỵ!

Czeslaw Milosz/GNV

Milosz viết:

Mặc dù những tư tưởng phổ cập thì không còn hứng thú cho lắm đối với chúng tôi, từ Wilno, Warsaw, hay Budapest, điều này không có nghĩa, chúng mất mẹ hứng thú ở mọi nơi. Những tên ăn thịt người trẻ tuổi, nhân danh những nguyên lý cứng nhắc, làm thịt [M dùng chữ butcher], nhân dân của chúng, là dân chúng Cambodia, đám này đều đã từng du học Paris, học Sorbonne. Chúng giản dị trồng những tư tưởng triết học mà chúng học được, tại xứ sở của chúng, [giống như Bác H của Mít chúng ta, áp dụng 1 cách thông mình, thiên tài vào xứ Mít, trồng trẻ con Bắc Kít, bằng nọc độc hận thù!]

Ui chao, GNV này đã từng viết y chang, như trên [lại tự thổi, hà hà!], trong truyện ngắn "đầu tay", khi còn ở trại tị nạn Thái Lan:

Gặp lại những nhân vật của Koestler, những nhân vật văn chương còn mang nặng những nét đặc thù của nguyên mẫu ngoài đời, những Roubachof suốt đời tắm bằng máu của kẻ khác, kể cả của người yêu, bạn bè, đến khi chết lại mong trở thành những Thánh Tử Đạo, đọc lại nhhững câu văn mang sự thực khủng khiếp còn hơn cả những lời nguyền rủa: "Bằng roi vọt chúng ta quất lên đám đông đang rên rỉ, bắt họ hướng về hạnh phúc chỉ có tính tương lai và hoàn toàn lý thuyết...", tôi bỗng nhận ra một điều thật giản dị: Nếu những tác phẩm lớn đều cưu mang trong nó bóng dáng của những tác phẩm lớn khác - một cách nào đó Hemingway chú giải Joyce, Camus mô phỏng Kafka, rõ ràng Garcia Marquez viết lại Faulkner... - Cũng vậy, những bạo chúa chỉ là những bản sao của những bạo chúa khác. Staline bắt chước Néron, cả hai đều có tham vọng văn chương, một muốn làm thi sĩ, một muốn ngự sử văn đàn, kẻ ban phát giải thưởng văn học. Mao diễn lại tuồng đốt sách, chôn học trò. Molotov chỉ mong người đời coi là một Robespierre của Cách Mạng Nga. Người ra lệnh bắn vào sinh viên biểu tình tại Thiên An Môn là một học trò đắc ý của Chu Ân Lai, ông này lại là một học trò đắc ý nhất của Cách Mạng Pháp. Polpot đã từng du học ở Paris. Tất cả đều tâm đắc một điều: Không có một cuộc cách mạng nào mà không có quá độ. Một cuộc cách mạng không đổ máu thì rất đáng ngờ.

Lần Cuối Sài Gòn

V/v Làm thịt con rắn nước.

Milosz giải thích, vấn đề không phải làm thịt bất cứ 1 sinh vật là tội lỗi, nhưng mà là, ở xứ Lithuania của chúng tôi, rắn nước được coi là linh thiêng [holy]. Người ta thường đặt những bình sữa ở trước thềm nhà cho chúng, và coi chúng tượng trưng cho sự màu mỡ, sự màu mỡ của đất đai, và của gia đình, và Mặt Trời yêu mấy chú rắn nước. Có 1 bài đồng dao Lithuania, “Đừng để 1 chú zaltys chết trên mặt cỏ. Hãy chôn nó. Chỉ nội nhìn thấy 1 chú rắn nước nằm chết trên mặt cỏ là mặt trời bật khóc”

Czeslaw Milosz: The Witness of Poetry

BYPASSING  RUE  DESCARTES

Bypassing rue Descartes
I descended toward the Seine, shy, a traveler,
A young barbarian just come to the capital of the world.

We were many, from Jassy and Koloshvar, Wilno and
    Bucharest, Saigon and Marrakesh,
Ashamed to remember the customs of our homes,
About which nobody here should ever be told:
The clapping for servants, barefoot girls hurry in,
Dividing food with incantations,
Choral prayers recited by masters and household together.

I had left the cloudy provinces behind,
I entered the universal, dazzled and desiring.

Soon enough, many from Jassy and Koloshvar, or Saigon or
    Marrakesh
Were killed because they wanted to abolish the customs of
    their homes. 

Soon enough, their peers were seizing power
In order to kill in the name of the universal beautiful ideas.

Meanwhile, the city behaved in accordance with its nature,
Rustling with throaty laughter in the dark,
Baking long breads and pouring wine into clay pitchers,
Buying fish, lemons and garlic at street markets,
Indifferent as it was to honor and shame and greatness and
    glory,

Because that had been done and transformed itself
Into monuments representing nobody knows whom,
Into arias hardly audible and into turns of speech.

Again I lean on the rough granite of the embankment,
As if I had returned from travels through the underworlds

And suddenly saw in the light the reeling wheel of the seasons

Where empires have fallen and those once living are now dead.
There is no capital of the world, neither here nor anywhere else,
And the abolished customs are restored to their small fame,
And I know the time of human generations is not like the time
    of the earth. 

As to my heavy sins, I remember one most vividly:
How, one day, walking a forest path along a stream,
I pushed a rock down onto a water snake coiled in the grass. 

And what I have met with in life was the just punishment
Which reaches, sooner or later, everyone who breaks a taboo.

Czeslaw Milosz: The Witness of Poetry. Starting from My Europe

Note: Robert Hass "cũng" chọn bài thơ này, trong Now & Then.
Và tất nhiên, cũng đi 1 đường lèm bèm thật thú vị về nó.
*

Note: "cúi"!
Không phải cuối!
Bài thơ thấy post trên Blog DTL, cũng lâu rồi.
Gấu không dám lên tiếng, sợ bạn quí bực mình!

Life is for others, not for you,
Cold in the snow you lie,
Bayonets made twenty-eight wounds,
Bullets-another five.
A garment of new grief I made,
I sewed it for my love.
Oh Russian earth, it loves the taste,
It loves the taste of blood.

Akhmatova

Đời dành cho kẻ khác, đâu phải cho anh
Tuyết lạnh anh nằm
Lưỡi lê anh lãnh: hai mươi tám mũi
Cộng thêm năm vết đạn
Tấm áo, nỗi đau mới,
Tôi may nó cho tình tôi.
Ôi đất Nga ơi, mi yêu mùi vị,
Của máu

It was not, however, as a research editor or a memoirist but as a poet that Akhmatova gave her most immediate, personal response to the deaths of Gumilyov and Blok and the destruction of the world of her youth. After the virtual silence of 1920, Akhmatova wrote some thirty-­four poems in 1921, eleven of which are specifically dated August 1921. These poems are filled with images of bitter and irreversible separation, violence, and death. They reflect not only Akhmatova's personal agony, but the agony of her country. Thus in one lyric of eight simple and devastating lines she uses traditional folk diction and imagery to evoke the lament of a Russian peasant Everywoman.

The Word That Causes Death’s Defeat: Poems of Memory
Nancy K. Anderson dịch, giới thiệu, chú giải…

Chẳng phải biên tập viên nghiên cứu, hay tưởng niệm, hồi ức gia, nhưng, như nhà thơ, Akhmatova đã đưa ra một ứng đáp nóng hổi nhất, riêng tư nhất, trước những cái chết của Gumilyov và Blok và sự huỷ diệt thế giới tuổi trẻ của bà. Sau sự im lặng giả đò, ảo, của năm 1920, liền năm sau, 1921, bà cho ra lò 34 bài thơ, 11 bài trong đó cho biết rõ thời điểm sáng tác: Tháng Tám 1921; chất chứa trong chúng là những hình ảnh cay đắng, chia ly bất phản hồi, hung bạo, và cái chết. Chúng phản ảnh không chỉ cơn hấp hối của cá nhân nhà thơ, mà còn của xứ sở của bà.

Đọc Bi Khúc của Liu Xiaobo, GCC nhớ tới Akhamatova, nhớ tới “Cái Từ Đuổi Thần Chết Chạy Có Cờ”.

Anna Akhmatova qua nét vẽ David Levine, NYRB
Được chụp hình, được họa nhiều nhất, trong các thi sĩ.
Nhìn nghiêng, chỉ cần nhìn cái mũi, là nhận ngay ra Bà.

Ở vào một vài giai đoạn của lịch sử, chỉ có thơ mới có thể chơi ngang ngửa với thực tại, bằng cách nhét chặt nó vào một cái gì mà nhân loại có thể nâng niu, hoặc giấu diếm, ở trong lòng bàn tay, một khi cái đầu chịu thua không thể nắm bắt được."
"Theo nghĩa đó, cả thế giới nâng niu bút hiệu Anna Akhmatova."

Joseph Brodsky

 "Tôi mang cái chết đến cho những người thân của tôi
Hết người này tới người kia gục xuống.
Ôi đau đớn làm sao! Những nấm mồ
Đã được tôi báo trước bằng lời."

"I brought on death to my dear ones
And they died one after another.
O my grief! Those graves
Were foretold by my word." (1)

Anna Akhmatova 

.

Boris Pasternak 

Pasternak's poems are like the flash of a strobe light-for an instant they reveal a corner of the universe not visible to the naked eye. I fell in love with these poems as a child. They were magical, fragments of the natural world captured in words that I did not always understand. Pasternak was my father's favorite poet. In the evenings he often recited his poems aloud, as did Marina Tsvetayeva, a friend of the family who often came to our house in those years before the war.
Long afterwards, George Plimpton and Harold Humes brought the live Pasternak into my life. A year or so after the resounding success of Doctor Zhivago, when the dust had begun to settle on the scandal of his being forced to give up the Nobel Prize, they sent me on a mission to Moscow to interview the poet for The Paris Review.
I'll never forget that sunny day at Peredelkino in the winter of 1959-1960, a few months before Pasternak died. The sparkling snow, the fir trees, the half torn note pinned to the door on the veranda at the side of the house: "I am working now. I cannot receive anybody. Please go away." On an impulse, thinking of the small gifts I was bringing the poet from admirers in the West, I did knock. The door opened.
Pasternak stood there, wearing an astrakhan hat. When I introduced myself he welcomed me cordially as my father's daughter- they had met in Berlin in the twenties. Pasternak's intonations were those of his poems. In an instant the warm, slightly nasal singsong voice assured me that my parents' country still existed and that it had a future as real as that sunny day. Today, no matter how harsh life in Russia is, that flash of feeling is proven true. Russia has survived, and the natural world around us which Pasternak celebrated is as wondrous as ever.

Thơ của Pasternak thì như “strobe light” – nhoáng 1 phát, nó vén lên một góc vũ trụ, mắt thường, mắt trần không nhìn thấy. Tôi tương tư những bài thơ, ngay từ khi còn  là 1 đứa trẻ. Chúng mới thần kỳ, ma mị làm sao, những mảnh vụn của thế giới tự nhiên, bình thường được tóm bắt vào những từ mà tôi luôn không hiểu.
Pasternak là nhà thơ “favorite” của ông già tôi. Vào những buổi chiều tối, ông thường lớn giọng đọc cho tôi nghe những bài thơ của Pasternak, hay của Marina Tsvetayeva, một nguời bạn trong gia đình, thường tới nhà tôi những năm trước chiến tranh.
Mãi, mãi, sau đó, George Plimpton and Harold Humes mang một Pạt sống vào trong cuộc đời của tôi. Một năm, hay cỡ đó, sau cái không khí sang sảng kêu như chuông, của Dr. Zhivago, khi bụi đã bốc lên xóa mờ xì căng đan - bị bắt buộc không được nhận giải - họ, hai đấng trên, trao cho tôi mission, tới Moscow, gặp nhà thơ, làm 1 cú phỏng vấn cho tờ The Paris Review.
Tôi không bao giờ quên được ngày nắng đó, ở Peredelkino, vào mùa đông 1959-1960, chỉ vài tháng trước khi Pasternak mất. Tuyết long lanh, những cây linh sam, một nửa mẩu giấy găm trên cánh cửa hành lang bên phiá căn nhà: “Lúc này tôi đang bận việc. Tôi không tiếp ai. Làm ơn khi khác.” Nghĩ đến những gói quà nhỏ tôi mang tới cho nhà thơ từ những người mến mộ ông, từ Tây Phương, bất giác tôi giơ tay gõ cửa. Cửa mở.
Pasternak đứng đó, đội 1 cái mũ astrakhan. Khi tôi tự giới thiệu, ông niềm nở đón tiếp, như là cô con gái của ba tôi - cả hai đã từng gặp nhau ở Berlin, vào thập niên 1920. Giọng nói của ông như giọng thơ của ông. Trong một thoáng, cái giọng nói ấm áp, có tí giọng mũi, nghe như hát, bảo đảm cho tôi một điều, là xứ sở của cha mẹ tôi vẫn hiện hữu, và nó đã có 1 tương lai, thực, như ngày nắng này. Bây giờ, dù cuộc sống ở Nga cực nhọc cỡ nào, cái thoáng chốc của cảm giác đó, được chứng thực. Nga xô đã sống sót, và cái thế giới thiên nhiên chung quanh chúng tôi mà Pasternak ăn mừng, thì thần kỳ, tuyệt cú mèo, như vẫn là, như mãi mãi vưỡn là.

Đọc bài viết 1 phát, thì cái đầu óc bịnh hoạn của Gấu Cà Chớn lại hiện ra cái cảnh 1 nhà thơ hải ngoại, đi cùng, cũng 1 nhà thơ hải ngoại - bạn của GCC, nhưng còn là cựu sĩ quan VNCH, bỏ chạy kịp trước 30 Tháng Tư 1975, không có lấy 1 ngày cải tạo làm thưốc chữa bịnh lưu vong - bèn bò về, xin yết kiến nhà thơ HC, và 1 ông châm cái đóm, hầu thuốc lào nhà thơ số 1 Đất Bắc!

Và nhà thơ HC bèn an ủi hai nhà thơ hải ngoại, quê hương của chúng ta vưỡn còn!
Thơ Mít vưỡn còn!
Lá diêu bông cũng vưỡn còn, nhưng thuộc hàng chiến lược, hàng xuất khẩu quan trọng, qua xứ người nhiều rồi!

Bài thơ "Houston, Sáu Giờ Chiều", Gấu tính dịch lâu rồi, nhưng lại nghĩ, để dành cho mấy đấng thi sĩ Mít, cư ngụ ở vùng này.
Nhưng ‘số phận” biểu, quà/quả đó, là của mi đấy!
Cung kính không bằng tuân lệnh.
Bèn chơi luôn!

Houston, 6 P.M.

Âu Châu đã ngủ rồi, ở bên dưới cái khăn choàng xộc xệch, thô kệch
của những biên giới,
và những hận thù cổ lỗ: Pháp làm ổ tới Đức,
Bosnia trong vòng tay của Serbia.
Lobely Sicily trong biển xanh da trời

Mới đầu buổi chiều ở đây, đèn đã thắp,
Và mặt trời u tối nhạt nhòa dần.
Tôi một mình. Đọc tí tí, nghĩ tí ti.
Nghe ti ti tí âm nhạc.

Tôi một mình là bởi vì Âu Châu đang ngủ.
Tình yêu của tôi ngủ trong 1 căn nhà cao ở ngoại vi Paris.
Ở Krakow và ở Paris bạn bè của tôi,
Lội qua cùng con sông lú, lấp, quên lãng.

Tôi đọc và nghĩ; trong một bài thơ tôi thấy câu này,
“Có những cú đánh thật khủng khiếp… Đừng hỏi!”
Tôi đếch hỏi, tất nhiên.
Một chiếc trực thăng làm vỡ mẹ buổi chiều êm ả.

Thơ gọi chúng ta tới một cuộc đời cao hơn
Nhưng cái thấp, lùn, lé kia thì cũng hoành tráng ra gì,
Lèm bèm nhiều hơn
Năn nỉ, nuối tiếc hơn Ấn Âu
Mạnh hơn những cuốn sách, những ghi chép của tôi 

Ở đây không có những loài chim “nightingales” hay “blackbirds”.
Với tiếng hót buồn, ngọt của chúng
Và bắt chước mọi tiếng người.

Tại sao những nhà cổ điển.

Tôi chọn bài thơ này sau tí ngần ngừ. Tôi không coi dây là bài thơ bảnh nhất của tôi, cũng không coi nó đại diện cho chương trình thơ tôi. Tôi nghĩ, nó có hai đức hạnh: giản dị, khô ráo, và “nói lên” vấn đề rất cận kề trái tim tôi, đếch cần hoa lá cành, hay văn vẻ.
….

Cái nhìn của chủ nghĩa lãng mạn, nhà thơ phải phơi trần vết thương của mình ra, kể lể về những bất hạnh, [về nỗi cô đơn của bầy ngựa hoang, thân  phận nhược tiểu da vàng...  trong cuộc chiến Mít, thí dụ] vuỡn còn được nhiều người hưởng ứng vào những ngày này, mặc dù những thay đổi về văn phong, và khiếu thưởng ngoạn.
Phổ cập mà nói, thì "nó" [chủ nghĩa vãi linh hồn] phán, nghệ sĩ có quyền thiêng liêng với cái chủ quan, tao là bố thiên hạ, tao số 1....

Chim Đi

Chim biến khỏi bầu trời
Và bi giờ chùm mây cuối cũng chuồn
Gấu và núi ngồi ngó nhau
Tới lúc núi biến mất
Chỉ còn Gấu Cà Chớn!