Thơ Mỗi Ngày

Solitude

There now, where the first crumb
Falls from the table
You think no one hears it
As it hits the floor,

But somewhere already
The ants are putting on
Their Quaker hats
And setting out to visit you.

Charles Simic:  Selected Early Poems

Cô đơn

Chủ nhật, sáng nay, ở một Starbucks, ở Tiểu Sài Gòn
Mẩu bánh sừng trăng đầu tiên rớt khỏi mặt bàn em đang ngồi
Em nghĩ, chắc là chẳng ai nghe tiếng rớt của nó, khi chạm sàn gỗ,

Nhưng đâu đó, ở một thành phố khác
Đàn kiến đội lên đầu chiếc nón Quaker
Và lên đường, thăm em giùm anh. 

Emily's Theme

My dear trees, I no longer recognize you
In that wintry light.
You brought me a reminder I can do without:
The world is old, it was always old,
There's nothing new in it this afternoon.
The garden could've been a padlocked window
Of a pawnshop I was studying
With every item in it dust-covered.

Each one of my thoughts was being ghostwritten
By anonymous authors. Each time they hit
A cobwebbed typewriter key, I shudder.
Luckily, dark came quickly today.
Soon the neighbors were burning leaves,
And perhaps a few other things too.
Later, I saw the children run around the fire,
Their faces demonic in its flames.

Charles Simic

Nhã Đề

Cây thân thương của ta ơi
Ta không còn nhận ra mi
Trong cái ánh sáng hiu hắt này
Mi đem đến cho ta lời nhắc nhở thật cần, nếu không có nó
Rằng thế giới thì già, như nó vưỡn luôn luôn già
Chẳng có gì mới trong nó, buổi xế trưa này
Khu vườn, vưỡn như cái cửa sổ móc khóa
Của một tiệm cầm đồ
Ta nghiên cứu mọi món đồ đầy bụi của nó.

Mỗi một tư tưởng của ta, thì đều được mướn viết
Bởi những tác giả vô danh
Mỗi lần họ đập một cú lên cái máy đánh chữ
Là ta rùng mình, tim đau nhói một phát.
May quá, đêm, bữa nay đến thật lẹ
Chẳng mấy chốc, láng giềng sẽ đốt lá
Và có thể, một vài cái gì nữa.
Sau đó, ta nhìn thấy những đứa trẻ chạy vòng quanh
Mặt mũi chúng phản chiếu trong ánh lửa ma mị

 Thơ Mỗi Ngày

 Thơ Mỗi Ngày

The Betrothal

I found a key
In the street, someone's
House key
Lying there, glinting,

Long ago; the one
Who lost it
Is not going to remember it
Tonight, as I do.

It was a huge city
Of many dark windows,
Columns and domes.
I stood there thinking.

The street ahead of me
Shadowy, full of peril
Now that I held
The key. One or two

Late strollers
Unhurried and grave
In view. The sky above them
Of an unearthly clarity.

Eternity jealous
Of the present moment,
It occurred to me!
And then the moment was over.

Charles Simic 

Hứa hôn

Gấu vớ được một cái chìa khoá ở ngoài phố
Chìa khoá nhà của một ai đó
Nằm đó, lấp lánh

Lâu lắm rồi, cái kẻ làm mất nó
Đã quên mẹ mất nó
Không như Gấu, tối nay

Đó là một thành phố rộng
Với nhiều cửa sổ tối
Những cây cột, những cái vòm
Gấu đứng đó, nghĩ linh tinh

Con phố trước mặt Gấu
Âm u với những bóng tối của nó, đầy rủi ro, bất trắc
Vào lúc này, Gấu giữ cái chìa khóa

Một, hai khách bộ hành, muộn
Không hối hả, trầm trọng
Trong tầm nhìn của Gấu
Bầu trời bên trên họ
Sáng sủa cách gì đâu, một cách “không trần thế”

Vĩnh cửu ghen với Gấu Cà Chớn, tối nay.
Ghen với cái khoảnh khắc hiện tại thần sầu
Xẩy ra cho Gấu, chỉ cho Gấu!
Và rồi, khoảnh khắc thần tiên, đếch còn nữa!

 

Death, the Philosopher

He gives excellent advice by example.
"See!" he says. "See that?"
And he doesn't have to open his mouth
To tell you what.
You can trust his vast experience.
Still, there's no huff in him.
Once he had a most unfortunate passion.
It came to an end.
He loved the way the summer dusk fell.
He wanted to have it falling forever.
It was not possible.
That was the big secret.
It's dreadful when things get as bad as that-
But then they don't!
He got the point, and so, one day,
Miraculously lucid, you, too, came to ask
About the strangeness of it all.
Charles, you said,
How strange you should be here at all!

Charles Simic

 Thần Chết, Thầy Triết

Hắn đưa ra lời khuyên thần sầu, bằng thí dụ.
“Thấy không!” hắn nói. “Thấy cái đó không”?
Và hắn không phải há miệng ra, để nói, “what” là cái đéo gì với bạn.
Bạn có thể tin vào kinh nghiệm rộng của hắn.
Tuy nhiên, đếch có cái gọi là giận dữ ở hắn ta, Thần Chết, Thầy Triết.
Có thời, hắn có cái đam mê bất hạnh nhất
Nó cạn láng từ khuya.
Hắn yêu, cái cách mà hoàng hôn mùa hè té xuống
Hắn muốn nó cứ té như thế, thiên thu, hoài hoài.
Nhiệm vụ bất khả thi!
Đó là bí mật lớn
Thật đáng sợ khi sự vật tệ hại đến mức như thế -
Nếu như thế, thì, đừng!
Hắn phản biện OK, được 1 điểm - đúng không, và thế là, có một ngày
Cực kỳ sáng suốt, như 1 phép lạ
Bạn, chính bạn, cũng tới gặp, xin 1 lời cố vấn
Về cái sự lạ lùng của tất cả ba cái lẩm cẩm đó
Gấu Cà Chớn, bạn phán,
Lạ lùng làm sao, thứ như mi, mà cũng có mặt ở trên cõi đời này!

  Thơ Mỗi Ngày

J'AI EU LE COURAGE ...

J'ai eu le courage de regarder en arrière
Les cadavres de mes jours
Marquent ma route et je les pleure
Les uns pourrissent dans les églises italiennes
Ou bien dans de petits bois de citronniers
Qui fleurissent et fructifient
En même temps et en toute saison
D'autres jours ont pleuré avant de mourir dans des tavernes
Ou d'ardents bouquets rouaient
Aux yeux d'une mulâtresse qui inventait la poésie
Et les roses de l'électrécité s’ouvrent encore
Dans le jardin de ma mémoire

Guillaume Apollinaire

I HAD THE COURAGE... 

J' ai eu le courage. .

I had the courage to look backward
The ghosts of my days
Mark my way and I mourn them
Some lie moldering in Italian churches
Or in little woods of citron trees
Which flower and bear fruit
At the same time and in every season
Other days wept before dying in taverns
Where ardent odes became jaded
Before the eyes of a mulatto girl who inspired poetry
And the roses of electricity open once more
In the garden of my memory

DAISY ALDAN

French Poetry, edited by Angel Flore, introduction by Patti Smith, Anchor Books 

FROM "LES FIANCAILLES"
to Picasso

I have had the courage to look back
At the dead bodies of my days
They litter the roads I've taken and I miss them
That's me rotting in so many Italian churches
And in the nearby lemon groves
Which flower and produce little lemons
Also and in every season
Other days died weeping late at night in a bar
Where bouquets of dazzle spun around
In the eyes of a mulatto woman who invented poetry
The roses of electricity open even now
In the garden of my memory

- Translated from French by the Editors

[The Paris Review, Fall 2012]

In a Dark House

One night, as I was dropping off to sleep,
I saw a strip of light under a door
I had never noticed was there before,
And both feared and wanted
To go over and knock on it softly.

In a dark house, where a strip of light
Under a door I didn't know existed
Appeared and disappeared, as if they
Had turned off the light and lay awake
Like me waiting for what comes next.

Charles Simic: New Poems

Trong Căn Nhà Tối

Một đêm, tôi lơ mơ tính ngủ
Bỗng nhìn thấy một mảnh ánh sáng bên dưới cửa
Tôi chưa từng để ý đến, trước đó
Và vừa sợ, lại vừa muốn
Tôi bèn tới nhìn, và gõ nhè nhẹ lên nó 

Nơi căn nhà tối, bỗng dưng 1 mảnh sáng dưới cửa
Tôi không hề biết, nó có
Xuất hiện rồi biến mất
Như thể họ tắt mẹ đèn đóm
Và nằm thức, chờ
Như tôi
Coi cái gì sẽ xẩy ra,
Tiếp, tới.

Lingering Ghosts

Give me a long dark night and no sleep,
And I'll visit every place I have ever lived,
Starting with the house where I was born.
I'll sit in my parents' dimmed bedroom
Straining to hear the tick of their clock.

I'll roam the old neighborhood hunting for friends,
Enter junk-filled backyards where trees
Look like war cripples on crutches,
Stop by a tree stump where Grandma
Made roosters and hens walk around headless.

A black cat will slip out of the shadows
And rub herself against my leg
To let me know she'll be my guide tonight
On this street with its missing buildings,
Missing faces and few lingering ghosts.

Charles Simic: New Poems

Cho tớ 1 đêm đen dài và đếch làm sao ngủ được
Và tớ sẽ về thăm mọi chỗ tớ đã từng sống
Bắt đầu bằng ngôi nhà tớ sinh ra
Tớ sẽ ngồi trong căn phòng lù mù của ông bà già
Cố nghe cho được tiếng tích tắc của cái đồng hồ ngày nào của họ

Tớ sẽ đảo qua đảo lại khu lối xóm
Săn tìm lũ bạn cũ
Đi vô những sân sau tạp nhạp
Cây, như những thương binh què quặt
Đi ngang một gốc cây
Nơi Bà tớ thường dẫn đàn gà,
Không đầu đi dạo

Một con mèo đen từ trong những bóng đêm vọt ra
Cọ cọ vào chân tớ
Như muốn nói, ta sẽ là kẻ dẫn đường cho mi
Về thăm lại quê hương cũ đêm nay

Trên con phố với những tòa nhà thèm nhớ,
Những khuôn mặt thèm nhớ
Và những hồn ma dai dẳng.
 

To Fate

You were always more real to me than God.
Setting up the props for a tragedy,
Hammering the nails in
With only a few close friends invited to watch.

Just to be neighborly, you made a pretty girl lame,
Ran over a child with a motorcycle.
I can think of many other examples
Ditto: How the two of us keep meeting

A fortunetelling gumball machine in Chinatown
May have the answer,
An old creaky door opening in a horror film,
A pack of cards I left on a beach.

I can feel you snuggle close to me at night,
With your hot breath, your cold hands-
And me already like an old piano
Dangling out of a window at the end of a rope.

Gửi Số Phần

Với tớ, mi thực hơn, so với Ông Giời
Trong cái trò tạo dựng ra sân khấu chơi 1 bi kịch
Nhất là cú đóng đinh
Với chỉ vài đấng bạn, cực thân, cực quí được mời coi.

Chỉ là tình lối xóm, mi làm cho một thiếu nữ xinh đẹp, què
Chạy xe máy và cán lên 1 đứa trẻ.
Tớ có thể nghĩ đến nhiều thí dụ khác nữa
Như trên: Làm thế nào hai đứa chúng ta tiếp tục gặp.

Cái máy gumball kể chuyện may rủi ở Chinatown
Có lẽ có câu trả lời
Cái cửa cũ ọp ẹp mở vô 1 một kinh dị
Cỗ bài tớ bỏ trên bãi biển.

Tớ có thể cảm thấy, mi mò lại gần tớ, vào ban đêm
Với hơi thở nóng bỏng, bàn tay lạnh ngắt –
Và tớ thì như cây dương cầm cũ
Lủng lẳng bên ngoài cửa sổ, cuối một sợi dây.

Charles Simic

Những nhà thơ Hậu Đường
Đâu có làm gì được, ngoài cái việc đi 1 đường Facebook, sau đây:
"Ở những ngọn đồi phía Tây, mặt trời lặn…
Những con ngựa bị gió thổi, dẫm lên những đám mây."

Tớ cũng đếch làm gì được ở đây.
Nhưng quái làm sao, tớ thấy vui
Ngay cả trên đầu tớ,
Một chú quạ bay vòng vòng.
Trong lúc tớ thả mình xuống lớp cỏ,
Một mình với cái im lặng của bầu trời

Chỉ có gió, là rì rào nhè nhẹ
Lật những trang của cuốn sách ở bên tớ
Lật tới lật lui, như kiếm cái con khỉ gì
Cho con quạ máu me đọc.

The Massacre of the Innocents

The poets of the Late Tang Dynasty
Could do nothing about it except to write:
"On the western hills the sun sets ...
Horses blown by the whirlwind tread the clouds."

I could not help myself either. I felt joy
Even at the sight of a crow circling over me
As I stretched out on the grass
Alone now with the silence of the sky.

Only the wind making a slight rustle
As it turned the pages of the book by my side,
Back and forth, searching for something
For that bloody crow to read.

Charles Simic: A Wedding in Hell

THE REVOLUTION HAS ENDED

REMEMBERING JULIAN KORNHAUSER'S
MOURNFUL REVOLUTIONARIES 

The revolution has ended. In the parks pedestrians
marched slowly, dogs traced perfect circles,
as if guided by an unseen hand.
The weather was lovely, rain like diamonds,
women in summer dresses, children as always
slightly peeved, peaches on tabletops.
An old man sat in a cafe and cried.
Sports car motors roared,
newspapers shrieked, and essentially,
it should be said,
life revealed ascendant tendencies
-to employ a neutral definition,
thus wounding neither victors nor the vanquished,
or those who still didn't know
which side they were on,
that is, in effect, all of us
who write or read these words. 

Adam Zagajewski 

Cách Mạng Chấm Dứt

Tưởng nhớ những nhà cách mạng sầu thảm
của JULIAN KORNHAUSER 

Cách mạng chấm dứt. Ở công viên, bộ hành,
bước chầm chậm, những con chó vẽ những vòng tròn tuyệt hảo
như được dẫn dắt bởi một bàn tay không nhìn thấy
Thời tiết thật đáng yêu
Mưa rơi như kim cương
Phụ nữ trong áo hè, con nít càu nhàu tí tí,
chúng luôn thế, những trái đào trên mặt bàn.
Một ông già ngồi trong quán cà phê, và la khóc.
Xe hơi thể thao, xe gắn máy gầm rú
Nhật báo la bai bải, chủ yếu muốn nói,
đời bi giờ là vinh quang, đỉnh cao
– dùng những từ chung chung, để khỏi làm đau lòng
kẻ thắng cũng như người bại,
hay họ ở bên nào Cách Mạng hay là Ngụy,
Họ, có nghĩa là, tất cả chúng ta
Những người viết, hay đọc những dòng này. 

SELF-PORTRAIT IN BED

For imaginary visitors, I had a chair
Made of cane I found in the trash.
There was a hole where its seat was
And its legs were wobbly
But it still gave a dignified appearance.

I myself never sat in it, though
With the help of a pillow one could do that
Carefully, with knees drawn together
The way she did once,
Leaning back to laugh at her discomfort.

The lamp on the night table
Did what it could to bestow
An air of mystery to the room.
There was a mirror, too, that made
Everything waver as in a fishbowl

If I happened to look that way,
Red-nosed, about to sneeze,
With a thick wool cap pulled over my ears,
Reading some Russian in bed,
Worrying about my soul, I'm sure.

Charles Simic

[From My Noiseless Entourage, 2005]

Chân Dung Tự Họa ở trên Giường

Với mấy đấng bạn quí, tưởng tượng
Gấu có 1 cái ghế
Làm bằng ba cái lon
Lấy từ thùng rác
Có 1 cái lỗ, đúng ngay chỗ để bàn tọa
Mấy cái chân ghế lung lay như răng bà lão
Tuy nhiên, nhìn cái ghế, vưỡn thấy có tí gì phẩm giá của riêng nó

Gấu, chính Gấu, chẳng hề dám ngồi lên
Nhưng, với 1 cái gối, thì chuyện ngồi có thể
Với 1 tí cẩn trọng, tất nhiên
Hai đầu gối phải níu lấy nhau
Đúng là cách mà H/A đã từng, một lần
Em ngả đầu ra phía sau, cười
Che giấu sự mất thoải mái của mình

Cây đèn bàn ngủ
Làm cái điều phải làm
Nghĩa là
Ban cho căn phòng vẻ bí ẩn.
Một cái gương nữa chứ
Nó làm cho cảnh vật lung linh
Như trong 1 chậu cá cảnh

 

Past-Lives Therapy

They showed me a dashing officer on horseback
Riding past a burning farmhouse
And a barefoot woman in a torn nightgown
Throwing rocks at him and calling him Lucifer, 

Explained to me the cause of bloody bandages
I kept seeing in a recurring dream,
Cured the backache I acquired bowing to my old master,
Made me stop putting thumbtacks round my bed. 

When I was a straw-headed boy in patched overalls,
Chickens would freely roost in my hair.
Some laid eggs as I played my ukulele
And my mother and father crossed themselves. 

Next, I saw myself in an abandoned gas station
Trying to convert a coffin into a spaceship,
Hoarding dead watches in a house in San Francisco,
Spraying obscenities on a highway overpass.

Some days, however, they opened door after door,
Always to a different room, and could not find me.
There'd be a small squeak now and then in the dark,
As if a miner's canary just got caught in a mousetrap.

Chữa bịnh kiếp trước, kiếp trước nữa

Kiếp trước ta có nợ nần chi mi đâu
Mà sao kiếp này mi đòi kiếp khác?
Ta đã nói mi đừng gặp ta nhiều
Khi ta đi rồi
Mi sẽ khổ
NQT: Chiều ngu ngơ phố thị

Họ chỉ cho tớ 1 tên sĩ quan phóng ngựa như bay
Qua 1 căn nhà trại đang cháy
Một người đàn bà chân trần, mặc áo ngủ rách tả tơi
Ném đá vào tên sĩ quan, gọi hắn là Quỉ Sứ

Giải thích những tấm băng dính máu
Trong giấc mơ trở đi trở lại hoài
Chữa chứng đau lưng, do lạy vị thầy cũ hơi bị nhiều
Làm cho tớ hết còn bị chơi cái trò rải đinh bấm quanh giường.

Khi còn là 1 đứa bé đầu tóc như mớ rơm
Lũ gà cứ tìm đầu tớ để ngủ
Có con còn đẻ trứng khi tớ chơi đàn bốn dây
Trong khi ông bô bà bô xẹo qua xẹo lại

Kế đó, tớ thấy mình ở 1 cái trạm xăng bỏ hoang
Cố biến cái hòm thành cái phi thuyền
Tích trữ đồng hồ chết trong 1 căn nhà ở San Francisco
Xịt ba từ tục tĩu lên cầu xa lộ

Tuy nhiên, vài ngày đẹp trời, họ mở hết cửa này tới cửa kia
Luôn trổ ra 1 căn phòng khác, và đếch kiếm thấy tớ
Luôn có tiếng cọt kẹt lúc này hoặc lúc khác trong bóng tối
Như thể 1 con chim hoạ mi của 1 tay thợ mỏ bị mắc cái bẫy chuột

History

On a gray evening
Of a gray century,
I ate an apple
While no one was looking.

A small, sour apple
The color of wood fire
Which I first wiped
On my sleeve.

Then I stretched my legs
As far as they'd go,
Said to myself
Why not close my eyes now

Before the late
World News and Weather.

Charles Simic

Lịch sử

Vào một buổi chiều xám
Thế kỷ xám
Gấu xực 1 trái táo
Khi không ai nhìn

Một trái táo nhỏ
Chua ơi là chua
Màu lửa củi
Gấu lấy tay áo lau miệng
Rồi, ruỗi cẳng ra
Mặc sức chúng ruỗi
Rồi Gấu nói với Gấu
Tại sao mi không nhắm mắt lúc này

Trước bản tin trễ
Tin thế giới và thời tiết

---

Thu 2014

L'adieu

Apollinaire (1880-1918)

The Farewell

I picked this fragile sprig of heather
Autumn has died long since remember
Never again shall we see one another
Odor of time sprig of heather
Remember I await our time together
Translated from the French by Roger Shattuck

[Time of Grief]

Nothing Else

Friends of the small hours of the night:
Stub of a pencil, small notebook,
Reading lamp on the table,
Making me welcome in your circle of light.

I care little the house is dark and cold
With you sharing my absorption
In this book in which now and then a sentence
Is worth repeating in a whisper.

Without you, there'd be only my pale face
Reflected in the black windowpane,
And the bare trees and deep snow
Wailing for me out there in the dark.

H/A thôi, đủ rồi

Bạn của những giờ nhỏ trong đêm:
Mẩu viết chì, cuốn sổ nhỏ
Đèn bàn
Chúng chào anh khi nhập vô vòng ánh sáng quanh em

Anh không để ý gì nhiều về căn nhà thì tối và lạnh
Với em cùng nhập vô cuốn sách
Lúc này, hay lúc nọ, một câu văn
Thì thật đáng lập lại trong lời thầm

Không có em, sẽ chỉ có bộ mặt lợt lạt của anh
Phản chiếu trong khung cửa tối
Và cây trần, tuyết sâu
Đợi anh ở bên ngoài, trong bóng đêm.

THE IMMORTAL

You're shivering, O my memory.
You went out early and without a coat
To visit your old schoolmasters,
The cruel schoolmasters and their pet monkeys.
You took a wrong turn somewhere.
You met an army of gray days,
A ghost army of years on the march.
It was the bread they fed you,
The kind it takes a lifetime to chew.

You found yourself again on that street
Inside that small, rented room
With its single dusty window.
Outside it was snowing quietly,
Snowing and snowing for days on end.
You were ill and in bed.
Everyone else had gone to work.
The blind old woman next door,
Whose sighs and heavy steps you'd welcome now,
Had died mysteriously in the summer.

You had your own heartbeat to attend to.
You were perfectly alone and anonymous.
It would have taken months for anyone
To begin to miss you. The chill
Made you pull the covers up to your chin.

You remembered the lost arctic voyagers,
The evening snow erasing their footprints.
You had no money and no job.
Both of your lungs were hurting; still,
You had no intention of lifting a finger
To help yourself. You were immortal!

Outside, the same dark snowflake
Seemed to be falling over and over again.
You studied the cracked walls,
The maplike water stain on the ceiling,
Trying to fix in your mind its cities and rivers.

Time had stopped at dusk.
You were shivering at the thought
Of such great happiness.

Charles Simic

Kẻ bất tử

Mi rùng mình ư, ôi hồi ức khốn khổ của ta ơi
Mi đi ra ngoài khi trời còn tối thui và
Cũng chẳng thèm mặc thêm cái áo khoác
Thăm mấy ông thầy độc ác của mi,
Với những con khỉ cưng của họ
Mi quẹo lộn đường ở một khúc nào đó.
Mi gặp một đạo quân của những ngày xám xịt
Một đội quân ma của những năm, đang diễn hành.
Chúng ban cho mi khúc bánh mì
Thứ bánh mi bỏ cả đời để gặm.

Mi lại thấy mi ở con phố đó
Bên trong 1 căn phòng thuê, nhỏ.
Với trần cái cửa sổ, một cánh, bụi bặm
Bên ngoài tuyết rơi lặng lẽ
Rơi, rơi theo những ngày dài lê thê cho đến vãn tuồng.
Mi bịnh, nằm trên giường.
Mọi người phải đi làm.
Bà già mù phòng kế bên
Vào lúc này, mi mừng rơn,
Khi nghe bước chân nặng nề, và tiếng thở dài của bà,
Đã mất một cách bí ẩn mùa hè

Mi có tiếng đập tim của chính mi, để chăm sóc
Mi hoàn toàn minh ên, và vô danh tiểu tốt
Phải mất hàng tháng may ra mới có người cảm thấy nhớ mi.
Cơn lạnh làm mi kéo mền lên tới tận cằm

Mi có nhớ những nhà du ngoạn Bắc Cực
Tuyết buổi chiều xóa sạch những vết chân của họ
Mi chẳng có hồi ức, đếch có việc làm
Cả hai lá phổi của mi thì đều thủng, giờ này tất nhiên, vưỡn còn.
Mi chẳng hề có ý định nhắc ngón tay, để tự cứu
Mi thì bất tử!

Bên ngoài vẫn tuyết đó,
Những cánh tuyết xám
Lại rơi rơi
Mi nghiền ngẫm những bức tường nứt
Vệt nước trên trần nhà
Như cái bản đồ
Mi cố vẽ ra những sông, núi và những thành phố của nó
Ở trong cái đầu của mi.

Thời gian ngưng vào lúc xẩm tối
Mi rùng mình khi nghĩ đến,
Ôi chao, một thứ hạnh phúc như thế đó.

Robespierre

Who wouldn’t like to have the power to kill
Friends and enemies at will and fill
The jails with people you don’t know or know
Only slightly from meeting them a year ago,
Maybe at an AA meeting, where they don’t even use last names.
Hi, I’m Fred. Instead of being someone who constantly blames
And complains, why not annihilate?
Why not hate? Why not exterminate? Why not violate
Their rights and their bodies? Tell
The truth. Who wouldn’t like to? There’s a wishing well in hell
Where every wish is granted.
Decapitation gets decanted.
Suppose you have the chance
To guillotine the executioner after having guillotined everyone else in France?

Robespierre

Ai mà chẳng thèm - nhất là anh cu Gấu – làm thịt thỏa thích, vô tư
Bạn quí & kẻ thù [cũng 1 thứ, hà, hà!]
Và nhét chật nhà tù, những kẻ không quen biết, hay chỉ mới nhìn thoáng qua, cỡ 1 năm trước,
Có thể lần ở AA, nơi không ai dùng đến, ngay cả tên của mình
Hi, tớ là Khánh [đúng ra, phải là Lý Khanh, thí dụ]
Thay vì càu nhàu, lầu bầu, dọn mới chả dọn, thì huỷ diệt, biến bạn quí thành mây thành khói, cũng theo hư không mà đi!
Tại sao không thù hận? Tại sao không huỷ diệt, làm cỏ? Tại sao không vi phạm quyền hạn và thân thể của họ?
Hãy nói sự thực. Ai không muốn điều này? Có cái 1 cái giếng ước muốn, ở địa ngục
Thề, thay vì phanh thây, uống máu, thì là, chặt đầu!
Giả như bạn có cơ hội
Chặt đầu kẻ chặt đầu sau khi chặt đầu mọi người ở xứ Tẩy?

---

---

---

Thơ Mỗi Ngày

Underground Poems

Poems on the Underground The Wider World
 

Two Poems Written at
Maple Bridge
Near Su-Chou

Moon set, a crow caws,     
        frost fills the sky
River, maple, fishing-fires
        cross my troubled sleep.
Beyond the walls of Su-chou
        from Cold Mountain temple
The midnight bell sounds
        reach my boat.

           written c. AD 765

Chang Chi

Translated by Gary Snyder

At MapLe Bridge

Men are mixing gravel and cement
At Maple bridge,
Down an alley by a tea-stall
From Cold Mountain temple;
Where Chang Chi heard the bell.
The stone step moorage
Empty, lapping water,
And the bell sound has travelled
Far across the sea.
            written AD 1984

Gary Snyder

Phong Kiều Dạ Bạc

 

Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên
Giang phong ngư hỏa đối sầu miên
Cô Tô thành ngoại Hàn San tự
Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền

Đỗ Thuyền Đêm Ở Bến Phong Kiều

Trăng tà chiếc quạ kêu sương
Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ
Thuyền ai đậu bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San

Tản Đà dịch

Poems on the Underground Seasons 

Wet Evening in April

The birds sang in the wet trees
And as I listened to them it was a hundred years from now
And I was dead and someone else was listening to them.
But I was glad I had recorded for him
The melancholy.

Patrick Kavanagh       

Chiều Ướt, Tháng Tư

Chim hót trên cành ướt
Và Gấu nghe chim hót, vào lúc, cách lúc này, một trăm năm.
Tất nhiên, Gấu thì ngỏm rồi, và một ai đó đang nghe chim hót
May cho người này là Gấu có ghi lại giùm cho anh ta hay chị ả
Nỗi buồn

 

Winter Travels

who's typing on the void
too many stories
they're twelve stones
hitting the clockface
twelve swans
flying out of winter

tongues in the night
describe gleams of light
blind bells
cry out for someone absent
entering the room
you see that jester's
entered winter
leaving behind flame

Bei Dao

Translated by David Hinton with Yanbing Chen

Du ngoạn Mùa đông

người gõ lên quãng không
rất nhiều chuyện
chúng là mười hai hòn đá
gõ lên mặt đồng hồ
mười hai con thiên nga
bay ra khỏi mùa đông

những giọng nói trong đêm
mô tả những tia sáng
chuông mù
khóc ai đó vắng mặt

đi vô phòng
bạn sẽ thấy, của anh hề
đi vô mùa đông
để lại đằng sau ngọn lửa

Bắc Đảo

---

Rilke

THE FIRST ELEGY

Who, if I cried out, would hear me among the Angels?
Orders? and even if one of them pressed me
suddenly to his heart: I'd be consumed
in his more potent being. For beauty is nothing
but the beginning of terror, which we can still barely endure,
and while we stand in wonder it coolly disdains
to destroy us. Every Angel is terrifying.

Ai, nếu tôi kêu lớn, sẽ nghe, giữa những Thiên Thần?
Những Thiên Sứ? và ngay cả nếu một vị trong họ ôm chặt tôi vào tận tim:
Tôi sẽ bị đốt cháy trong hiện hữu dữ dằn của Người.
Bởi là vì, cái đẹp chẳng là gì, mà chỉ là khởi đầu của ghê rợn,
chúng ta vẫn có thể chịu đựng, và trong khi chúng ta đứng ngẩn ngơ,
thì nó bèn khinh khi hủy diệt chúng ta.
Mọi Thiên Thần thì đều đáng sợ.

Rilke

For me, the happy owner of the elegant slim book bought long ago, the Elegies represented just the beginning of a long road leading to a better acquaintance with Rilke's entire oeuvre. The fiery invocation that starts “The First Elegy” - once again: "Who, if I cried out, would hear me among the Angels' / Orders? And even if one of them pressed me / suddenly to his heart: 1'd be consumed / in his more potent being. For beauty is nothing / but the beginning of terror, which we can still barely endure" -had become for me a living proof that poetry hadn't lost its bewitching powers. At this early stage I didn't know Czeslaw Milosz's poetry; it was successfully banned by the Communist state from the schools, libraries, and bookstores-and from me. One of the first contemporary poets I read and tried to understand was Tadeusz Rozewicz, who then lived in the same city in which I grew up (Gliwice) and, at least hypothetically, might have witnessed the rapturous moment that followed my purchase of the Duino Elegies translated by Jastrun, might have seen a strangely immobile boy standing in the middle of a side- walk, in the very center of the city, in its main street, at the hour of the local promenade when the sun was going down and the gray industrial city became crimson for fifteen minutes or so. Rozewicz's poems were born out of the ashes of the other war, World War II, and were themselves like a city of ashes. Rozewicz avoided metaphors in his poetry, considering any surplus of imagination an insult to the memory of the last war victims, a threat to the moral veracity of his poems; they were supposed to be quasi-reports from the great catastrophe. His early poems, written before Adorno uttered his famous dictum that after Auschwitz poetry's competence was limited-literally, he said, "It is barbaric to write poetry after Auschwitz"-were already imbued with the spirit of limitation and caution.

Adam Zagajewski: Introduction

Với tôi người sở hữu hạnh phúc, cuốn sách thanh nhã, mỏng manh, mua từ lâu, “Bi Khúc” tượng trưng cho một khởi đầu của con đường dài đưa tới một quen biết tốt đẹp hơn, với toàn bộ tác phẩm của Rilke. “Bi Khúc thứ nhất” - một lần nữa ở đây: “Ai, nếu tôi la lớn - trở thành một chứng cớ hiển nhiên, sống động, thơ ca chẳng hề mất quyền uy khủng khiếp của nó. Vào lúc đó, tôi chưa biết thơ của Czeslaw Milosz, bị “VC Ba Lan”, thành công trong việc tuyệt cấm, ở trường học, nhà sách, thư viện, - và tất nhiên, tuyệt cấm với tôi. Một trong những nhà thơ cùng thời đầu tiên mà tôi đọc và cố hiểu, là Tadeusz Rozewicz, cùng sống trong thành phố mà tôi sinh trưởng, (Gliwice), và, có thể chứng kiến, thì cứ giả dụ như vậy, cái giây phút thần tiên liền theo sau, khi tôi mua được Duino Elegies, bản dịch của Jastrun - chứng kiến hình ảnh một đứa bé đứng chết sững trên hè đường, nơi con phố trung tâm thành phố, vào giờ cư dân của nó thường đi dạo chơi, khi mặt trời xuống thấp, và cái thành phố kỹ nghệ xám trở thành 1 bông hồng rực đỏ trong chừng 15 phút, cỡ đó – ui chao cũng chẳng khác gì giây phút thần tiên Gấu đọc cọp cuốn “Bếp Lửa”, khi nó được nhà xb đem ra bán xon trên lề đường Phạm Ngũ Lão, Sài Gòn – Thơ của Rozewicz như sinh ra từ tro than của một cuộc chiến khác, Đệ Nhị Chiến, và chính chúng, những bài thơ, thì như là một thành phố của tro than. Rozewicz tránh sử dụng ẩn dụ trong thơ của mình, coi bất cứ thặng dư của tưởng tượng là 1 sỉ nhục hồi ức những nạn nhân của cuộc chiến sau chót, một đe dọa tính xác thực về mặt đạo đức của thơ ông: Chúng được coi như là những bản báo cáo, kéo, dứt, giựt ra từ cơn kinh hoàng, tai họa lớn. Những bài thơ đầu của ông, viết trước khi Adorno phang ra đòn chí tử, “thật là ghê tởm, man rợ khi còn làm thơ sau Lò Thiêu”, thì đã hàm ngụ trong chúng, câu của Adorno rồi.

Note: Có 1 sự trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng thật ly kỳ thú vị, không chỉ về cái cảnh Gấu chết sững trong nắng Sài Gòn, khi đọc cọp – khám phá ra - Bếp Lửa, khi cuốn sách được nhà xb Nguyễn Đình Vượng cho đem bán xon trên hè đường Phạm Ngũ Lão, nhưng còn ở điều này: Cuốn sách Bếp Lửa đã sống lại, từ tro than, bụi đường Xề Gòn.
Gấu đã viết như thế, về Bếp Lửa, từ năm 1972
Giả như nó không được đem bán xon, liệu có tái sinh?
Quá tí nữa, giả như không có cuộc phần thư 1975, liệu văn học Miền Nam vưỡn còn, và được cả nước nâng niu, trân trọng như bây giờ?

EXAMPLE

A gale
stripped all the leaves from the trees last night
except for one leaf
left
to sway solo on a naked branch.

With this example
Violence demonstrates
that yes of course-
it likes its little joke from time to time.

Wislawa Symborska: Here

Empty Picture Frame

I meet you everywhere endeavoring to frame
A modest portion of His immensity,
Meaning, I suppose, a lot of sky
Of the cloudless and blue variety,
Over the old cemetery, for instance,
Or over the new town dump
With a field and three scarecrows beyond.

One of them could be that German monk, Eckhart,
Saying: "If a fellow is looking for nothing,
What right has he to complain if he finds nothing?"
True. There was not even a single blackbird
Keeping an eye on the young corn,
So we boosted the frame a bit higher
To where the silence tells all.

Charles Simic

Khung Hình Trống

Chỗ nào tôi cũng gặp bạn
Hăm hở đóng khung một phần khiêm tốn của Ông Trời vô cùng
Nghĩa là, theo tôi,
Một bầu trời rộng
Không mây, xanh lung linh
Bên trên một nghĩa địa cũ, thí dụ vậy
Hay bên trên một thành phố mới, rác
Với 1 cánh đồng và xa xa là ba thằng bù nhìn

Một trong ba, có thể thầy tu Đức, Eckhart,
Phán, “Giả như cư sĩ tìm kiếm hư vô,
Thì hằng cớ chi càu nhàu, nếu kiếm thấy, chẳng thấy gì?”
Đúng như thế. Chẳng có đến ngay cả độc một con chim hét
Để độc một con mắt của nó lên luống ngô non
Nếu như thế thì nâng cái khung hình cao lên 1 tị
Tới cái nơi mà im lặng sẽ phun ra tất cả.

---

THE GUTTURAL MUSE

Late summer, and at midnight
I smelt the heat of the day:
At my window over the hotel car park
I breathed the muddied night airs off the lake
And watched a young crowd leave the discotheque.

Their voices rose up thick and comforting
As oily bubbles the feeding tench sent up
That evening at dusk-the slimy tench
Once called the doctor fish because his slime
Was said to heal the wounds of fish that touched it.

A girl in a white dress
Was being courted out among the cars:
As her voice swarmed and puddled into laughs
I felt like some old pike all badged with sores
Wanting to swim in touch with soft-mouthed life.

-Seamus Heaney
(1939-2013)

The New Yorker, 9 Sept, 2013

---

VIA DEL TRITONE

Ở Rome, trên con phố cũng có tên đó
Tôi đi bộ một mình trong ánh mặt trời
Nóng ban trưa, và tôi nhìn thấy một căn nhà
Những tấm màn cửa thì đều đóng,
Nhìn một phát, là tôi cảm thấy quặn đau thốn dế
Mình có thể sinh ra tại căn nhà này,
Và bị bỏ mặc, không người an ủi.

Tường màu gạch son, cửa cũ, rệu rạo
Tôi tính đẩy cửa, nhưng không làm
Biết rõ cái lạnh lẽo sau cánh cửa, lối dẫn vào căn nhà,
Căn vườn với 1 cây sồi quá nó,
Và những cầu thang u tối ở phía trái.

Rèm cửa đóng dẫn tới những căn phòng lờ mờ
Trần hơi bị thật là cao
Và đâu đó, là một cái gương long lanh nước
Và khuôn mặt của tôi nhợt nhạt, méo mó
Ðón chào tôi, và làm tôi giật mình hoài

"Mi kiếm ra cái mà mi tính kiếm?"
Tôi uớc ao có ai đó thì thào
Nhưng làm đếch gì có một ai
Ðếch có ai, cả ở trên con phố hoang vắng
Vào cái giờ nóng khùng điên
Làm đẻ ra những hồi ức dởm
Và những con quái vật nửa người nửa cá

One poem is unlike any I've ever read-if it had appeared in the lineup, I might not have recognized it as Simic's. "Via Del Tritone" juxtaposes no surreal images. It begins simply: 

In Rome, on the street of that name,
I was walking alone in the sun
In the noonday heat, when I saw a house
With shutters closed, the sight of which
Pained me so much, I could have
Been born there and left inconsolably.

Simic goes on to describe the interior, as he imagines it, a garden with a palm tree, dark stairs leading to cool rooms with high ceilings. "'You found what you were looking for,' / I expected someone to whisper." Never, in his previous work, has Simic expressed the pain of his exile in such a straightforward way. His outsider's status was always an advantage, teaching him that life was unpredictable and that anything might happen, as the antic careening of his poetry suggests. In this poem his pain and loss blossom like the most fragile of tea roses. He hasn't found what he was looking for. How can you reclaim a childhood that never was? Simic, unlike Nabokov, has no Eden to recall. His are "false memories," phantasms of heat. And as the war rages on in the place where his childhood should have been, salvage becomes less possible. The poet's cries flutter up from the page: "Help me to find what I've lost, / If it was ever, however briefly, mine."

Lisa Sack: Charles the Great: Charles Simic’s A Wedding in Hell 

Bài thơ này thật khác với những bài thơ của Simic. Không có sự trộn lẫn những hình ảnh siêu thực.

Via Del Tritone mở ra, thật giản dị:

Ở Rome, trên con phố cũng có tên đó
Tôi đi bộ một mình trong ánh mặt trời
Nóng ban trưa, và tôi nhìn thấy một căn nhà
Những tấm màn cửa thì đều đóng,
Nhìn một phát, là tôi cảm thấy quặn đau thốn dế
Mình có thể sinh ra tại căn nhà này,
Và bị bỏ mặc, không người an ủi.

Sau đó, tác giả tiếp tục tả bên trong căn nhà, như ông tưởng tượng ra…Chưa bao giờ, trong những tác phẩm trước đó, Simic diễn tả nỗi đau lưu vong một cách thẳng thừng như ở đây. Cái vị thế kẻ ở ngoài lề luôn luôn là lợi thế, nó dạy ông rằng đời thì không thể tiên liệu trước được và chuyện gì cũng có thể xẩy ra. Ở đây, nỗi đau, sự mất mát của ông nở rộ như những cánh trà hồng mảnh mai nhất. Ông làm sao kiếm thấy cái mà ông kiếm, một tuổi thơ chẳng hề có? Simic, không như Nabokov, chẳng hề có Thiên Ðàng để mà hồi nhớ. Chỉ là hồi nhớ dởm, do cái nóng khùng điên tạo ra. Và chiến tranh tàn khốc xẩy ra ở cái nơi đáng lý ra tuổi thơ xẩy ra, làm sao có cứu rỗi? Và tiếng la thét của nhà thơ vọng lên từ trang giấy:

Hãy giúp tôi tìm cái mà tôi đã mất/Cho dù nhỏ nhoi, cho dù chốc lát, cái tí ti đã từng là của tôi.

Bài này, đọc lại, tuyệt thật.
NQT [20.6.2013]

  Thơ Mỗi Ngày 

Empty Picture Frame

I meet you everywhere endeavoring to frame
A modest portion of His immensity,
Meaning, I suppose, a lot of sky
Of the cloudless and blue variety,
Over the old cemetery, for instance,
Or over the new town dump
With a field and three scarecrows beyond.

One of them could be that German monk, Eckhart,
Saying: "If a fellow is looking for nothing,
What right has he to complain if he finds nothing?"
True. There was not even a single blackbird
Keeping an eye on the young corn,
So we boosted the frame a bit higher
To where the silence tells all.

Charles Simic

Khung Hình Trống

Chỗ nào tôi cũng gặp bạn
Hăm hở đóng khung một phần khiêm tốn của Ông Trời vô cùng
Nghĩa là, theo tôi,
Một bầu trời rộng
Không mây, xanh lung linh
Bên trên một nghĩa địa cũ, thí dụ vậy
Hay bên trên một thành phố mới, rác
Với 1 cánh đồng và xa xa là ba thằng bù nhìn

Một trong ba, có thể thầy tu Đức, Eckhart,
Phán, “Giả như cư sĩ tìm kiếm hư vô,
Thì hằng cớ chi càu nhàu, nếu kiếm thấy, chẳng thấy gì?”
Đúng như thế. Chẳng có đến ngay cả độc một con chim hét
Để độc một con mắt của nó lên luống ngô non
Nếu như thế thì nâng cái khung hình cao lên 1 tị
Tới cái nơi mà im lặng sẽ phun ra tất cả.

---

PIGEONS AT DAWN

Extraordinary efforts are being made
To hide things from us, my friend.
Some stay up into the wee hours
To search their souls.
Others undress each other in darkened rooms.

The creaky old elevator
Took us down to the icy cellar first
To show us a mop and a bucket
Before it deigned to ascend again
With a sigh of exasperation.

Under the vast, early-dawn sky
The city lay silent before us.
Everything on hold:
Rooftops and water towers,
Clouds and wisps of white smoke.

We must be patient, we told ourselves,
See if the pigeons will coo now
For the one who comes to her window
To feed them angel cake,
All but invisible, but for her slender arm.

Charles Simic

Bồ Câu lúc Rạng Đông

Những cố gắng phi thường đã được sử dụng tới
Để giấu chúng ta điều này, vật nọ, bạn nghe GCC nói không.
Một vài kẻ thức cho đến sáng bạch
Để tìm kiếm linh hồn của họ
Những kẻ khác, lột đồ của nhau, trong những căn phòng tối

Cái thang máy quá đát, kọt kà kọt kẹt
Đưa chúng ta xuống tầng hầm, lạnh như băng, trước
Để chỉ cho chúng ta thấy cây giẻ lau nhà, và cái xô
Rồi sau đó, bèn hạ cố đi lên trở lại
Với một tiếng thở dài não lòng

Dưới bầu trời rộng, của buổi rạng đông vừa mới chớm
Thành phố nằm im lặng trước chúng ta
Mọi vật thì đều ở trong cái thế “hãy cứ như thế, chờ chút”:
Mái nhà và thác nước
Mây và những đụn khói trắng

Chúng ta phải kiên nhẫn, chúng ta tự bảo
Chờ lũ bồ câu ku ku
Nhằm đánh thức 1 em
Em này sẽ ra cửa sổ để cho chúng ăn
Một thứ bánh thiên thần

Đâu thấy dáng người
Chỉ cánh tay thon thả.

The Toad

It'll be a while before my friends
See me in the city,
A while before we roam the streets
Late at night
Shouting each other's names
To point out some sight too wonderful
Or too terrifying
To give it a name in a hurry.

I'm staying put in the country,
Rising early,
Listening to the birds
Greet the light,
And when they fall quiet,
To the wind in the leaves
Which are as numerous here
As the crowds in your city.

God never made a day as beautiful as today,
A neighbor was saying.
I sat in the shade after she left
Mulling that one over,
When a toad hopped out of the grass
And, finding me harmless,
Hopped over my foot on his way to the pond.

Charles Simic

Con Cóc

Sẽ là một chốc lát trước khi đám bạn bè
Nhìn thấy tôi trong thành phố
Một chốc lát trước khi chúng tôi làm náo động những con phố
Vào lúc đêm thật khuya
La, rống tên nhau
Chỉ cho thấy một cảnh tượng tuyệt vời
Hay, sợ ơi là sợ
Để ban cho nó 1 cái tên, trong vội vã

Tôi, trong một xứ sở
Thức sớm
Nghe chim hót
Đón nhận ánh sáng
Và khi lũ chim nín khe
Nghe gió trong lá
Ui chao hằng hà lá
Như những đám đông trong thành phố của bạn

Chúa chưa từng làm ra một ngày đẹp tuyệt vời như thế này, ngày hôm nay
Một người hàng xóm nói
Tôi ngồi trong cái bóng sau khi bà rời khỏi
Ngẫm nghĩ hoài câu bà nói
Một con cóc nhẩy ra khỏi đám cỏ
Và, thấy tôi vô hại
Bèn tiện đường nhẩy lên chân tôi
Lóc cóc ra ao

Summer Light
 

It likes empty churches
At the blue hour of dawn

The shadows parting
Like curtains in a sideshow, 

The eyes of the crucified
Staring down from the cross

As if seeing his bloody feet
For the very first time.

Ánh Sáng Mùa Hè

Nó thích nhà thờ trống rỗng
Vào cái giờ xanh của buổi sáng tinh mơ

Những cái bóng bỏ đi
Như những bức màn trong 1 buổi diễn phụ

Con mắt của Người bị đóng đinh
Nhìn xuống từ cây thập tự

Đêm Thơ Cung Trầm Tưởng

Cung Trầm Tưởng - Mặc Lâm

Notes:

Chương trình Chiều thơ nhạc Cung Trầm Tưởng vẫn tiến hành như dự trù vào cuối tháng 6, 2014. Nhạc sĩ Anh Bằng, nhạc sĩ Trường Sa, nhạc sĩ Phạm Mạnh Đạt, nhạc sĩ Khổng Ngọc Loan và nhạc sĩ Hạnh Cư đang trong diễn trình nhận lời mời một bài nhạc cho chương trình đặc biệt này.

Nhạc sĩ Nguyễn Tuấn (Penn State) chọn một bài thơ giai đoạn thi sĩ ở tù CS làm khúc tù ca, đã hoàn thành. Sẽ làm youtube sớm.  

Nhạc sĩ Võ Tá Hân cùng đã hoàn tất một bài tinh ca Cung Trầm Tưởng, bài "Lời Thề Nguyền Yêu Thương". Thơ chính là bài "Núi và Suối Một Huyền Sử" ông tặng hiền nội, trang 444 của thi tập Một Hành Trình Thơ (1948-2008), Cung Trầm Tưởng, nhưng được kết hợp thêm vào 2 trích đoạn thơ của 2 thi sĩ xứ ngoài, bài Rondel De  L’Adieu (Ca Khúc Biệt Ly) của thi sĩ Pháp Edmond Haraucourt (1856 - 1941, chủ đề L'Amour - Romance) và bài The Mystery of Pain (Bí mật của khổ đau) của thi sĩ Mỹ Emily Dickinson (1830 – 1886, chủ đề Melancholy - Death), trích đoạn ghép ý thơ "buffered" thêm cho thơ chính của Cung Trầm Tưởng, tôi làm sự tổng hợp thơ của 3 thi sĩ và bài chung được hình thành, nhạc sĩ phổ nhạc sau đó. Nhạc của Võ Tá Hân sẽ cho ra youtube.  

Thơ là lối văn chương súc tích cô đọng nỗi lòng hay tâm cảm của nhà thơ, nếu có sự kết hợp giữa văn chương thi ca chỉ vì nỗi niềm được dàn trải cảm nghĩ chung về tâm tư và đời sống theo ý tưởng thầm kín mà tôi đã suy nghĩ.

Xin cám ơn tất cả. J’aime tout le monde.

Trần Việt Hải.