|

The Lunatic
The Lunatic
STORIES
Because all
things write their own stories
No matter
how humble
The world is
a great big book
Open to a
different page,
Depending on
the hour of the day,
Where you
may read, if you so desire,
The story of
a ray of sunlight
In the
silence of the afternoon,
How it found
a long-lost button
Under some
chair in the corner,
A teeny
black one that belonged
On the back
of her black dress
She once
asked you to button,
While you
kept kissing her neck
And groped
for her breasts.
Những câu
chuyện
Bởi là vì mọi
vật thì đều kể/viết những câu chuyện của riêng chúng
Dù dấu bèo,
dù hèn mọn, dù nhún nhường cỡ nào
Thế giới là
một cuốn sách lớn
Mở ra ở một
trang khác nhau
Tuỳ thuộc giờ
đọc nó trong ngày
Em có thể,
thí dụ, thích trang này
Câu chuyện về
1 tia nắng
Trong im ắng của một buổi xế trưa
Bằng cách nào
nó tìm thấy một cái nút áo bị mất từ hồi nảo hồi nào
Ở dưới một cái
ghế ở góc nhà
Một cái khuy
áo màu đen nho nhỏ, xinh xắn
Của em, đúng
là của em, của 1 cái áo dài đen
Một thứ khuy
áo để cài ở sau lưng
Mà có lần em
ra lệnh, nè, cài cho ta đi, tên ngố
Trong lúc tên
ngố hăm hở, ham hố, hôn đến rách mặt em
Và vò vò, đến
nát cả hai cái vú! (a)
(a)
Hai dòng chót, chôm thơ
Nguyễn Tất Nhiên:
1.
hôn rách mặt
mà sao còn nghi ngại?
nhớ điên đầu
sao cứ sợ chia tan?
mỗi lòng người,
một lý lẽ bất an
mỗi cuộc chết,
có một hình thức, khác
mỗi đắm đuối,
có một mầm, gian ác
mỗi đời-tình,
có một thú, chia ly!
2.
chiều, nắng
âm thầm chào biệt lũ lá me
lá me nhỏ,
như nụ cười hai đứa, nhỏ
tình cũng
khó theo thời cơm áo, khó
ta dìu nhau
đi dưới bóng nợ nần!
em bắt đầu
thấy ân hận, chưa em?
vì lỡ nói
thương anh – cái thằng quanh năm túng thiếu!
ân hận, có,
thì hãy nên, rán chịu!
hãy xem như
cảnh ngộ đã an bày
như địa cầu
không thể ngược vòng quay
như Chúa, Phật
phải gay go trước giờ lên ngôi Phật, Chúa!
tình cũng
khó theo thời cơm áo, khó
nên mới yêu,
mà, cư xử rất vợ chồng!
rất thiệt
tình khi lựa quán bình dân
khi nói thẳng:
“Anh gọi cà phê đen bởi hụt tiền uống cà phê đá!” .
3.
mỗi cuộc sống,
phải mua bằng nhục nhã
mỗi mặt trời,
phải trả giá một hoàng hôn
đêm, chẳng
còn cách khác tối tăm hơn
nên mặt mũi
ta đây, bùn cứ tạt!
môi thâm tím
bận nào tươi tắn, hát
em nhớ vờ
hoan hỉ vỗ tay khen
để anh còn
cao hứng, cười duyên
còn tin tưởng
nụ hôn mình, vẫn ngọt!
khăn-tăm-tối
hãy ngang đầu quấn nốt
quấn cho
nhau, quấn bạo, quấn cuồng điên
vòng sau
cùng sẽ gặp quỷ Sa tăng
bởi hạnh
phúc mơ hồ như, Thượng Đế!
4.
đời, vốn
không nương người thất thế
thì thôi, ô
nhục cũng là danh!
5.
mình nếu chọn
đời nhau làm dấu chấm
mỗi câu văn
đâu được chấm hai lần!
THE STRAY
One day,
chasing my tail here and there,
I stopped to
catch my breath
On some
corner in New York,
While people
hurried past me,
All
determined to get somewhere,
Save a few
adrift like lost children.
What ever
became of my youth?
I wanted to
stop a stranger and ask.
"It
went into hiding," said an old woman
who'd read
my mind.
"Swimming
with sharks," a drunk concurred,
Fixing me
with one bloody eye.
It was
summer, and then as quietly as a bird lands,
The
sidewalks were dusted with snow
And I was
shivering without a coat.
I had hopes
we'd meet again, I told myself,
Have a drink
and recall the nights
When we used
to paint this town red.
I thought
you'd be in a straitjacket by now,
You'd say to
me,
Making funny
faces at doctors and nurses.
Instead,
here you are full of fleas,
Dodging cars
and buses
To follow a
pair of good-looking legs home.
"And
you, Judas," I summoned the strength to shout,
"Will
you be coming to my funeral?"
But he was
gone already. It had gotten late in the day,
Very
late-and since there was nothing
That could
be done about it-
I thought
I'd better toddle along myself.
Thất lạc
Một bữa, săn
đuổi cái đuôi của tớ, thất/thật lạc/lạt đâu đó
Tớ bèn ngưng 1 phát để thở
Ở một góc phố
New York
Trong lúc mọi
người hối hả vượt qua tớ
Ai thì cũng
biết thật rõ, mình đi đâu
Trừ vài đấng
lêu bêu, như những đứa trẻ thất lạc
Tuổi trẻ của
Gấu Cà Chớn ơi,
Mi trở thành
cái chó gì rồi?
Gấu muốn chặn
một khách qua đường để hỏi.
“Nó trốn mi
rồi”, một bà già trả lời
Bà đọc ra cái đầu
của Gấu.
“Bơi lội với
lũ cá mập,” một bợm nhậu gật gù
Và nhìn Gấu
bằng con mắt toé máu
Mùa hè, và rồi
thì là im ắng như một con chim hạ cánh
Hè đường bửn
ơi là bửn với bùn tuyết
Gấu thì run
như con thằn lằn đứt đuôi, đếch áo khoác
Tớ hy vọng
mình sẽ gặp lại, GNV nói với GCC.
Nhậu chơi, nhớ lại những đêm hai đứa mình sơn thành phố một màu đỏ, như
cờ máu
VC!
Tớ lại nghĩ
cậu đang mặc chiếc áo straitjacket vào lúc này
GCC nói với
GNV
Làm mặt hề với
bác sĩ và y tá
Thay vì thế,
thì lại là 1 tên Gấu đầy chấy rận
Né, tránh xe
và xe buýt
Đi theo một
cặp giò ngon ơi là ngon về nhà
Nè, mi, tên
Judas, Gấu hét to bằng tất cả sức mạnh còn lại của mình
Mi có tính dự
đám tang ta không?
Nhưng hắn đã
đi mẹ mất rồi
Ngày thì
cũng muộn
Quá muộn
Và, kể từ
khi mà chẳng làm sao thay đổi được gì cái tình thế như thế
Tớ bèn quyết
định
Mình lại
lang thang, thất lạc, thật lạt một mình (1)
(1)
Hoặc ba hoa
trò chuyện chán chê với đám bạn bè cho tới khi không còn kiếm ra một
câu nói thật
độc địa, thật cay đắng về nhau, về một cuốn sách vừa được xuất bản, một
bài
thơ, một truyện ngắn vừa được đăng báo, tựu chung cũng chỉ để quên đi
một chốc
một lát, hoặc may lắm một nửa buổi không nhớ tới cô bạn. Rồi cũng tàn
câu chuyện,
đám bè bạn từng đứa bỏ ra về. Huỳnh Phan Anh có thể đã đến giờ lên lớp,
có thể
bực mình vì thằng bạn Bắc Kỳ đổi tên cuốn truyện, Thất Lạc thành Thật
Lạt, nhại
cách nói của dân miền Nam. Còn Nguyễn Xuân Hoàng có lần bỏ quán Cái
Chùa đến cả
tuần lễ, chỉ vì cũng vẫn thằng bạn khốn nạn bầy đặt viết bài phê bình,
giới thiệu
cuốn sách mới ra lò của anh, Sinh Nhật, bị đổi thành Sinh Nhạt, và bài
phê bình
mang tên Đi Tìm Một Chiếc Mũ Đã Mất, nhại theo Proust. Bao nhiêu năm
trời nhớ lại
mới thấy càng thù ghét cái phần thâm căn cố đế, cái bản chất thâm độc
nơi đáy
sâu thân thể, bao nhiêu năm tháng, mưa gió, khí hậu, con người, vùng
đất hiền
hòa không sao gột rửa nổi. Ba mươi năm sau mới thấy nhớ, thấy thương
bạn bè, đứa
còn đứa mất, chẳng đứa nào được may mắn với cõi sống, cõi viết. Nguyễn
Đình
Toàn ở Việt Nam, nghe nói mắt cũng đã mờ. Huỳnh Phan Anh vợ con vượt
biển không
được may mắn. Còn Nguyễn Xuân Hoàng bây giờ lại ôm lấy tờ Văn, chẳng
biết có
nên cơm cháo gì hay không...
V/v Sinh Nhạt
Sinh Nhạt Bác
Chào Mừng
Sinh Nhạt Bác!
Đi tìm một
cái nón cối đã mất
Hình: Uncle
Ho, stand discarded.
Ông Hồ... liệng cống [discarded], thay
vì... lộng kiếng!
Note: GCC trốn
thoát quê hương, tới Bangkok đúng Thứ Bảy, 19/5/1990. Khi làm hồ sơ
UNHCR, GCC
bèn tăng lên, thay vì lui lại, thành 21, tức mấy ngày được ông cha
người Pháp
cho tá túc trong nhà thờ St Francis, tới Thứ Hai, đưa tới office ODP,
xin coi hồ
sơ xin đi Mẽo của gia đình GCC. Thấy đúng, ông bèn nghe theo lời vị
luật sư
UNHCR đưa vợ chồng Gấu tới đồn CS Bangkok, và sau đó, ở tù hai, hay ba
tháng, vì
tội xâm nhập Thái Lan bất hợp pháp. Ra tù, có xe Cao Uỷ đưa vô Trại Tị
Nạn. Người
dân Sài Gòn nào mà chẳng nhớ những đợt hoả tiễn chào mừng SN Bác! GCC
đổi ngày
tới Thái Lan, là cũng nhắm tránh làm bực mình những người đã chết vì
VC, vào những
dịp như thế.
Cô
Cháu Ngoan của Bác chọc quê Bác trên những tấm áp phích
Pepsi.
Khốn
nạn hơn
nữa, mấy anh Tây dùng từ "nique" đầy xỏ lá.
Từ
"nique" ra "niquer": Posséder sexuellement [Petit Robert]:
Dịch nôm na, là, làm thịt!
*
Gấu đã tính
khui ra những vụ xỏ lá của mấy anh Tây này, nhưng lu bu quên béng đi,
nay, nhân
vụ CAND lôi ra, bèn mượn gió bẻ măng.
Như một đóng
góp của khúc ruột ngàn dặm!
Of memory,
the unhappy man's home.
How to guess
time of night by listening to one's own heartbeat
Why we can't
see the end of our nose.
On the
obscurity of words and clarity of things.
Why
songbirds shit while they sing.
The truth
about sneezing in church.
A few tips
on how to make bad wine taste good.
What tunes
to whistle while walking past a graveyard at night.
What to say
to a mirror at four in the morning.
Plus a few
thoughts regarding the little dolls she made that all looked like me.
How she
stuck them with pins and hung them in a tree.
Charles
Simic
Chát
Khuya
Về hồi nhớ,
cái nhà của 1 thằng đàn ông bất hạnh.
Làm sao biết
mấy giờ đêm, khi nghe tiếng đập của tim mình.
Tại làm sao
chúng ta không thể nhìn thấy cái chỏm mũi của mình.
Về sự tối
tăm của từ ngữ và sự sáng sủa của sự vật.
Tại làm sao
mấy con chim lại hót khi ị.
Sự thực về
những cú hắt hơi trong nhà thờ.
Vài cái mánh
về làm thế nào cho rượu vang dở thành thứ xịn.
Những điệu
nhạc nào bạn huýt sáo khi đi ngang nghĩa địa vào ban đêm.
Bạn nói với
cái gương điều gì khi ngó cái bộ mặt của bạn ở trong đó, vào lúc 4 giờ
sáng.
Thêm vài ý
nghĩ nho nhỏ về những con búp bế mà em làm ra, tất cả đều giống tớ.
Bằng cách
nào em đính chúng, và treo lên 1 cái cây.
A WANDERER
I enter the
waiting room in a station.
Not a breath
of air.
I have a
book in my pocket,
someone's
poems, traces of inspiration.
At the
entrance, on benches, two tramps and a drunkard
(or two
drunkards and a tramp).
At the other
end, an elderly couple, very elegant, sit
staring
somewhere above them, toward Italy and the sky.
We have
always been divided. Mankind, nations,
waiting
rooms.
I stop for a
moment,
uncertain
which suffering I should
join.
Finally, I
take a seat in between
and start
reading. I am alone but not lonely.
A wanderer
who doesn't wander.
The
revelation
flickers and
dies. Mountains of breath, close
valleys. The
dividing goes on.
Kẻ Đi Dạo
Tôi đi vô phòng
đợi ở nhà ga
Không tí
không khí
Tôi có
cuốn
sách bỏ trong túi
Những bài
thơ
của ai đó, những dấu vết của yên sĩ phi lý thuần
Ở lối vô,
trên
những ghế dài, hai đấng vất vưởng và một ông say rượu
(hay hai
đấng
say rượu và 1 ông vất vưởng)
Ở đầu
kia, một
ông bà già, rất thanh lịch, ngồi
Nhìn đâu
đó
trên đầu họ, về phía Ý Đại Lợi, và bầu trời.
Chúng ta
luôn
bị chia cắt. Nhân loại, quốc gia,
Phòng đợi.
Tôi dừng
lại
một lúc
Không
biết
thứ đau khổ nào tôi sẽ gia nhập
Sau cùng,
tôi
kiếm 1 chỗ ở giữa
Và bắt
đầu đọc.
Tôi một mình, nhưng không cô đơn
Một kẻ đi
dạo
không đi dạo.
Mặc khải
loé
lên 1 phát, rồi tắt ngấm
Núi núi,
non
non hơi thở,
Những
thung
lũng gần
Phân
chia, lìa, ngăn, cách
Tiếp tục.
JUST
CHILDREN
For
Ewunia
It was just
children playing in the sand
(accompanied
by the narcotic scent
of blooming
lindens, don't forget),
just
children, but after all
the devil,
and the minor gods,
and even
forgotten politicians
who'd broken
all their promises,
were also
there and watched them
with
unending rapture.
Who wouldn't
want to be a child
-for the
last time!
Chỉ là những
đứa trẻ
Gửi Ewunia
Chỉ là những
đứa trẻ chơi đùa trong cát
(kèm với mùi
hoa đoan, đừng quên),
chỉ những đứa
trẻ, nhưng nói cho cùng,
Quỉ sứ, những
vị thần nhỏ,
Và ngay cả những
chính trị gia chẳng ai còn nhớ
Những kẻ đã
phản bội những hứa hẹn của họ
Thì cũng có ở
đó
Và theo dõi
con nít chơi đùa
Với sự sung
sướng vô ngần
Ai mà chẳng
mê
Làm 1 đứa
con nít
Lần cuối cùng
trong đời?
Adam Zagajewski: Without End

(1)
ALEKSANDAR
RISTOVIC
[1933-1994]
Born in
Cacak, Ristovic studied Serbian language and literature and taught
school for
many years at the elementary and high-school level in his hometown. His
first
book of poems was published in 1959. Since then there have been over
twenty, as
well as a novel, a dream book, and numerous essays. In 1989 Charioteer
Press
brought out a book of his poems, Some
Other Wine and Light, and in 1999 a large selection of his poetry, Devil's Lunch, was published by Faber in
England.
Out in the
Open
While
crossing a field,
someone who
in that instant
is
preoccupied with thoughts of suicide,
is forced by
nature's call
to delay the
act,
and so,
finds himself enjoying
some blades
of grass
from a
squatting position,
as if seeing
them for the first time
from that
close,
while his
cheeks redden,
and he
struggles to pull a sheet of paper
out of his
pocket
with its
already composed
farewell
note.
Thênh thang
trời rộng
Khi đi qua một
cánh đồng
Một người nào
đó, vào lúc đó
Đang thèm tự
tử
Như nghe tiếng
gọi của thiên nhiên
Và bèn ngưng
1 phát
Để vui với đời
Thưởng thức những
ngọn cỏ
Như thể lần đầu
tiên nhìn thấy chúng
Gần gụi đến
như thế
Má anh ta bỗng
đỏ ửng
Và anh bèn cố
lôi tờ giấy ở trong túi ra
Trong tờ giấy
Có lời từ giã
đời
Dead Leaves
Danton is
waiting to die
but the day
won't break.
His vest is
full of lice
and he has
rain in his boots.
On his face
there are already signs
of his
exceptional destiny.
He watches
me from a great distance
walk under
the trees
and gather
dead leaves
with a long
stick ending in a spike.
Lá chết
Danton đợi
chết
Nhưng ngày đéo
chịu dứt
Áo khoác của
anh thì đầy rận
Giầy thì đầy
nước mưa
Trên mặt đã
hiện ra những dấu hiệu của số phận đặc biệt của anh ta rồi
Từ 1 khoảng
thật xa anh theo dõi tôi
Đi dạo dưới tàng
cây
Lượm lá chết
Bằng cái gậy
dài, đầu gậy là 1 mũi đinh nhọn
Death
sentences ( Ivan V. Lalíc)
Death
Sentences
I was born
too late and I am much too old,
My dear Hamlet,
To be your
pimply Ophelia,
To let my
hair like flattened wheat
Spread over the dark waters
And upset
the floating water lilies
With my floating eyes,
To glide
fishlike between fishes,
Sink to the
bottom like a dead seashell,
Burrow in sand next to shipwrecks oflove,
I, the
amphora, entangled in seaweeds.
1'd rather
you take off my dress,
Let it fall
at my feet like aspen leaves
The wind shakes without permission
As if there's
nothing to it.
1'd rather
have that death sentence:
Eternity of
your arms around my neck.
Án
Tử
Ta sinh ra quá trễ, và ta lại
quá già
Ðể làm nàng Ophelia đầy mụn
trứng cá của mi,
Tên hoàng tử thân thương vừa
Hâm lại vừa Liệt của ta ơi!
Ðể tóc
ta như lúa mì
Trải dài trên mặt nước tối
Và làm bực mình những bông hoa kèn
Với cặp mắt trôi lềnh bềnh của ta
Ðể lướt như cá giữa đám cá
Chìm xuống đáy biển như cái vỏ
Của một con sò chết
Lặn lội trong cát kế bên những
mảnh vỡ của chiếc thuyền tình
Ta, chiếc bình hai quai, bị
quấn quýt giữa mớ rong biển
Ta thà để cho mi lột quần áo
của ta ra
Và chúng rớt xuống chân ta như những chiếc lá dương
Và gió, vô lễ, chẳng thèm xin phép ta
Nghịch ngợm với chúng
Như thể chẳng có chi là quan trọng
Ta thà có bản
án tử, này:
Thiên thu, vĩnh viễn
Vòng tay của mi vòng quanh cổ ta.
NEW HAIRCUT
In a head
this old and thick there are all sorts of ideas,
Some of them
cockeyed, of course.
They saw
wood four to a bed under a rope
Tied into a
noose dangling from the ceiling.
In a head
this old there is a woman undressing,
A radio
singing softly to itself,
A small dog
running in circles.
There's a
house detective making his rounds,
Wearing a
funny hat as if it were New Year's Eve.
O mysteries!
Nina Delgado, the greatest of all,
Whose name I
saw spray-painted on a factory wall,
And who like
a leaf that has fallen far from a tree
Is now
floating serenely out to sea, or back to me.
To have so
many screws loose in one's head-
Is that what
God and the Devil wrought?
In a head
this old, there's also someone
who every
now and then peeks into a mirror
And shudders
because there's no one there.
Charles
Simic: The Lunatic
Đầu
mới cắt
tóc
Trong cái đầu
già và nặng này có đủ thứ ý nghĩ quái quỉ
Một số lảo đảo
như 1 tên say rượu, lẽ tất nhiên
Chúng nhìn
thấy 1 khúc gỗ lắc lư vô giường
Buộc vô thòng
lọng, treo lủng lẳng trên trần nhà
Trong cái đầu
của tên Gấu già có 1 em đang cởi đồ
Cái đài thì đang
thủ thỉ hát cho nó nghe
Một con chó
nhỏ quay mòng mòng
Có 1 tên thám
tử tại gia làm những tua kiểm tra
Đội một cái
nón tiếu lâm như trong ngày Tết
Ôi những bí ẩn!
Nina Delgado, vĩ đại nhất trong tất cả
Tên của anh
tớ thấy sơn trên tường một xưởng thợ, hay nhà máy
Và, như 1 cái
lá rời xa cây
Lúc này lềnh
bềnh trôi một cách rất ư là bình thản ra biển
Hay trở lại
với Gấu
Có rất nhiều
cây vít lỏng ở trong đầu của Gấu–
Là do Chúa
hay Quỉ?
Trong đầu tên
Gấu già này, còn có một ai đó
Một kẻ mà lúc
này, hay lúc nọ, bèn nhìn vô cái gương
Và nhún vai
1 phát, vì làm gì có ai ở trong đó!
Note: Simic mà cũng biết
tới lá, lá đa,
Đang bình thản trôi ra biển cả
Hay trở lại với Gấu Cà Chớn!
SOME
LATE-SUMMER EVENINC
When the
wind off the lake
Stirs the
trees' memories
And their
dark leaves swell
Against the
fading daylight
With an
outpouring of tenderness-
Or could it
be anguish?
Making us
all fall silent
Around the
picnic table,
Unsure now
whether to linger
Over our
drinks or head home.
Một Buổi Chiều
Cuối Hè
Khi gió hồ
Thổi hồi ức của
cây
Và những cái
lá âm u của chúng
Bay phấp phới,
Căng phồng lên
Như muốn chống
lại
Ánh sáng ban
ngày nhạt nhòa dần
Bằng một nỗi
dịu dàng tràn trề -
Hay, đau nhức khắc khoải?
Bọn mình
bèn trở nên câm nín
Chung quanh bàn dã ngoại
Không làm sao
quyết định
Chơi thêm
vài lon bia
Hay chuồn về
nhà?
SINBAD THE
SAILOR
On dark
winter nights in the country,
The poor and
the old keep
A single
light lit in their homes,
Weak and not
easy to see,
Like someone
who had rowed his boat
Beyond the
sight ofland,
And had
lowered his oars
To rest and
light a cigarette
With the sea
quiet around him-
Or would
they be dark fields
Made quiet
by the falling snow?
Sinbad tên
thuỷ thủ
Vào những đêm
mùa đông lạnh và tối, ở nhà quê
Người nghèo,
người già thường chỉ đốt
Một ngọn đèn
trong nhà
Ánh lửa mới
yếu ớt làm sao
Không dễ nhìn
thấy
Đâu có khác
gì một người nào đó
Một mình với
con thuyền
Cố chèo, quá
cả cái nhìn mảnh đất liền phía trước
Và, bèn hạ mái
chèo
Để nghỉ và
châm 1 điếu thuốc
Với biển cả
quanh mình –
Hay là, không
phải biển
Mà chỉ là những
cánh đồng tối thui
Được tuyết
phủ, làm trở thành im ắng?
THE MISSING
HOURS
Even time
took a rest
On such
summer afternoons
Sunning
itself on a lawn
Like an
unknown woman
Lying
half-naked
Wearing dark
glasses,
Long into
the evening,
Which never
seemed to come.
Only a
shadow snuck
A peek now
and then
From a
church or a tree
And drew
back in misery.
Những giờ hụt
hẫng
Ngay cả thời
gian thì cũng làm 1 cú ngả lưng
Vào những xế
trưa mùa hạ như thế này
Tự tắm nắng,
chính xừ lủy
Trên một bãi
cỏ
Như một nường
không quen
Nằm khoả thân,
ui chao, chỉ có một nửa
Đeo cặp kính
tối thui
Dài mãi tận
chiều
Hình như chẳng bao giờ
thèm tới.
Chỉ cái bóng
dâm, len lén
Đâm, chỗ này
chỗ kia,
Mỗi chỗ 1 phát
Lúc này, lúc
nọ
Từ ngôi nhà
thờ
Hay một cái
cây
Rồi thối
lui, dáng điệu ôi chao,
Thê thảm, tệ.
TODAY'S MENU
All we got,
mister,
Is an empty
bowl and a spoon
For you to
slurp
Great
mouthfuls of nothing,
And make it
sound like
A thick,
dark soup you're eating,
Steaming hot
Out of the
empty bowl.
Thực Đơn Bữa
Nay
Tất cả những
gì chúng ta có,
Là một cái bát
rỗng và một cái thìa
Dành cho Ngài,
Để có được những
cú đợp lớn lao
Của… giả đỏ,
Hư vô,
Chẳng có gì
[Bắc Kít gọi
là ăn bánh vẽ]
Và cứ làm như
là đang ăn thực
Một tô cháo
gà Ngã Sáu Nguyễn Tri Phương
Cháo cá, cháo
bầu dục… Chợ Cũ
Hơi nóng của
cháo tỏa ra làm mù mắt
Từ một cái bát
rỗng không
Mang từ Hà Lội
vô
Trong ba lô
anh Sài.
DEAD
TELEPHONE
Something or
someone I can't name
Made me sit
down to this game
I'm still
playing many years later
Without ever
learning its rules or finding out
Who's
winning or losing,
Even as I
strain my wits studying
The shadow I
cast on the wall
Like a man
waiting for a phone call
All night by
a dead telephone
Telling
himself it might still ring.
The silence
around me so deep
I hear a
pack of cards being shuffled,
But when I
look back startled,
There's only
a moth on a window screen,
Its mind
like mine too wired to sleep.
Điện thoại
chết
Một điều gì,
hay một người nào
Tôi không thể
nêu tên
Bắt tôi ngồi
vô trò chơi này
Tôi vưỡn chơi
nhiều năm sau đó
Không học luật
chơi
Không hiểu
ra được ai thắng ai bại
Ngay cả khi
tôi rèn luyện trí thông minh
Nghiên cứu cái
bóng của mình
Ở trên tường
Như 1 người đợi
chờ cú phôn
Suốt đêm
Bên cái điện
thoại chết
Tự nhủ mình,
thể nào nó cũng reo!
Sự im lặng
quanh tôi quá đặc
Tôi nghe tiếng
quân bài xào
Và khi tôi
kinh ngạc ngoái cổ nhìn
Thì chỉ thấy
1 con bướm đêm trên kính cửa sổ
Cái đầu của
nó thì cũng như của tôi
Rối tơi bời,
Đếch làm sao
ngủ được.
MEET EDDIE
Whose life
is as merry as a beer can
Hurtling
down a mountain stream
Giving some
rocks a wide berth,
Bumping
head-on into the others,
And going
into a head-spinning twirl
Like a
little girl on a piano stool,
The water
shouting as it rushes past:
Are you
ready to meet your Maker?
As the woods
around him begin to thin
And the
trees don their fright wigs
As he
prepares to go over the falls
Like a blind
man strapped to an accordion.
Gặp con K.
Người mà đời
thì vui như là một lon bia
Lao xuống một
con suối từ đỉnh núi
Tránh mấy cục
đá to tổ bố
Trong khi đụng
đầu bồm bộp, vô mấy cục khác.
Và nhập vô một
con xoáy xoay vòng vòng cái đầu
Như cô bé trên
ghế dương cầm
Nước la lớn
khi nó lướt qua:
Mi đã sẵn sàng
chưa, để gặp Người Làm Ra Mi?
Trong khi rừng
quanh mi mỗi lúc một thêm mỏng
Cây ban cho
nỗi sợ của chúng những bộ tóc giả
Và, như con
cá chép ở khúc sông Bạch Hạc, Việt Trì,
Quê hương ngày
nào của mi,
Hăm hở vượt
Vũ Môn
Và, như ông
già của mi đã từng,
Cũng ở khúc sông
đó,
Mi lao qua
con thác,
Như người đàn
ông mù xiết vô chiếc phong cầm.
WHAT THE OLD
LADY TOLD ME
He sawed my
head off every night
And twice a
week at a matinee performance.
Some
spectators would faint,
Others would
rise and applaud.
It was
summer. The city was emptying
For the long
holiday weekend ahead.
A newly
married couple, the radio said,
Were stuck
for hours in an elevator.
God's
hearing aid needs a new battery,
she told me.
There were
cries for help and shouts
In the
street last night, a woman
Pleading
with a man to stop beating her.
It's because
she sits at her window
Long after
everyone else has gone to sleep
That she
overhears and sees such things,
And many
others too awful to mention.
Những Gì Mụ
Già Nói Với Gấu Cà Chớn
Hắn ta cưa đầu
GCC, hai lần mọi đêm
Và hai lần một
tuần, trong 1 buổi trình diễn matinee
Một vài khán
giả xỉu
Những người
khác đứng lên vỗ tay.
Hè. Thành phố
vắng dần, vì cuộc nghỉ kỳ hè dài cuối tuần đang tới
Một cặp mới
cưới, Đài nói
Bị kẹt thang
máy hàng giờ đồng hồ
Máy trợ thính
của Anh Giời Già tưởng bị hư
Hoá ra hết
điện -
Mụ già biểu
Gấu.
Có tiếng kêu,
bớ người ta, kíu tôi
Và những tiếng
la hét.
Ngoài phố, tối
qua
Một người đàn
bà
Năn nỉ tên đờn
ông, thôi tha cho ta,
Đừng đánh đập
ta nữa.
Ấy là vì con
mụ ngồi bên dưới cửa sổ của mình
Lâu ơi là lâu
Trong khi mọi
người đều đi ngủ
Và thế là con
mẹ nghe được, thấy được
Những điều mà
nhiều người khác cảm thấy quá ghê rợn
Khi nhắc tới.
Simic's 4
poems
The Paris
Review
Fall 2013 (1)
SO EARLY IN
THE MORNING
It pains me
to see an old woman fret over
A few small
coins outside a grocery store-
How swiftly
I forget her as my own grief
Finds me
again-a friend at deaths door
And the
memory of the night we spent together.
I had so
much love in my heart afterward,
I could have
run into the street naked,
Confident
anyone I met would understand
My madness
and my need to tell them
About life
being both cruel and beautiful,
But I did
not-despite the overwhelming evidence:
A crow bent
over a dead squirrel in the road,
The lilac
bushes flowering in some yard,
And the
sight of a dog free from his chain
Searching
through a neighbor's trash can.
Một buổi
sáng sớm tinh sương
Tôi cảm thấy
đau khi nhìn một bà cụ già
Loay hoay với
mấy đồng bạc ở bên ngoài tiệm chạp phô
- Mau lẹ làm
sao tôi quên nàng như nỗi đau buồn riêng của tôi
lại tìm thấy
tôi - một người bạn ở cửa cái chết
Và hồi ức
đêm chúng tôi qua bên nhau.
Trong tim
tôi tràn đầy tình yêu sau đó.
Tôi có thể
trần truồng chạy ngoài phố
Yên trí mọi
người sẽ hiểu
Sự khùng
điên của tôi, và sự cần thiết, cũng của tôi
Để nói cho họ
về đời sống
Vừa độc ác vừa
đẹp ơi là đẹp.
Nhưng tôi
đã
không - mặc dù chứng cớ thì hiển nhiên, quá hiển nhiên:
Một con quạ
cúi xuống một con sóc chết trên mặt đường,
Hoa lilac nở
rộ trong một khu vuờn gần đó
Và cái nhìn,
một con chó thoát khỏi sợi dây xích
Xục xạo một
cái lon trong sọt rác nhà hàng xóm.
THIS TOWN IS
ALRIGHT
A little
river, then a bridge,
After which
a row of white homes
With
well-trimmed lawns
And a fat,
bowlegged dog
Walking
slowly from the curb,
Carrying a
paper in his mouth.
Thành phố
này thì OK
Con sông nhỏ - Sông Hương,
rồi cây cầu - Trường Tiền (?)
Sau cây cầu,
một dẫy nhà màu trắng
Với những lối
cỏ gọn ghẽ
Và một con
chó mập, chân vòng kiềng
Nhàn nhã tản
bộ từ mép đường
Miệng ngậm tờ giấy.
SUMMER
EVENING
Lingered
under a tree chatting with a bird
I could
hear, but never did see,
While night
fell and lights came on
In a few
small homes along the street
Surprising a
cat with something in its mouth.
In the next
block, there was a travel agent
With a
poster of Venice in the window
I studied
for a long time in order to determine
Whether the
boats on the Grand Canal
Had moved
any closer to their destination.
Beyond the
tracks overgrown with weeds,
There was a
small, dimly lit carnival
With a
merry-go-round, a shooting gallery
And a young
couple trying their luck
With a rifle
on a row of marching ducks,
While I
rambled on, thinking, sooner or later
I'll find my
way home, alone or in the company
Of some real
or imaginary companion
Tapping the
sidewalk with his white cane,
Or delivering
Chinese food in the neighborhood.
Chiều Hè
Lần lữa dưới
bóng cây, buôn chuyện với chú chim
Tôi có thể
nghe, mà không thể nhìn
Khi đêm xuống
và đèn lên
Một vài căn
nhà nhỏ dọc con phố
Bắt gặp chú mèo với cái gì ở trong miệng
Khu nhà tới,
có một tay chuyên nghề quảng cáo du lịch
Với cái
poster thành phố Venice ở cửa sổ
Tôi đứng
ngâm kíu khá lâu
Để xác định
Thuyền bè
trên Con Kênh Lớn
Tới gần bến,
hay còn khuya.
Quá những lối
đi cỏ dại mọc đầy
Là 1 lễ hội
nhỏ, đèn đuốc lù tà mù
Với trò chơi
vòng quay ngựa gỗ, và trò bắn trúng có thưởng
Và 1 cặp bèn
thử vận may
Với khẩu súng
trường, và bầy vịt diễn hành
Trong lúc
ngao du, tôi bèn suy tư, sớm hay muộn
Thì cũng kiếm
ra đường trở về nhà
Một mình hay
với bạn hiền, hay bạn quí
Thực hay dởm
Gõ gõ mò đường
với cây gậy
Hay bỏ đồ ăn
Tẫu trong lối xóm.
THE
EXECUTIONER'S DAUGHTER
Waiting for
her to come to me
After she's
done scrubbing the bloodstains
Out of her
father's shirt,
Already
hearing her bare feet
On the hard
floor outside of my cell,
While
quickly thinking up ways
To occupy my
two hands
As she steps
out of her skirt,
And explain
to her between kisses
How after
wasting a lifetime
In devotion
to various lost causes,
I found
happiness in the arms
of Death's
prettiest daughter,
Tending to
her bedtime needs
While I
still have a head on my shoulders.
Con gái đao
phủ thủ
Đợi em tới
thăm tớ
Sau khi lau
mấy vệt máu ở áo sơ mi của ông bố
Bèn nghe tiếng
chân em
Nơi hành
lang bên ngoài xà lim
Vội vàng sắp
xếp cái đầu
Để rảnh
rang, có thêm tí thì giờ
Thọc hai tay
vào bên dưới váy của em
Và giải thích
cho em nghe
Giữa những cú
hôn
Ui chao phận
đôi ta
Sao bỏ lỡ
Như hai cuộc
đời cùng phí phạm
Cái gì gì,
em, con Cách Mạng, anh, gốc Ngụy
[Hà, hà, dịch nhảm
quá!]
Dâng hết đời
mình cho nghĩa cả lụn bại
Tớ tìm thấy
hạnh phúc trong vòng tay cô con gái của đao phủ thủ
Ui chao, nàng
đẹp ơi là đẹp!
Người con gái
xinh đẹp nhất, của Thần Chết
Nhắm vỗ về,
chăm sóc những nhu cầu giường chiếu, em
Trong lúc vưỡn
thấy nặng một bên vai
Nơi em ngả đầu.
THE HORSE
I awoke in
the middle of the night to find
A horse
standing quietly over my bed.
My friend,
I'm so glad you're here, I said,
It's snowing
and you must've been cold
And lonely
in your stable down the road
with the
farmer and his wife both dead.
I'll throw a
blanket over you and check
If there is
a lump of sugar in the kitchen,
Like the one
I saw a man in a top hat
Slip to a
mare in a circus, but I fear you might
Be gone when
I get back, so I better stay
And keep you
company here in the dark.
Con Ngựa
Nửa đêm Gấu
thức giấc và bèn thấy một con ngựa
Lặng lẽ đứng
bên giường
Bạn quí, tớ thật
là mừng bạn có ở đây
Trời đang
tuyết và hẳn là bạn lạnh
Và cô đơn
trong chuồng ở cuối đường
Với ông chủ trại
và bà vợ cả hai đều ngỏm
Gấu bèn
choàng
1 cái mền lên lưng con ngựa -
Giả như
có cục
đường trong bếp nhỉ -
Giống cái
mền
Gấu thấy người đàn ông đội mũ chóp cao
Tuột vô
đầm
lầy trong gánh xiệc
Nhưng Gấu
sợ
bạn quí chuồn lúc nào không hay, khi Gấu trở lại
Tốt nhất
Gấu
cứ ở đây bầu bạn với bạn quí trong đêm tối.
Passing
Through
An
unidentified,
inconspicuous
someone,
smaller than
a flea
snuck over
my pillow last night,
unbothered
by me,
in a big
rush, I bet,
to get to
his church
and thank
his saints.
London
Review of Books 9 May 2013
Quá Giang
Một tên nào
đó
Làm sao biết
là ai
Lịch sự, kín
đáo
Nhỏ hơn con
bọ chét
Tối qua ghé
ngang cái gối của tôi
Không làm tôi
bực mình.
Phận dấu bèo,
Và hình như đang
rất vội, hẳn thế,
Tới nhà thờ
Cám ơn những
vì thánh của hắn
Ui chao đọc
bài thơ này, thì lại nhớ, 1 lần, Gấu nằm mơ, sống lại những ngày Mậu
Thân, cực
kỳ thê thảm, và hình như khóc khủng khiếp lắm.
Bất chợt thức giấc, thấy 1 em ngồi
bên giường, dáng ảo não.
Em nói, con ta khóc, ta dậy lấy sữa cho nó, mà không
làm sao bỏ mặc mi. Thôi, tỉnh rồi, hãy lo thân mi, đừng làm phiền ta
quá như thế.
Giấc mơ thì
có thật, mơ đúng cái cảnh trên đây.
Thảm thế!
Phải mãi sau
này, khi nghĩ lại cái lần Gấu xin gặp mặt, nhân cả hai cùng ghé Tiểu
Sài Gòn, và
nghe trả lời, muốn gặp ta ư, thì đến dự bữa tiệc ra mắt sách của nhà
văn gì gì đó,
nhà xb Cờ Lăng, ta làm MC ở…. Gấu mới té ngửa, tại làm sao mà lại có sự
lầm lẫn
lớn lao như thế này.
Hoá ra cuộc tình giả như thế - thì có gì thực đâu – mà trở
thành cực kỳ thê lương, đó là vì nó được cuộc chiến, trong có hai tên
sĩ quan
Ngụy, một, là thằng em trai, một, là người chồng, làm cái nền cho nó.
Giấc mơ
quả có thực, vì cuộc chiến quả có thực, những người đã chết đều có
thực, như ông
anh có lần viết, và “được” tên thi sĩ Trùm băng đảng Cờ Lăng chôm.
THE FLEA
What a
little flea loves to see
Is two
lovers undress
And jump
into bed,
And be done
with their lovemaking
Quickly, so
it can have
Them all to
itself,
As they nod
off in each other's arms,
Quitting
their snoring
Only to
scratch themselves.
Con Rận
Điều con rận
mê nhất
Là chiêm ngưỡng đôi
trai gái
Nhoáng 1 phát
là đã trần như nhộng
Cuộn một cục
ở trên giường
Chơi cũng
nhanh mà ngáy cũng nhanh
Không, không
kịp ngáy,
Là đã gãi sồn
sột
Cho nhau
Vì nhau.
VICES OF THE
EVENING
Venus in a
bath with cockroaches.
Everyone else hidden from view;
Their windows either dark or lit
And hung with grubby curtains.
Snow
spitting out of the dark sky,
Making sidewalks treacherous,
Not even one person in sight,
Or a car
moving in the street.
Imagination,
Devil's old helper,
Showed me her bare breasts
Being soaped
as I hurried by,
Because the wind in my face was raw.
Trụy lạc vào
chiều tối
Vệ Nữ trong
bồn tắm với những chú gián
Mọi người xê
ra chỗ khác
Hoặc náu kín,
đừng để nhìn thấy
Những cửa sổ
phòng của họ
Hoặc tối
thui, hoặc có ánh đèn
Nhưng được
treo những bức rèm bửn, cực bửn
Tuyết, nhổ
ra từ bầu trời u ám
Làm hè đường
trở thành xảo trá, bịp bợm
Một bóng người,
không!
Một cái xe trên
đường phố?
Không là không!
Sự tưởng
tượng,
tên trợ giúp già của Quỉ
Chỉ cho Gấu đôi
dzú trần
Bóng nhẫy xà
bông.
Gấu vội vã, bộp chộp, (as always!)
Bởi là vì gió
ở trên mặt Gấu thì cũng một thứ gió
Trần trụi,
ngây thơ
Chưa có tí
kinh nghiệm.
Let Us Be Careful
More could be said
of a dead fly
in the window
of a small shed,
and of an iron typewriter
that hasn't
lifted a key in years
both in delight
and dark despair.
Hãy để chúng ta cẩn thận
Nhiều điều có thể được nói,
về một con ruồi chết
ở cửa sổ
của một cái chuồng,
Và về một cái máy đánh chữ bằng sắt,
đã bao năm không nhắc 1 cái phím,
hoặc sướng điên lên,
hoặc âm u chán chường.
ONCE
DECEMBER COMES
There's
another kind of sky,
Another kind
of light
Over the
wintry fields,
Some other
kind of darkness
Following in
its footsteps,
Eager to
seek our company
In these
frostbitten little homes,
Standing
bravely
With no dog
in sight.
Có lần Tháng
Chạp tới
Có một bầu
trời khác
Một thứ ánh
sáng khác
Trên những đồng
gió
Một thứ bóng
tối khác nào đó
Theo bước
chân của nó
Hăm hở kiếm
đồng bạn, là lũ chúng ta
Trong những
căn nhà nhỏ sương giá gặm
Can đảm đứng
Không thấy một con chó .
THE LIGHT
Our thoughts
like it quiet
In this
no-bird dawn,
Like the way
the early light
Takes the
world as it finds it
And makes no
comment
About the
apples the wind
Has blown
off a tree,
Or the horse
broken loose
From a
fenced field grazing
Quietly
among the tombstones
In a small
family graveyard.
Ánh sáng
Ý nghĩ của
chúng ta thích nó yên tịnh
Trong buổi rạng
đông không chim chóc này
Thích cách ánh
sáng sớm
Tóm lấy thế
giới khi nó kiếm thấy nó
Và đếch thèm
đi 1 đường còm nào
Và những
trái táo trận gió
Quạt khỏi
cây
Hay con ngựa
xổng chuồng
Từ cánh giậu
đồng cỏ
Lặng lẽ giữa
bia mộ
Một nghĩa địa
gia đình
WITH ONE
GLANCE
That mirror
understood everything about me
As I raised
the razor to my face.
Oh, dear
God!
What a pair
of eyes it had!
The eyes
that said to me:
Everything
outside this moment is a lie.
*
As I looked
out of the window today
At some
trees in the yard,
A voice in
my head whispered:
Aren't they something?
Not one leaf
among them stirring
In the heat
of the afternoon.
Not one bird
daring to peep
And make the
hand of the clock move again.
*
Or how about
the time when the storm
Tore down
the power lines on our street
And I lit a
match and caught a glimpse
Of my face
in the dark windowpane
Với Cú
Nhìn
Cái gương biết
mọi chuyện về Gấu Cà Chớn
Khi GCC đưa
lưỡi dao cạo lên mặt
Ôi, Chúa!
Nhìn kìa!
Nhìn cặp mắt
lé, mắt nọ chửi bố mắt kia.
Chúng nói với
Gấu:
Mọi chuyện ở
bên ngoài thời khắc này đều là dối trá
Đều thuộc
Vua Bịp
Hà, hà!
Khi Gấu nhìn
ra ngoài cửa sổ bữa nay
Nhìn mấy cái
cây ở ngoài vườn
Một giọng
nói trong đầu Gấu thì thầm:
Nè, liệu
chúng là “cái gì gì cái chi chi, something”?
Không 1 chiếc
lá trong bọn chúng động đậy
Trong cái
nóng của buổi xế trưa
Không một
chú chim nào dám hé nhìn
Và làm cho
cái kim đồng hồ lại nhích nhích
Hay là như
thế nào, ấy là nói về trận bão,
Khi nào thì
nó quật sụm mấy đường dây điện trên con phố.
Và Gấu bèn đốt
1 que quẹt
Và chộp được
cái nhìn khuôn mặt thảm hại của Gấu trên kính của sổ
Bèn nhớ cái
lần nhìn bóng dáng thiểu não của Gấu
Trên cái
kính xe hơi bên đường
Lần chạy
theo BHD
Ở bên ngoài
Đại Học Khoa Học
Đại lộ Cộng
Hòa, Xề Gòn!
Sweetest
Little candy in death's
candy shop,
I gave your sugar a lick
When no one was looking,
Took you for a ride on my tongue
To all the secret places,
Trying to appear above
suspicion
As I went about inspecting the confectionary,
Greeting the owner with a nod
With you safely tucked away
And melting to nothing in my mouth.
Charles Simic
Ngọt ngào nào hơn Em?
Cục kẹo nhỏ trong tiệm kẹo
của Thần Chết
Lừa lúc không ai nhìn
Gấu liếm Em 1 phát
Đưa Em đi 1 đường dong chơi,
Tới mọi nơi bí mật
Trên cái lưỡi của Gấu
Cố tỉnh bơ, trên mọi sự
nghi ngờ
Gấu làm cú kiểm tra cửa hàng mứt kẹo
Chào chủ tiệm bằng cú gật đầu
Trong khi Em đi 1 đường vờ
Tan thành hư vô
Trong miệng Gấu Cà Chớn.
The Tragic Sense of Life
Because few here recall
the old wars,
The burning of Atlanta and Dresden,
The great-uncle who lies in Arlington,
Or that Vietnam vet on crutches
Who tries to bum a dime or a cigarette.
The lake is still in the
early-morning light.
The road winds; I slow down to let
A small, furry animal cross in a hurry.
The few remaining wisps of fog
Are like smoke rising out of cannons.
In one little town flags
fly over dark houses.
Outside a church made of gray stone,
The statue of the Virgin blesses the day.
Her son is inside afraid to light a candle,
Saying, Forgive one another, clothe
the naked.
Niobe and her children may
live here.
As for me, I don't know where I am-
And here I'm already leaving in a hurry
Down a stretch of road with little to see,
Dark woods everywhere dosing in on me.
Charles Simic
Ý nghĩa bi thương về cuộc đời
Bởi là vì chỉ còn 1 dúm người ở
đây
còn nhớ những cuộc chiến cũ
Atlanta trong lửa, Trại Cây Xồi thành tro tàn
Hay trận lửa tiêu hủy Dresden
Ông cố nội nằm ở nghĩa trang Arlington
Hay tay cựu chiến binh cuộc chiến Mít, chống nạng,
Cố hỏi xin 1 đồng bạc hay một điếu thuốc lá
Con hồ, trong ánh sáng mới tinh
của
buổi sáng sớm
Con lộ quanh co; Gấu đi chậm lại
Tránh 1 con vật nhỏ, xù xì vội băng qua đường
Dúm sương mù còn sót lại,
Như khói dâng lên từ những hẻm núi
Trong thành phố nhỏ, cờ bay trên
những
căn nhà tối.
Bên ngoài một nhà thờ đá xám
Tượng thánh Virgin ban phúc cho ngày.
Đứa con trai của bà ở bên trong, sợ không dám đốt ngọn đèn cầy
Phán, Hãy tha thứ cho nhau, hãy mặc quần áo cho những kẻ trần
truồng.
Niobe
và
những đứa trẻ của bà chắc là sống ở đây
Còn Gấu ư, Gấu đếch biết mình ở đâu –
Và bây giờ, Gấu đây nè, vội vã rời bỏ nơi chốn này
Xuống con lộ nối dài, chẳng có gì để mà ngó ngó
Rừng, đen thui, đâu đâu cũng là rừng đen thui
Vây quanh, bó chặt thằng cha Gấu Cà Chớn!
PEEP SHOW
Behold! A
snowball in hell
Next to a
burning lake.
One of the
devil's little imps
Is about to
throw hard
At the back
of some naked,
Newly damned
woman
Still
wearing her bridal veil.
Nhòm
trộm
Coi kìa!
Trái banh tuyết ở địa ngục
Kế bên con hồ
cháy
Một tên quỉ
nhỏ
Tính ném
trái banh thật mạnh
Vào lưng trần
Một cô nàng vừa
trầm luân
Vưỡn choàng khăn
cô dâu.
Passing
Through
An
unidentified,
inconspicuous
someone,
smaller than
a flea
snuck over
my pillow last night,
unbothered
by me,
in a big
rush, I bet,
to get to
his church
and thank
his saints.
London
Review of Books 9 May 2013
Quá Giang
Một tên nào
đó
Làm sao biết
là ai
Lịch sự, kín
đáo
Nhỏ hơn con
bọ chét
Tối qua ghé
ngang cái gối của tôi
Không làm tôi
bực mình.
Phận dấu bèo,
Và hình như đang
rất vội, hẳn thế,
Tới nhà thờ
Cám ơn những
vì thánh của hắn
Ui chao đọc
bài thơ này, thì lại nhớ, 1 lần, Gấu nằm mơ, sống lại những ngày Mậu
Thân, cực
kỳ thê thảm, và hình như khóc khủng khiếp lắm.
Bất chợt thức giấc, thấy 1 em ngồi
bên giường, dáng ảo não.
Em nói, con ta khóc, ta dậy lấy sữa cho nó, mà không
làm sao bỏ mặc mi. Thôi, tỉnh rồi, hãy lo thân mi, đừng làm phiền ta
quá như thế.
Giấc mơ thì
có thật, mơ đúng cái cảnh trên đây.
Thảm thế!
DARK NIGHT
Because life
eternal is boring,
Angels play
pinochle in heaven,
Devils play
poker in hell.
You can hear
the cards smack the table
In the dead
of the night.
God playing
a game of solitaire,
Satan
playing one as well,
Except he
cusses and cheats.
ĐÊM ĐEN
Bởi là vì đời
thì lúc nào cũng, thiên thu cũng, chán ngấy người lên được
Thế là thiên
thần bèn chơi bài pinochle ở thiên đàng
Quỉ sứ chơi
poker ở địa ngục
Bạn có thể
nghe tiếng mấy con bài rớt lách nhách lên mặt bàn
Trong đêm đen
tận cùng đêm đen,
Chúa chơi solitaire,
mình Chúa
VC cũng chơi,
ở BBP, như bất cứ một ai
Nhưng vừa chơi, vừa chửi tục, vừa bịp.
[Chúng nghĩ ra cú đầu độc
tù VC ở Phú Lợi,
Học tập cải tạo 10 ngày...
Vào những lúc này]
Hà, hà!
Đọc lại, mấy
dòng chót, thì Gấu bỗng nhớ tới bài viết của Charles Simic, vừa loáng
thoáng đọc,
trong Cuộc sống của những Hình Ảnh,
The Life of Images, song song với tập thơ “Tên Khùng”, The Lunatic,
của ông.
Cái tít bài viết thật hợp với mấy dòng phịa ra ở
trên:
Ngợi Ca Sỉ Vả, In Praise of Invective.
Bài viết mở ra bằng 1 câu,
cũng
quá thú vị:
Ở cuối thế kỷ
sát nhân, hãy trù ẻo…. lũ VC!
[At the end
of murderous century, let’s curse the enemies of the individual]
…. How are
we to defend ourselves against these monsters dividing the members of
society
into useful and useless? For them, the ideal citizen is a voluntary
slave! America,
or any other place on earth, must be a school of virtue where even the
political meaning of a sunset in a poem will be carefully examined for
unauthorized views!
I knew a
thirteen-year-old who wrote a letter telling off President Johnson
about the conduct
of the Vietnam War. It was some letter. Our president was an idiot and
a
murderer who deserved to be napalmed himself, and worse. One evening as
the boy
and his mother and sister, who told me the story, were sitting around
the
kitchen table slurping their soup, the doors and the windows leading to
the
fire escape opened at the same time and men with drawn guns surrounded
the
table. We are the FBI, they announced, and they wanted to know who was
Anthony
Palermo? The two women pointed at the boy with thick glasses and
crossed eyes.
Well, it took a while to convince them that he was the one who wrote
the
letter. They were expecting a full-grown Commie assassin with long hair
and an
arsenal of weapons and bombs by his side.
"What
do you want from me, blood?" I heard an old woman shout once in a
welfare
office. She kept cussing them for another five minutes, not because she
had any
expectation that the wrongs done to her would be righted, but simply in
order
to make herself feel good and clean for one brief moment.
Charles
Simic: In Praise of Invective
Tôi biết 1
thằng bé 13 tuổi viết thư sỉ vả tổng thống Mẽo Johnson về cách hành xử
trong Cuộc
Chiến Mít. Mi thật đáng đem nướng bằng bom napan, hay tệ hơn thế nữa,
bởi là vì
mi vừa ngu ngốc vừa sát nhân.
Một buổi chiều, đứa bé đang ngồi với mẹ và chị thì FBI đạp cửa xông vô
nhà, hỏi, đứa nào là Anthony Palermo. Họ chỉ thằng
bé mắt lé,
kính cận dày cộm…
“Tụi mi muốn chi, lũ khốn!”
Tôi đã từng
nghe một bà già sỉ vả như thế, tại 1 văn phòng trợ cấp xã hội. Bà già
tiếp tục
sỉ vả thêm vài phút nữa, không hẳn là để đòi hỏi họ phải điều chỉnh gì
đó, ở
trong hồ sơ trợ cấp của bà, nhưng chắc là để cảm thấy mình dễ chịu hơn,
trong 1
thoáng chốc nào đó.
BIRDS IN
WINTER
These wars
of ours with their daily horrors
Of which few
ever think or care about,
While others
go off quietly to fight them,
Returning to
their loved ones in coffins.
The early
darkness making it difficult
To chase
away such thoughts
Or distract
oneself with a book,
Find again
that passage of Thoreau
Where he
speaks of the grand old poem
Called
winter coming around each year
Without any
connivance of ours, or perhaps
The one
where he pleads to heaven
To let us
have birds on days like these
With rich,
colorful plumage to recall
The ease and
splendor of summer days
Among the
frozen trees and bushes in the yard.
Chim Mùa
Đông
Những cuộc
chiến của chúng ta với máu me, những điều ghê rợn của nó
Ít người
thèm nghĩ, hay để ý đến chúng
Trong khi những
người khác lặng lẽ lên đường
Và trở về với
những người thân yêu trong những cỗ quan tài
Cái bóng tối
đến sớm sủa, làm thật khó xua đuổi
Những ý nghĩ
như thế
Hay giải trí
mình bằng 1 cuốn sách
Lại tìm thấy
đoạn về Thoreau
Khi ông ta
nói về một bài thơ lớn cổ
Gọi mùa
đông, cứ mỗi năm, đến hẹn lại lên
Đếch cần bất
cứ 1 sự đồng lõa nào của chúng ta
Hay có lẽ,
Sự đồng lõa
khi ông ta cầu xin thiên đàng.
Để chúng
ta
có bầy chim như bầy chim này
Với mớ lông
mầu sắc xum xuê làm nhớ
Những ngày
hè dễ dãi, huy hoàng, thần sầu, tuyệt cú mèo
Giữa cây bụi
chết cóng ở ngoài vườn.
For the Very
Soul of Me
At the close
of a sweltering night,
I found him
at the entrance
Of a bank
building made of blue glass,
Crumpled on
his side, naked,
Shielding
his crotch with both hands,
The missing
one, missed by no one,
As all the
truly destitute are,
His rags
rolled up into a pillow,
His mouth
open as if he were dead,
Or recalling
some debauchery.
Insomnia and
the heat drove me out early,
Made me turn
down one street
Instead of
another and saw him
Stretched
there, crusted with dirt,
His feet
bruised and swollen.
The lone
yellow cab idled at the light
With windows
down, the sleepy driver
Threw him a
glance, shook his head
And drove
down the deserted avenue
The rising
sun had made beautiful.
Charles
Simic [from Night Pinic]
Cho
linh hồn rất linh hồn của GCC
Vào một đêm
ngột ngạt, cận sáng
Gấu kiếm thấy
nó ở lối vô
Một tòa nhà
ngân hàng làm bằng kiếng màu xanh
Méo mó, trần
truồng
Hai tay che
cái chạc
Kẻ thiếu nhớ
chẳng ai thèm thiếu nhớ
Như mọi điều
đáng thiếu nhớ
Mớ rẻ rách
quần áo, xoắn lại làm cái gối
Miệng toác
hoác như chết rồi
Hay nhớ lại
một sa đọa, trụy lạc nào đó
Mất ngủ và cái
nóng khiến Gấu mò ra đường sớm
Thay vì chọn
con phố này, thì con phố kia
Và thế là, Gấu
nhìn thấy nó, cái rất linh hồn tội nghiệp của Gấu Cà Chớn
Nằm 1 đống, bụi
đường nghẹt họng
Chân thâm tím,
sưng phồng
Cái tắc xi màu
vàng, đơn độc, ngồi rồi, dưới ánh đèn
Cửa kính kéo
xuống, anh tài xế buồn ngủ
Ném 1 cái nhìn,
lắc 1 cái đầu
Rồi chạy xuống
con phố hoang
Mặt trời lên,
con phố mới đẹp làm sao.
The Lunatic
AT THE
JEWELER'S
A small
scale accustomed to
Weighing
precious stones
Sat still
while he tucked
A magnifying
lens in his eye.
Outside, an
icy drizzle had commenced
Pelting the
gray pavement.
Flocks of
black umbrellas
Darkened the
view of the street
As she
leaned on the counter,
Muttering
something about how much
That little
ring means to her,
While he
hastened to give it back.
Ở cửa hàng nữ trang
Cái dĩa nhỏ
thường dùng cân hột soàn
Vưỡn ngồi,
trong khi gắn cái kính soi lên mắt
Bên ngoài,
trận mưa phùn giá băng bắt đầu
Trút xuống vỉa
hè
Lũ dù đen
Làm đen thêm
cái nhìn con phố
Khi vị nữ khách
tì tay lên mặt kính
Lẩm bẩm 1 điều
gi đó chắc là về giá cả
Và hắn vội vã đưa lại cái nhẫn.
OH, I SAID
My subject
is the soul
Difficult to
talk about,
Since it is
invisible,
Silent and
often absent.
Even when it
shows itself
In the eyes
of a child
Or a dog
without a home,
I'm at a
loss for words.
Ui, Gấu phán
Đề tài của Gấu
là về “ninh hồn” Mít
Cực khó lèm bèm
Kể từ khi nó
vô hình
Câm, và thường
xuyên vắng mặt.
Ngay cả khi, chính nó,
chường mặt ra
Trước mắt 1 đứa
trẻ
Hay 1 con chó
đếch có nhà
Thì Gấu cũng
chịu thua, đếch kiếm ra lời!
The
Dictionary
Maybe there
is a word in it somewhere
to describe
the world this morning,
a word for
the way the early light
takes
delight in chasing the darkness
out of store
windows and doorways
Another word
for the way it lingers
over a pair
of wire-rimmed glasses
someone let
drop on the sidewalk
last night
and staggered off blindly
talking to
himself or breaking into song.
Từ điển
Có thể có một
từ, đâu đó, trong đó
diễn tả thế giới sáng nay
một từ, theo đó, tia sáng sớm sủa,
sướng điên lên, khi truy đuổi bóng tối,
ra khỏi những khung cửa sổ, những lối ra vô, nơi cửa tiệm, kho hàng.
Một từ khác,
qua đó, nó nấn ná, bịn rịn, với cặp kiếng, gọng bằng dây,
mà một người nào đó, bỏ
rơi trên lối đi, đêm qua,
lảo đảo như 1 anh mù, lèm bèm với chính mình, hay bật
thành bài ca.
Note:
Trên The New Yorker số
mới nhất, July 1st, 2013.
Gấu chưa mua
tờ này, nhưng thấy trên Blog NL nên bê về đây.
Nay, có trong The Lunatic
Epitaph on a
Tyrant
Perfection,
of a kind, was what he was after,
And the
poetry he invented was easy to understand;
He knew
human folly like the back of his hand,
And was
greatly interested in armies and fleets;
When he
laughed, respectable senators burst with laughter,
And when he
cried the little children died in the streets.
January 1939
Bia mộ Bác Hát
Bảnh, thật bảnh
- kiểu đó - đó là cái mà Hắn tìm
Và thơ
Hắn phịa
ra - hoặc chôm của Tẫu – thì thật dễ hiểu
Hắn rành
sự
khùng điên của con người như lưng bàn tay
Hắn rất
quan
tâm tới những binh đoàn kéo nhau ra tiền tuyến
Khi Hắn
cười, cả bộ sậu Bắc Bộ Phủ bò ra cười
Và khi
Hắn
khóc, những đứa trẻ chết như rạ ở đường phố Xề Gòn
Refugee
Blues
Say this city has ten million souls,
Some are living in mansions, some are living in holes:
Yet there's no place for us, my dear, yet there's no place for us.
Once we had a country and we thought it
fair,
Look in the atlas and you'll find it there:
We cannot go there now, my dear, we cannot go there now.
In the village churchyard there grows
an old yew,
Every spring it blossoms anew:
Old passports can't do that, my dear, old passports can't do that.
The consul banged the table and said,
"If you've got no passport you're officially dead":
But we are still alive, my dear, but we are still alive.
Went to a committee; they offered me a
chair;
Asked me politely to return next year:
But where shall we go to-day, my dear, but where shall we go
to-day?
Came to a public meeting; the speaker
got up and said;
"If we let them in, they will steal our daily bread":
He was talking of you and me, my dear, he was talking of you
and me.
Thought I heard the thunder rumbling in
the sky;
It was Hitler over Europe, saying, "They must die":
O we were in his mind, my dear, O we were in his mind.
Saw a poodle in a jacket fastened with
a pin,
Saw a door opened and a cat let in:
But they weren't German Jews, my dear, but they weren't
German Jews.
Went down the harbour and stood upon
the quay.
Saw the fish swimming as if they were free:
Only ten feet away, my dear, only ten feet away.
Walked through a wood, saw the birds in
the trees;
They had no politicians and sang at their ease:
They weren't the human race, my dear, they weren't the
human race.
Dreamed I saw a building with a
thousand floors,
A thousand windows and a thousand doors:
Not one of them was ours, my dear, not one of them was ours.
Stood on a great plain in the falling
snow;
Ten thousand soldiers marched to and fro:
Looking for you and me, my dear, looking for you and me.
March 1939
W.H. Auden
Blues Tị Nạn
Thành phố có 10 triệu linh
hồn
Có số ở nhà lầu
Có số ở ổ chuột:
Tuy nhiên, chẳng có chỗ cho chúng ta, bạn ơi, tuy nhiên chẳng có chỗ
cho chúng
ta.
Đã có 1 thời chúng ta có 1
xứ sở, và chúng ta nghĩ, như vậy là OK
Hãy nhìn lên trái địa cầu, và bạn sẽ tìm thấy nó ở đó
Chúng ta không thể đi tới đó bây giờ, bạn ơi, chúng ta không thể đi tới
đó bây
giờ.
Ở trong sân chùa làng, có
cây thuỷ tùng già
Cứ mỗi độ Xuân về là nó nở hoa mới tinh:
Thông hành già không thể làm như vậy, bạn ơi, thông hành già không thể
Tay lãnh sự VC đập bàn
quát:
“Nếu mi không có visa, là ta đá đít mi ra khỏi cửa khẩu!”
[Gấu dịch nhảm. Nguyên là: Nếu mi không có thông hành,
thì kể như mi đã chết, theo nhà nước VC]:
Nhưng chúng ta vẫn còn sống, bạn ơi, chúng ta vưỡn còn sống.
Đi đến cuộc họp, họ đưa ghế
ra mời tôi ngồi, và lịch sự nói, hãy trở lại năm tới
Nhưng hôm nay, chúng ta sẽ đi đâu, bạn ơi, chúng ta sẽ đi đâu,
bữa nay?
Tới cuộc họp công cộng,
người phát ngôn đứng dậy, phán,
“Nếu chúng tôi cho bạn vô, thì tụi nó sẽ ăn cắp bánh mì hàng ngày của
chúng
ta”:
Hắn ta đang nói về bạn và tôi, bạn ơi, hắn ta đang nói về bạn
và tôi
Tôi nghe sấm động trời
Đó là Hitler lầu bầu trên đầu Âu Châu, “Chúng phải chết”
Ui chao, Tên Quỉ Nazi đang nghĩ đến chúng ta, bạn ơi, Tên Quỉ Nazi đang
nghĩ
đến chúng ta.
Nhìn thấy 1 con chó trong cái áo jacket
đóng khuy bằng những cây kim
Nhìn thấy 1 cái cửa mở, và 1 con mèo chun vô:
Nhưng chúng đâu phải là Đức gốc Do Thái, bạn ơi, chúng đâu phải Đức Do
Thái
Đi xuống cảng và đứng ở cầu tầu.
Nhìn thấy cá bay nhảy như thể chúng tự do
Chỉ cách đây vài bước, bạn ơi, chỉ cách đây vài bước.
Đi vô rừng, nhìn thấy chim trên cây;
Chúng đếch cần chính trị gia, và hót lia chia
Chúng đâu phải loài người,
bạn ơi, chúng đâu phải loài người
Mơ, nhìn thấy 1 tòa nhà 1 ngàn
tầng lầu
Một ngàn cửa sổ, và 1 ngàn cửa ra vô
Chẳng người nào trong họ là chúng ta, bạn ơi, chẳng người nào trong họ
là chúng
ta
Ngồi trên cánh đồng lớn tuyết đang rơi
Một ngàn binh sĩ đi đi lại lại
Kiếm bạn và tôi, bạn ơi,
lũ bộ đội VC kiếm bạn và tôi
THE LIGHT
Admittedly,
yours is an odd
Sort of
work, galactic traveler.
I watched
you early this morning
Get on your
knees by my bed
To help a
pair of my oId shoes
Find their
way out of the dark.
ÁNH SÁNG
Thành
thực mà
nói, công việc của bạn có chi kỳ kỳ
Bạn, người
du hành thiên hà.
Sáng sớm bữa
nay tớ quan sát bạn
Quỳ ngay bên
giường
Để giúp đôi
giầy há mõm của tớ
Kiếm ra đường
ra khỏi bóng tối.
ABOUT MYSELF
I'm the
uncrowned king of the insomniacs
Who still
fights his ghosts with a sword,
A student of
ceilings and closed doors,
Making bets
two plus two is not always four.
A merry old
soul playing the accordion
On the
graveyard shift in the morgue.
A fly
escaped from a head of a madman,
Taking a
rest on the wall next to his head.
Descendant
of village priests and blacksmiths:
A grudging
stage assistant of two
Renowned and
invisible master illusionists,
One called
God, the other Devil, assuming, of course,
I'm the
person I represent myself to be.
Về chính tớ
Tớ là hoàng đế
không vương miện của lũ mất ngủ
Vưỡn chiến đấu
với những con ma của mình bằng cây gươm
Một tên sinh
viên của cái trần nhà và những cái cửa đóng
Chơi trò đánh
cược, hai cộng với hai không phải luôn luôn là bốn
Một anh già tếu
tếu chơi phong cầm
Trong một ca
gác bãi tha ma ở nhà xác.
Một con ruồi
trốn thoát cái đầu của một tên khùng
Làm một cú
nghỉ xả hơi trên tường, kế bên đầu của tên này
Hậu duệ, từ một
làng gồm tu sĩ và thợ rèn:
Đệ tử sàn diễn,
bất đắc dĩ, của hai ảo thuật gia nổi danh và vô hình.
Một có tên là
Thượng Đế, tên còn lại, Quỉ Vương
Cả hai cùng
khẳng định, chắc như bắp,
Gấu đúng là
cái tên tự nhận mình là… Gấu!
O SPRING
O Spring, if
I were to face a firing squad
On a day
like this, I'd wear
One of your
roadside flowers
Behind my
ear, lift my chin high
Like a
pastry cook standing
Next to a
prize-winning wedding cake,
Smile like a
hairdresser
Giving
Cameron Diaz a shampoo.
Lovely day,
you passed through town
Like a Mardi
Gras parade
With ladies
wearing colorful plumage on their heads
Riding on
your floats,
Leaving the
moon in the sky
To be our
night watchman and check with its lantern
On every
last patch of snow
That may be
hiding in the woods.
Charles
Simic: The Lunatic

Simic's 4
poems
The Paris Review
Fall 2013 (1)
SO EARLY IN
THE MORNING
It pains me
to see an old woman fret over
A few small
coins outside a grocery store-
How swiftly
I forget her as my own grief
Finds me
again-a friend at deaths door
And the
memory of the night we spent together.
I had so
much love in my heart afterward,
I could have
run into the street naked,
Confident
anyone I met would understand
My madness
and my need to tell them
About life
being both cruel and beautiful,
But I did
not-despite the overwhelming evidence:
A crow bent
over a dead squirrel in the road,
The lilac
bushes flowering in some yard,
And the
sight of a dog free from his chain
Searching
through a neighbor's trash can.
Một buổi
sáng sớm tinh sương
Tôi cảm thấy
đau khi nhìn một bà cụ già
Loay hoay với
mấy đồng bạc ở bên ngoài tiệm chạp phô
- Mau lẹ làm sao tôi quên nàng như nỗi đau buồn
riêng của tôi
lại tìm thấy
tôi - một người bạn ở cửa cái chết
Và hồi ức đêm chúng tôi qua bên nhau.
Trong tim tôi
tràn đầy tình yêu sau đó.
Tôi có thể
trần truồng chạy ngoài phố
Yên trí mọi
người sẽ hiểu
Sự khùng điên
của tôi, và sự cần thiết, cũng của tôi
Để nói cho họ
về đời sống
Vừa độc ác vừa
đẹp ơi là đẹp.
Nhưng tôi đã
không - mặc dù chứng cớ thì hiển nhiên, quá hiển nhiên:
Một con
quạ cúi xuống một con sóc chết trên mặt đường,
Hoa lilac
nở
rộ trong một khu vuờn gần đó
Và cái
nhìn,
một con chó thoát khỏi sợi dây xích
Xục xạo
một
cái lon trong sọt rác nhà hàng xóm
ABOUT MYSELF
I'm the
uncrowned king of the insomniacs
Who still
fights his ghosts with a sword,
A student of
ceilings and closed doors
Making bets
two plus two is not always four
A merry old
soul playing the accordion
On the
graveyard shift in the morgue.
A fly escaped
from a head of a madman,
Taking a
rest on the wall next to his head.
Descendent
of village priests and blacksmiths:
A grudging
stage assistant of two
Renowned and
invisible master illusionists,
One called
God, the other Devil, assuming, of course,
I'm the
person I represent myself to be.
Về chính tôi
Tôi là ông
vua không vương miện của những tên mất ngủ
Vẫn chiến đấu
với những bóng ma của mình bằng 1 cây gươm,
Một sinh viên
của cái trần nhà và những cái cửa đóng
Đánh cược hai
với hai không luôn luôn là bốn
Một linh hồn già vui vui chơi
phong cầm
Trong một ca gác nghĩa địa ở nhà xác.
Một con ruồi trốn khỏi đầu một tên khùng
Hậu duệ của tu sĩ và thợ rèn làng:
Phụ tá sàn diễn bất đắc dĩ của hai sư phụ
nổi tiếng, vô hình, của môn ảo thuật.
Một được gọi là Thượng Đế, một Quỉ,
làm ra vẻ, lẽ dĩ nhiên,
tôi là
người tự coi mình là như vậy
BAMBOO
GARDEN
Bad luck, my
very own, sit down and listen to me:
You make
yourself scarce for months at the time
Making
preparations for some new calamity,
Then come to
shake me awake some dark night,
Wiping the
sweat off your face, asking
For a glass
of water, while mumbling something
About how a
mixed bag of misery and laughter
Is all that
I can expect from a life like mine,
While I
listen, none the wiser like a blind man
Holding a
fortune cookie in a Chinese restaurant
And waiting
for a waiter to come along
And read it
to him, but there isn't one coming,
'Cause it's
late and the Bamboo Garden is closed.
Vườn Tre
Vận rủi "rất"
rất riêng của ta, hãy ngồi xuống, và lắng nghe ta nói:
Mi làm mặt lạnh,
làm mặt khó mấy tháng nay,
Như thể mi đang
sửa soạn 1 cú tai ương mới nào đó
Rồi thì một đêm
âm u, mi tới đánh thức ta dậy
Lau mồ hôi trên
mặt
Hỏi xin ta ly
nước lạnh
Trong lúc lẩm
bẩm cái con mẹ gì đó,
Hình như là
về
Làm thế nào
trộn cái khốn cùng của dân Mít
và tiếng cười sảng khoái của đám đại gia Đỏ
Và có phải đó
là tất cả những gì mà một tên
Gấu Cà Chớn mong ước, trong cõi đời của mi?
Trong lúc Gấu
ngồi lắng nghe, chẳng khôn ngoan gì hơn 1 anh mù
Tay cầm cái
kẹo trong có câu thần chú may rủi ở 1 tiệm ăn Tầu
Đợi người bồi
đi ngang để đọc cho nghe.
Nhưng chẳng
có ma nào
Bởi là vì đã
quá khuya, và Vườn Tre đã đóng cửa.
THUS
The long day
has ended in which so much
And so
little had happened.
Great hopes
were dashed,
Then
halfheartedly restored once again.
Mirrors
became animated and emptied,
Obeying the
whims of chance.
The hands of
the church clock moved,
At times
gently, at times violently.
Night fell.
The brain and its mysteries
Deepened.
The red neon sign
FIREWORKS
FOR SALE came on on a roof
Of a grim
old building across the street.
A nearly
leafless potted plant,
No one ever
waters or pays attention to,
Cast its
shadow on the bedroom wall
With what
looked to me like joy.
Thế Đó
Ngày dài chấm
dứt
Quá nhiều,
quá ít xẩy ra
Những hi vọng
lớn tiêu tan,
Rồi lại được
uể oải phục hồi.
Những tấm gương
trỏ nên linh hoạt và trống rỗng,
Chiều theo
luật đỏng đảnh, nay thế này, mai thế khác.
Kim đồng hồ
nhà Chúa chuyển động
Lúc dịu dàng,
lúc dữ dằn, như bị ma đuổi
Đêm xuống. Cái
đầu và những bí ẩn của nó
Chìm sâu mãi
xuống
Những ngọn đèn
nê ông đỏ, chiếu những dòng chữ
Pháo Bông
Khuyến Mãi, Đại Hạ Giá
Trên nóc tòa
bulding cổ, dữ dằn
Bên kia con
phố
Một cái cây
trồng trong 1 cái chậu, chắng có 1 cái lá
Chằc là chẳng ai lo tưới, hoặc để mắt tới
Chiếu cái bóng của nó lên tường phòng ngủ
Obscurely
Occupied
You are the
Lord of the maimed,
The one bled and crucified
In a
cellar
of some prison
Over which
the day is breaking.
You inspect
the latest refinements
Of cruelty. You may even kneel
Down in wonder. They know
Their business, these grim fellows
Whose wives
and mothers rise
For the
early Mass. You, yourself,
Must hurry back through the snow
Before they find your rightful
Place on the
cross vacated,
The few
candles burning higher
In your terrifying
absence
Under the
darkly magnified dome.
Charles
Simic
U tối bận rộn
Người là Chúa
Tể của những kẻ bị thương tật
Người chảy máu,
bị đóng đinh trên cây thập tự
Ở nơi tầng hầm một nhà tù nào đó
Bên trên ngày
ló dạng
Người kiểm
tra những trau truốt sau cùng
Của sự độc ác.
Người có thể
quỳ xuống, ngạc nhiên lẩm lẩm
Chúng quả là
quá rành nghề của chúng,
Những tên nhẫn
tâm, ác nghiệt này
Vợ của chúng,
mẹ của chúng
Dậy sớm, cho
Lễ Sớm
Người, chính
Người
Phải vội vã
trở lại, băng qua tuyết
Trước khi họ tìm sự công bằng chính trực của Người
Hãy để
trước
cây thập tự bỏ trống
Vài cây
đèn
cầy, cháy thật cao
Cao hơn
cả sự
vắng mặt khủng khiếp của Người
Dưới vòm
trời
phóng lớn tối thui.
Note: Bài
thơ này cực kỳ… u tối. Chỉ bằng mấy dòng
thơ Simic bèn dẫn ra 1 Ông Trời “bỏ chạy, vắng mặt, ẩn giấu" [Dieu
caché], khi xẩy
ra Lò Thiêu.
Đọc Simic, GCC cứ sờ sợ, là vậy!
Note: Mấy
bài thơ trên tờ
The Paris Review, đều được in trong "The Lunatic".
Bài "About Myself", GCC dịch xong, thì mới biết là đã dịch rồi, thấy có
khác với bản dịch cũ, bèn để vậy luôn.
The Lunatic
ON THE
BROOKLYN BRIDGE
Perhaps
you're one of the many dots at sunset
I see moving
slowly or standing motionless,
Watching
either the gulls in the sky or the barge
With a load
of trash passing on the river below.
The one,
whose family doesn't want to hear from,
On his way
to a night class in acting, passing
An old Chinese
waiter going in the opposite direction,
And a
bodybuilder and a nurse holding hands.
And what
about the one I'm always hoping to run into?
Though I
barely remember what she looked like?
She could be
one of the few that have lingered on,
Or the one that
vanished since I last glanced that way.
Trên cầu Brooklyn
Bridge
Có lẽ em là
một cái chấm nhỏ trong rất nhiều chấm chấm vào lúc mặt trời lặn
Mà anh nhìn
thấy đang chuyển động
Hay đang đứng bất
động
Nhìn những
con hải âu trên bầu trời
Hay con thuyền
chở rác trên dòng sông bên dưới
Hay là một cái
chấm mà gia đình không thèm muốn nghe nói tới
Đang loay hoay,
len lỏi
Trên con đường
tới lớp đêm
Hay tên bồi
người Tàu đi ngược lại
Và một tên lực
sĩ và một cô y tá, tay trong tay.
Nhưng mà
này,
còn cái người mà anh luôn luôn mong muốn chạy tới ôm chầm lấy?
Tuy nhiên chán
làm sao anh không làm sao nhớ ra nổi khuôn mặt em
Ở tiệm cà phê
Starbucks buổi sáng bữa đó
Em có thể
là một trong vài người lần lữa,
Hay cái người
mà đã biến mất từ MCNK [một chủ nhật khác] không hề có?
Cái người mà
anh lần cuối nhìn lại
Như nhìn lại
Xề Gòn
Đã mất?
THE WHITE
LABYRINTH
There is one
waiting for you,
On every
blank sheet of paper.
So, beware
of the monster
Guarding it
who'll be invisible
As he comes
charging at you,
Armed as you
are only with a pen.
And watch
out for that girl
Who'll come
to your aid
With her
quick mind and a ball of thread,
And lead you
by the nose
Out of one
maze into another.
-Charles
Simic
Mê cung trắng
Có một mê
cung
như thế đấy
Nó đang chờ
bạn
Trên mọi tờ
giấy trắng
Vậy thì, hãy
coi chừng
Con quỷ vô hình
canh giữ nó
Nó sẽ quạt
cho bạn 1 trận
Yếu ớt như
bạn,
Trang bị bằng,
chỉ cây viết.
Và hãy trông
chừng
Luôn cả cô gái
Tới cứu bạn
Với cái đầu
lanh lẹn, với cuộn chỉ len
[Bằng 1 cuộn
chỉ như thế, 1 cô gái đã từng cứu được dũng sĩ Hercules
Ra khỏi mê
cung có quái thú Minotaur]
Cô gái sẽ xỏ
mũi bạn bằng sợi len
Kíu bạn ra
khỏi mê cung,
Và đẩy bạn vô
1 mê cung khác.
That one
remaining, barely moving leaf
The wind couldn't get to fall
All winter long from a bare tree -
That's me! Thinks the old fellow,
The one they
roll out in a wheelchair
So that he can watch the children
Play in the park, their mothers
Gossip all day about their neighbours
While
pigeons take turns landing
And taking off from a newly arrived hearse
Parked in front of the parish church,
Dragging his gaze along as they do.
Charles
Simic
LRB [London
Review of Books] May 9 2013
Trong thời gian ngọt
ngào của riêng nó
Cái lá còn lại,
lâu lâu khẽ run 1 phát
Từ cái cây
trần-trụi-thùi-lụi
Suốt mùa đông
dài
Là Gấu đấy
Gió đếch làm
sao làm rụng được, ít ra là vào lúc này
Thằng chả ngồi
xe lăn
Được đẩy ra
công viên
Nhìn lũ trẻ
nô đùa
Mẹ của chúng
thì buôn chuyện tối ngày
Về lối xóm
của họ
Khi bồ câu xếp
hàng
Chờ tới lượt
xà xuống
Hay cất cánh
từ một cái xe tang mới tới
Đậu ngay đằng
trước nhà thờ giáo khu
Cũng lết lết
cái nhìn, từ con mắt lé của nó
Như lũ chim.

NYRB May 9,
2013
Khi bạn đi lên
đồi
Bạn sẽ thấy bò
gặm cỏ trên đồng
Và có lẽ, một
chú gà con, hay một con rùa
Băng qua đường
trong cái khoảng thời gian
Ui chao thật là ngọt ngào của chúng
Và một hồ nhỏ,
nơi có lần một đấng con trai
Ném cô gái của
mình xuống đó
Cô gái, tất
nhiên, đếch biết bơi!
Hà, hà!
Và rất nhiều
cây phong to tổ bố, và sồi
Xoè cái váy
của chúng ra,
Là cái bóng dâm rộng lùng thùng là những tầng lá
Để bạn nằm lên
đó
Còn những cành
cây, là để bạn treo tòng teng bạn lên
Thì cứ giả
như bạn đang thèm
Một buổi xế
trưa lười biếng hay,
Quá tí nữa, 1 buổi chiều.
Khi một
điều
gì đó nói, bầy chim, im đi
Và ngọn đèn đường
độc nhất ở trong làng,
Giữ mấy con bướm đêm làm bạn đường
Và ngôi nhà
thật rộng, cũ mèm, để biển bán
Với mấy cửa
sổ bể, gãy, tan hoang.
Bài thơ có bề
ngoài giống y chang 1 bài ca dao, thí dụ bài “Trèo lên cây bưởi hái
hoa”, ở đây,
là lên đồi ngắm cảnh. Những “tỉ” những “hứng” có đủ cả…
Nói theo Kim Dung,
thì chúng là những đòn gió, chỉ để bất thình lình ra đòn sau cùng, đòn
chí tử, là
khổ thơ chót.
Đọc sao mà thê lương chi
đâu:
When
something tells the birds to hush,
And the one
streetlight in the village
To keep a
few moths company
And the
large old house put up for sale
With some of
its windows broken.
Quái làm
sao, câu thơ đầu, “khi một điều gì đó nói lũ chim câm đi”, làm Gấu nhớ
đến cái
mail chót, của 1 nữ thi sĩ, “mi làm phiền ta quá”… “kiếp trưóc mi đúng
là con đỉa”….
Hà hà!
Nhưng
cái mail kế chót thì thật là tuyệt vời.
Em quả có tí thương [hại] Gấu!
Our Gang
Like moths
Around a
streetlamp
In hell
We were
Lost souls
One and all
If found,
Returned to
sender
Tụi Tớ
Như thiêu thân
Quanh ngọn đèn
đường
Ở địa ngục
Tụi tớ
Những linh hồn
mất linh hồn
Một và tất cả
Nếu kiếm thấy
Gửi
trả người
gửi
A child lifted in his mother's arms to see a parade
And that old man throwing breadcrumbs
To the pigeons crowding around his feet in the park,
Could they be the same person?
The blind woman who may know the answer recalls
Seeing a ship as big as a city block
Glide one night all lit up past her kitchen window
On its way to the dark and stormy Atlantic.
Granta: Summer 2013: Travel
Note: Bản trong The
Lunatic, có tí khác:
The blind woman who may
know the answer recalls
Seeing a ship as big as a city block
All lit up in the night sail past her kitchen window
On its way to the dark and stormy Atlantic.
Vĩnh
Cửu
Đứa bé níu tay mẹ, cố ngước nhìn đám rước ngày 30 Tháng Tư 1975
Ba muơi năm mới có ngày hôm nay
Vui sao nước mắt lại trào,
Và cái tay già khằn, vừa lùn vừa lé, đang ném những mẩu bánh mì cho đàn
bồ câu
Quanh quẩn dưới chân anh già ở 1 công viên Toronto, Canada
Phải chăng là cùng 1 người?
Người đàn bà mù có thể có câu trả lời
Nhớ lại
Đã có 1 lần nhìn thấy 1 con tầu to bằng cả một góc biển Đông,
Chạy suốt mảnh đất hình chữ S
Đưa bà và hai đứa con đến bến cảng Xề Gòn
Trong một đêm tối thui, bão tố đầy trời.
Note:
Bữa nay, kiếm 1
góc, lật đọc tại tiệm, đành phải bấm bụng bệ về, vì có nhiều bài thơ
chưa từng
biết tới, như bài mở ra tuyển tập, chưa từng được xb.
***
Once we had
the world backwards and forwards:
- it was so
small it fit in two clasped hands,
so simple
that a smile did to describe it,
so common,
like old truths echoing in prayers.
History
didn't greet us with triumphal fanfares:
- it flung
dirty sand into our eyes.
Ahead of us
lay long roads leading nowhere,
poisoned
wells and bitter bread.
Our wartime
loot is knowledge of the world,
- it is so
large it fits in two clasped hands,
so hard that
a smile does to describe it,
so strange,
like old truths echoing in prayers.
From Unpublished
Collection 1944-1948
Đã có thời
chúng ta có thế giới, đi và về:
Gọn, lọt
trong hai vòng tay
Giản dị, một
nụ cuời có thể diễn tả
Thân quen,
như kinh cầu, vang vọng những sự thực cổ xưa
Lịch sử đếch
đón chào chúng ta bằng những phô trương chiến thắng
Nó ném kít vào
mặt chúng ta
Quá nữa, nó ị
vào mặt “chúng ta”, như 1 bà DTH đã từng làm, với lũ Bắc Kít. (1)
Trước mắt chúng
ta là những con đường dài thòng dẫn tới hư vô, huỷ diệt
Giếng nước độc, và bánh mì cay đắng
Nam Kít nhận
họ Bắc Kít nhận hàng
Là chiến lợi
phẩm của lũ Mít chúng ta
Và cũng là sự
hiểu biết về thế giới
Nó, rộng đến
nỗi lọt vô vòng tay
Cái gì gì, nối vòng tay nhớn
Cay đắng, nặng
nề, đến nỗi chỉ 1 nụ cười vào ngày 30 Tháng Tư là có thể diễn tả được.
Cái gì gì,
vui sao nước mắt lại trào
Lạ lùng, như
những sự thực cổ xưa từ thời dựng nước
Cái gì gì, mẹ
Âu Cơ đẻ ra một bọc trăm trứng nở ra lũ Mít.
(1) Bà vợ
góa của Osip
Mandelstam, với lũ văn sĩ Liên Xô
THE LUNATIC
The same
snowflake
kept falling
out of the gray sky
all
afternoon,
falling and
falling
and picking
itself up
off the
ground,
to fall
again,
but now more
surreptitiously,
more
carefully
as night
strolled over
to see
what's up.
-Charles
Simic
The New
Yorker, 10 Dec, 2012
Tuyết khùng
Cũng vẫn bông
tuyết
Suốt buổi
chiều từ bầu trời xám
Rớt xuống, rớt
xuống
Và tự nó vịn
nó [cái từ “vịn”, thuổng]
Bật lên khỏi
mặt đất
Để lại rớt
xuống
Nhưng bây giờ
thì, rất ư là tái đi tái lại
Rất ư là cẩn
thận
Khi đêm mò tới
Thăm thú tình hình.
IN MY
GRANDMOTHER'S TIME
Death asking
an old woman
To please
sew him a button,
And she
agrees, gets out
Of bed and
starts looking
For her
needle and thread
With a lit
candle the priest
Had placed
above her head.
Vào thời của Bà Tui
Thần Chết năn nỉ một bà già
Làm ơn đính giùm tui cái nút áo
Bà già gật đầu
Ra khỏi giường
Lui cui kiếm kim chỉ
Với cây đèn cầy
Vị thầy tu
Để ở bên trên đầu bà.
BLACK
BUTTERFLY
Ghost ship
of my life,
Weighed down
by coffins
Sailing out
On the
evening tide.
Bướm Đen
Con thuyền ma của đời Gấu
Cà Chớn
Chở khẳm hòm
Ra khơi
Vào con nước buổi chiều.
A QUIET
AFTERNOON
Generously
donated for our use
By an
unknown benefactor
Who made
sure the sky is blue,
The breeze
mild and caressing
As we lie in
the shade of a tree,
Our eyelids
heavy, our yawns
Lengthening
and lengthening
In the
stillness of the afternoon,
As the last
leaf falls quiet
And time
itself comes to a stop
With its
brightly colored circus wagons
Far from any
village or town.
Every card
in the caravan lying facedown,
Only a horse
in a field permitted
To flick his
tail and a woman
Sunbathing
in the nude to swat a fly.
Một buổi chiều
yên tịnh
Được hào phóng
tặng, bởi 1 vị ân nhân
Chúng ta tha
hồ muốn làm gì thì làm
Với sự bảo đảm
của vị này,
Rằng bầu trời
thì xanh
Gió mát nhẹ,
đầy mơn trớn, nhạy cảm.
Chúng ta bèn nằm
dưới bóng cây
Mi mắt nặng,
ngáp thật dài,
Thật dai
Trong cái sững
lặng của buổi chiều.
Khi cái lá
cuối cùng lặng lẽ rớt xuống
Và thời gian,
đích thị xừ lủy, đi đến 1 cú ngừng
Với con tầu
sặc sỡ sáng ngời nhiều toa của 1 gánh xiệc của nó
Xa bất cứ một
làng, một thành phố
Mọi cây bài
trong đoàn xe thì đều nằm sấp
Trừ con ngựa
ở nơi cánh đồng thì được phép
Hích hích cái
tai
Và một người
đàn bà
Tắm nắng,
khoả thân,
Để đập 1 con ruồi.
THE MEDIUM
This round
table belonged to a woman
who used to
summon ghostly visitors
And transmit
their cryptic messages
To her
guests holding hands in a circle,
Their faces
dimly lit by a candle,
Hoping to
see their loved one appear,
Or at least
hear the familiar voice
Greet them
once again, divulge a secret
From beyond
the grave,
Make someone
in the room cover their ears,
Another one
break into sobs,
While beyond
the thick drawn curtains,
The
snowflakes are starting to fall
On this
cold, dark and silent night,
Each one
determined to bury something
No matter
how small, no matter how big.
Charles
Simic: The Lunatic
Cô Đồng
Cái bàn tròn
thuộc về người đàn bà
Làm cái nghề
gọi hồn người chết
Và chuyển những
“mails”, “messages”, những dấu hiệu ngoằn ngoèo trên mặt cát, trong cái
nia
Tới khách hàng
của bà, ngồi xúm quanh, tay cầm tay, thành 1 vòng tròn
Mặt họ mờ mờ dưới
ánh đèn cầy
Hy vọng thấy
người thân yêu ngày nào xuất hiện
Hay ít ra,
nghe được tiếng nói quen thuộc
Chào mừng họ,
bật mí cho họ về 1 bí mật ở bên kia nấm mồ
Làm người nào
đó trong phòng bịt tai
Một người khác
sụt sùi
Trong khi,
quá những bức màn dầy, bên ngoài
Tuyết bắt đầu
rơi
Xuống đêm, lạnh,
tối, và im ắng,
Mỗi người
quyết định chôn một điều gì đó
Cho dù nhỏ cỡ
nào, bự ra sao.
|
|