|
29.3.2013
Thơ
Mỗi Ngày
GOOD FRIDAY
"Remember me, when You go to your Kingdom
Remember me, when You go to your Kingdom..."
Chia sẻ,
TV
http://www.youtube.com/watch?v=TOmZ66lIzJA
Tks. NQT
Memory
One had a
lovely face,
And two or
three had charm,
But charm
and face were in vain
Because the
mountain grass
Cannot but
keep the form
Where the
mountain hare has slain
Yeats
Hồi nhớ
Một có khuôn
mặt đẹp
Hai, hay là
ba, có sự quyến rũ
Nhưng quyến
rũ, và mặt thì cũng vô ích
Bởi là vì trên
mặt cỏ núi
Chỉ có dấu vết
của con thỏ để lại.
The Four
Ages of Man
He with body
waged a fight,
But body
won; it walks upright.
Then he
struggled with the heart;
Innocence
and peace depart.
Then he
struggled with the mind;
His proud
heart he left behind.
Now his wars
on God begin;
At stroke of
midnight God shall win.
W.B. Yeats
Bốn Tuổi Đời của Gấu Cà Chớn
Hắn và cơ thể
của hắn uýnh lộn,
Cơ thể của hắn
thắng,
Nó hùng dũng
đi, bằng hai, thay vì bốn chân.
Rồi hắn chiến
đấu với trái tim của mình,
Sự ngây thơ
và thanh bình bỏ đi.
Rồi thì hắn
chiến đấu với cái đầu,
Trái tim hãnh
diện của hắn bị bỏ lại.
Bây giờ là
những cuộc chiến của hắn với… Chúa
[Mi làm đếch
gì có Chúa, GCC!]
Nửa đêm, Ngài
gõ cửa: Mi thua!
Mystic Life
lifetime's
solitary thread
for CHARLES
WRIGHT
It's like
fishing in the dark,
If you ask
me:
Our thoughts
are the hooks,
Our hearts
the raw bait.
We cast the
line over our heads,
Past all
believing,
Into the
starless midnight sky,
Until it's
lost to sight.
The line's
long unravelling
Rising in
our throats like a sigh
Of a long-day's
weariness,
Soul-searching
and revery
Charles
Simic
Đời Bí Ẩn
Như câu
trong đêm
Nếu bạn tính
hỏi Gấu:
Tư tưởng chúng ta thì là lưỡi câu
Trái tim, mồi
sống.
Chúng ta có
thể quăng sợi dây câu
Qua quá đầu
Quá tất cả
niềm tin
Tới bầu trời,
nửa đêm, không 1 vì sao
Quá tầm nhìn.
Sợi dây câu mới
dài làm sao
Từ cổ họng của
chúng ta bò ra
Như tiếng thở
dài
Chán ngắt
Ngày dài
Mò tìm linh
hồn
Và mơ mộng.
30.4.2011
I conclude with some words of
Leszek Kolakowski that, I am
convinced, reflect Andrei Sakharov's view: "No victory is
irreversible,
no defeat is definitive. That is what makes life worth living."
The New York Review 13
Jan 2011
Note: Khi NBC được Nobel Toán,
GNV đã mơ mòng tưởng tượng ra, một
cú tương tự như trên.
“Chàng” đứng giữa Bắc Bộ Phủ, Ba Đình, Lăng Bác H… dõng dạc cảnh cáo:
"Không có chiến thắng nào mà
không có thể đảo ngược, không có
thất bại nào là chung quyết. Đó là điều làm cho cuộc đời xứng đáng để
cho chúng
ta sống, nó".
Ui
chao, mừng
hụt! NQT
Tưởng
niệm 7 năm TTT mất
Hãy
cho anh khóc bằng mắt em
Những cuộc tình duyên
Budapest
Hãy cho anh
khóc bằng mắt em
Những cuộc
tình duyên Budapest
Anh một trái
tim em một trái tim
Chúng kéo
đầy đường chiến xa đại bác
Hãy cho anh
giận bằng ngực em
Như chúng
bắn lửa thép vào
Môi son họng
súng
Mỗi ngã tư
mặt anh là hàng rào
Hãy cho anh
la bằng cổ em
Trời mai bay
rực rỡ
Chúng nó say
giết người như gạch ngói
Như lòng
chúng ta thèm khát tương lai
Hãy cho anh
run bằng má em
Khi chúng
đóng mọi đường biên giới
Lùa những
ngón tay vào nhau
Thân thể anh
chờ đợi
Hãy cho anh
ngủ bằng trán em
Ðau dấu đạn
Ðêm không
bao giờ không bao giờ đêm
Chúng tấn
công hoài những buổi sáng
Hãy cho anh
chết bằng da em
Trong dây
xích chiến xa tội nghiệp
Anh sẽ sống
bằng hơi thở em
Hỡi những
người kế tiếp
Hãy cho anh
khóc bằng mắt em
Những cuộc
tình duyên Budapest
12-56
Thanh Tâm Tuyền
Tập thơ
"Thời Để Tưởng Nhớ", Time of
Grief, vừa mới ra lò, 2013, thành ra có nhiều bài còn mới tinh mùi
thời cuộc
[mùi máu].
Thí dụ bài
sau đây
BEI DAO (b.
1949)
Requiem
FOR THE
VICTIMS OF JUNE FOURTH
Not the
living but the dead
under the
doomsday-purple sky
go in groups
suffering
guides forward suffering
at the end
of hatred is hatred
the spring
has run dry, the conflagration stretches unbroken
the road
back is even further away
Not gods but
the children
amid the
clashing of helmets
say their
prayers
mothers
breed light
darkness
breeds mothers
the stone
rolls, the clock runs backward
the eclipse
of the sun has already taken place
Not your
bodies but your souls
shall share
a common birthday every year
you are all
the same age
love has
founded for the dead
an
everlasting alliance
you embrace
each other closely
in the
massive register of deaths.
Translated
from the Chinese by Bonnie S.
McDougall and Chen Maiping
Kinh Cầu
cho
những nạn nhân ngày 4 Tháng 6
Không phải
người sống mà là người chết
Dưới bầu trời
tím mầu tận thế
Đi thành nhóm
Đau khổ hướng-dẫn-dắt
khổ đau
Tới tận cùng
thù-hận-là-thù-hận
Mùa Xuân chạy
khô quánh,
Tai ương nối
vòng tay nhớn, không bị bẻ gẫy
Con đường trở
về [Thời Ngụy] xem ra xa vời [Xưa rồi Diễm ơi] làm sao!
Không phải
thánh thần mà là những đứa con nít
Giữa tiếng va chạm mũ sắt của lũ Ngụy
Đọc lời cầu
nguyện
Má huyền thoại
nuôi ánh sáng
Bóng tối nuôi
má
Đá lăn trầm,
đồng hồ [sau 30 Tháng Tư] chạy ngược [tới Thời Đồ Đá]
Mặt trời đứng
sững, đúng vào lúc Thiên Cẩu Xực Mặt Trời.
Không phải cơ
thể, mà là linh hồn của anh
Sẽ chia sẻ
ngày sinh cùng nhau mỗi năm
Các anh thì
đều cùng một tuổi
Tình yêu kiếm cho những người chết
Một đồng
minh đời đời
Các anh, người
nào người nấy ôm chặt lấy nhau
Trong danh sách
khổng lồ, tập thể, của
Những người đã chết đều có thực.
Riêng với
Thanh Tâm Tuyền, bài thơ Budapest mà tôi đọc được, đã trụ lại trong tôi
suốt từ
bấy đến nay. Biến cố bi thảm ở Budapest năm 1956 mà truyền thông khắp
thế giới
đã nói đến rất nhiều bằng những từ ngữ rất mạnh mẽ, thì nhà thơ của
chúng ta đã
chỉ dùng hình ảnh của đôi trẻ để mô tả cuộc đàn áp dã man tàn nhẫn đó.
Mấy câu
thơ giản dị đã gây xúc động và còn lại mãi trong lòng người thưởng
ngoạn. Xin đừng
hỏi tôi bài thơ ấy hay ở chỗ nào. Chịu. Xin chịu. Tôi không có may mắn
được đào
tạo về những lý sự thế nào là hay thế nào là không hay và điều đó cũng
đã thành
thói quen trong tôi. Cho nên tôi chỉ cần thấy được cái nào hay là đủ.
Rồi về
sau, nhiều lúc, nhiều nơi (kể cả ở nhà tù) tôi đã gặp nhiều người cũng
rất
thích bài thơ đó. Có ai đó đọc lên một câu liền có người khác phụ họa
theo, chứng
tỏ bài thơ rất phổ biến.
“Hãy cho tôi
khóc bằng mắt em,
Những cuộc
tình duyên Budapest
Hãy cho tôi
chết bằng da em,
Dưới dây xích chiến xa tội nghiệp…”
Thảo Trường:
Tôi gọi tên
tôi cho đỡ nhớ
Thanh Tâm
Tuyền,
Thanh Tâm
Tuyền,
Thanh Tâm
Tuyền.
Il fait bon.
Dans le foyer doucement traine
La voix du plus mélancolique des mois.
- Ah! les morts, y compris ceux de Lofoten -
Les morts, les morts sont au fond moins morts que moi.
Oscar
Vladislas de Lubicz Milosz
Trời thì đẹp.
Trong Bếp Lửa,
Nhè nhẹ kéo
dài,
Tiếng thở
dài dài,
Buồn xiết
bao,
Những
ngày ở Sài Gòn.
-Ui chao! những
người chết, kể cả những người đã chết ở Sài Gòn,
Những người
chết, những người chết, nói cho cùng,
Thì không chết
bằng Gấu chết.
Đặng Tiến hình
như đã từng đặt câu hỏi, tại sao TTT không có đệ tử.
Gấu không nhớ
ông trả
lời ra sao.
Đám đệ tử của Thầy Cuốc, do Gấu hay nhắc đến TTT, bèn đổ
diệt cho Gấu
là đệ tử của ông.
Và của Camus.
Nếu là đệ tử TTT, thì không thể là đệ tử của Camus.
TTT không chịu nổi Camus.
Khi
Camus mất,
ông phán, cái chết, vì tai nạn xe hơi, đã nhốt chặt Camus vào dĩ vãng!
Sai, như mọi
người đều thấy, Camus ngày một sáng rỡ.
Gấu rõ ràng không
phải đệ tử của TTT.
Văn TTT là thơ, ông viết cực lắm.
Gấu viết như đùa. Gấu Cà
Chớn mà, như mọi người đều thấy.
Gấu đã thử cắt
nghĩa, do thơ TTT là thơ trí tuệ, và thứ này hiếm, quá hiếm trong cõi
thơ
Mít, thành
ra TTT đếch có đệ tử.
Tuy nhiên, bữa
nay, đọc bài viết về Ionesco trong số
Books, thì lại nhìn ra 1 cắt
nghĩa khác về
thơ TTT.
Tại làm sao
Ionesco đếch được Nobel văn chương?
Chinua
Achebe, 1930-2013
Chinua
Achebe
HTN, trên nhật
báo Tự Do, khi Bếp Lửa xb lần thứ nhất, đã chê câu
văn [tả Thịnh, cô con gái riêng
của ông Chính,"lăn lộn như 1 con chó điên", bữa hạ huyệt bố]: Tả như
thế là sỉ nhục con người.
Chinua
Achebe chỉ ra những miêu tả người Phi Châu, như là những con vật, trong
Trái
Tim của Bóng Đen của Conrad, và phán, đây là 1 nhà văn phân biệt
chủng tộc.
Nhưng Simon Willis, trên tờ Intel, trong
bài viết “Ghi
chú về 1
giọng văn”, đã coi đây là 1 trong những điểm mạnh của Coetzee.
STRONG POINTS
(1)
Pronouns. "I" or "he" are simple words, unless Coetzee
writes them. "Boyhood" (1997), "Youth" (2002) and
"Summertime" (2009) are all autobiographical works. The first two are
written in the third person present tense. In the third, Coetzee is
dead. The
game poses serious questions. How much can we know about ourselves?
What does it mean to tell the truth? (2) Form. As well as oblique
memoirs,
Coetzee has written allegories and epistles. In "Diary of a Bad Year"
(2007) he divided each page into three, one for each strand of the
narrative.
The result is a beautiful counterpoint, a fugue for three voices. (3)
Animals.
They give Coetzee many of his most piercing images of human
degradation.
Michael K drinks "like a guilty dog". The magistrate in "Waiting
for the Barbarians" (1980) hangs from a tree "like a great old moth
with its wings pinched together, roaring, shouting".
Điểm mạnh
1.
Đại từ.
“Tôi”, hay “anh ấy” thì là những từ đơn giản, ngoại trừ dưới tay
Coetzee, khi ông sử dụng tới chúng. Tuổi thơ, "Boyhood" (1997),
Tuổi Trẻ, "Youth" (2002), Hạ Thì, "Summertime"
(2009), thì đều là những tác phẩm tự thuật. Hai cuốn đầu, viết bằng
ngôi thứ
ba, thời hiện tại. Trong cuốn thứ ba, Coetzee ngỏm. Trò chơi đặt ra
những câu hỏi nghiêm trọng: Chúng ta biết, nhiều như thế nào, về chúng
ta? Nghĩa là gì, nói... sự thực?
2. Hình thức. Thể dạng.
Xiêu vẹo tới đâu hay tới đó, đó là hồi ký, đó là Coetzee khi viết những
ẩn
dụ, và
thư từ. Trong Nhật Ký Năm Xấu, "Diary of a Bad Year" (2007),
ông chia 1 trang ra thành 3, mỗi trang nhỏ như thế treo 1 dòng kể. Kết
quả, 1
tẩu khúc cho ba giọng.
3. Loài vật.
Chúng đem đến cho Coetzee rất nhiều, trong số những
hình ảnh thê thảm
nhất của sự thoái hóa của con người. Michael K uống “như 1 con chó phạm
tội”. Viên
quan tòa
trong "Đợi bọn Rợ”, treo trên cành cây, “như 1 con bướm già, cánh dúm
vào nhau, rống
lên, la lên”.
Trăm Năm
Camus
Notes
on a Voice
FAVOURITE
TRICK
Using
doubles. Animals were the subject of Coetzee’s Tanner Lectures at
Princeton in
1997. Except he didn’t give his opinions. He told stories about a
writer giving
hers. The most provocative of them compared industrial meat production
with the
Holocaust. Some critics thought he was being evasive; others that he
was
thinking about how ideas are embodied and lived.
Mánh viết
Sử dụng những
kẻ thế thân,“tớ đấy, nhưng không phải tớ”. Loài vật là đề tài của
Coetzee
trong những lần diễn thuyết "Tanner
Lectures", ở Princeton, vào năm 1997. Nhưng ông đếch coi đó là quan
điểm, vị thế
của mình, và “bật mí”, của một nhà văn, một nữ văn sỡi.
Căng nhất,
gây tranh cãi nhất, là chúng được so sánh với kỹ nghệ sản xuất thịt
[người] ở Lò
Thiêu.
Một vài nhà phê bình thì nghĩ rằng thì là Coetzee chơi trò ẩn
hiện,
evasive: lẩn tránh, thoái thác; một số khác, ông ta đang suy nghĩ về,
như thế nào,
làm sao, những tư tưởng đó được cưu mang, và sống, với nhau.
ROLE MODELS
Not hard to
spot: Coetzee writes novels about them. "Foe" (1986) is a reworking
of "Robinson Crusoe", "The Master of Petersburg" (1994) is
about the life of Dostoyevsky. The influence of Kafka is felt in
Michael K’s
name, which evokes "The Trial", as do his run-ins with obscure and
violent authority.
Hàng Mẫu
Dễ ợt, nhận
ra liền tù tì: Coetzee “đi” những cuốn tiểu thuyết về họ. “Foe” (1986),
là nhái lại, làm lại "Lỗ Bình Sơn
phiêu lưu ký" [Thảo nào, TTT “viết lại” Một
Chủ Nhật Khác, dành riêng cho Đảo Xa!] “Sư Phụ ở Petersburg”
(1994), là về
cuộc đời của Dos. Ảnh hưởng của Kafka thì ngửi ra liền, qua cái tên
Michael
K, làm bật ra “Vụ Án”, cùng với chúng, là những cuộc uýnh lộn của ông
với quyền
uy tối tăm và hung bạo.
Viết
bên lề
"Bên Thắng Nhục"
Paris Match:
Ông có buồn vì
không nhìn thấy hòa bình được ký kết, khi ông còn sống?
Peres:
Tôi đâu có vội
chết. Và tôi tin vào phép lạ. Chỉ nhìn Âu Châu là thấy. Hàng ngàn năm,
thù
hận, chiến tranh, máu đổ xuống mảnh đất này. Tuy nhiên… Anh và Pháp
không còn coi
nhau là kẻ thù truyền kiếp. Vào tháng Năm 1945, chẳng ai có thể tiên
đoán, mà
không bị coi là không tưởng, Âu châu có được hòa bình, Đức và Ba Lan
nói chuyện với
nhau, và những thế hệ trẻ tha hồ đi lại, bay nhảy trong không gian này.
Đúng là
một phép lạ, như Israel. Ai có thể tin rằng, ba năm sau Lò Thiêu, có 1
Quốc
gia Do Thái? Và Quốc gia đó ngày càng
thịnh
vượng? Bữa nay, khi nói chuyện với những người Âu châu, tôi không nghĩ
rằng,
những phép lạ đó sẽ chấm dứt. (1)
Sài Gòn 66
|
|