*

  I


*

*

The Man Who Invented the Drug Memoir:
Kẻ phịa ra Hồi Ức Ken

Thomas De Quincey’s intoxicating prose derived its power from the writer’s opium habit.
By Dan Chiasson

http://www.newyorker.com/magazine/2016/10/17/the-man-who-invented-the-drug-memoir

Borges, trong Hồi ức của Shakespeare, nhắc đến De Quincey, ông này phán, bộ óc của chúng ta thì giống như miếng da lừa, a palimpsest. Bản văn mới phủ lên bản văn trước đó, cứ thế, cứ thế.
Nhưng gặp một tay có bộ óc khùng như GNV, thí dụ, thì cái bản văn cũ gọi là ‘quá khứ có BHD’ cứ luôn luôn là bản văn mới nhất, nó phủ lên mọi bản văn khác, kể cả bản văn sẽ có!
*

manhhai
Saigon Street Scene 1967 - Đường Ngô Đức Kế, nhìn về Nguyễn Huệ
https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/29813129434/

UPI office, 19 NDK, phía bên kia hè đường. Có 1 bà cũng gánh 1 cái gánh như thế, bán đồ ăn sáng, hình như là cơm tấm, ở phía trước văn phòng, thời gian, chắc cũng vào giờ này, khi tấm hình  này được chụp
*

Saigon Street Scene 1967 - Đường Nguyễn Thiệp, đường ngang phía trước là Nguyễn Huệ
Cái tay Phương, manager tiệm radio International, là chồng Bích Hợp, nổi danh 1 thời.
Tay Phương có thời cũng rất mê ngồi Quán Chùa, với….  GCC. Nhớ, 1 lần, nhìn thấy Viên Linh, từ ngoài đi vô, chắc thế, 1 buổi sáng Sài Gòn mưa, chàng kéo cái cổ áo mưa lên, tay Phương nhìn, mê quá, phán, đúng là văn sĩ!
Lần đầu tiên Gấu nghe Bích Hợp hát, là trong 1 vở cải lương, Tình Vương Ý Nhạc, hình như thế, và là bài "Người ngồi bên đây, lặng nghe nước chảy....", "cái con mẹ gì đó" (1) của PD, thế là nhớ đời, y chang chàng Phương nhìn VL xốc cổ áo mưa, hẳn thế!
Nghệ thuật làm dáng?
Cùng thời gian bức hình đưọc chụp?

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/30146656340/in/photostream/

(1) Gõ Bác Gúc:

Hẹn Hò

Một người ngồi bên kia sông
im nghe nước chảy về đâu
Một người ngồi đây
trông hoa trôi theo nước chảy phương nào
Trời thì mưa rơi
mưa rơi không ngưng suối tuôn niềm đau
Người thì hẹn nhau sang sông
mong cho chóng tạnh mùa Ngâu

Cuộc đời làm cho đôi bên yêu nhau
cách một biển sâu
hẹn hò tàn thu sang xuân bên nhau
biết thuở ban đầu
dù tình không nguôi
đôi ta xin cho hứa vui về sau
trời còn làm cho mưa rơi mưa rơi
cách biệt dài lâu...

Nước vẫn trôi mau
mắt vẫn hoen sầu
đành để hồn theo nước trôi không màu
Số kiếp hay sao?
không cho bắc cầu
thì xin sông nước sẽ cho gần nhau..

Một người bèn ra ven sông
buông theo nước cuồn cuộn mau
Một người chìm sâu
trong khi mưa Ngâu bỗng ngừng ngang đầu
Cuộc tình thương đau
êm êm trôi theo nước xuôi về đâu?
Hẹn hò gặp nhau thiên thu cho phong phú đời người sau

GCC chưa từng được gặp Bích Hợp, nhưng nhớ là, tay Phương này, rất mê vợ mình, và hình như là, BH do cảm động quá, bèn gật đầu


My Old Saigon

2515. Hình ảnh họa sĩ/thi sĩ Đinh Cường trở về Đà Lạt và Dran lần cuối cùng tháng 11.2013 do phóng viên nhiếp ảnh Nguyễn Hữu thực hiện
Đà Lạt
5

Kiệt có, ở Đà Lạt, hai, trong số ba nàng của chàng: Oanh và Ly.
Hai Lúa có, hai, một cô bạn và một cô bé.
Cô Bé tức Bông Hồng Đen.
Cô bạn, là cái cô, y hệt Oanh, đã "miễn cưỡng" nhận lời mời đi coi ciné, với một anh chàng mê mình, ngày mai đi xa, ngày mai ra trận!
Anh ta bảo: Anh có thể ra Quảng Trị, hoặc Kontum, hoặc An Lộc… Oanh cười: Bắt chẹt Oanh quá vậy.
"Lần đầu tiên anh cầm tay em, là bữa đi ciné. Lần đầu, vì hôm sau anh phải đi Trung Tâm Ba Tuyển Mộ Nhập Ngũ Quang Trung. Em như miễn cưỡng "chiều" anh. Ở trong rạp, anh cầm tay em, em giật ra. Bực mình, anh giữ chặt lại. Nghĩ sao, em để yên. Anh như nghe em nói: thôi được rồi, tui thương ông đó. Được chưa?"
Cô bạn là tác giả câu thơ mà bạn có thể để vào bài ai điếu, cho một nửa của bạn, khi nửa này chẳng may đi trước:
Hồn Đông Phương thất lạc buồn Tây Phương.

Linda Lê, giữ mục "Trở Về Với Cổ Điển" cho tờ Văn Học Pháp, Le Magazine Littéraire, số Tháng Giêng 2005, trong bài viết "Tâm Hồn Lãng Mạn", L'Âme Romantique, nhân dịp tái xb tuyển tập "Những Nhà Lãng Mạn Đức", Les Romantiques Allemands, đã nhắc tới một định nghĩa, thế nào là dịch thuật, của Novalis.
Một bản dịch, thì, hoặc, có tính văn phạm [dịch theo nghĩa đen, bám chữ], hay có tính dẫn giải [mô phỏng, phóng tác], hoặc, có tính huyền hoặc, mythique. "Những bản dịch huyền hoặc là thứ bảnh, văn phong thuộc loại thượng thừa, de haute style. Chúng tái tạo nghệ phẩm, đưa nó trở về dạng trinh nguyên, toàn bích, ấy là nói về tính cách của nghệ phẩm, ở trong cái gọi là cá biệt, nhất khoảnh của nó. Nói một cách riết róng, không phải một nghệ phẩm mà nó dâng hiến cho chúng ta, mà chính cái gọi là lý tuởng".... Nó làm bật ra, còn quá bản văn, mà là linh hồn của tác phẩm.
Dịch mà làm sao cống hiến cho người đọc, không chỉ bản văn, mà là linh hồn của nó, ấy mới là dịch vậy!
Theo nghĩa đó, câu thơ "Hồn Đông Phương thất lạc buồn Tây Phương" là một câu thơ dịch. Một bản sao.
Nó chuyển một Hồn Đông Phương thất lạc, không còn tìm thấy mình, thành nỗi buồn lưu vong, xa xứ.
Thành Buồn Tây Phương.

Borges đã từng suýt soa, dịch bản bảnh hơn nguyên bản, là vậy.
Cũng vẫn theo nghĩa đó, một tác phẩm chỉ là tác phẩm khi tìm được linh hồn của nó.
Ở trong dịch bản!

Cũng vẫn theo nghĩa đó, một nửa, nửa kia, của mình, mới là mình.
Mới là linh hồn của mình!

Mình là cái quái gì? Anh chỉ mong mọi người coi thường anh.
TTT: Một Chủ Nhật Khác
 *

Người đọc Một Chủ Nhật Khác, nếu tinh ý một chút, đã linh cảm ra được, kết cục bi thảm của nó, khi nhớ tới đoạn Kiệt gặp anh Trung Tá già, đã từng bị VC tóm được, trốn thoát. Hai người bàn về loài voi, khi biết mình sắp chết, là bò về nghĩa địa...

"Loài voi có đặc tính kỳ lạ là khi biết mình sắp chết thì tự động bỏ đàn lánh đến chỗ khuất nằm chờ chết? Các nhà thám hiểm Phi Châu thường gặp những nghĩa địa voi"

"Cũng có phần đúng, thành phố này là một nghĩa địa voi. Nhưng rừng ở đây tuyệt giống voi lâu rồi.... Cái ông bác sĩ tìm ra thành phố này là một con bệnh ông biết không? Ông ta mắc chứng kỳ quái...".


Một Chủ Nhật Khác

Một cuốn tiểu thuyết, một cách nào đó, giống như một bài toán đố. Những chi tiết, những sự kiện, giống như những giả thiết. Đọc, là tìm cách chứng minh bài toán, tìm ra cái định lý của nó.
Chính vì thế, người ta cho rằng, tiểu thuyết trinh thám mới đích thị là tiểu thuyết.
Theo nghĩa đó, Foucault cho rằng, bất cứ một kho tàng, dù chôn giấu kỹ lưỡng thế nào, người chôn cũng để lại tiêu ký, để cho người tìm có tí dấu vết mà lần mò.

Hai Lúa còn nhớ, có lần, tác giả Một Chủ Nhật Khác kể là, hình như trong một bài viết, lúc nghe tin ông Diệm bị làm thịt, ông đang ngồi với một vài ông bạn, cũng sĩ quan, lính tráng. Cả bọn đồng la lên: Hỏng rồi!

Hỏng rồi, là "đại cục" hỏng rồi?
Hỏng rồi, là vui sao nước mắt lại trào?
Hỏng rồi, là sẽ có 10 ngày ở... Thiên Thai?
Hỏng rồi, là sẽ có một con bọ?

Cái "tiêu ký" 'hỏng rồi' đó, sao mà... thảm thế!


*

Bên kia đường, phiá bên phải, là Quán Chùa, La Pagode
Công viên Chi Lăng đường Tự Do 67-68
Photo by Henry Bechtold
https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/6593043587/in/photostream/
ELEGY FOR A PARK
The labyrinth has vanished. Vanished also
those orderly avenues of eucalyptus,
the summer awnings, and the watchful eye
of the ever-seeing mirror, duplicating
every expression on every human face,
everything brief and fleeting. The stopped clock,
the ingrown tangle of the honeysuckle,
the garden arbor with its whimsical statues,
the other side of evening, the trill of birds,
the mirador, the lazy swish of a fountain,
are all things of the past. Things of what past?
If there were no beginning, nor imminent ending,
if lying in store for us is an infinity
of white days alternating with black nights,
we are living now the past we will become.
We are time itself, the indivisible river.
We are Uxmal and Carthage, we are the perished
walls of the Romans and the vanished park,
the vanished park these lines commemorate.
-A.R.
J.L. Borges: Poems of the Night
Tập san Văn Chương là gì?
http://www.tanvien.net/tg/tg_tapsan_vanchuong.html

Tập san Văn chương ra mắt độc giả khoảng 1972-74, tại Sài-gòn. Chết trước ngày 30/ 4/ 75. Hình như là do bác sĩ kiêm quản lý bất đắc dĩ, Nguyễn Tường Giang, chán chuyện đi lấy quảng cáo, mặc dù đi là có; và mặc dù tập san có nhà in riêng - nhà in ABC của thân phụ anh Phạm Kiều Tùng. Có lần, trên tạp chí Thơ, tôi đã viết về cái đức sửa mo-rát, sửa lỗi chính tả của anh. Tôi vẫn còn nhớ tiểu đề một số tập san, Mặt Trời Mất Đi, Mặt Trời Tìm Thấy, do anh đề nghị. Bằng tiếng Tây: Soleils Perdus, Soleils Retrouvés. Đây là một dị ứng, một phản ứng tự vệ, trước sự hiện diện, không phải với mấy anh chàng Yankee đứng ngơ ngẩn ở ngã tư đường phố Sài-gòn, tò mò nhìn phố xá, dòng người qua lại, vào những buổi cuối tuần, những ngày mới tới, mà là những thay đổi quá nhanh chóng của thành phố, cùng với sự hiện diện của họ.

Y hệt như một phim Viễn Tây, trên đường phố Sài-gòn đang biến dạng.

Note: Cái anh chàng Yankee mà Gấu nhìn thấy, là ở góc đường này, từ Quán Chùa
Nhớ hoài!

My Old Saigon
*

Chất kể lại, hồi nhỏ nhà tớ ở gần hồ Trúc Bạch. Ông cụ tớ, một bữa đạp xuồng dạo chơi trên mặt hồ, không may xuồng lật. Khi đó ông cụ mới 29 tuổi, bà cụ 24. Bà cụ giao tụi tớ cho bà ngoại ở Đáp Cầu, và lo buôn bán xuôi ngược. Cụ vô tận trong Nam, tình cờ gặp bà cô tớ, thế là cụ đem hai thằng vô Nam nhờ bà cô trông coi giùm.
Hình trên chụp ở vuờn Bờ Rô.
Bạn hàng cùng với cụ hồi đó có bà C, bà Th. cậu biết rồi.

Lần đầu đọc Cuối Đường, Gấu cứ thắc mắc, liệu tự truyện, và tác giả đã có lần ở Sài Gòn?
Như vậy, cũng như trong Cuối Đường, những sự kiện như được mô tả trong Bếp Lửa đều dựa trên đời sống thực.
Chị Ng, bà xã bạn Chất nói, tụi này đã từng gặp cô Thanh Tuyền.
Cô Thanh cũng có nguyên mẫu ở ngoài đời.
Chị Ng nói thêm: Tui không đọc được từ màn ảnh PC, anh Chất phải in ra cho tui đọc, nhưng chẳng thấy những chi tiết sự kiện nào liên quan tới anh Chất hết. Không lẽ anh không viết gì về những mối tình của anh Chất, giống như mấy anh em khác trong... Thất Hiền?
Chất cuời: Đảng trưởng thì phải gương mẫu cho anh em noi theo đó mà sống chứ! Cậu nhớ không, hồi đó tớ còn có nickname là Ông Thánh!

&

Gấu đậu Tú đụp năm 1958, kỳ 2. Rớt kỳ 1, trước khi lao vào học, bà cụ Chất cho cả ba đứa đi Nha Trang nghỉ mát. Bốn đứa: Chất, Quốc, Gấu và Hải, con bà Cảnh, anh cô bé Khanh. Truyện ngắn đầu tay Những con dã tràng được thai nghén từ gió biển cát Nha Trang:
Villa trông ra biển....
Chất không ưa truyện này. Còn bà cụ phán, thằng này bịnh!
Chắc là do những dòng sau đây:
Đúng lúc đó, tôi chợt nhớ đến một buổi tối ở nhà T. Lúc đó T. đang ngủ. Nàng ngồi choàng dậy, thảng thốt nói: "Không, ai dậy anh làm vậy?" Tôi cười gượng gạo: "Đó chỉ là khám phá bản thân, khám phá thân thể em và anh." Tôi nói gần như thét với đứa con gái: "Cởi quần áo ra!" Sự hổ thẹn theo tôi tới tận lúc đó.

Chỉ đến khi Gấu trình diện Những ngày ở Sài Gòn, bạn Chất mới gật đầu: Được!

Tên khốn Lang Băm, Thầy Đạo làm sao có cái bằng Toán, như trên!
Khi Gấu qua hai cửa ải Tú Tài, chưa tên nào học xong Trung Học Đệ Nhất Cấp!



“Những con dã tràng”, truyện đầu tay của GCC, được TTT chọn, tính đăng trên Sáng Tạo, nhưng do báo ngỏm, ông bèn đưa cái mớ bài vở còn dư đó, qua báo Văn Nghệ của Lý Hoàng Phong và những đấng như DNM, TDT….
Lẽ dĩ nhiên, bị ném vô thùng rác.
Gấu đọc thấy tên của mình trong mục Hộp Thư Tòa Soạn, tuy chẳng hề gửi, thì đoán vậy, nhưng cũng chẳng nói gì với ông anh. Vả chăng vào lúc đó, lo học, lo tốt nghiệp, ra trường, có việc làm kiếm ra tiền, nuôi gia đình, và nếu có cơ hội, học tiếp.
Chỉ đến khi đọc Faulkner, và viết được cái truyện ngắn đầu tay “Những Ngày Ở Sài Gòn” thì Gấu mới biết, mình sẽ trở thành nhà văn, theo nghĩa, nhờ kiếm ra sư phụ và kiếm ra văn phong của mình. Đây là cơ may đặc biệt của GCC, nhờ đọc được sách Tẩy, mà thoát kiếp nhà văn Mít chỉ đọc chữ Mít, không thể đọc 1 thứ chữ nào khác. Trường hợp hai phiên bản của TTT, là DNM và NDT cho thấy, tại làm sao mà TTT lại phán, nó sẽ đi xa hơn DNM. Ông không hề nói, Gấu viết hay hơn DNM hay NDT. Ông phán, nó sẽ đi xa hơn.

“Những con dã tràng”, với riêng Gấu, khi về già, nhìn lại, quả là bảnh nhất trong số những truyện ngắn của Gấu, và khác biệt hẳn với số còn lại. Nó là đỉnh cao của thứ văn chương “hiện sinh”, theo nghĩa, hục hặc với chính mình, “đêm không là đêm” nhưng mà là “đêm tóc rối”!

Gấu nhớ bà cụ thân sinh TTT & Bạn C, đọc, lắc đầu, phán, thằng này bịnh.

Ui chao phải đến mãi sau này, ra được hải ngoại, đọc “The Steps”, bản tiếng Anh, thì Gấu mới nhớ lại câu của Cụ.

Trong "The Steps", có 1 chương - Gấu đọc cuốn này khi mới lớn bản tiếng Tây, Les Pas, sau này nhớ lại, lầm là tập truyện ngắn - trong có xen y chang trong “Những Con Dã Tràng”, xen ngồi chiếc đu, nhưng bịnh hơn nhiều:

Bấy giờ gió thổi mạnh, cành lá xào xạc ở phía trên đầu. Đám phi lao ngập ngừng chuyển mình, nửa muốn phụ họa gió, nửa muốn kéo dài giấc ngủ im lìm buổi trưa. H. cùng đứa em đánh đu ở phía trước. Hàng cây che khuất tầm nhìn của tôi. Mỗi lần chiếc đu trở lui về phía sau, thân hình người con gái lại hiện ra giữa hai thân cây phi lao, rồi lại mất đi một cách đều đặn.

Xen này, 1 vị độc giả, trên Blog NL, lôi ra để đi 1 đường còm.
Một vị thân hũu, nhà văn, quen biết từ hồi Quán Chùa, thì suýt soa, cực "sex"!

Trong Steps, là xen, hai nhân vật nam & nữ, khoả thân, làm tình qua gương:

One day an older nun stopped me in the corridor. She asked me whether I knew what I was doing, and when I said I didn't understand, she said the staff had a name for people like myself: hyaenidae. As I still failed to -understand, she said: hyenas. Men of my kind, she said, lurked around bodies that were dying; each time I fed upon the woman, I hastened her death.

Cái việc ném vô thùng rác tòa soạn báo Văn Nghệ, truyện ngắn đầu tay của Gấu, về già nghĩ lại, Gấu thầm cảm ơn số phận. Nếu không là bỏ mẹ rồi!
Là thành 1 đấng TTT thứ ba!

Cái chuyện gặp được Faulkner, may mắn, nhưng giả như gặp, không phải tác phẩm Absalom, Absalom! mà là một cuốn khác, cũng của ông, cũng hỏng cẳng!

Thầy Trò cũng đếch nhận ra nhau!

GCC đã từng phán, toàn bộ tác phẩm của… Cô Tư, là từ cái khúc mở ra Absalom, Absalom!, dù Cô Tư chẳng hề đọc Faulkner.
Trường hợp GCC thì cũng xêm xêm.
Khác, là có đọc.
Anh sinh viên miệt vườn, trước khi từ giã quê nhà, vô Đại Học, được bà cô nhắn, đến gặp bả.

Và nghe bả kể, về “Miền Nam Sâu Thẳm”.
Về Colonel Sutpen 
* *

JERZY KOSINSKI: STEPS

The next afternoon I found a pretext to visit the sanatorium. Patients in brightly patterned pullovers and tight pants strolled about the corridors. Others slept huddled in blankets. Filmy shadows cut across the deserted deck chairs on the sunny terrace, and the canvas snapped in the sharp breezes that scattered down from the peaks. I saw a woman reclining in a chair. Her shawl, casually thrown around her shoulders, exposed her long, suntanned neck. As I lingered, gazing, she glanced at me thoughtfully, and then smiled. My shadow fell across her when I introduced myself. The visiting rules were very strict, and I was permitted to spend only two hours a day in her room. I couldn't get too close to her: she would not let me. She was very ill and coughed continually. Often she brought up blood. She shivered, became feverish; her cheeks flushed. Her hands and feet would sweat. During one of my visits she asked me to make love to her. I locked the door. After I had undressed she told me to look into the large mirror in the corner of the room. I saw her in the mirror and our eyes met. Then she got up from the bed, took off her robe, and stepped over to the mirror. She stood very dose to it, touching my reflection with one hand and pressing her body with the other. I could see her breasts and her flanks. She waited for me while I concentrated more and more on the thought that it was I who stood there within the mirror and that it was my flesh her hands and lips were touching. But in a low yet urgent voice, she would stop me whenever I took a step toward her. We would make love again: she standing as before in front of the mirror, and I, a pace away, my sight riveted upon her. Her life, was measured and constantly checked by various instruments, recorded on negatives, charted and filed away by a succession of doctors and nurses, reinforced by needles piercing her chest and veins, breathed in from oxygen bottles and breathed out into tubes. My brief visits were interrupted more and more frequently by the- intrusion of doctors, nurses, or attendants who came to change the oxygen cylinders or give- new medicines. One day an older nun stopped me in the corridor. She asked me whether I knew what I was doing, and when I said I didn't understand, she said the staff had a name for people like myself: hyaenidae. As I still failed to -understand, she said: hyenas. Men of my kind, she said, lurked around bodies that were dying; each time I fed upon the woman, I hastened her death.

As time went on her condition visibly deteriorated. I sat in her room, staring at her pale face lit only by an occasional flush. The hands on the bedspread were thin, with a delicate network of bluish veins. Her frail shoulders heaving with every breath, she surreptitiously wiped off the perspiration which rose steadily on her forehead. I sat quietly and stared at the mirror while she slept; it reflected the cold, white rectangles of the walls and ceiling. The nuns glided silently in and out of the room, but I succeeded in never meeting their eyes. They bent over the patient, wiping her forehead, moistening her lips with wads of cotton, whispering some secret language into her ears. Their clumsy dresses flapped like the wings of restless birds. I would step out onto the terrace, quickly closing the door behind me. The wind was ceaselessly driving the snow over the crusted fields, filling the deep footprints and diagonal tracks left from the previous day. I held the soft plump cushion of fresh snow from the frozen railings. For a moment it shimmered in my warm palm before turning into dripping slush.

More and more often I was denied access to her room, and I spent those hours alone in my apartment. Later, before going to sleep, I would pullout from the desk drawer several albums filled with my photographs of her, carefully enlarged and painstakingly pasted onto stiff cardboard. 'I would place these enlargements in a corner of my bedroom and sit in front of them, recalling the events of the hospital room and the images within the mirror. In some of the photographs she was naked; now I had them before me, for myself alone. I looked at these pictures as if they were mirrors in which I could see at any moment my own face floating ghost-like on her flesh. Then I would step out on my balcony. Around the sanatorium the lights from the windows touched the snow, which no longer seemed fresh. I would gaze at the faint lights until they began to disappear. From beyond the breadth and width of the valleys and hills, streaked by wooded slopes, the moonlight lit up frozen peaks and streams of vaporous clouds being lured from the shadows of narrow defiles, A door clanged shut; a car horn sounded in the distance. Suddenly figures appeared between the snowdrifts. They scrambled through the fields toward the sanatorium, now and then lost, as if straining against the stifling dust storm of a drought stricken plain.




My Old Saigon
Hai Anh commented on this.
Follow

Hai hôm trước thấy mọi người khen món bún ốc nguội, bún ốc nóng ở một chỗ là ngon nhất vịnh Việt Nam . Mình tò mò mua về ăn thử . Nói thật một cách khiêm tốn nhất ngon bằng 70 % mẹ mình nấu thôi nhé . Mình cả 10 năm nay không ăn bún ốc của ai nấu vì không ai nấu ngon bằng mẹ . Nịnh bà cho công thức Post lên cho cả nhà tham khảo nhé . Bạn nào thích nấu thử đi bảo đảm có món bún ốc thần thánh gia truyền của cô giáo Thiện ( mẹ mình Hà Nội gốc 8 đời ) Nhé
Chuẩn bị nguyên liệu (...

Continue Reading

Ui chao, đây là 1 trong những món Bắc Kít, Gấu cực mê.
Về già, Gấu tự hỏi mi mê nó, tất nhiên là do ngon, nhưng còn do 1 điều gì khác nữa, đúng không?
Quả có thế.
Chỉ đến khi trở lại đất Bắc, thì Gấu mới vỡ ra được.

*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/29160587460/


*

*

Ngã Sáu Saigon

*

CARREFOUR ROSE
Ngã Sáu Hồng

Le carrefour est familier comme un souvenir
Ngã Sáu thân quen như 1 kỷ niệm hồng
như những lần lang thang nơi khu phố nàng ở, (gần một ngã sáu, khu trung tâm thành phố, sinh hoạt đông đảo, một cửa tiệm bán sách vở, dụng cụ văn phòng, nàng thường ngồi sau một chiếc bàn lớn ở gần phía bên ngoài, gần cửa ra vào, phóng xe qua thật nhanh, hơi nhìn ngang, có thể thoáng thấy nàng ngồi chăm chú, viết, hoặc lơ đãng nhìn ra bên ngoài, làm sao nàng có thể nhận ra...), hoặc ghé xe bên lề đường, mua tờ báo, bao thuốc, hoặc ngồi uống cà phê ở quán Tầu phía bên kia đường, ngó những đứa trẻ đánh giầy chia nhau tiền bạc, giành giật khách, hay mẩu thuốc, khi ra về thường quá khuya, vòng xe qua con đường phía sau nhà nàng, ngó nhìn lên, có thể bóng dáng nàng sẽ hiện ra nơi khung cửa sổ trên lầu cao, che bớt ánh đèn lạnh toát, thỉnh thoảng bị mưa, ướt sũng, run lập cập, cần nhất là không bao giờ kể lể than khóc với nàng về ba chuyện đó, và nàng cũng chẳng bao giờ biết, hoặc hiểu được, nàng đến từ phía bắc, từ một thành phố có mưa phùn, có gió bấc, có rét mướt, băng giá, và nàng mang theo cùng với nàng chút giá băng, lạnh lùng, một chút tẻ nhạt, nàng đứng ở bên ngoài đời sống cô đơn, rực lửa, quạnh hiu của tôi, ở ngoài những nao nức, những băn khoăn, những mơ mộng của cả một thời niên thiếu, ở ngoài sự kiêu ngạo muốn đạp đổ tất cả....

Déjà la nuit ne retient plus ses yeux; ils plongent à cha-
    que carrefour,
sécheresse flairant une prochaine pluie.
Déjà tous les chemins approchent,
même le chemin du miracle.
Le vent apporte l'aube engourdie.
L'aube est notre peur de faire des choses différentes et elle
    s'abat sur nous.
J'ai marché toute la sainte nuit
et l'inquiétude me laisse
dans cette rue comme les autres.
Voici encore au vague horizon
a certitude de la pampa,
le terrain vague se défaisant en touffes d'herbe et en fils de
    fer,
et l’almacén (1) clair comme la lune nouvelle d'hier soir.
Le carrefour est familier comme un souvenir
avec ses longs soubassements et la promesse d'un patio.
Qu'il fait bon t'attester, rue de toujours, puisque ma vie a
    regardé si peu de choses !
Déjà l'air est rayé de lumière,
Mes années ont parcouru les chemins de la terre et de
    l'eau
Et mon coeur ne sent que toi, rue dure et rose.
Je doute si tes murs n'ont pas concu l'aurore,
almacén bnilant clair vers le bout de la nuit.
Je pense, et devant ces maisons
ma pauvreté trouve une voix pour s'avouer :
montagnes, fleuves, mers, je n'ai rien regardé,
mais la lumière de ma ville est mon amie,
et ma vie et ma mort en ont forge leurs verso
O grande rue, et rude sous l'épreuve,
voilà bien le seul chant que connaisse ma vie.

1. L'almacén (mot que nous retrouverons fréquemrnent dans ce recueil) tient du bazar et de l'épicerie-buvene : c'est un établissement des plus modestes. Sa facade est, ou était, souvent peinte en rouge ou en rose.
Jorges Luis Borges: Oeuvre poétique 1925-1965. Mise en vers francais par Ibarra
*


Street with a Pink Corner Store

Gone into night are all the eyes from every intersection
and it's like a drought anticipating rain.
Now all roads are near,
even the road of miracles.
The wind brings with it a slow, befuddled dawn.
Dawn is our fear of doing different things and it comes over us.
All the blessed night I have been walking
and its restlessness has left me
on this street, which could be any street.
Here again the certainty of the plains
on the horizon
and the barren terrain that fades into weeds and wire
and the store as bright as last night's new moon.
The corner is familiar like a memory
with those spacious squares and the promise of a courtyard.
How lovely to attest to you, street of forever, since my own days have
            witnessed so few things!
Light draws streaks in the air.
My years have run down roads of earth and water
and you are all I feel, strong rosy street.
I think it is your walls that conceived sunrise,
store so bright in the depth of night.
I think, and the confession of my poverty
is given voice before these houses:
I have seen nothing of mountain ranges, rivers, or the sea,
but the light of Buenos Aires made itself my friend
and I shape the lines of my life and my death with that light of the street.
Big long-suffering street,
you are the only music my life has understood.
-S.K.

J.L. Borges: Selected Poems [ed Penguin]

My Old Saigon

Anh NQT quí mến,

Vừa nhận được Lần Cuối Sài Gòn trưa nay. Đọc trên chuyến xe lửa từ nhà trở lại sở. Đọc thích thú. Đọc chia sẻ. Và đọc, không biết tại sao, lại rất buồn, có lẽ những thành phố anh đang gợi lại đã vĩnh viễn ngoài chúng ta, có phải thế?
Hà Nội là một chiếc bóng đằng sau Sài Gòn. Sài Gòn là một chiếc bóng đằng sau hiện tại. Chữ gợi lại chập chùng những bóng. Những người đã từng có mặt. Những chỗ ngồi. Những góc đường. Những tàng cây.
Mới cách đây vài hôm, đọc lại Rilke, toàn bộ thư của Rilke và tập Duino Elegies, vẫn còn bần thần, vì nhận ra, quả là đúng, chúng ta vừa nhìn cái gì, là lập tức cái ấy đã là nội tại, là mất đi. Mọi thứ đều đã là Lần Cuối. Chúng ta tới đây, như để có mặt, một lần, nhìn, [hai chữ không rõ nghĩa], rồi qua đi.
Đọc mới xong phần đầu của bút ký, và thơ, đã đầy cả Sài Gòn của một thời kỳ kỳ lạ, tan hoang, lãng mạn, đổ vỡ, và bi tráng của nó.
Cám ơn anh đã gửi sách. Đã cho một buổi trưa [chấn động như nhìn xuống con nước Thị Nghè, trưa có mây - hay là “trưa cỏ may”?- chiều nhiệt đới, mù trắng xa xa Thủ Đức].
Vài hàng viết gấp kẻo anh trông, sợ sách có thể đi lạc.
Sẽ đọc tiếp Lần Cuối tối nay. Anh vẫn viết mạnh. Mong anh mãi được vậy.

TQ (1998)

1998
Trong số những nhà văn nhà thơ hải ngoại, Gấu chưa từng quen biết, chỉ nghe đến tên, chỉ đọc họ, những ngày đầu ra hải ngoại, lần ra sách đầu tiên, cố tìm địa chỉ để gửi sách tặng, chỉ có TQ là viết thư trả lời. Còn những tên như nhà thơ ngồi bên tách cà phê, không. Nhớ, lần đầu làm quen, gửi cho hắn 1 bài viết về TTT, lúc đó hắn đang làm 1 trang báo, hắn bèn tự nhiên như người Hà Nội, đăng liền, chẳng thèm xin phép cái con mẹ gì.
Thời gian đó, hăm hở với giấc mơ vá lại cái bướm nát tan của bướm Mít, bản đồ Mít…  như 1 ẩn dụ của Borges, Gấu bỏ qua hết, báo nào cũng viết, nào gió đông, nào cánh én, nào là ta là gì, bị cả 1 bầy chó hải ngoại xúm lại tính xẻ thịt con sói đơn độc, (1) bỏ qua hết, chỉ đến khi biết rằng vô phương, vô ích, chỉ đến khi đó, mới làm trang Tin Văn, hy vọng 1 thân 1 mình làm được điều không 1 tên Mít nào làm được, đâu có phải tự nhiên mà vị bằng hữu K chúc, đừng để ý đến bất cứ tên nào, tẹt kệ cha tẹt, lõ kệ cha lõ, chỉ làm thơ thôi!
Bằng hữu mà biết đến tận gan tận ruột Gấu như thế, nhờ làm trang TV mà có được, thì quá xứng đáng 1 đời lưu vong rồi, còn đòi hỏi gì nữa?
Hà, hà!

(1)
Chôm từ 1 bài viết về DTH, trên báo Tẩy

La louve solitaire de Hanoï
Manuel Carcassonne
16 février 2006

http://www.tanvien.net/dich/louve.html


My Old Saigon

*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/29261092556/

Nam Định 1954 - Các bà quả phụ than khóc bên mộ chồng là những binh sĩ Việt đã ngã xuống. Đây là một trong những bức ảnh sau cùng của Capa.
INDOCHINA. Nam Dinh. 1954. Indochina widows with their children grieving at the graves of their fallen husbands. This image was one of Capa's last pictures.



My Old Saigon



Bùi Văn Phú liked this.
Follow

ANH QUỐC ƠI...

Nhờ Khanh Viet Nguyen nhắc, Hoàng Oanh mới nhớ lại trong một Đại nhạc hội ở Texas năm 2000, Hoàng Oanh trình diễn bài hát Huyền Sử Ca Một Người Mang Tên Quốc của nhạc sĩ Phạm Duy. Khi bài hát chấm dứt, có một thanh niên lên sân khấu tặng hoa và cảm ơn Hoàng Oanh vì đã hát bài hát vinh danh người cha của anh là cố Đại tá Không quân Phạm Phú Quốc.

Đây là một trong rất nhiều kỷ niệm trong đời ca hát của Hoàng Oanh.

... See More

Đọc stt này, thì bèn nhớ cái thời mới lớn, mê nhạc, mê ca sĩ, mê bản nhạc do ca sĩ mình mê, hát. Và cái bài hát mà Hoàng Oanh, ca sĩ học trò, như lúc đó được gọi, vì cứ áo dài, đứng hát thật nghiêm chỉnh, và bài hát được mê, là Hoa Soan Bên Thềm Cũ.
Có những đấng chạy sô y chang nữ ca sĩ chạy sô, nghĩa là, nghe xong Hoa Soan ở phòng trà này, thì vội vàng chạy qua phòng trà, lại chỉ để nghe Hoàng Oanh hát, Hoa Soan Bên Thềm Cũ

http://www.tanvien.net/Day_Notes/Gau_Saigon_5.html

The Spy Who Loved Us

Norman Sherry, trong bộ ba khổng lồ, Cuộc Đời Greene, có đưa ra nhận xét, anh phóng viên Mẽo nào, trên đường tới Việt Nam, vào những năm tháng nóng bỏng đó, đều lận lưng một bửu bối, là cuốn Người Mỹ Trầm Lặng.
Trong truyện ngắn, gần như là một thứ tự truyện, Cõi Khác, Gấu đã lầm, khi nghĩ rằng, mấy anh Mẽo này mơ tưởng viết một cuốn tiểu thuyết về chiến tranh Việt Nam có vóc dáng Mặt Trận Miền Tây Vẫn Yên Tĩnh của Remarque.

Tại sao lại có sự "lầm lẫn" như thế? Liệu có phải Greene hơn Remarque? Gấu vẫn thường tra vấn mình, và sau cùng, nhân đọc một số tác giả, trong số đó, có Steiner, Benjamin, Milosz... và ngộ ra là:
Sau Remarque, hay rõ hơn, sau Đệ NhấtThế Chiến, không thể có một Mặt Trận Miền Tây nào, cho bất kỳ một cuộc chiến nào.
Remarque là nhà văn chấm dứt  thứ tiểu thuyết viết về chiến tranh như cuốn của ông. (1)

Đây là điều những nhà phê bình nước ngoài nhận ra, khi đọc Nỗi Buồn Chiến Tranh của Bảo Ninh, và coi nó cao hơn Mặt Trận Miền Tây. Cao hơn không phải là do Bảo Ninh có tài hơn, mà là, chiến tranh, con người, ở trong Nỗi Buồn Chiến Tranh khác với chiến tranh, con nguời như được miêu tả trong Mặt Trận Miền Tây.
Tiếp theo đó, cũng thế, số phần của Greene, là phải viết Người Mỹ Trầm Lặng. Những so sánh nhắc nhở tới ông, là vì ai cũng muốn được như... ông.

Toan tính rõ rệt nhất, và, thất bại rõ rệt nhất, là trường hợp cuốn Thời Gian Của Người của Nguyễn Khải. Nó thất bại, là do muốn hay hơn cả Người Mỹ Trầm Lặng, theo nghĩa, lọc bỏ hết cái xấu xa, cái ác quỉ, của cả con người lẫn cuộc chiến, và nhất là của con người, như là một tên điệp viên. Nó thiếu cái phần sự thực cay đắng, chua chát nhất, ở một nhà văn Ky Tô như Greene, [so với một nhà văn Cộng Sản như Khải], khi ông tuyên bố:

“Tôi phải kiếm cho ra một tôn giáo để đo lường cái phần quỉ ma ở nơi tôi”.

Nhân vật Quân [hoá thân của Ẩn,] trong Thời Gian Của Người "thánh thiện quá" [theo nghĩa thép đã tôi thế đấy], nhà văn như Nguyễn Khải, một lòng một dạ biết ơn Đảng, viết dưới ánh sáng của Đảng, thành thử chỉ đẻ ra một thứ phẩm, đúng như Gide nói. [Những tình cảm tốt đẹp đẻ ra một thứ văn chương tồi].
Một cách nào đó, cuốn Người Mỹ Trầm Lặng có một vị thế [position,status], của cuốn Bóng Đêm Giữa Ban Ngày của Koestler.
Nó cũng chứa trong nó, vụ án của thế kỷ.
*

"Đại tá Edward Lansdale - người được coi là khuôn mẫu cho nhân vật chính trong Người Mỹ Trầm Lặng của Graham Greene".
Bass

Một anh Xịa cáo già như Lansdale làm sao lại có thể là nguyên mẫu cho một Mẽo gà mờ cù lần như nhân vật Pyle trong Người Mỹ Trầm Lặng?

Như Norman Sherry cho thấy, Pyle là tổng hợp của nhiều người. Có cả Lansdale trong số đó. Nhưng Sherry chứng minh, Pyle bản chất là một anh Hồng Mao: Pyle is straight out of a good quality public school - in essence he is  English.

Có thể Ẩn giống Pyle, theo nghĩa này, bản chất của anh là  một Cộng Sản. Một người Bắc vô Nam trước 1954 và là một Cộng Sản, làm việc cho Bắc Bộ Phủ.
Đây là sự khác biệt giữa Trung [phi công ném bom Dinh Độc Lập] và Ẩn.

Trung là một con người, với lòng hận thù rất con người của anh. Có thể, chuyện anh ta theo CS chỉ giản dị như thế này: Tụi bây giết cha tao, tao thù tụi bay, tao theo Cộng Sản, chủ nghĩa đó tốt xấu tao đếch cần biết, nhưng chắc chắn, nhờ nó, tao sẽ trả thù được cho cha tao.
Ẩn, không. Anh chẳng thù hằn gì cái miền đất đã nuôi dưỡng anh, nhưng, có thể, anh tin rằng, miền đất này sẽ còn khá hơn thế nhiều, nếu nó được Bác và Đảng chăm lo. Cái tay Hoàng Tùng [?] dâng Đất Thục, cho, hết Tào Tháo đến Lưu Bị, đâu phải hắn là một tên phản quốc khốn kiếp! Hắn nghĩ rằng, như vậy là tốt cho Đất Thục!
Có thể Cao Bồi đã nghĩ như vậy, khi "nằm gai nếm mật", ăn cơm quốc gia, giả đò làm việc cho Mẽo, nhưng thực tình thì là một con ngựa Hồ hướng về, hí về... Đất Bắc! Tâm sự của anh là như vầy:

Từ thuở mang gươm đi dựng nước,
Ngàn năm thương nhớ đất Thăng Long!

*
*

Anh George yêu quí của Em,
Em muốn cầu xin Anh một điều mà không một người đàn ông phong nhã nào có thể chấp nhận.
Em muốn trở lại với Anh.
Em hiện đang ở khách sạn Baur-au-Lac ở Zurich tới cuối tháng.
Em trông tin Anh
Ann

Cú ngửa tay xin tiền bạn cũ của PXA phải nói là cú tối tối độc, bởi vì, với cái tội để mất Miền Nam, rồi để mất cả nước, rồi đẩy cả nước xuống biển, rồi đẩy cả nước vô cơn băng hoại không làm sao ra thoát [Gấu tin là vô phương!], biến cả thế giới thành bãi đánh hàng nữa chứ!, tất tất tật đổ vào đầu PXA, khi ông đánh bức điện mở cửa Sài Gòn: Yankee mũi lõ chạy có cờ rồi, chúng không có lý do nào để trở lại nữa, Yankee mũi tẹt vô mau lên!

Không có bức điện của PXA, có thể tình hình khác đi.

Hơn ai hết, là một tổ sư cớm nằm vùng, như con cú từ trên cao nhìn xuống, ông quá rành điều này, như Ngọa Long ngày nào nằm khểnh trong lều tranh, mà biết thiên hạ sẽ phân ba.

PXA biết, nhưng không biết, cái không thể nào biết: Ông xa Đất Bắc lâu quá, đã mấy đời rồi, ăn cơm Miền Nam, ị ra cứt Miền Nam cũng đã mấy đời rồi, trong cứt không còn một tí Bắc Kít nào hết, nhưng trái tim ông hoàn toàn là Bắt Kít, một thứ Bắc Kít tuyệt vời, từ đó, là cái chân lý tuyệt vời, thống nhất đất nước, biến cả nước thành một Miền Nam tuyệt vời.

Trong ông Cái Ác Bắc Kít kể như không còn.

Vào những giờ phút cuối cùng, ông đi không được, là vì những chuyện đó, chắc chắn như vậy. (1)

Sep 26, 2013

Mưa chân trời

Cái nước mình nhỏ thiệt, bão ở đâu đâu mị ngoài Bắc mà chót Mũi cũng mưa tối mắt. Ai đó trong mấy anh ngồi uống trà chiều ở cái chòi sửa xe, nói bâng quơ ngó chuỗi mưa xiêu xẹo. Sáng đến chiều vẫn một màu trời âm u đùng đục, đầu đêm đến cuối đêm một thứ âm thanh rả rích. Tôi lánh cái nhìn vô cái pitong lửa leo lét cháy ép vá vỏ xe bị đinh đâm lủng, ứ hự nghĩ tới phải đội mưa đi đón hai nhóc con. Anh vá xe một tay đưa võng cho đứa thứ hai ngủ, tay kia ẵm lủng lẳng đứa sau, nói “tối nay bão vào quê, không biết thằng em chống chọi sao rồi”.
Tin báo bão trên đài nói rằng nó ráo riết nhắm hướng Tiền Hải, anh vá xe rầu. Năm trước nhà em trai anh bị bão dỡ một lần, vừa vá xong đận này chắc là lại rách. Nhiều năm nay anh không về quê. Tháng Bảy này năm ngoái, anh mất đứa con trai đầu lòng khi nó đi xúc cá bị chết đuối. Khi người đàn ông này dắt díu vợ di cư đến mảnh đất mút ngọn miền Tây, đã không bao giờ nghĩ mình sẽ vùi cốt nhục ở đây. Lần nào ghé căn chòi sửa xe này, tôi có một chút khó thở. Không hiểu vì trà Bắc chát đắng hay nhớ thằng bé người ta từ dưới đáy ao hoang đằng sau trạm xăng lên, nhớ hình ảnh thằng bé mười tuổi mà tôi vẫn thấy hay đi mua kẹo ở tiệm tạp hóa gần nhà, vắt đứa em gái trên cái hông mỏng te bén lẹm xương của nó.
Hồi còn nhỏ, tôi có nhiều kỷ niệm với những người Bắc di cư vào. Tiệm gạo nhà tôi cất ngay cửa ngõ vào cái xóm Hà Nam Ninh. Họ ở co cụm, như thể để thỏa nhu cầu nghe tiếng nói quê nhà ới ơi mỗi buổi sớm. Mùa mưa, xóm lụn trong nước và lau sậy. Những con ngỗng giữ nhà rướn cổ ném cho khách những tiếng kêu đầy ác cảm. Sân nào cũng đầy dấu chân của vịt, gà. Những thùng nước cơm cặn lặc lè yên sau xe đạp. Cô giáo dạy văn mà tôi thương nhất. Con bạn cùng lớp cạnh tranh vị trí nhất nhì. Vài chị là mối mua gạo cám của tiệm nhà tôi. Những con người ấy làm tôi thắc mắc cái xứ sở mà tôi gọi là nước Bắc không biết gần hay xa. Chắc xa, họ gọi chén bát lung tung xèng, phở thì không rau giá, canh chua không nêm đường, cà đem muối trong chum, bánh tét lại vuông. Chắc xa, năm bảy cái tết họ mới về quê một lần.
Nhưng những cơn mưa dầm tháng tám làm tôi thấy họ gần mình. Bởi những cái thở dài không phân biệt tập quán và quê xứ. Dù họ lo lắng giông bão phía quê nhà, tôi rầu đơn giản chỉ là mưa thấy rầu thôi, nhưng chắc là cộng cảm theo kiểu ai ra mưa cũng ướt, ai ở dưới trời này cũng phải chịu những cơn mưa rũ rượt. Cùng một nỗi buồn nhà dột, bán buôn ế ẩm, cơn cảm cúm mũi dãi chảy sụt sùi.
Những cuộc đi mê miết đã làm nhòa những lạ lẫm của người Nam nhìn kẻ Bắc. Cửa hàng bán đồ Bắc xuất hiện nhiều thêm trên nội ô thành phố. Nhưng phở gia truyền Hà Nội cũng rau giá đầy vun, bánh cuốn gia truyền Hà Nội với nước chấm pha đường ngọt lịm. Tết, nhà họ cũng có nồi thịt kho tàu. Lâu lâu trên đài địa phương có phát biểu của một ông giọng miền ngoài mà bắt đầu bằng mấy chữ ‘thưa bà con,”. Mấy em cộng tác viên gốc Bắc viết truyện ngắn gửi tạp chí văn nghệ dùng phương ngữ miền tây ngọt sớt. Những thế hệ thứ hai, thứ ba đã dạ thay cho vâng. Anh thợ sửa xe nói, từ khi không còn cha mẹ già ngoài ấy, thì loay hoay chỉ trung thu và tết mới thấy nhớ quê, dợm muốn về. Miền Tây không có cái không khí lễ hội của trăng rằm và dịp đầu năm. Nhưng từ mất thằng nhỏ, cất bước đi đâu cũng khó.
Anh bỏ sót mưa. Dải đất nằm nghiêng theo biển, nghe mưa dầm dề là biết có áp thấp nhiệt đới gần bờ, không tạt vô trung thì ra bắc. Mùa mưa phương Nam trùng với mùa bão lũ ngoài kia. Mưa buộc người lang bạt lại với cái gốc rễ tưởng đã bứt lìa. Anh hỏi vợ ghi số điện thoại của thằng em ở quyển sổ nào, quên mất.
Giữa cơn mưa gió ẩm ê, những cuộc gọi từ cuối đất phập phồng theo cơn bão ở chân trời.

Blog Sầu Riêng

Nhắc đến Cao Bồi “nằm gai nếm mật” bao nhiêu đời, nhân đọc NNT, bài viết thật tuyệt, nhưng bị mấy cái lỗi “hỏi ngã”, tiếc quá, bèn sửa, và post lại ở đây.
Cũng 1 cách “buộc người lang bạt…”
Hà, hà!

Tiện thể. Trên trang Gió O của bà Huệ, "hỗ trợ", không phải "hổ trợ".
Lại nhớ Gấu Cái.
Hồi Bả "tập" viết văn, chỉ cho phép Gấu sửa lỗi chính tả, cấm sửa văn, cho "còn nguyên" mùi Nam Kít, không bị pha tạp!

Trang FB của GCC

Link ở đây, để lỡ GCC vội - "đột xuất", chữ của Vẹm - đi  xa, Gấu Cái/Jennifer Tran thông báo độc giả TV, giùm.
Bả không biết làm sao post trên Tin Văn!

Em còn nhớ hay em đã quên?
Nhớ Sài gòn những chiều lộng gió
Lá hát như mưa suốt con đường đi
Có mặt đường vàng hoa như gấm
Có không gian màu áo bay lên

Note: Thần sầu! Mỗi lần nghe, là Gấu lại nhớ đến bài viết của Borges, về những tiền thân của Kafka, về "một vài người sở hữu đủ thứ trái địa cầu, bản đồ thế giới, chỉ dẫn đường xe lửa và những tuyến đường lớn, nhưng chết mà chưa từng toan tính một lần rời xa tỉnh nhà."

TCS là thứ người đó, ông không thể xa Sài Gòn, đành ở lại, ôm lấy nó, cho tất cả chúng ta!

Có lần Gấu phán ẩu, nhưng thật đã, thật đúng, cái hồn văn chương Miền Nam ở trong những bản nhạc sến là thế. Nhạc TCS thì cũng thứ nhạc sến, hiểu theo một nghĩa nào đó.
Cái sến nhất của nó, là làm người ta quên cuộc chiến, trong khi nhạc lính, ôm lấy nó. (b)

INTERVIEWER

In your interview with Gordon Lish in Genesis West, you say that there are two kinds of poetry. On the one hand, there are poems that give delight; on the other, there are poems that do something else. What do you mean by "something else"?
GILBERT

I think serious poems should make something happen that's not correct or entertaining or clever. I want something that matters to my heart, and I don't mean "Linda left me." I don't want that. I'll write that poem, but that's not what I'm talking about. I'm talking about being in danger-as we all are-of dying. How can you spend your life on games or intricately accomplished things? And politics? Politics is fine. There's a place to care for the injustice of the world, but that's not what the poem is about. The poem is about the heart. Not the heart as in "I'm in love" or "my girl cheated on me"-I mean the conscious heart, the fact that we are the only things in the entire universe that know true consciousness. We're the only things-leaving religion out of it-we're the only things in the world that know spring is coming.
Jack Gilbert
The Art of Poetry
The Paris Review Interviews, I

Trong lần trả lời Gordon Lish trên Genesis West, ông phán, có hai thứ thơ, một, làm sướng điên lên, một, làm một cái quái gì đó. Cái quái gì đó, là cái quái gì, hở ông?
GILBERT

Tôi nghĩ có thứ thơ thần, nó làm cho một điều gì đó xẩy ra, và cái điều này thì đếch có đúng, đếch có mua vui, đếch có thông minh, dí dỏm, hóm hóm, hay bất cứ cái chi chi.
Tôi muốn một điều gì đó xẩy ra cho trái tim của tôi, và tôi không muốn “BHD bye bye tôi”. Tôi không muốn điều đó. Tôi sẽ làm một bài thơ, nhưng đó không phải là điều tôi đang nói tới. Tôi đang nói tới điều nguy nàn – nhưng tất cả chúng ta nguy nàn - chết. Làm sao chúng ta có thể trải qua đời mình trong những trò chơi, hay những sự việc được hoàn tất thật phức tạp? Và chính trị? Chính trị thì OK. Phải có một nơi lo ba cái chuyện công lý trên đời, nhưng đó không phải là điều của thơ. Thơ là về trái tim. Không phải trái tim theo kiểu, “Tôi đang yêu”, hay “Em lừa dối tôi”. Tôi muốn nói con tim chân chính, con tim ý thức, tức, sự kiện, là, chúng ta là những gì độc nhất trên toàn vũ trụ, hiểu ý thức chân thực. Chúng ta là những gì độc nhất - gạt tôn giáo qua một bên – chúng ta là những gì độc nhất trên thế gian này biết mùa xuân đang đến.

Jack Gilbert
The Art of Poetry
The Paris Review Interviews, I

Samuel Beckett 

“Personally of course I regret everything.
Not a word, not a deed, not a thought, not a need,
not a grief, not a joy, not a girl, not a boy,
not a doubt, not a trust, not a scorn, not a lust,
not a hope, not a fear, not a smile, not a tear,
not a name, not a face, no time, no place...that I do not regret, exceedingly.
An ordure, from beginning to end.”

[net]

Về phần tôi tất nhiên tôi tiếc rẻ mọi thứ.
Không phải một lời nói, không phải một hành động, không phải
                             một ý nghĩ, không phải một nhu cầu,
không phải một nỗi đau, không phải một niềm vui, không phải
                              một cô, không phải một cậu,
không phải một hoài nghi, không phải một niềm tin, không phải
                             một khinh bỉ, không phải một thèm khát,
không phải một hi vọng, không phải một nỗi sợ, không phải
                             một nụ cười, không phải một giọt lệ,
không phải một tên gọi, không phải một gương mặt, không phải thời gian,
                             không phải nơi chốn... những thứ tôi vô cùng không tiếc rẻ.
Mà là một đống cứt ỉa, từ đầu đến cuối.

HNB dịch (1)

Ông này, cũng 1 đấng bạn quí của GCC, từ hồi Quán Chùa.
Lúc nào gặp mặt cũng khinh khỉnh, Gấu lại nghĩ tính của bạn quí vốn vậy. Phải đến khi ra được hải ngoại, mới ngộ ra bạn quí đếch quí Gấu!

Gấu đã có lần chỉ cho bạn quí thấy, dịch nhảm thơ Brodsky. Dịch nhảm, có thể còn là do chiều theo yêu cầu của VC. Bạn quí đã từng tự hào, người đầu tiên giới thiệu Brodsky với xứ Mít

Đoạn thơ trên, tiếng Mít, có “vấn đề”, không phải do dốt tiếng mũi lõ, mà là tiếng Mít.

“Personally”, “về phần tôi”, thì có tí trật. Mít dùng cụm từ “về phần tôi”, sau, “về phần bạn”.
Dịch, “cá nhân tôi, riêng tôi”, thì được.
“Regret” không phải là tiếc rẻ, mà là tiếc nuối, ân hận
Tiếng Mít tệ hại như thế, thì dù có giỏi tiếng mũi lõ cỡ nào, cũng vứt đi.

Phải về già, thì Gấu mới hiểu ra 1 điều thật quái dị, là, bạn học ngoại ngữ, là để hiểu, làm thâm sâu, kiện toàn tiếng mẹ đẻ của bạn.
Cái đám bạn quí của Gấu này, cũng văn nghệ văn gừng cả 1 đời, mà đời đếch thèm biết đến, sở dĩ như thế, vì chúng học tiếng mũi lõ, để có dịp là chuồn!

Hồi mồ ma tờ Văn, dưới mắt Xìn Phóng, chỉ có đám học Triết, giáo sư Triết, đám học trường Tây, hay, hơn thế nữa, chuồn qua Tẩy, như TTD, ông Tẩy mũi tẹt, là được Người o bế, coi trọng.
Ông không ưa Gấu, thằng đó mà tiếng Tây gì, vậy mà bày đặt tiểu thuyết mới, hiện sinh, Sartre, Camus.

NDT là người giới thiệu Gấu với tờ Văn. Lúc đó, Gấu đang viết cho tờ Nghệ Thuật, thời gian VL thay thế Thanh Nam làm tổng thư ký. Gấu nhớ là, anh tự động ghé bàn Gấu, khi đang ngồi ăn phở 44 Phan Đình Phùng, phía bên kia đường là Đài Phát Thanh Sài Gòn, xưng tên, và đề nghị viết cho Văn. Gấu bèn đi hỏi ý kiến NTaV và thi sĩ “Cao Thọi Trâu”, cả hai bèn phán, hỏi cái gì nữa, viết chứ, tại sao không?

Hà, hà!

*

Địa chỉ [số nhà số điện thoại] của BHD
Thiếu email-address! 

...  như những lần lang thang nơi khu phố nàng ở, (gần một ngã sáu, khu trung tâm thành phố, sinh hoạt đông đảo, một cửa tiệm bán sách vở, dụng cụ văn phòng, nàng thường ngồi sau một chiếc bàn lớn ở gần phía bên ngoài, gần cửa ra vào, phóng xe qua thật nhanh, hơi nhìn ngang, có thể thoáng thấy nàng ngồi chăm chú, viết, hoặc lơ đãng nhìn ra bên ngoài, làm sao nàng có thể nhận ra...), hoặc ghé xe bên lề đường, mua tờ báo, bao thuốc, hoặc ngồi uống cà phê ở quán Tầu phía bên kia đường, ngó những đứa trẻ đánh giầy chia nhau tiền bạc, giành giật khách, hay mẩu thuốc, khi ra về thường quá khuya, vòng xe qua con đường phía sau nhà nàng, ngó nhìn lên, có thể bóng dáng nàng sẽ hiện ra nơi khung cửa sổ trên lầu cao, che bớt ánh đèn lạnh toát, thỉnh thoảng bị mưa, ướt sũng, run lập cập, cần nhất là không bao giờ kể lể than khóc với nàng về ba chuyện đó, và nàng cũng chẳng bao giờ biết, hoặc hiểu được, nàng đến từ phía bắc, từ một thành phố có mưa phùn, có gió bấc, có rét mướt, băng giá, và nàng mang theo cùng với nàng chút giá băng, lạnh lùng, một chút tẻ nhạt, nàng đứng ở bên ngoài đời sống cô đơn, rực lửa, quạnh hiu của tôi, ở ngoài những nao nức, những băn khoăn, những mơ mộng của cả một thời niên thiếu, ở ngoài sự kiêu ngạo muốn đạp đổ tất cả, muốn xua đẩy nỗi giá băng, lòng lo lắng sợ sệt, muốn được nàng an ủi, vỗ về, nàng đứng ở đâu đó ở bên ngoài cuộc đời của tôi, như một người đứng ở chỗ sáng ngó vào chỗ tối, nàng không thể thấy, không thể biết, nhưng thôi, thôi, Ngọc, Ngọc, cố gắng quên đi, cố gắng đừng thủ dâm nữa, đừng nói gì cả....

Mùa Hè Miền Nam

*

Trương Như Tảng
 Bộ Trưởng Bộ Tư Pháp trong Chính Phủ Cách Mạng Lâm Thời miền Nam (VC)
Vài bí mật chưa được tiết lộ về Mặt Trận Dân Tộc Giải Phóng Miền Nam

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/29182933591/in/photostream/

minhduc7.blogspot.com/2013/04/vai-bi-mat-chua-uoc-tiet-lo...


Ba ông hòa bình được phái đoàn miền Bắc đón tiếp ở cầu Hiền Lương, sông Bến Hải . Bác sĩ Phạm Văn Huyến mang số 1, Giáo sư Tôn Thất Dương Kỵ mang số 2, ký giả Cao Minh Chiếm mang số 3
Theo như GCC được biết, Cao Minh Chiếm là bà con của bà xã TTT, Cao Thị Mai Hoa.


 
*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/28532851274/
Vụ hành quyết năm xưa (1) - Diễn ra trên đường Minh Mạng chứ không phải Lý Thái Tổ
Gần đây, một người nước ngoài (ông Paul Blizard‎) đã cất công tìm lại được đúng địa điểm thật của vụ tướng Loan xử tử đặc công VC năm 68. Vụ đó diễn ra trên đường Minh mạng, nay là Ngô Gia Tự, chứ không phải Lý Thái Tổ như thông tin trước đây.
Paul Blizard -‎ Saïgon Chợ Lớn Then & Now
www.facebook.com/groups/865130223501356/permalink/1359294...

  http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/32.html

Việt Nam

Bà kia ơi, tên bà là gì vậy? Tôi không biết
Bà bao nhiêu tuổi? Tôi không biết
Tại sao bà đào cái hang đó? Tôi không biết
Bà trốn bao lâu rồi? Tôi không biết
Tại sao bà cắn ngón tay tôi? Tôi không biết
Bà không biết là tôi không làm đau bà ư? Tôi không biết
Bà ở bên nào? Tôi không biết
Ðây là chiến tranh, bà phải chọn bên. Tôi không biết
Làng bà còn không? Tôi không biết
Những người đó là con của bà? Ðúng rồi.

Nguyễn Quốc Trụ dịch

Tin Văn đã từng lèm bèm về bài thơ này, song song với bài nhạc Bà Mẹ Gio Linh của Phạm Duy, mà theo truyền thuyết giang hồ, mỗi lần Thái Thanh hát, là, khóc, và đưa ra 1 phỏng đoán, có thể bà thi sĩ Ba Lan, có lần được nghe ai đó ca bài hát, theo đó, bà mẹ Mít, của PD, cứ đẻ được đứa con nào là biếu VC đứa đó, nên làm bài thơ để… phản biện!

Do đọc lời còm của Lý Đợi, GCC bèn tò mò mò theo niên giám, coi bài Việt Nam đã được sáng tác thời gian nào. Nó được in trong tập thơ “No End of Fun”, 1967.

Có thể nói, đa số thơ trong tập, thì dều có mùi Mậu Thân cả.
Bài thơ sau đây, tả cảnh nhà thơ Ba Lan, Nobel văn chương, viếng thăm bà mẹ Bẩy Lốp, hoặc vợ Nguyễn Văn Trỗi, hoặc Bà Mẹ Gio Linh, đích thị bà, mà PD dã từng gặp, và gọi bà là Thánh Nữ, hình như vậy!
Pietà
In the town where the hero was born you may:
gaze at the monument, admire its size,
shoo two chickens from the empty museum's steps,
ask for his mother's address,
knock, push the creaking door open.
Her bearing is erect, her hair is straight, her gaze is clear.
You may tell her that you've just arrived from Poland.
You may bear greetings. Make your questions loud and clear.
Yes, she loved him very much. Yes, he was born that way.
Yes, she was standing by the prison wall that morning.
Yes, she heard the shots.
You may regret not having brought a camera,
a tape recorder. Yes, she has seen such things.
She read his final letter on the radio.
She sang his favorite lullabies once on TV.
And once she even acted in a movie, in tears
from the bright lights. Yes, the memory still moves her.
Yes, just a little tired now. Yes, it will pass.
You may get up. Thank her. Say goodbye. Leave,
passing by the new arrivals in the hall.

Pietà

Nơi Thành Hồ anh hùng Bẩy Lốp ra đời, bạn có thể:
Chiêm ngưỡng và kính trọng đài tưởng niệm
Lé mắt vì cái vóc dáng vĩ đại của nó
Xua xua hai chú gà nơi bực thềm
Hỏi địa chỉ bà mẹ
Gõ, đẩy cái cửa cọt kẹt
Dáng bà thẳng, tóc thẳng, cái nhìn trong sáng
Bạn có thể nói với bà, bạn từ Ba Lan đến thẳng Việt Nam
Bạn có thể mang theo quà tặng.
Đặt những câu hỏi thật rõ ràng, thật rổn rảng
Vâng, tôi thương thằng con của tôi lắm.
Vâng nó đã sinh ra theo một đường hướng như đó
[Trong 1 thành phố bị Mỹ Ngụy dầy xéo, hẳn thế?]
Đúng, bữa đó, tôi đứng bên ngoài bức tường nhà tù
[Nhà tù Chí Hoà?]
Vâng, tôi nghe tiếng súng hành quyết
Bạn có thể tiêng tiếc, mình quên không mang theo cái máy chụp hình
Cái máy ghi âm.
Vâng, bà có nhìn thấy những cái máy đó
Bà đọc lá thư cuối cùng của đứa con anh hùng trên đài giải phóng
Bà hát những bài hát ru con mà nó rất ưa
Có lần được đóng vai của bà trên TV Hà Lội, bà khóc nức nở
Ký ức những ngày anh hùng như thế đó vưỡn làm bà cảm động
Vâng, tôi có tí mệt, nhưng không sao, hết ngay mà
Bạn có thể đứng dậy. Cám ơn bà. Nói lời giã từ. Bước ra ngoài
Trước đàn rồng rắn đang chờ tới lượt họ

Bài thơ này, với bài Việt Nam, đúng 1 cặp!
Có vẻ như Szymborska rất rành VC!
Nhờ kinh nghiệm Ba Lan của bà?




*

Saigon 1970 - Một lớp học tại trường Gia Long
source: Viet-Nam Bulletin - Secondary Education in Viet-Nam (October 1970)
Một lớp học tại trường Nữ trung học Gia Long ở Saigon: cả cô giáo và học sinh đều mặc áo dài quần trắng, đồng phục của rất nhiều lớp học tại Nam VN.
*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/29098125041/
*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/28532851274/
Vụ hành quyết năm xưa (1) - Diễn ra trên đường Minh Mạng chứ không phải Lý Thái Tổ
Gần đây, một người nước ngoài (ông Paul Blizard‎) đã cất công tìm lại được đúng địa điểm thật của vụ tướng Loan xử tử đặc công VC năm 68. Vụ đó diễn ra trên đường Minh mạng, nay là Ngô Gia Tự, chứ không phải Lý Thái Tổ như thông tin trước đây.
Paul Blizard -‎ Saïgon Chợ Lớn Then & Now
www.facebook.com/groups/865130223501356/permalink/1359294...

  














My Old Saigon

*

Photo by Dirck Halstead - March 31, 1975
Saigon, South Vietnam falls to the communist from the North after intense fighting. Many try to flee by ground, air and sea with the help of American Soldiers, South Vietnam, April, 1975.

Bức hình của Sếp UPI của GCC

Walter Benjamin, le flâneur et le conteur
Vừa đi đường vừa kể chuyện

[Thuổng Trần Dân Tiên “aka” Bác Hồ.
Liệu Bác H đã từng đọc Walter Benjamin, như VTH, đã từng thuổng Koestler?]

Bài viết này, dịch ra tiếng Mít, thì cũng là 1 cách,

Ném mẩu thuốc cuối cùng xuống lòng sông [Xề Gòn]
Mà lòng mình phơi trên kè đá!

Hà, hà!

Raconter une longue histoire interrompue par des rêveries:
Kể 1 câu chuyện dài, bị quậy phá, làm đứt đoạn, bởi những cơn mộng

On pense à Borges, bien sûr, et à Kafka
Người ta nghĩ tới Borges, tới Kafka, chắc chắn rồi
Tại sao nghệ thuật kể chuyện lại tiêu táng thòng?
Tên triết gia Đức, tên Mạc Xịt bi quan, tên thù nghịch….  Văn Khoa Mít, tên du lịch không ngừng nghỉ, tên dịch giả Baudelaire và Proust….

Le vendredi 10 juin 2016

Tandis que des inédits de Walter Benjamin sont publiés aux éditions de L'Herne, Frédéric Pajak rend hommage au philosophe allemand dans une biographie illustrée.
Hambourg, avril 1932, Walter Benjamin sur le Catania reprend son long périple européen qui l'a conduit en France, au Danemark et sur les côtes espagnoles et italiennes. Sur le pont, il projette de « raconter une longue histoire interrompue par des rêveries ». Les quarante-sept récits inédits rassemblés sous le titre N'oublie pas le meilleur composent une trame singulière d'espace, de temps et de rêve. Un jeune homme souhaite rendre visite à sa grand-mère morte depuis longtemps, c'est une jeune femme dans une robe bleue défraîchie qu'il rencontre ; un touriste à Paris boit un café crème et se demande si, enfant, il avait été assis à cette table, « combien de navires auraient traversé cette banquise de marbre ». Un bourgeois éreinté s'installe dans une osteria de Rome, antre d'une masse laborieuse, et avale goulûment des morceaux de morues séchées dans l'indifférence générale ; ce n'est pas dans les rues de la Rome fasciste, mais dans l'espace de la modernité que cet homme déambule. À l'instar de tous les personnages de Walter Benjamin, il s'apparente au flâneur baudelairien : se cherchant un asile dans la foule et restant au seuil du monde, ni bourgeois ni prolétaire, mais au coeur de la masse. Ces récits au style pictural entraînent les lecteurs dans un univers onirique atemporel. Loin du monde où la passion suprême de tout public est « un centre, un führer, une solution ».
Le philosophe allemand, marxiste sceptique, hostile aux institutions universitaires, voyageur insatiable, traducteur de Baudelaire et de Proust, n'écrit ni en théoricien ni en révolutionnaire, et exhume une matière littéraire des replis sédimentés depuis des millénaires : les contes. Des contes sans explications, sans psychologie, le lecteur glissant du présent au passé, du réel au rêve. L'atmosphère, la concision, l'art de la chute... on pense à Borges, bien sûr, et à Kafka. Mais c'est surtout au Benjamin philosophe qu'on devrait penser, lui qui, dans son travail sur le « Narrateur », révèle la place particulière et oubliée du conte, balayé par le roman et l'information : « Chaque matin, on nous informe des derniers événements survenus à la surface du globe. Et pourtant nous sommes pauvres en histoires remarquables. » N'oublie pas le meilleur reste fidèle à son esthétique, qui chercha sans cesse à restaurer la puissance de l'origine. L'aura des oeuvres d'art et l'art de conter subissent le même déclin.
Pourquoi l'art de raconter des histoires est-il en train de se perdre ? « N'a-t-on pas constaté que les gens revenaient muets du champ de bataille ? Non pas plus riches, mais plus pauvres en expérience communicable », demande le Benjamin de Frédéric Pajak dans Manifeste incertain (éd. Noir sur blanc), variation biographique et illustrée. Le dessinateur retrace la vie en miettes du philosophe : Benjamin en suspens dans la foule, Benjamin à Ibiza, dans son refuge solitaire pour intellectuel désargenté, et Benjamin sur le pont du Catania, en avril 1932, qui médite le projet de « raconter une longue histoire interrompue par des rêveries ».
Enrica Sartori
Illustration : Walter Benjamin par Pajak ©Noir sur Blanc


My Old Saigon 

*

Saigon, 17-2-1968 - Đường Phan Châu Trinh, sau Tết Mậu Thân không bao lâu
17 Feb 1968, Saigon, South Vietnam --- This relative calm in Saigon was shattered when Communist forces launched coordinated mortar and rocket attacks against U.S. and South Vietnamese positions in Saigon and elsewhere in a wide area of South Vietnam. The ladies are pictured in the market area on a sunny February 14th in Saigon. --- Image by © Bettmann/CORBIS

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/28238974992/

Đám thanh thiếu niên ồn ào, náo động là lũ chúng tôi đó dần dần rã ra cùng với mùa hè kết thúc, và rồi những cơn bão lodos chợt tới với thành phố, quất túi bụi lên những bến cảng vào mỗi tháng Chín, đuổi chạy có cờ mấy chiếc thuyền buồm, ghe máy chậm chân. Trong khi mưa cứ thế trút xuống, Bông Hồng Đen, lúc này đã mười bẩy tuổi, chẳng biết làm gì cho qua thì giờ, bèn ghé thăm căn phòng mà tôi thường ngồi vẽ, vào những giờ phút trọng đại như thế, tôi ban cho nó một cái tên thật xứng đáng với nàng: xưởng họa của tôi. Tất cả những bạn bè của tôi cũng thỉnh thoảng ghé, cũng bầy đặt thử tài hội họa, này, đưa tao cây bút chì, cho tao tờ giấy vẽ, trong khi nhìn với cặp mắt đầy nghi ngờ những cuốn sách của tôi, và chuyện này thì cũng chẳng có gì là lạ, so với tai tiếng của Gấu. Như tất cả hầu hết đám chúng tôi sống ở Thổ nhĩ kỳ thời kỳ này, giầu hay nghèo, nam hay nữ, Bông Hồng Đen cũng cần chuyện vãn để cho qua ngày, và đỡ buồn.

Tình Đầu

26.6.2010

Đọc "Istanbul"  bỗng dưng thấy nhớ Việt Nam, nhớ những ngày xưa kinh khủng.

HÂ.

Tks. NQT



*

V/v SN của AA

Late at night. Monday. The twenty-third.
The capital's outlines in the mists.
Some idiot's given us the word,
He's informed the world that love exists.

And out of boredom or laziness
Everyone believes and lives that way:
They all look forward to trysts, no less,
They sing their love songs night and day.

But to some, the secret's revealed,
The smallest silence weighs like a brick.
I too stumbled on what was concealed.
Since then I've felt as if I was sick.
1917

Đêm khuya, muộn. Thứ Hai. Ngày 23
Những đường ven thủ đô, trong sương mù
Một tên ngu ngốc nào đó, phán
Rằng tình yêu vưỡn còn!
Yêu hiện hữu!

Và do chán quá, nản quá, và… lười quá
Chúng ta bèn OK, OK!
Và mọi người bèn sống theo kiểu này:
Tất cả bèn mong ngóng, hẹn hò
Hát hò, ngày và đêm
Những bài tình ca của chúng ta!

Nhưng với vài người, bí mật bật mí
Một sự im lặng, dù nhỏ nhoi cỡ nào
Thì cũng nặng như đá
Gấu, cũng té nhào khi vấp vào điều được che giấu
Kể từ đó, lúc nào Gấu cũng cảm thấy bịnh!
AA viết về St. Petersburg làm GCC nhớ Sài Gòn của Gấu.
Gấu cũng có 1 Saigon của Dos, và cũng đã từng viết về nó, về những lần đọc Dos trong 1 quán cà phê hủ tíu Tầu, trong khi chờ BHD.
Mùi cà phê, thì là mùi cà phê túi, và thay vì cà phê cháy, thì là mùi 1 ly hồng trà.
The City

THE WORLD OF ART artists had a sense of Petersburg's "beauty" and it was they, incidentally, who discovered mahogany furniture." I remember Petersburg from very early on-beginning with the 1890s. It was essentially Dostoevsky's Petersburg. It was Petersburg before streetcars, rumbling and clanking horse-drawn trams, boats, signs plastered from top to bottom, unmercifully hiding the buildings' lines. I took it in particularly freshly and keenly after the quiet and fragrance of Tsarskoe Selo. Inside the arcade there were clouds of pigeons and large icons in golden frames with lamps that were never extinguished in the corner recesses of the passageways. The Neva was covered with boats. A lot of foreign conversation on the street.
Many of the houses were painted red (like the Winter Palace), crimson, and rose. There weren't any of these beige and gray colors that now run together so depressingly with the frosty steam or the Leningrad twilight. There were still a lot of magnificent wooden buildings then (the houses of the nobility) on Kamennoostrovsky Prospect and around Tsarskoe Selo Station. They were torn down for firewood in 1919. Even better were the eighteenth-century two-story houses, some of which had been designed by great architects. "They met a cruel fate"-they were renovated in the 1920s. On the other hand, there was almost no greenery in Petersburg of the 1890s. When my mother came to visit me for the last time in 1927, she, along with her reminiscences of the People's Will, unconsciously recalled Petersburg not of the 1890s, but of the 1870s (her youth), and she couldn't get over the amount of greenery. And that was only the beginning! In the nineteenth century there was nothing but granite and water.

More about the City

YOU CAN'T BELIEVE YOUR eyes when you read that Petersburg staircases always smelled of burnt coffee. There would often be tall mirrors and sometimes carpets. But not in one single Petersburg home did one ever smell anything on the staircase but the perfume of the ladies who had passed through and the cigars of the gentlemen who had passed through. The fellow probably had in mind the so-called "black" entrance (that is the back entrance, nowadays, generally, the only one) and there it really could smell of anything at all, because the doors from all the kitchens opened out onto that stairway. For example, bliny for Shrovetide, mushrooms and fast-day oil during Lent, and smelt from the Neva in May. When they were cooking something pungent, the cooks would open the door onto the back staircase "to let out the fumes" (that's how they termed it), but nevertheless, the back staircase, alas, more often than not smelled of cats. The sounds in the Petersburg courtyards. First of all, the sound of firewood being thrown into the cellar. Organ-grinders ("Sing, my little sparrow, sing, soothe my heart ... "), grinders ("I grind knives, scissors ... "), secondhand-clothes dealers ("Dressing gowns, dressing gowns ... "), who were always Tatars. Tinsmiths. "I've got Vyborg pretzels." The reverberation in the courtyards and wells.
Smoke over the rooftops. The Petersburg Dutch ovens. The Petersburg fireplaces-an ineffective offensive. The Petersburg fires during bitter frosts. The peal of bells that would deafen the city with their sound. The drum roll that always made one think of an execution. The sleds that collided with all their might against the curbstones of the humpbacked bridges, which now have nearly lost their humpbackedness. The last branch-line on the islands always reminded me of a Japanese print. The horse's muzzle, frozen with icicles, almost touching your shoulder. And then there was the smell of damp leather in the horse-drawn cab when it rained. I composed almost all of Rosary in conditions like these, and at home would merely write down the finished poems.     

Cùng với những cuộc phiêu lưu của những tác phẩm lớn ở trong tôi, Sài-gòn trở thành một sân khấu cho tôi đóng vai những nhân vật-nhà văn. Thành phố thân yêu, một buổi sáng đẹp trời bỗng nhường cho một St. Petersbourg thời Dostoievsky với những cầu thang âm u, và cậu sinh viên, trong một góc bàn tại một tiệm cà phê Tầu nơi Ngã Sáu, một mình đi lại trong giấc mơ vĩ đại, biến đổi thế giới, làm lại loài người.

Hay một London của Dickens, một buổi chiều đầy sương mù, chú bé Oliver Twist đói lả người, như tôi, một ngày trong chuỗi ngày cắp sách đến trường, đêm đêm làm bồi bàn, thời người Mỹ chưa đổ quân ào ạt vào Việt Nam. Thành phố chưa có xa lộ, chưa có cầu Sài-gòn. Và tiệm chả cá Thăng-Long nơi tôi tối tối bưng xoong mỡ sôi đổ lên dĩa chả cá, nghe tiếng mỡ kêu xèo xèo, chưa biến thành nhà hàng Kontiki ở ngay đầu đường Phạm Đăng Hưng, nơi dành riêng cho đám quân nhân Hoa Kỳ. 

Ngày mai trời sẽ mưa trên thành phố Bouville
Demain il pleuvra sur Bouville
(Sartre, La Nausée) 

Ôi Sài-gòn, một Sài-gòn hư tưởng, một Bouville, một London, của riêng tôi đó!








*

Chắc cũng gần tòa soạn báo Văn
*

Chợ Sách Đặng Thị Nhu
*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/27134222114/in/photostream/


My Old Saigon

http://tanvien.net/Day_Notes/Gau_Saigon_6.html

Quán Chùa (La Pagode) là một địa điểm quen thuộc của giới văn nghệ sĩ Sài Gòn trước đây. Theo các miêu tả thời đó thì đây là nơi chủ yếu có mặt những người thuộc một "thế hệ mới" trong văn chương Sài Gòn.
Trong lời nói đầu cho Đêm nghe tiếng đại bác của Nhã Ca (bản Nam Cường, 68), Nguyễn Mạnh Côn viết như sau:

Read more »

Cái sự kiện Gấu hay ngồi ở Quán Chùa, và đám bạn cũng kéo nhau ra đó, hoàn toàn là do "ngẫu nhiên, tình cờ":
Sở làm của Gấu ở kế đó!

Gấu làm cho UPI, trụ sở số 19 Ngô Đức Kế, con đường nhỏ phía cuối đường Tự Do, một đầu đâm ra Chợ Cũ, một ra bùng binh bờ sông, có bức tượng Trần Hưng Đạo, đưa tay chỉ ra sông, ra biển. Sáng sớm, Gấu phải chạy xuống Sở, coi có hình radio photo cho cữ 8 giờ sáng, đi Tokyo. Thường là không, vì có gì, đã chuyển cữ chiều hôm trước rồi.
Khi không có hình, Gấu bèn ghé Quán Chùa.

Tuy nhiên, cái sự kiện hay ngồi Quán Chùa, thì bị hơn 1 ông Nguyễn Mạnh Côn chửi rồi. Trước nhất, là đám nằm vùng, trong có đấng Lữ Phương. Ông này dùng từ “viễn mơ” để chửi đám Gấu. Không chỉ hay ngồi Quán Chùa, đếch biết đến nỗi quê hương bị Mẽo dầy xéo, vân vân và vân vân, mà còn thờ phụng thứ văn chương hiện sinh, ăn phải cứt mũi lõ, bày đặt tiểu thuyết mới này nọ!
Rồi tới đám Ngụy cầm súng, thực sự tham chiến!

Rồi tới PCT!

Ngồi Quán Chùa, gọi 1 ly cà phê, 1 cái bánh croissant, rẻ hơn nhiều, so với mọi thứ ăn sáng khác, ở những quán khác. Và do Gấu cày hai jobs, thường là Gấu trả tiền, thời đó chưa có cái trò “kẻ nào ăn, kẻ đó trả”, theo kiểu Mẽo. Chẳng thế mà có 1 anh bạn, thuộc lớp đàn em, cũng lính tráng, sĩ quan, bây giờ, khi gặp lại ở Mẽo, vẫn còn nhắc, ra Quán Chùa, thấy anh ngồi đó, là "yên chí lớn" rồi!

Khi nào thèm bún ốc, thèm phở, thèm bánh cuốn Thanh Trì, thì Gấu tạt qua quán khác, xong, cũng lại về Quán Chùa uống cà phê.

Sau này, ra hải ngoại, Gấu vẫn tiếc, tới AP hoài, mà chẳng thèm ngó dung nhan Cô T, là vậy. Giả như quen biết từ hồi đó, biết đâu số phận lại khác đi, Cô T, có ông chồng tử trận, Gấu có thằng em, chẳng thua, nhưng, biết đâu nhờ vậy, Cô không quen cái băng Cờ Lăng, cũng 1 thứ sâu bọ  - ma cà rồng, quỉ, kên kên...  đúng hơn - sống bằng xác chết của ba triệu người, bám vào chủ nghĩa “Chống Cộng ra tiền”, biết đâu Cô T. làm được 1 bài thơ "Việt Nam" như bà Ba Lan, Nobel văn chương!  

Hà, hà!

Thê thảm nhất, là lần ghé Quận Cam, cùng lúc Cô T cũng từ.... Đồng Tháp xuống, Gấu bèn xin gặp, vừa uống cà phê, vừa ngắm nhan sắc, cô nói, anh tới chỗ… bữa nay ra mắt sách của băng Cờ Lăng. Ui chao, Gấu có bao giờ tới những nơi chốn như thế đâu.
Thế là lại hụt gặp!

[Khúc này viết để gửi tri kỷ, là độc giả TV, Mr. NT. Tks again. NQT]

Note: Có 1 quán, một cái xe đẩy, đúng hơn, bán bún ốc, tuyệt cú mèo, ở ngay… bên dưới tòa soạn AP, bên trong Passage Eden. Bà chủ xe bún ốc, có lần cho Gấu biết, để có ốc bán hàng ngày, gia đình quây cót, nuôi trong nhà, không cần phải đi chợ.

Ngồi ăn, nhìn ra, là thấy Rạp REX.
Gấu ăn bún ốc, xong, là trở lại Quán Chùa, tiếp bạn quí!

Note: Hai bài viết, đang Top Ten, theo server, là cũng về Xề Gòn, bạn bè ngày nào:
My Old Saigon

Sài Gòn có phải là 'Hòn ngọc Viễn Đông'?
Trương Thái Du Gửi tới BBC Tiếng Việt từ Sài Gòn


Cái tên Hòn Ngọc Viễn Đông, là Tẩy ban cho Sài Gòn, và quả đúng như thế, và sở dĩ được như thế, thì vì nhiều lý do, trong có cái gọi là "mentalité" của dân Miền Nam, và cái gọi là “văn minh” của Tẩy.
Tẩy đối xử với dân Miền Nam ngang hàng, không phân biệt. Điều này được những nhà văn, thí dụ hai đấng, là Graham Greene, trong "Ways of Escape" đã có những dòng ca ngợi thần sầu về Sài Gòn, và Maugham, trong bài viết về Huế, có trên Tin Văn.
Và quả đúng là quá khứ không thể nào lập lại, và điều này phần lớn là do Bắc Kít. Cái độc, cái ác của chúng làm biến đổi xã hội Miền Nam đến tận gốc rễ, không làm sao gượng lại được nữa.

*

HUẾ
HUE IS A pleasant little town with something of the leisurely air of a cathedral city in the West of England, and though the capital of an empire it is not imposing. It is built on both sides of a wide river, crossed by a bridge, and the hotel is one of the worst in the world. It is extremely dirty, and the food is dreadful; but it is also a general store in which everything is provided that the colonist may want from camp equipment and guns, women's hats and men's reach-me-downs, to sardines, pate de foie gras, and Worcester sauce; so that the hungry traveler can make up with tinned goods for the inadequacy of the bill of fare. Here the inhabitants of the town come to drink their coffee and fine in the evening and the soldiers of the garrison to play billiards. The French have built themselves solid, rather showy houses without much regard for the climate or the environment; they look like the villas of retired grocers in the suburbs of Paris.
    The French carry France to their colonies just as the English carry England to theirs, and the English, reproached for their insularity, can justly reply that in this matter they are no more singular than their neighbors. But not even the most superficial observer can fail to notice that there is a great difference in the manner in which these two nations behave towards the natives of the countries of which they have gained possession. The Frenchman has deep down in him a persuasion that all men are equal and that mankind is a brotherhood. He is slightly ashamed of it, and in case you should laugh at him makes haste to laugh at himself, but there it is, he cannot help it, he cannot prevent himself from feeling that the native, black, brown, or yellow, is of the same clay as himself, with the same loves, hates, pleasures and pains, and he cannot bring himself to treat him as though he belonged to a different species. Though he will brook no encroachment on his authority and deals firmly with any attempt the native may make to lighten his yoke, in the ordinary affairs of life he is friendly with him without condescension and benevolent without superiority. He inculcates in him his peculiar prejudices; Paris is the centre of the world, and the ambition of every young Annamite is to see it at least once in his life; you will hardly meet one who is not convinced that outside France there is neither art, literature, nor science. But the Frenchman will sit with the Annamite, eat with him, drink with him, and play with him. In the market place you will see the thrifty Frenchwoman with her basket on her arm jostling the Annamite housekeeper and bargaining just as fiercely. No one likes having another take possession of his house, even though he conducts it more efficiently and keeps it in better repair that ever he could himself; he does not want to live in the attics even though his master has installed a lift for him to reach them; and I do not suppose the Annamites like it any more than the Burmese that strangers hold their country. But I should say that whereas the Burmese only respect the English, the Annamites admire the French. When in course of time these peoples inevitably regain their freedom it will be curious to see which of these emotions has borne the better fruit.
    The Annamites are a pleasant people to look at, very small, with yellow flat faces and bright dark eyes, and they look very spruce in their clothes. The poor wear brown of the color of rich earth, a long tunic slit up the sides, and trousers, with a girdle of apple green or orange round their waists; and on their heads a large flat straw hat or a small black turban with very regular folds. The well-to-do wear the same neat turban, with white trousers, a black silk tunic, and over this sometimes a black lace coat. It is a costume of great elegance.
    But though in all these lands the clothes the people wear attract our eyes because they are peculiar, in each everyone is dressed very much alike; it is a uniform they wear, picturesque often and always suitable to the climate, but it allows little opportunity for individual taste; and I could not but think it must amaze the native of an Eastern country visiting Europe to observe the bewildering and vivid variety of costume that surrounds him. An Oriental crowd is like a bed of daffodils at a market gardener's, brilliant but monotonous; but an English crowd, for instance that which you see through a faint veil of smoke when you look down from above on the floor of a promenade concert, is like a nosegay of every kind of flower. Nowhere in the East will you see costumes so gay and multifarious as on a fine day in Piccadilly. The diversity is prodigious. Soldiers, sailors, policemen, postmen, messenger boys; men in tail coats and top hats, in lounge suits and bowlers, men in plus fours and caps, women in silk and cloth and velvet, in all the colors, and in hats of this shape and that. And besides this there are the clothes worn on different occasions and to pursue different sports, the clothes servants wear, and workmen, jockeys, huntsmen, and courtiers. I fancy the Annamite will return to Hue and think his fellow countrymen dress very dully.

Somerset Maugham: The Skeptical Romancer
*   *

Người ta gọi nó, Hòn Ngọc của Đế Quốc [Pháp]

Bắc Kít rêu rao giải phóng Nam Kít. Sự thực, chúng đem tới, và tiêm chủng vào khí hậu con người Nam Kít cái độc cái ác bản chất của chúng, và lấy đi, những cái chúng không bao giờ có, và được hưởng, là tự do, dân chủ, sống thoải mái giữa con người với con người.

Hãy thử đọc 1 đoạn Somerset Maugham viết, là biết:

The Frenchman has deep down in him a persuasion that all men are equal and that mankind is a brotherhood. He is slightly ashamed of it, and in case you should laugh at him makes haste to laugh at himself, but there it is, he cannot help it, he cannot prevent himself from feeling that the native, black, brown, or yellow, is of the same clay as himself, with the same loves, hates, pleasures and pains, and he cannot bring himself to treat him as though he belonged to a different species. Though he will brook no encroachment on his authority and deals firmly with any attempt the native may make to lighten his yoke, in the ordinary affairs of life he is friendly with him without condescension and benevolent without superiority. He inculcates in him his peculiar prejudices; Paris is the centre of the world, and the ambition of every young Annamite is to see it at least once in his life; you will hardly meet one who is not convinced that outside France there is neither art, literature, nor science. But the Frenchman will sit with the Annamite, eat with him, drink with him, and play with him. In the market place you will see the thrifty Frenchwoman with her basket on her arm jostling the Annamite housekeeper and bargaining just as fiercely. No one likes having another take possession of his house, even though he conducts it more efficiently and keeps it in better repair that ever he could himself; he does not want to live in the attics even though his master has installed a lift for him to reach them; and I do not suppose the Annamites like it any more than the Burmese that strangers hold their country. But I should say that whereas the Burmese only respect the English, the Annamites admire the French. When in course of time these peoples inevitably regain their freedom it will be curious to see which of these emotions has borne the better fruit.

Tẩy thực dân đối xử với Nam Kít, như thế, trong khi lũ Yankee mũi tẹt sau khi lấy được Miền Nam, đối xử với họ như thế nào?
Cái chuyện Bắc Kít không hề biết đến cái gọi là tự do, dân chủ, người đối xử như người với người, là sự thực, và là chuyện thường ngày ở cả xứ Mít hiện nay.

Sự kiện chưa từng biết đến dân chủ là gì, là lịch sử bốn ngàn năm của xứ Bắc Kít, và cũng là cái chuyện của xứ Nga Xô. Nói 1 cách ẩn dụ, thì đây là câu chuyện Bóng Đêm Giữa Ban Ngày, được Koestler, bằng con mắt của 1 nhà văn, cô đọng nó vào 1 cuốn sách mỏng dính. Trong bài viết mới nhất về nó, nhân nguyên tác mới tìm lại, Michael Scammell viết:
Like other European Communists, Koestler had struggled to make sense of these trials, and having utterly failed to do so, he handed in his Party card. He started his novel in an attempt to decipher the tortured logic of the confessions, taking as his hero a Bukharin-like disillusioned high Party official, Nikolai Salmanovich Rubashov. In the course of the novel Rubashov is interrogated by two secret police officials, the “good cop” Ivanov (a former friend) and the “bad cop” Gletkin (a younger, robotic apparatchik), who between them force him to review his life as a Party leader and convince him that by following his ideals he has disobeyed the Party line and has violated his oath of loyalty. In Party-speak, he was guilty of counterrevolutionary activities. Broken by the logic of his interrogators, Rubashov listlessly confesses at a public trial and is taken to a prison cellar where he is executed with a bullet in the head. The novel’s provisional title was “The Vicious Cycle” and after that “Rubashov.”

Những vụ án dởm, mà Koestler dựa vào chúng, để xây dựng tác phẩm, vẫn đang hàng ngày xẩy ra ở Xứ Mít VC.
Cái tít của cuốn sách, thoạt kỳ thuỷ là “Vòng Tròn Xấu Xa, Ma Quỉ”, rồi “Rubashov”, rồi “Bóng Đêm Giữa Ban Ngày”.

Michael Scammell viết, thật khó mà tin rằng, 1 nhà văn lại đẻ ra vài ấn bản khác nhau như thế, về tác phẩm đầu tay của mình: It’s hard to believe the same author could have produced two such different versions of his own novel, until one remembers that Koestler was working from the English edition the second time around. In the intervening four years he had learned to think and write in English himself, which helps to explain why the discrepancies were so wide. When he ran into trouble with his translation into German he consulted some native German speakers for advice and showed a sample to Rudolf Ullstein, scion of the great German publishing house (for which Koestler himself had worked in the 1930s). Ullstein noted that Koestler was using “a great deal of foreign words instead of German expressions” in his translation and asked for permission to change them into idiomatic German. There is irony here, for the English translation Koestler worked from is itself full of German words and phraseology, a neat reversal. After further drudgery, Koestler acknowledged his limitations and asked another German friend to revise the entire translation for him, but the final version, with all its weaknesses, was still his. 

Việc ngợi ca "hòn ngọc Viễn Đông số một" và "Singapore mơ thành Sài Gòn" chỉ là suy nghĩ của những người Việt Nam Cộng hòa hoài cổ và dí dỏm sau 1975.
Vì thế, chúng tôi rất ngạc nhiên khi thấy báo Tuổi Trẻ trích lời ông Đinh La Thăng ngày 27.3.2016: "TP.HCM đã từng là hòn ngọc Viễn Đông, từng là số một của khu vực. Trước đây, Singapore, Thái Lan nhìn về Sài Gòn với một sự ngưỡng mộ, khao khát bao giờ mới được như Sài Gòn."
Báo Đảng Sài Gòn Giải Phóng ngày 29.3.2016 còn làm rõ hơn ý trên: “50 năm trước, ông Lý Quang Diệu nhìn về Sài Gòn và mơ ước Singapore sẽ được như Sài Gòn. Khi đó Singapore chỉ là một làng chài, nay họ là đô thị số 1 trong khu vực, cả về kinh tế và chất lượng sống."
Chúng tôi lớn lên ở thời điểm đó, thường xuyên ăn độn khoai lang sùng hoặc loại bo bo dành cho gia súc Đông Âu. Chúng tôi cần một câu chuyện hài để tạm quên khó khăn trước mắt. Sau này trưởng thành, đi bán sức lao động khắp nơi, chúng tôi có điều kiện ghé qua Singapore, Kuala Lumpur và Bangkok nhiều lần và rất buồn lòng nghiệm ra rằng Sài Gòn trước nay vẫn thua Singapore và Bangkok xa lắm.

Tên Thái Dúi này, do chưa từng sống ở Sài Gòn trước khi bị Bắc Kít sau 1975 tẩm độc, không làm sao hiểu được ý nghĩa “hòn ngọc Viễn Đông”, như lũ mũi lõ, trong có những người như Graham Greene, hay Maugham, cảm nhận.
Tên Bắc Kít Đinh La Thăng, 1 tên Thái Thú, độc địa còn hơn thái thú Tẫu Tô Định, thí dụ, làm sao mà “tái tạo” Hòn Ngọc Viễn Đông?
Cái khó nhất mà chúng không có là cái “người đối với người, như người đối với người”, từ đó mà ra đủ thứ, nào dân chủ, nào tự do, Bắc Kít làm gì có.
Gấu, Bắc Kít, may mắn được sống ở Sài Gòn, lâu dần cảm nhận ra điều này, không dễ đâu.

Hoài cổ và dí dỏm!
Sợ cả xứ Mít sau này sẽ phải "hoài cổ và di dỏm", một xứ Mít bị Cái Ác Bắc Kít tiêu diệt!
Không chỉ Cái Ác Bắc Kít, mà còn Cái Ác Tẫu Kít, mà ông Hồ rước về!

*

Ways of escape: Tam thập lục kế, tẩu vi thượng sách!
Hồi ký của Greene. Những đoạn viết về Việt Nam thật tuyệt.

Ways of escape
Trong Ba Mươi Sáu Chước, Tẩu Vi Thượng Sách,  Ways of escape, một dạng hồi nhớ văn học, Greene cho biết, đúng là một cơ may, chuyện ông chết mê chết mệt xứ Đông Dương. Lần thứ nhất viếng thăm, ông chẳng hề nghĩ, mình sẽ đẻ ra được một cuốn tiểu thuyết thật bảnh, nhờ nó. Một người bạn cũ của ông, từ hồi chiến tranh, lúc đó là Lãnh sự  tại Hà Nội, nơi một cuộc chiến tranh khác đang tiến diễn và hầu như hoàn toàn bị bỏ quên bởi báo chí Anh. Do đó, sau Malaya, ông bèn nháng qua Việt Nam  thăm bạn, chẳng hề nghĩ, vài năm sau, sẽ trải qua tất cả những mùa đông của ông ở đây.
 "Tôi nhận thấy, Malaya 'đần' như một người đàn bà đẹp đôi khi 'độn'. Người ở đó thường nói, 'Bạn phải thăm xứ xở này vào thời bình', và tôi thật tình muốn vặc lại, 'Nhưng tớ chỉ quan tâm tới cái xứ sở đần độn này, khi có máu'. Không có máu, nó trơ ra với vài câu lạc bộ Anh, với một dúm xì căng đan nho nhỏ, nằm tênh hênh chờ một tay Maugham nào đó mần báo cáo về chúng."
"Nhưng Đông Dương, khác hẳn. Ở đó, tôi nuốt trọn bùa yêu, ngải lú, tôi cụng ly rượu tình với mấy đám sĩ quan Lực Lượng Lê Dương, mắt tay nào cũng sáng lên, khi vừa nghe nhắc đến hai tiếng Sài Gòn, hay Hà Nội."
Và bùa yêu ép phê liền tù tì, tôi muốn nói, giáng cú sét đánh đầu tiên của nó, qua những cô gái mảnh khảnh, thanh lịch, trong những chiếc quần lụa trắng, qua cái dáng chiều mầu thiếc xà xuống cánh đồng lúa trải dài ra mãi, đây đó là mấy chú trâu nước nặng nề trong cái dáng đi lảo đảo hai bên mông vốn có tự thời nguyên thuỷ của loài vật này, hay là qua mấy tiệm bán nước thơm của người Tây ở đường Catinat, hay trong những sòng bài của người Tầu ở Chợ Lớn, nhưng trên hết, là qua cái cảm giác bi bi hài hài,  trớ trêu làm sao, và cũng rất ư là phấn chấn hồ hởi mà một dấu báo của hiểm nguy mang đến cho du khách với cái vé khứ hồi thủ sẵn ở trong túi: những tiệm ăn bao quanh bằng những hàng dây kẽm gai nhằm chống lại lựu đạn, những vọng gác cao lênh khênh dọc theo những con lộ nơi đồng bằng Nam Bộ với những lời cảnh báo thật là kỳ kỳ [bằng tiếng Tây, lẽ dĩ nhiên]: "Nếu bạn bị tấn công, và bị bắt giữ trên đường đi, hãy báo liền lập tức cho viên sếp đồn quan trọng đầu tiên".
Dịp đó, tôi ở hai tuần, và tranh thủ tối đa, tới giây phút cuối cùng, cái giây phút không thể tha thứ , "the unforgiving minute". Hà Nội cách Sài Gòn bằng London xa Rome, nhưng ngoài chuyện ăn ngủ... ở cả hai thành phố, tôi còn ban cho mình những chuyến tham quan nơi đồng bằng Nam Bộ, tới những giáo phái lạ lùng như Cao Đài mà những ông thánh của nó bao gồm Victor Hugo, Christ, Phật, và Tôn Dật Tiên.

Ways of escape

Theo GCC, VNCH là chế độ đẹp nhất mà xứ Mít có, và sẽ chẳng bao giờ có nữa. Sở dĩ như thế, là vì cái nền của nó là 1 miền đất thiên đàng. Con người hiền hoà, thiên nhiên hai mùa mưa nắng, đói khổ, lạnh quá, nóng quá không hề biết tới, lại được thằng Tây coi như ngang hàng với nó…  Một khi Bắc Kít ăn cướp, là xong.









My Old Saigon



*

Thảo Cầm Viên Sgn 1966
*

Thảo Trần & Hoàng Dược Thảo @ Tara, Fall, 2003

*

@ Atlanta, Fall 2003

7.4.2010

Ấp Tara ở đâu xa? Nó ở đây:

Chỉ có ngoại là nhất định không chịu đi, cậu ba phải dựng một cái chòi sát bên căn nhà đổ nát cho ngoại ở. Gia đình ngoại tôi có sáu người con nhưng cuối cùng tan nát, mỗi người mỗi nơi, kẻ theo quốc gia, người theo cộng sản... chỉ còn mình ngoại, già nua, cô độc, thui thủi trong căn nhà đổ nát.
Đến con đường dẫn về nhà ngoại, tôi muốn khóc. Con đường mòn vừa lối trâu đi, hai bên có hai hàng su đũa, ngày xưa tôi vẫn thường được cậu tư dẫn đi thả diều, hoặc hai cậu cháu lang thang khi nắng chiều đã nhạt. Con đường tiêu điều, hàng chục thứ dây leo chằng chịt, quấn quít trên cành cây hai bên đường, tôi chợt thấy trong đám dây leo đó có những sợi mầu vàng. Đây là loại dây leo không rễ, bám vào cây nào thì cây đó sẽ khô héo dần rồi chết. Người ta gọi nó là dây tơ hồng.
Tôi thẫn thờ bước vào nhà ngoại, lặng ngắt đến rợn người. Bước ra sau vườn, mấy gốc dừa đã lão gần hết, ngọn còn cao vút trơ trọi, ngọn bị bom chặt gãy vắt lên gốc. Liếp sầu riêng của ngoại cũng chết gần hết sau trận lụt năm ngoái. Chỉ còn mấy cây ổi sống dai, xanh um, trái chín vàng ối rụng đầy trên cỏ. Thân ổi già, mốc. Ngày xưa tôi và dì út thay phiên nhau hành nó, không ngày nào mà hai dì cháu không trèo cây, hay lấy gậy chọc trái. Bây giờ, trái chín đầy cành, rơi đầy gốc... Tôi chợt nghe tiếng chim, lạc lõng, hốt hoảng, không còn những âm thanh ríu rít như ngày xưa, hay là nó cũng như tôi, đang lần mò trở về gặp lại vườn cũ. Tôi ngồi phịch xuống cỏ, như thấm mệt, cho tới khi nghe tiếng ngoại đánh thức...

… Và Gấu có còn muốn trở về với nó nữa không?

Uyên đã thực sự rời bỏ dòng sông để ra biển cả, không hề hiểu được một điều: biển cả, bởi vì mênh mông, cho nên thật khó mà nhận ra con đường ngày ra đi, hay tìm thấy được, con đường trở về...

Kính GNV, tôi rất thích truyện ngắn của Thảo Trần.
Giọng kể của bà thanh thản mà gây buồn da diết, đúng là viết mà như không.
Đoạn "Tara" mà tôi mới trích, hay hơn cô Tư đó, vì nó rất tự nhiên.
Chúc mừng bà. Xin cảm ơn đã cho tôi được đọc.
Kính,
H 

Đa tạ
TT/GNV

Thần Chết và Gái Già

Man has here two and a half minutes – one to smile, one to sigh, and half a one to love; for in the midst of this minute he dies.
Đời người, dài như thế, tóm gọn, chỉ có hai phút rưỡi. Một, để cười, một, để thở dài 1 phát, và nửa phút để yêu, và chính là trong “nửa” chưa tới "một" đó, ngỏm.
-Jean Paul Richter, 1795

Câu trên, tặng Gấu Cái thì tuyệt.

Kèm giai thoại sau đây.

Maiden, tra từ điển có nghĩa trinh nữ, và còn có nghĩa gái già, “hoa xuân chưa [từng] gặp bướm trần gian”!
Ui chao, không hiểu đầu óc ra sao, hay là càng già càng trở nên bịnh hoạn, nhìn cái hình, là nhớ những lần hụt ăn, để xổng 1 con mồi nào đó!
Hồi Gấu Cái đẻ thằng con trai đầu, Bà Nội của Ẻn nghe tin, bèn từ Cai Lậy lên, mang theo 1 cô gái quê cực xinh, Bé Năm, để lo cho thằng bé.
Gấu Cái, chắc là sợ quá, bèn ra lệnh tống cổ con bé về Cai Lậy trở lại. “Ẻn” không biết tính Gấu, không hề bao giờ làm cái vụ đó, mà chỉ thích lên xóm, khi cần. Nghĩa là ăn bánh trả tiền.
Nhưng thương hại con bé, thế là đề nghị Bà Trẻ đem về nhà, trên Phú Nhuận.
Đúng là trao trứng cho ác, là vì ông con của Bà, tức ông cậu của Gấu, Cậu Hồng, chớp liền. Cậu làm thịt con bé. Bà Trẻ Gấu biết, bèn chờ cho tới khi biết, con bé không có thai, Bả cho nó mớ tiền trở về quê.
Gấu nghe chuyện này, khi về già, cách đây chừng vài năm, qua Gấu Cái, khi Bả nghe Gấu kể chuyện về 1 em đề nghị bỏ Gấu Cái, và để bù lại, em cho Gấu hưởng mùi trinh nữ!
Bả nói, mày bảnh [ngu] thật, gái còn nguyên là chê!
Gấu bực quá, bèn phản biện, chỉ có mỗi một lần không chịu trả tiền, thì mang cả cuộc đời ra, thế!

Hà, hà!


*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/26538019163/
*


My Old Saigon

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/
 
*

Bảo vệ Đàng Trong
Giải Phóng Đàng Ngoài





*

manhhai
SAIGON 1966 - by Mikey Walters - Tiệm giầy Trần Rắc và Hà Nội trên phố giầy Lê Thánh Tôn

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/
Sau 1975, thằng con trai lớn, thấy Bố thiếu thuốc, bèn kêu bạn học tới nhà, cho Bố dậy tiếng Tây. Trong có 1 đứa, con ông chủ tiệm giầy, trên.
Không nhớ tiệm nào.
Nghe nói, cái hầm từ Dinh ông Diệm, ăn ra tới khu mấy tiệm giầy. Hai ông chui lên, chạy vô Nhà Thờ Cha Tam, Chợ Lớn, gửi e mail cho Big Minh, xin hàng.
Người cho xe tăng vô rước. Trên đường về, Người cho cận vệ đòm cả hai, lấy 40 ngàn đô chia nhau xài chơi.
*

*

Bảo vệ Đàng Trong
Giải Phóng Đàng Ngoài





http://www.tanvien.net/Day_Notes/Gau_Saigon_6.html

*

Hình lấy trên net. Tân Định. Phía bên trái, là đường Trần Quang Khải. Ngay đầu đường, có nhà bảo sanh Trương Phương (?), mấy đứa nhỏ con vợ chồng Gấu đều sinh tại đây. Kế nhà bảo sanh vài căn, là nhà ông chú, Chú Th, bạn học của ông già. Gấu có nhắc tới ông chú này, trong đi tìm một cái tên cho 1 cuộc chiến.

Cầu Kiệu, Phú Nhuận ở phía sau. Phía trước, đi mãi tới Bến Tầu Sài Gòn. TOBIA là nhà hòm.

Tên của cuộc chiến
Từ văn phòng hãng thông tấn UPI, 19 Ngô Đức Kế, nhẩy mấy bước là tới khách sạn Majestic. Một bữa xuống sở, gặp nhiếp ảnh viên người Nhật, Sawada Kyoichi. Tôi bảo anh, tuần trước mới cưới vợ. Anh tròn xoe mắt, nói sao không cho biết. Đám cưới mãi tít Cai Lậy, "many VC there!" Anh bật cười, kéo tôi băng qua đường, lên terrace khách sạn, làm một chầu ăn sáng.

Quán Chùa (La Pagode) là một địa điểm quen thuộc của giới văn nghệ sĩ Sài Gòn trước đây. Theo các miêu tả thời đó thì đây là nơi chủ yếu có mặt những người thuộc một "thế hệ mới" trong văn chương Sài Gòn.
Trong lời nói đầu cho Đêm nghe tiếng đại bác của Nhã Ca (bản Nam Cường, 68), Nguyễn Mạnh Côn viết như sau:

Read more »

Cái sự kiện Gấu hay ngồi ở Quán Chùa, và đám bạn cũng kéo nhau ra đó, hoàn toàn là do "ngẫu nhiên, tình cờ":
Sở làm của Gấu ở kế đó!

Gấu làm cho UPI, trụ sở số 19 Ngô Đức Kế, con đường nhỏ phía cuối đường Tự Do, một đầu đâm ra Chợ Cũ, một ra bùng binh bờ sông, có bức tượng Trần Hưng Đạo, đưa tay chỉ ra sông, ra biển. Sáng sớm, Gấu phải chạy xuống Sở, coi có hình radio photo cho cữ 8 giờ sáng, đi Tokyo. Thường là không, vì có gì, đã chuyển cữ chiều hôm trước rồi.
Khi không có hình, Gấu bèn ghé Quán Chùa.

Tuy nhiên, cái sự kiện hay ngồi Quán Chùa, thì bị hơn 1 ông Nguyễn Mạnh Côn chửi rồi. Trước nhất, là đám nằm vùng, trong có đấng Lữ Phương. Ông này dùng từ “viễn mơ” để chửi đám Gấu. Không chỉ hay ngồi Quán Chùa, đếch biết đến nỗi quê hương bị Mẽo dầy xéo, vân vân và vân vân, mà còn thờ phụng thứ văn chương hiện sinh, ăn phải cứt mũi lõ, bày đặt tiểu thuyết mới này nọ!
Rồi tới đám Ngụy cầm súng, thực sự tham chiến!

Rồi tới PCT!

Nhiều lắm. Duyên do chỉ là do Gấu Cà Chớn đầu têu!

Gấu đã viết về cái cảnh này rồi:

Đêm, vẫn đêm đêm, như hồn ma cố tìm cách nhập xác, như tên trộm muốn đánh cắp thời gian đã mất, mi một mình trở lại Sài-gòn, quán Cái Chùa. Những buổi sáng ghé 19 Ngô Đức Kế, nếu không có Radiophoto cần chuyển, thay vì như người ta trở về nhà chở vợ đi ăn sáng rồi đưa tới sở làm, mi chạy xe dọc đường Tự Do, ngó con phố bắt đầu một ngày rồi ghé quán Cái Chùa làm người khách thứ nhất, chẳng cần ra dấu, người bồi bàn tự động mang tới ly cà phê sữa, chiếc bánh croissant, và mi ngồi trầm ngâm tưởng tượng cô bạn chắc giờ nầy đang ngó xuống trang sách, cuốn tập tại giảng đường Văn Khoa khi đó đã chuyển về đường Cường Để, cũng gần nơi làm việc, tự nhủ thầm buổi trưa có nên giả đò ghé qua, tuy vẫn ghi danh chứng chỉ Triết Học Tây Phương nhưng gặp ông thầy quá hắc ám đành chẳng bao giờ tới Đại Học, nếu có chăng thì cũng chỉ lảng vảng ở khu chứng chỉ Việt Hán. Rồi lũ bạn rảnh rỗi cũng dần dần tới đủ... Lại vẫn những lời châm chọc, khích bác lẫn nhau, đó cũng là một cách che giấu nỗi sợ, nếu đủ tay thì lại kéo tới nhà Nguyễn Đình Toàn làm canh xì.

Những buổi sáng, nếu có Radiophoto, khi xong việc, hoặc ở lại sở phụ giúp một đồng nghiệp làm ca sáng, chờ tới trưa coi UPI có hình cần chuyển, hoặc theo ông Hưng, đồng nghiệp làm cho hãng AP tới văn phòng hãng này, ở tầng lầu phía bên trên passage Eden, nhìn bức hình Huỳnh Thành Mỹ phóng lớn treo trên tường, uống ly cà phê kiểu Mỹ, nói dăm ba câu tiếng Tây với Horst Fass, trưởng phòng hình ảnh, rồi cùng ông Hưng đi kiếm mấy cuốn truyện "série noire" của một tay bán sách dạo ở một con hẻm chật cứng giữa hai bức tường gần bên tiệm thuốc tây trên đường Tự Do. Trường hợp không có Radiophoto, thường ngồi trơ cu lơ một mình trong lúc chờ bạn bè tại một bàn tại góc quán Cái Chùa, mơ màng tự hỏi không biết sáng nay cô bạn có giờ học tại Văn Khoa hay không, mơ màng tưởng tượng chiến tranh rồi sẽ qua đi, cô bạn rồi sẽ gặp một người chắc chắn hơn hẳn mi: Một người hoặc không nợ nần gì cuộc chiến nên không bị nó hành hạ đến trở thành khật khùng, hoặc thừa thông minh, thừa khôn ngoan để cùng cô thoát ra khỏi, cho dù người đó có yêu thương cô hay không thì mọi chuyện cũng chẳng liên can chi tới mi.

Hoặc ba hoa trò chuyện chán chê với đám bạn bè cho tới khi không còn kiếm ra một câu nói thật độc địa, thật cay đắng về nhau, về một cuốn sách vừa được xuất bản, một bài thơ, một truyện ngắn vừa được đăng báo, tựu chung cũng chỉ để quên đi một chốc một lát, hoặc may lắm một nửa buổi không nhớ tới cô bạn. Rồi cũng tàn câu chuyện, đám bè bạn từng đứa bỏ ra về. Huỳnh Phan Anh có thể đã đến giờ lên lớp, có thể bực mình vì thằng bạn Bắc Kỳ đổi tên cuốn truyện, Thất Lạc thành Thật Lạt, nhại cách nói của dân miền Nam. Còn Nguyễn Xuân Hoàng có lần bỏ quán Cái Chùa đến cả tuần lễ, chỉ vì cũng vẫn thằng bạn khốn nạn bầy đặt viết bài phê bình, giới thiệu cuốn sách mới ra lò của anh, Sinh Nhật, bị đổi thành Sinh Nhạt, và bài phê bình mang tên Đi Tìm Một Chiếc Mũ Đã Mất, nhại theo Proust. Bao nhiêu năm trời nhớ lại mới thấy càng thù ghét cái phần thâm căn cố đế, cái bản chất thâm độc nơi đáy sâu thân thể, bao nhiêu năm tháng, mưa gió, khí hậu, con người, vùng đất hiền hòa không sao gột rửa nổi. Ba mươi năm sau mới thấy nhớ, thấy thương bạn bè, đứa còn đứa mất, chẳng đứa nào được may mắn với cõi sống, cõi viết. Nguyễn Đình Toàn ở Việt Nam, nghe nói mắt cũng đã mờ. Huỳnh Phan Anh vợ con vượt biển không được may mắn. Còn Nguyễn Xuân Hoàng bây giờ lại ôm lấy tờ Văn, chẳng biết có nên cơm cháo gì hay không...
Cõi khác

Ngồi Quán Chùa, gọi 1 ly cà phê, 1 cái bánh croissant, rẻ hơn nhiều, so với mọi thứ ăn sáng khác, ở những quán khác. Và do Gấu cày hai jobs, thường là Gấu trả tiền, thời đó chưa có cái trò “kẻ nào ăn, kẻ đó trả”, theo kiểu Mẽo. Chẳng thế mà có 1 anh bạn, thuộc lớp đàn em, cũng lính tráng, sĩ quan, bây giờ, khi gặp lại ở Mẽo, vẫn còn nhắc, ra Quán Chùa, thấy anh ngồi đó, là "yên chí lớn" rồi!

Khi nào thèm bún ốc, thèm phở, thèm bánh cuốn Thanh Trì, thì Gấu tạt qua quán khác, xong, cũng lại về Quán Chùa uống cà phê.

Sau này, ra hải ngoại, Gấu vẫn tiếc, tới AP hoài, mà chẳng thèm ngó dung nhan Cô T, là vậy. Giả như quen biết từ hồi đó, biết đâu số phận lại khác đi, Cô T, có ông chồng tử trận, Gấu có thằng em, chẳng thua, nhưng, biết đâu nhờ vậy, Cô không quen cái băng Cờ Lăng, cũng 1 thứ sâu bọ  - ma cà rồng, quỉ, kên kên...  đúng hơn - sống bằng xác chết của ba triệu người, bám vào chủ nghĩa “Chống Cộng ra tiền”, biết đâu Cô T. làm được 1 bài thơ "Việt Nam" như bà Ba Lan, Nobel văn chương!  

Hà, hà!

Thê thảm nhất, là lần ghé Quận Cam, cùng lúc Cô T cũng từ.... Đồng Tháp xuống, Gấu bèn xin gặp, vừa uống cà phê, vừa ngắm nhan sắc, cô nói, anh tới chỗ… bữa nay ra mắt sách của băng Cờ Lăng. Ui chao, Gấu có bao giờ tới những nơi chốn như thế đâu.
Thế là lại hụt gặp!

[Khúc này viết để gửi tri kỷ, là độc giả TV, Mr. NT. Tks again. NQT]

Note: Có 1 quán, một cái xe đẩy, đúng hơn, bán bún ốc, tuyệt cú mèo, ở ngay… bên dưới tòa soạn AP, bên trong Passage Eden. Bà chủ xe bún ốc, có lần cho Gấu biết, để có ốc bán hàng ngày, gia đình quây cót, nuôi trong nhà, không cần phải đi chợ.

Ngồi ăn, nhìn ra, là thấy Rạp REX.
Gấu ăn bún ốc, xong, là trở lại Quán Chùa, tiếp bạn quí!

Note: Hai bài viết, đang Top Ten, theo server, là cũng về Xề Gòn, bạn bè ngày nào:

Tưởng Niệm Bạn Duật

*  

[Trong hình, Bạn Duật đứng hàng thứ nhì, đeo kính, đi giầy, tính từ phía trái]

Ba Trăm Năm Sau Có Ai Khóc Gấu Cà Chớn

Lại có ông, cứ mong được người đời phỏng vấn, để giơ hai tay lên trời, ngửa cổ than: đây là nghiệp của tôi. Ông khác thì nói: tôi mà không viết thì ngứa không chịu được. Ôi ngứa thì gãi, nghiệp thì đi cúng giải oan, đi chùa bố thí cho hết nghiệp. Đừng để ba trăm năm sau, thiên hạ khóc cho cả… đất nước mình!

Gấu bị Thầy Kuốc thù, có thể là do đề nghị, nếu có ngứa, thì gãi, hoặc đi gặp Bác Sĩ, vì có khi, do di chứng của giang mai.

Đừng viết!

Có lần, được, chắc là đàn em “mồi”, hỏi, tại sao viết, Thầy buông độc 1 tiếng:
Ngứa!

Kẹt 1 cái, cả 1 đám đàn em sau đó, nhao nhao lập lại sư phụ, do ngứa mà viết!
*  

hình manhhai
La Cigale. Con Ve Sầu.

Chủ là 1 anh Tẩy. Có cậu con trai, chiều chiều hai cha con đi dạo, Gấu có gặp đôi lần..... Bạn Chất hay ngồi đây lắm, khi có "viện trợ Mỹ" - khi bà Út, phu nhân đại tá Út, tỉnh trưởng Cà Mau về Sài Gòn chơi. Bà là em gái bà cụ Chất. Thường là anh kéo theo GCC. Cả hai, vừa ăn vừa nhìn thiên hạ nhảy đầm.
Gấu, những đêm trực - Đài Liên Lạc VTD, đường Phan Đình Phùng cũng gần đó, thỉnh thoảng cũng mò ra đây, khi quá nhớ cô bạn… Quán cà phê Duyên Anh cũng đâu đó…
Ui chao cả 1 trời kỷ niệm.

Văn Cảnh. Tới có 1 lần. Đi với Gấu Cái.
Đúng ra là bị Gấu Cái “cho vô xiệc”.
Biết chồng mình nhớ cô bạn phù dâu ngày nào, và cũng thèm nghe nhạc thính phòng, bèn phịa, nó hẹn vợ chồng mình ở Văn Cảnh, tối nay....!
Dã man thật!

*

https://www.flickr.com/photos/13476480@N07/26198790884/

http://www.tanvien.net/sangtac/sa05_coi_khac.html
Khi đã gần trưa, gã chuyên viên trẻ bèn ghé hãng, không biết làm gì xoay qua đổ xí ngầu với Tư Râu, người chuyên mang hình lên Đài để chuyển đi. Rồi cuộc chiến ăn sâu tới tận xương tận tuỷ Miền Nam. Có những lần Tư Râu phải chạy lên chạy xuống hàng chục bận, từ 19 Ngô Đức Kế - con phố nhỏ gần bờ sông, đâm ra Công Trường Mê Linh, có tượng Đức Trần Hưng Đạo tay chỉ hướng sông hướng biển khuyên con cháu sau này lấy "nước" mà dựng "đất", do vậy mà có dân tộc "Boat People"- tới Đài Liên Lạc Vô Tuyến Điện Thoại Quốc Tế, số 7 Phan Đình Phùng. Mỗi bận như vậy, có khi chỉ để mang một tấm hình vừa mới rửa xong, từng tấm một vì không thể chờ đợi, những tấm kia còn đang trong phòng tối, hoặc còn tươi mùi thịt sống, còn khét mùi bom đạn đang được cấp tốc từ chiến trường gửi về. Một lần trong khi chạy xe, anh may mắn chụp được hình, đúng ra là tử thi viên Bộ Trưởng Giáo Dục Lê Minh Trí, bị hai tay đi xe gắn máy thả một trái lựu đạn vô xe trên đường Nguyễn Du. 
Note: Gấu lầm tên vị bộ trưởng với 1 tay nào khác.
Cũng bị VC làm thịt như vầy.
Cứ có ông nào OK, là VC làm thịt, để sau này nhường chỗ cho toàn 1 lũ bần cố nông, chăn trâu, học lớp 1, hay y tá dạo.
Nguyễn Chí Khả, anh Nguyễn Chí Kham, đọc truyện, sửa giùm

Bạn thử nhìn lũ Trùm VC hiện nay, coi, có tên nào có tí chữ hiện lên mặt không?










Quán Cái Chùa or Factory Bistro @ San Diego
by Sad Seagull
*

Bỗng nhớ đến Bao Lơn, và những buổi sáng chỉ có hai anh em, là Ông Số 1, “Đông Phương Bất Bại” – nick nhà thơ kẹo mứt ban cho ông, và thằng em, tên “sa đích văn nghệ” –cũng NS ban cho - ở Quán Chùa, Xề Gòn.
Ông phán, Kịch mới đứng đầu cõi giang hồ gió tanh mưa máu.
Và “Bao Lơn”, và 1 trong những đỉnh của nó.

Bi giờ, đọc lại, thì mới hiểu, tại sao TTT mê Le Balcon:
Nó là/ làm nhớ đến, cái không khí bị vây hãm của Xề Gòn, hồi đó.

Trong Bao Lơn, cũng có 1 ông HPNT, sát thủ số 1 của Mậu Thân Huế ngày nào.
"Rotten with genius", thối rữa với thiên tài. Céline phán, về “Thánh Jean Genet" [chữ của Sartre]

*

Nguyên Mẫu

Nguyên mẫu là một mục của tờ văn học Pháp, Le Magazine Littéraire. Số Tháng Giêng 2009, có một bài viết về cặp Don Quichotte & Pancho Panca, thật tuyệt, của Benoit Duteurtre. Tin Văn scan để hy vọng lèm bèm về nó, khi nào hưỡn hưỡn, rảnh rảnh.
Thú nhất, là tác giả tìm ra sự liên hệ giữa cặp Don & Pancho với những cặp, thí dụ, hai nhân vật trong Của Chuột và Người, và, từ Của Chuột và Người, móc vào cơn suy thoái kinh tế hiện đại, rồi móc vào cơn suy thoái tâm linh qua hai nhân vật trong Trong khi chờ Godot của Beckett. Tuyệt!
Nói gần nói xa, chẳng qua nói thẳng: Đây cũng chính là cách viết Tạp Ghi của Gấu!
Cái nọ xọ cái kia, chẳng biết đường nào mà lần! [Gấu Cái ghét thậm tệ, chửi, chẳng khi nào đọc được trọn bài viết của mi!]. Một ông phê bình gia hải ngoại cho rằng, cách viết của Gấu là từ tuyệt chiêu Lăng Ba Vi Bộ mà ra!
Nhưng, Lăng Ba Vi Bộ là một “diệu pháp” để tránh đòn. Đoàn Dự chẳng muốn đánh nhau với ai, học được phép này, thú quá, vậy là khỏi lo thằng nào đánh mình!
Còn mi?
Thì cũng nói thẳng: Để đánh người! NQT
*
Bác gái nói đúng đó – bác chịu khó viết bài có nhập đề-thân bài-kết luận cho bà con dễ đọc với.

Phúc đáp: Tks. Nhưng Tin Văn bây giờ hết còn có thể viết một bài riêng rẽ ra như vậy được nữa rồi. Tự nó cuốn lấy nó, chằng chịt như mạng nhện, Gấu này cũng chịu thua. Chỉ có cách là từ bỏ nó. Terminate nó! Nhưng làm sao terminate? Bài viết nào thì cũng như một phần tử trong một bản đại hoà tấu diệt trừ Cái Ác Bắc Kít, trong khi chưa có một Newton xuất hiện.
Nhưng nhờ Gấu Cái không đọc mà Gấu tha hồ viết!
Tks again. NQT

Đọc ở đâu ?

Trên tờ TLS, Robert Irwin điểm cuốn “Đọc ‘Lolita’ ở Teheran”, của Azar Nafisi, một câu chuyện về tình yêu, về những cuốn sách và về cách mạng, đã đưa ra một nhận xét thú vị. Theo ông, những nhà phê bình văn học chú ý ai đọc sách, đọc sách gì, nhưng lại ít chú ý đến nơi chốn mà những cuốn sách được đọc.

Nhìn lại một đời đọc, nơi đọc, hoặc chỉ thấy mà chưa có hân hạnh đọc, lần đầu tiên trong đời, quả là ghê gớm thật. Mà có khi còn liên quan đến cái gọi là cơ may, vận mệnh của một đời văn, đời người.
Một cách nào đó, có thể nói, Mai Thảo đọc truyện ngắn đầu tay của Dương Nghiễm Mậu, Cũng Đành, từ sọt rác tòa soạn báo Văn, tại đường Phạm Ngũ Lão Sài Gòn, khi Trần Phong Giao làm tổng thư ký, như ông kể lại trong một bài viết về họ Dương. Bởi vì ông đã lôi nó từ đó ra và đem lên Sáng Tạo. (1)

Nguyên Ngọc đọc Nguyễn Huy Thiệp từ trong đống bụi của tờ Văn Nghệ, như ông kể lại với Nguyễn Xuân Hoàng trên tờ Văn số tháng 6 & 7, 2003.
Như thể, trong khi chờ đợi người đọc, chúng - những cuốn sách – có khi phải rúc sâu vào lớp bụi, nơm nớp sợ, một thằng cha cà chớn, một con mắt phàm phu tục tử nhìn thấy!
Giả sử như chẳng gặp được một Nguyên Ngọc, thì đành biến thành bụi...

Tôi, đọc Bếp Lửa của Thanh Tâm Tuyền ngay trên hè đường Sài Gòn, khi cuốn sách được đem bán xôn. Sau này, tôi vẫn cám ơn ông Nguyễn Đình Vượng, người xuất bản, đã làm một hành động vô cùng ngoạn mục, là cho Bếp Lửa biến thành bụi đường, để rồi tái sinh, như truyền thuyết về một loài phượng hoàng.
Giả sử như ông không làm như vậy, một thằng học sinh nghèo như tôi, sức mấy mà có tiền, hoặc dám bỏ tiền ra mua, một cuốn Bếp Lửa, nằm trên giá sách?
Tay nghệ sĩ chơi nhạc, và soạn nhạc nổi tiếng Yanni, kể lại, vào năm 9 tuổi, ông bố đem cầm cố căn nhà của gia đình, lấy tiền mua cây đàn dương cầm cho thằng con con nít. Sau này ông con kể lại, ông không phục ai trên đời bằng phục chính ông bố của mình! Bởi vì, theo ông, mua cây đàn chậm hơn một tí là... hỏng! Ông bố biết, phải có cây đàn, và phải có ngay lập tức, không là cái thiên tài ẩn náu ở trong thằng con nít, sẽ bỏ đi ngao du, bởi vì nó không thể đợi đuợc!
Tôi cứ tuởng tượng ra một ông Nguyễn Đình Vượng, một buổi sáng đẹp trời tại Sài Gòn, bê chồng sách cũ, bán không được, là những cuốn Bếp Lửa, cho xuống lề đường, để nó gặp được những độc giả... đích thực của nó, thí dụ như... tui, chẳng hạn!
Bởi vì hành động bệ những cuốn Bếp Lửa mà tôi còn nhớ rõ, bìa vàng vàng đó, ra lề đường, đối thằng con nít nhà nghèo là tôi đó, nó giống như hành động cầm cố nhà mua cây đàn. Có chút khác, là ông Vượng làm sao biết có một thằng con nít, đúng vào thời điểm đó, cần đọc... cọp, cuốn Bếp Lửa?
Ôi chao, khi đã kiếm ra đồng tiền, cày hai jobs, một cho nhà nước, một cho báo Mẽo, thằng con nít ngày xưa ‘đăng ký’ mua  báo Tây dài hạn [hồi đó gọi là ‘abonner’, thay vì ‘subscribe’], nhưng làm sao quên được cái thú đọc báo cọp, đọc sách cọp, ngay ở vỉa hè?
Thanh Tâm Tuyền đọc Đêm Giã Từ Hà Nội, cho cả băng bằng hữu Sáng Tạo nghe, và sau khi đăng, mời Mai Thảo đến tòa soạn, cả hai kéo nhau đi uống "cà phe". Mai Thảo tâm sự, nếu anh mà không lôi nó ra đọc, rồi đăng, tôi đã kiếm nghề buôn, thay vì viết, giữa những chuyến ngồi ngất ngưởng trên xe xích lô, từ tòa soạn báo này tới báo khác, tại Sài Gòn.
Theo tôi, Thanh Tâm Tuyền  phải đợi tới khi Mai Thảo mất mới cho đăng những chi tiết trên, không phải là để đính chính một vài điều về nhóm Sáng Tạo, thí dụ như “Ai là người cầm đầu nhóm, ai là người khám phá ra Mai Thảo”... nhưng là để cho thấy, cái gọi là nghiệp văn của Mai Thảo, sẽ biến thành nghiệp buôn, nếu không có một độc giả là Thanh Tâm Tuyền.
Và khi Thanh Tâm Tuyền cho rằng Mai Thảo “đã trốn thơ cho tới khi không thể trốn được nữa”, thì chúng ta, những độc giả của cả hai, sẽ tự hỏi, phải chăng, thi sĩ cho rằng, giả sử như Sáng Tạo không đăng truyện ngắn_tùy bút_ thơ Đêm Giã Từ Hà Nội,  biết đâu đấy, Mai Thảo sẽ “bằng lòng” làm nhà thơ, thay vì... “bằng lòng làm nhà văn” [chữ của Thanh Tâm Tuyền, trong bài viết về Mai Thảo khi ông mất, trên tạp chí Thơ], tác giả của những cuốn tiểu thuyết đăng báo, viết giữa những chuyến xe xích lô ngất ngưởng trên đường phố Sài Gòn....
còn tiếp
(1): Mai Thảo, trong Chân Dung Nhà Văn, không nói rõ tên tờ báo, nơi ông nhặt được bản thảo truyện ngắn của DNM. Không phải truyện Cũng Đành, mà là Rượu Chưa Đủ.
Chắc chắn không phải báo Văn, vì khi ST còn sống, chưa có Văn. Báo Văn số 1, số ra mắt, là số Tết, Xuân 1964, theo NCK. Cám ơn bạn đã nhắc nhở về sai sót trên.
NQT
*
Bác gái nói đúng đó – bác chịu khó viết bài có nhập đề-thân bài-kết luận cho bà con dễ đọc với.
Tks. NQT
Gấu có mấy bài tủ, đúng thứ như trên đây yêu cầu, vẫn chỉ để dành riêng cho mình, không dám viết ra, chỉ sợ viết ra là ... mất.
Viết, một cách nào đó, là... chết.
Gấu đã từng mở ra, như trên, những dòng kỷ niệm về BHD, trong Lần Cuối Sài Gòn, khi, ở trại tị nạn, biết rõ một điều, mất cả hai, BHD và Sài Gòn.
Nhưng thôi, sắp đi rồi, sang bên kia gặp BHD, gặp Sài Gòn rồi, giữ làm quái gì nữa!






Những Ngày Ở Sài Gòn

 gau

Gấu đứng chống nạnh. Người ngồi quay lưng lại, là Trần Bảo Thạch, trưởng đài VTĐ thoại quốc tế, số 5 Phan Đình Phùng, Sài Gòn. 

*

Gấu & Phạm Năng Cẩn, lần gặp lại khi trở về Sài Gòn, 2001
Ông con PNC chụp, tại vườn nhà PNC, khu Thanh Ða.

 *

GGC, 1969.
Bức này có 1 bộ, hai cái.
Cái kia, Gấu đứng bên ngoài, chụp vô trong nhà, cô bạn, mặc cái áo ngắn tay.
Hắn sống bình thường, hắn tham dự chiến tranh cũng như bất cứ người nào cùng tuổi, cùng một thế hệ hắn, hắn sống, chết sợ hãi khổ sở như bất cứ một người nào, nhưng chỉ khi chiến tranh kết liễu, khi biến động mất đi vẻ sôi nổi bề mặt, lúc có mới có nhà văn. Bởi vậy nhà văn chỉ là một kẻ sống sót (Thanh Tâm Tuyền, Bếp Lửa). Và những tác phẩm lớn chỉ xuất hiện khi nỗi lo sợ tạm ngưng, một nhận định của Faulkner (Les grandes oeuvres renaitront quand la peur aura cessé).
Cho nên, nếu lịch sử có một chút ảnh hưởng, một chút liên quan tới văn chương, chính là nó làm thay đổi ngôn ngữ mà văn chương dùng để nói với nó. Tất cả đều đã được nói tới, kể từ khi có bóng dáng con người trên mặt đất, chúng ta đã sinh ra quá trễ trong một thế giới đã quá già, nhưng để tìm ra những ngôn ngữ mới mẻ, chúng ta sẽ chẳng bao giờ cảm thấy đã sinh ra quá muộn cả.
Vậy thì vấn đề là, luôn luôn chỉ là ngôn ngữ mà thôi. Và mỗi thời đại có một ngôn ngữ riêng của thời đại đó. Nguyễn Đình Toàn là nhà văn trẻ tuổi ở miền Nam hiện nay nên ngôn ngữ mà Toàn dùng để cấu tạo nên thế giới tiểu thuyết của Toàn đã mang nặng không khí hiện sinh với những phát giác đầy tính cách siêu hình về con người, nỗi cô đơn của những nhân vật trong Những kẻ đứng bên lề, Con Đường… nỗi cô đơn cộng với những thất vọng, những âu lo, những ám ảnh của sự chết, tính cách hàm hồ của hạnh phúc… đã bám chặt lấy những nhân vật của Toàn. Những ám ảnh của sự chết và những ám ảnh của dục tình được trộn lẫn vào nhau, “hình như ở trong tôi sẵn có một tiếng gọi thảm thiết nào đó luôn luôn vọng lên tôi không nghe rõ bao giờ nên không biết đó là lời kêu gì và mỗi lần như thế tôi có cảm tưởng vỡ bờ trong những vùng tối tăm của cơ thể và ùa đi khắp thân xác, trôi tôi đi rất xa, phát khóc được. Tôi chết trôi trong khi thân xác, trí tuệ trì trệ, bất động, tâm hồn mệt nhọc lặn lội trở về giữa những dòng nước xiết không hình ảnh”, một câu của một nhân vật trong truyện của Toàn giống như một lời gọi, đến từ một nơi sâu thẳm nào đó, tiếng gọi của tâm lý của những miền sâu, những nơi chốn chưa được ý thức con người rọi sáng, và có thể là tiếng gọi xuồng xã của dục tình, lời nói âu yếm của người tình, của Thần Chết, có thể như vậy.

NQT

Note: Nhớ, bài viết này là bài đầu tiên, sau mấy cái truyện ngắn đi trên Nghệ Thuật.
Viết dở, để trên giá sách, buổi sáng, Toàn tới nhà rủ ra Pagode uống cà phê. Trong lúc lo đánh răng, rửa mặt, anh tình cờ thấy nó, lôi xuống đọc, thú quá, bèn biểu cho đi liền.
Nói, còn nháp, chưa xong.
Nháp khỉ gì nữa!
Không thể ngờ được, ra hải ngoại, cuối đời, lại thấy nó, nhờ 1 vị ở trong nước, còn giữ đủ bộ Nghệ Thuật.

Tks.
NQT

Khen bạn nức nở, đến nỗi VL cũng bực, phán, mày viết cái gì thì cũng có cái tên mày ở cuối bài…

Ông anh thì cười hô hố, lần ngồi Pagode đọc bài thổi bạn quí NXH!
*

*

Ông anh nhà thơ ngồi Quán Chùa, đọc, bật cười, phán, mày viết về bạn mày thì như thế này, mà mày viết về NS thì như thế kia, làm sao chúng không chửi. Mày viết về bạn mày đúng như mày viết về NS, thì thành nhà phê bình được đấy.

Thư tín

Tôi rất thích đọc những tài liệu của báo Văn, và những bài phê bình đăng trước 75 của ông, như bài viết về Nguyễn Xuân Hoàng và Thanh Tâm Tuyền. Những tài liệu đặc sắc này đã giúp tôi kiếm đọc lại những tác phẩm của các nhà văn này. (Hiện tôi đang đọc Bếp Lửa của Thanh Tâm Tuyền và hy vọng sẽ có dịp chia sẻ với ông ở vị trí một người đọc tác phẩm khoảng 60 năm sau lần xuất bản đầu tiên).
Một lần nữa, cám ơn ông. Kính chúc ông mạnh khoẻ.

Trân trọng,

Cảnh đẹp VN
Giới Thiệu Sách, CD
Art2all
Việt Nam Xưa
Talawas
Guardian
Intel Life
Huế Mậu Thân
Cali Tháng Tám 2011
30. 4. 2013
Thơ JHV
Trang đặc biệt
Tưởng nhớ Thảo Trường
Tưởng nhớ Nguyễn Tôn Nhan
TTT 2011
TTT 2012

Tribute to PCL & VHNT
 Xử VC
Hình ảnh chiến tranh
Việt Nam của tờ Life
Vĩnh Biệt BHD
6 năm BHD ra đi

Blog TV

Trang NQT

art2all.net

&

Lô cốt trên đê làng
Thanh Trì, Sơn Tây

Tribute to NCT:
Vietnam's Solzhenitsyn
NQT vs DPQ