|
http://www.tanvien.net/Al/sgn_hn_1.html [H] HATRED. My life story is one
of the most astonishing I have ever come across. True, it lacks the clarity
of a morality tale, as in Joseph Brodsky's story: he was tossing manure with
a pitchfork on a state farm near Arkhangelsk, and then, just a few years
later, he collected all sorts of honors, including the Nobel Prize. It does
not lack similarities with the Polish fable about stupid Jas, however, because
it required a great deal of stupidity to act differently from my colleagues
in literary circles and to flee to the West, which was convinced of its
own decadence. The dangers of such a flight are described very well in these
lines from Hamlet, applied to the Cold War: ‘Tis dangerous when the baser
nature comes To be despised and triumphant
in the course of a single life, to wait for the time when it would become
apparent that my enemies who made up disgusting things about me had made
terrible fools of themselves. What interests me most in all of this is the
difference between our image of ourselves and our image in others' eyes. Obviously,
we improve upon ourselves, while our opponents seek to strike even imaginary
weak spots. I muse over my portrait that emerges from songs of hatred, in
verse and prose. A lucky guy. The sort for whom everything goes smoothly.
Incredibly crafty. Self-indulgent.
Loves money. Not an iota of patriotic feeling. Indifferent to the fatherland,
which he has traded in for a suitcase. Effete. An aesthete, who cares about
art, not people. Venal. Impolitic (he wrote The Captive Mind).
Immoral in his personal life (he exploits women). Contemptuous. Arrogant.
And so forth. This characterization was usually
supported with a list of my shameful deeds. What is most striking is that
it is the image of a strong, shrewd man, whereas I know my own weakness and
I am inclined to consider myself, rather, as a tangle of reflexes, a drunken
child in the fog. I would also be inclined to take the side of my enemies
when they track down my insolence as a nonconformist, because the polite
little lad and Boy Scout is still quite firmly inside me, and I really do
condemn the scandals I caused in school, and in each of my violations of
the social norms I detect an attraction to brawling and psychological imbalance.
My tendency toward splitting
hairs, and toward delectatio morosa, the label used by monks
for masochistic pleasures such as those they suffered by recalling all their
sins, argues against my alleged strength. It is not exactly pride, but as
for arrogance, it is well known that it usually masks timidity. I count it as great good fortune
that I never fell into the clutches of the political police. A talented interrogator
would immediately have guessed my general sense of guilt and, playing on
it, would have led me to confess, in a great act of contrition, whatever
crimes he named. So many similarly unfortunate people were broken in this
way, and I feel profoundly sorry for them. MILOSZ'S ABC'S (1)
Những kẻ dưới lúc nào cũng bị nguy hiểm khi bị đặt giữa các quyền lực đối đầu nhau. HAMLET Why, man, they did make love
to this employment. Tks K. NQT Hận
thù Câu chuyện đời tôi thì là một trong
những kỳ tuyệt nhất mà tôi đã từng kinh qua. Đúng như vậy. Nó thiếu tí sáng
sủa của chuyện đạo đức, răn đời, như của Joseph Brodsky: được nhà nước Đỏ
cho đi bốc phân tại một nông trường tập thể gần Arkhangelsk, vài năm sau
đó, ông lượm đủ thứ vinh quang, trong có giải Nobel văn chương. Tuy nhiên,
đúng là câu chuyện của anh chàng ngu ngốc Jas, trong chuyện dân gian Ba
Lan, bởi là vì, phải thật là khùng điên ba trợn, thì mới hành động khác
hẳn những đồng nghiệp của tôi, trong giới văn chương, và rồi còn bỏ chạy
quê hương qua Tây Phương suy tàn. Những nguy hiểm của chuyến đi của tôi
thì được miêu tả thật là tuyệt vời bằng những dòng sau đây, trong tuồng
Hâm Liệt, áp dụng vào Cuộc Chiến Lạnh: Cái vụ Bắc Kít làm thịt thằng em Nam Bộ, theo GNV, là nguyên nhân của “trọn tính người", theo tinh thần của bài viết sau đây (1). Nó hết còn là chuyện thù hận
quốc gia-cộng sản. Trang TV sở dĩ lải nhải hoài,
chỉ mỗi chuyện này, là vậy. Một người nhờ tôi lên 1 cái
danh sách, những sách nên đọc. Tôi đề nghị, nên đọc Nếu có phải
1 người của Primo Levi. Rồi thêm vô, Những Kẻ Thiện Tâm,
của Littell, rồi thêm vô, Đời và Số mệnh của Vassili
Grossman, Ba thằng lăng nhăng, của Tô Hoài, rồi thêm vô,
Đi tìm cái tôi của Nguyễn Khải… Tôi đề nghị ông bạn, đổi câu
hỏi sao cho có vẻ bớt tởm lợm đi 1 tí: Xã hội này có phải đã mất hết
ý thức về các giá trị làm người rồi không, mất hết ý thức về các giá trị
nhân đạo rồi không, mất hết ý thức về công lý, lẽ phải rồi không? Không,
tôi không tin là như vậy. Gấu thực sự tin, nó là như
vậy!
http://tanvien.net/Viet/5.html
(1)
"cái khay mỏng mảnh nhỏ chặt chồng chất những chứa đựng cồng kềnh" "những vấn đề quá lớn đặt ra một cách khái quát và giản lược" không hề biết tới "kỹ thuật xây dựng một truyện dài" (thế mà vẫn dám viết một truyện dài) "thiếu thuần thục", "sống và sượng" "Đây là một sáng tác nhiều nhiệt tình. Nhưng đây cũng là một tiểu thuyết chưa thành hình". Nhiệt tình trong sinh sản thì tạo ra những gì chưa thành hình. Người viết bài này quá giỏi, tôi [NL] nghĩ đó là Mai Thảo (ở Nghệ thuật, Mai Thảo là chủ nhiệm kiêm chủ bút, Thanh Nam là tổng thư ký). Giỏi ghê gớm, bởi vì nói từ cách đây hơn nửa thế kỷ mà giờ vẫn đúng. NL Theo GCC nhận xét của MT, rất đúng. Truyện (tiểu thuyết) của NTV chưa được gọi là tiểu thuyết, và đây là cảm giác của GCC, khi đọc cuốn đầu tay của anh. Nhưng cái câu khen MT, "Giỏi ghê gớm, bởi vì nói từ cách đây hơn nửa thế kỷ mà giờ vẫn đúng", thì lại không được, vì viết đã trật thì cứ mãi mãi trật, giống như đánh cờ, chưa sạch nước cản, vậy. Cái viết của NTV theo GCC, cái gì cũng sượng, đó là sự thực! NQT
TRANH THÁI TUẤN Bức "Chiếc mành mành" này được họa sĩ Thái Tuấn
(1918-2007) sáng tác năm 2001, sau đó, tặng nhà văn Võ Phiến (sinh năm 1925).
Năm 2007, có dịp sang California, tôi và Hoàng Ngọc-Tuấn được
Võ Phiến mời ở nhà ông bà mấy ngày. Ngày cuối, Võ Phiến gỡ bức tranh
đang treo trên tường để tặng lại tôi, bảo là "để làm kỷ niệm". Tôi
treo bức tranh ở phòng sách, mỗi lần nhìn, lại nhớ đến hai người: Thái
Tuấn và Võ Phiến, một người đã khuất, một người đã 90 tuổi và không còn
nhớ gì nhiều. Cái nhớ nào, do đó, cũng thoáng chút bùi ngùi. Note: GCC đọc, và thú thực,
không hiểu nổi tại làm sao VP lại đem tặng 1 bức tranh TT tặng ông,
cho 1 người khác? Bất giác lại nhớ đến Ngọc Dũng,
có vài bức tranh tặng bà cụ TTT; trong có bức - thường được gọi là
“mọi đen” giữa đám bạn bè của ông em nhà thơ. GCC không dám tưởng tượng
thầy K, vì một lý do nào đó, lại đem tặng bức tranh của TT cho 1 người
nào khác! 
Tranh Ngọc Dũng
Chất: Cậu có nhớ, lần cậu ngủ nhà tớ, vừa
ngủ dậy, cậu phán, hôm nay phải về nhà, coi nhà còn hay dọn đi đâu mất
rồi, lại mất công hỏi thăm hàng xóm? 
Tranh
Ngọc Dũng
Được đứng ké bức tranh, ở nhà bạn như thế này, thì cũng đủ sướng điên lên rồi, vậy mà - hỏi xin, để làm kỷ niệm - và cuốn bức "mành mành" mang về nhà! Bài viết này, đang Top của Top
Ten, qua Server. Về già, Gấu càng ngộ
ra, tất cả những gì bạn có, là ở trong cái đọc, chứ không phải ở trong
cái viết. Gấu được ông anh dậy ba
búa. Búa thứ nhất liên quan đến dịch thuật. Đừng sợ sai. Sai thì
sửa. Búa này liên quan đến văn học Mít. Ông đã từng phán, đại khái, nhà
văn Mít cứ viết xong thời thanh xuân, là ngỏm củ tỏi. Do thiếu đọc.
Bịp Bịp thì phong nhã hơn
là thuổng Cách ngôn Đức Chúng ta bịp con nít
bằng hột xúc xắc, bịp người lớn bằng lời thề dưới ánh sáng của Đảng Lysander, c.407BC Chính cái tên Cù Lần
mà tôi lừa dối hoài hoài là kẻ tôi yêu thương hoài hoài Marguerite Duras, 1987 Đàn ông sinh ra là để
nói dối, vì đó là phần số của họ. Còn đàn bà, để tin họ. John Gay, 1728 Bạn có thể chắp cánh
cho 1 con heo, nhưng chớ có biến nó thành con chim ưng Lướt
TV
Lướt
TV/Viet/Surf_Tinvan.html
Song Nam Tang Note:
Đọc, đọc thêm mấy cái còm, về “quang & trành”, cộng thêm 1 tí
thông tin, về Hà Nội sắp đi đuờng phạt những ai nói tục, chửi tục, thì
Gấu bèn nhớ thời gian ở Chợ Vườn Chuối, hồi mới di cư, sống nhờ bà chị
họ, chị Giậu, con ông Cả Hoán, vợ ông Hiếu Chân. Giành, hay trành, thì cũng 1 thứ! Cái này, phải lôi về Tin Văn, vì sợ “chị So” bực, viết tục hoài!
Prague, 1964 The Joy of the Street I’ve felt at home in cities as diverse and foreign to me as Barcelona, Krakow, Mexico City, and Sarajevo. All I need is a street full of people and I’m happy. Between going sightseeing or watching the natives go about their business, I usually choose the latter. Even waiting on a street corner for someone who is always late is preferable to me than listening to some tour guide. Dickens grumbled in his letters while traveling in the Swiss Alps about the lack of street noise, which he found indispensable for his writing. He needed the labyrinth of London streets and neighborhoods where he could prowl continuously. If one wishes to inform oneself about a country, its people, and its customs, there is no better way than roaming one of its cities and seeing how the rich and the destitute live. They used to call an idle well-dressed man a flâneur, now a rare and virtually extinct type; an urban explorer and voyeur, equal parts curiosity and laziness. Baudelaire was one. In his “The Painter of Modern Life” he recalls a story by Edgar Allen Poe, called “The Man in the Crowd,” in which a convalescent, having just escaped from the shadow of death, watches with wonder people passing by while seated behind a window of a café. Finally, he rushes out into the crowd in search of an unknown person whose face he glimpsed just for a moment and which greatly intrigued him, and spends the rest of the night pursuing that man through London, only to discover that he is constantly on the move, never resting for long and seemingly in no need of sleep. Like most of our habits, my love
of street life has its origins in my childhood. I was born and grew up in
Belgrade, in the very center of what was then the capital of former Yugoslavia.
I lived in a four-story apartment building and thought of the street below
our window as my playground. I think I was about five when I first started
sneaking out of the building to watch other kids play and got yelled at,
making the lives of my grandmother and mother even more frantic than they
were. (When I was a bit older, I was allowed to go out with a warning not
to stray more than a few steps beyond our front door. Of course, I disobeyed
and wandered off farther and farther and got caught and yelled at again.)
Like other women in the neighborhood and men too, they had a lot to worry
about already. The year was 1943 and Belgrade was occupied by the Nazis
whose vehicles were now and then seen on our street passing through and
whose soldiers stopped and entered some buildings. I don’t recall much
from that time beyond some isolated images and brief scenes: three skinny
little girls playing hopscotch, a black and white dog that used to follow
me around, an old woman feeding crumbs of white bread to sparrows, two
women pulling each other’s hair and screaming at each other, a German soldier
smiling at me. It was only a year later, when
I was six, that my recollections begin to be more numerous and more vivid.
I remember not just the Allied bombings in April 1944 and the liberation
of the city by the Russians that October, but spending all my time playing
with other kids, playing either in the street or in the ruin of a bombed
building right across the street from us. As far as I was concerned, this
was as good as life gets. Our parents and relatives were busy or away
and our grandmothers were often out trying to find something for us to
eat. So, who kept an eye on us in the street? I asked myself recently,
and remembered it was the other women in the neighborhood who knew when
we were up to no good and came to our rescue. Of course, we hated them
butting in and interrupting our fun, like that time when one of the older
boys was passing around a German military pistol he found somewhere, but
today these women’s worried and caring faces mean more to me than the memory
of holding that gun in my hand. After the war ended, our days
of fun were over and we started school. Although I was an okay student,
I hated going, but forced myself to do so until the sixth grade when I
started playing hooky and eventually stopped going altogether, without
my mother knowing. I spent a couple of months roaming the streets of Belgrade
until the school finally noticed my absence and sent the cops to inform
my mother. While the weather was balmy I could pass the hours I was supposed
to be in school easily taking long walks, but once the fall rains and the
cold came, I was forced to hide in doorways or go to the movies on the
rare occasions when I had the money. Of course, I was lonely and miserable,
but was not always bored, and at times almost happy seeing so many strange
and interesting things. If anything made me who I am, living like a vagrant
in the streets did. Even today, a kind of exhilaration
comes over me roaming an unfamiliar city, a fear of being lost and a
secret hope that I am. In the meantime, how much more alive I feel, how
much more readily my eyes notice things and how much better my mind and
imagination work. Strange cities compel us to look. We take lessons in
aesthetics and political science without being aware that we are. We learn
about beauty and mystery by giving some overlooked little street and neighborhood
the friendship it deserves. In cities that are full of skyscrapers I feel
like I am in a movie and, in the older ones, in a theater walking past brightly
or dimly illuminated stage sets, mingling with the actors. Whitman wrote of the crowd on
Broadway:
What hurrying human tides, or day or night! Walking the city streets one
becomes a collector of faces, some of which stay with us forever. “Every
human being, from the humblest to the most distinguished,” Goethe thought,
“carries around with him a secret which would make him hateful to all
others if it became known.” Or perhaps—I am inclined to add—would draw
our sympathy and even our love, if by some miracle we were to find out
what it was. June 17, 2015, 5:16 p.m. Đọc bài viết, loáng thoáng,
thì lại nhớ đến “Ám ảnh phố phường”, của 1 anh Cớm Vẹm, nâng bi Du Tử Táo! Ui chao cái hình ảnh 1 Sài
Gòn những ngày còn thanh bình, còn Quán Chùa. Sau này, đọc Vila-Matas
mới cảm khái làm sao! le quartier littéraire de Lisbonne Ôi chao giá như viết nổi như
dòng như trên đây. Về Sài Gòn
Phải nhìn Sài gòn vào đúng thời gian của một tiếng nấc! Rồi cứ thế mà nức nở. Mà nước mắt ngắn, nước mắt dài. Bởi vì, cho dù chỉ nhìn nó lần đầu, bạn vưỡn có cảm tưởng đã sống hết những cuộc tình thê lương của mình ở đó. Ôi ôm em trong tay mà đã nhớ em những ngày sắp tới. Bởi vì bạn phải ở Sài Gòn rồi, sau đó mới đến Sài Gòn, lần đầu. Shostakovich
Chostakovitch intime “J’ai surement VÉCU trop
LONGTEMPS» En juin 1937, en pleine terreur
stalinienne, Chostakovitch fut convoqué par le NKVD, l'effrayante
police politique du régime. A l'époque, c'était l'antichambre de la
mort. Le compositeur ne dut son salut qu'au fait que l'officier chargé
de son dossier fut lui-même exécuté. Ces deux lettres en témoignent,
il se vécut dès lors comme un survivant Tôi rõ ràng là đã sống quá lâu Tháng Sáu 1937, đỉnh cao
chói lọi Đại Khủng Bố Xì, en pleine terreur stalinenne, Shostakovich
được Mật Vụ Xì “kêu lên Phường”, convoqué par NKVD - tức KGB sau này
- như Mít trong nước thường gọi. Bạn phải tưởng tượng ra 1 em
văn công DTH, thay vì ngồi xuống vệ đường Sài Gòn,
và khóc, thì mang theo 1 cái máy camera, và chụp.
Vào ngày 21, Tháng Tám, 1968, ở Prague, Josef Koudelka - một người đàn ông với cái camera, nửa đêm nhận được cú phôn của bạn, cho biết, xe tăng Xô Viết đã vượt biên giới vô Czechoslovakia. Cùng lúc, là những phi cơ vận tải với những binh đoàn nhảy dù, xe tăng nhẹ, pháo.. hạ cánh xuống phi trường Ruzyne, ngoại vi Prague. Ðây là 1 phần của lực lượng sau cùng bao gồm hơn 250 ngàn binh sĩ thuộc Hiệp Ước Warsaw, mỗi người lính là 1 khẩu AK, và lời bảo đảm của thượng cấp, chuyến đi này không phải là "xẻ dọc TS ăn cướp MN", mà là 1 đáp ứng lời kêu gọi “giải phóng” MN của MTGP! Mùa Xuân Praque đã chấm dứt như thế đó: Một cú đặt cọc cho mớ võ khí nặng sau cùng đã đào mồ chôn Ðế Quốc Xô Viết. Tôi rời Quân đội
Tháng Chạp 1969. Trở lại Moscow bằng xe lửa. Ðó là ban đêm. Chúng tới ga
Belorussky Rail Terminal, và đi bộ dọc theo phố Tverskaya Street nhắm hướng
Kremlin. Chúng tôi đều có hơi ruợu và, ba hoa, có phần hung
hăng. Chúng tôi gặp một ông già, một cựu binh từ Ðệ Nhị Thế
Chiến. -Ðảng không
dạy mi cách ăn xin hử? Note: Bài
viết này, tờ Người Nữu Ước hết cho đọc free. MOSCOW POSTCARD A THOUSAND WORDS On August 21, 1968, in Prague,
Josef Koudelka-a man with a camera, received a middle-of-the-night-phone
call from a friend. Koudelka spent the next week
in the streets, breaching barricades, climbing aboard tanks, and
witnessing the peaceful outrage and incredulousness of his compatriots,
the sporadic violence of the invaders (more than a hundred Czech
citizens died), and the peculiar bewilderment of those invaders. The
resulting images established his reputation as one of the most gifted
photographers of his time. Friends smuggled his film out of the country,
and facilitated its publication. Still, it would be sixteen years-until
the death of Koudelka's father, who had remained in Czechoslovakia after
his son immigrated to London-before he considered it safe for the work
to be identified as his. And it would be forty-three years-until earlier
this month-before all the photographs could be seen by anyone in Moscow
with some free time and fare for the Metro. Note: Ðọc bài này thì lại phải đọc bài thơ của TTT, mới đủ bộ! Hãy cho anh khóc bằng
mắt em Khúc cuối bài viết, đọc, GCC
lại nhớ đến bạn văn VC Bảo Ninh, và cái xen nhân vật của anh bị 1 đấng ăn
mày Hà Nội xin đểu: GCC trả lời thay tay cái
bang Hà Lội: Hà, hà!
Cái mẩu Cầm Dương Xanh của Gấu đó, cũng thật bảnh, vì có sự tham dự của con quỉ chiến tranh, đúng như câu phán của Gide, về Dos: Những tác phẩm lớn có sự tham dự của Quỉ. Bi giờ đọc lại, sống lại những ngày Mậu Thân, và nhận ra sự thực, quả là có một con quỉ chiến tranh rình mò từng động tác, chưa nói, mà từng ý nghĩ, từng nhớ nhung của Gấu, về cô bạn. Khủng khiếp thật. Câu này, mà chẳng 'khủng' sao: Sự thực, riêng với anh, có lẽ là, anh đã tưởng tượng ra em. Như một đối đầu, thách đố. Như thể, anh may mắn được gặp em, vậy là quá đủ rồi. Như thể anh quá sợ, cuộc chiến lúc nào cũng soi mói, rình mò. "Mày chê tao nhơ bẩn, chắc gì mày đã hơn tao?", anh nghe như nó nói, với ánh mắt cười cợt, với nụ cười đe dọa. Như thể, anh càng yêu em trong sạch, thánh thiện, nghĩa là bình thường, giản dị chừng nào, cuộc chiến thua chúng ta chừng đó. Một mình Gấu, làm sao viết
nổi, nếu không có những trái hoả tiễn của VC hỗ trợ! 
F. Kafka, Everyman How to describe Kafka, the man? Like this, perhaps: It is as if he had spent his entire life wondering what he looked like, without ever discovering there are such things as mirrors. A naked man among a multitude who are dressed. A mind living in sin with the soul of Abraham. Franz was a saint. Kafka: Một người
như mọi người
Zadie Smith đọc Franz Kafka: Một
tiểu luận mang tính tiểu sử, tác giả Louis Begley. Có vẻ như Gấu mê Kafka, vì ông rất thù ông bố "Bắc
Kít" của ông! 
Kafka điên cuồng chạy theo em [ôi, lại nhớ cái xen ở cổng trường Đại Học Khoa Học, Sài Gòn], rồi cố chạy trốn em, Begley viết, ‘với một mục đích và đam mê thui thủi [single-minded], của một con chồn, cố cắn nát cái chân của chính nó, để thoát ra khỏi cái bẫy’! Zadie Smith viết về nỗi đau Do Thái của Kafka: Không lẽ, lại lập lại, y chang Gấu!
Bạn đang nhìn bức hình, thì đây là con đường
băng qua vườn Bờ Rô, sau lưng bạn là đường Nguyễn Du, Đường Trương Định (Trương Công Định) chạy qua
giữa Vườn Tao Đàn http://www.flickr.com/photos/13476480@N07/sets/72157622511580709/show/ Có thể nó vưỡn là cái điếm canh từ ngày xửa ngày xưa chăng? Từ đó, có lối đi xuống làng. Còn một lối xuống nữa, ở cuối làng, hai bên đường là rừng tre xanh phủ ngập lối đi, đi hết rừng tre, thì tới hai căn nhà, bên phải, là cái nhà gạch của bố mẹ Cô Hồng Con, bên trái, là cái ao, và nhà của ông chú của Gấu, Chú Trực, con ông giáo Dực, ông giáo làng của cả hai bố con Gấu. Chú Trực sau làm Việt Gian, mật thám cho Tây, lần Gấu về có gặp lại, kể chuyện cũ, ông phân bua với mấy người ngồi cùng bàn, bữa tiệc đoàn tụ: Tôi đâu có nói sai đâu, hồi đó Lưu Hữu Phước tính nhận tôi làm đệ tử cắp cặp theo hầu ông, nhưng bố tôi không chịu. Cái ao bên ngoài, là nơi Cô Hồng Con bò ra rồi gục chết ngay bên bờ ao. Khi Gấu về, cả làng chẳng còn gì. Tre, ao gì cũng chẳng còn. Trưa nắng gắt. Gấu nhớ lại cái cảm giác, một lần đi chơi bời, gặp một em bạch bản, em nằm phơi trên giường, dưới ánh đèn chói loà, y chang cái cảnh bữa Gấu hội ngộ làng xưa. Thảm thật! Khủng khiếp thật, đúng hơn! 
Tiểu sử “được phép”,
của nhà thơ, do nhà thơ viết về mình, trong Cái
định nghĩa truyện ngắn của TTT, có lẽ chỉ đúng, cho một thứ truyện
ngắn nào đó. Bởi vì có rất nhiều truyện dài, đã từ truyện ngắn mà ra
đời, y hệt như truyện ngắn là cái dạng lỗ đen của nó, và khi lỗ đen
nổ tung, chúng ta có một Big Bang, là truyện dài. http://www.tanvien.net/TV_Diary_New/30.html Adam_Zagajewski_1 2 3 I read a Chinese poem ADAM ZAGAJEWSKI Thơ Tầu Tôi đọc thơ Tầu, Liệu chỉ là nhân duyên Tuyệt! Đúng ‘air’ Lý Thương Ẩn: 
Ui chao, nhìn cái hình, thì lại nhớ ra Rule "number 1" của art2all! MEET EDDIE Whose life is as merry as a beer
can And going into a head-spinning
twirl As the woods around him begin
to thin Gặp con K. Người mà đời thì vui như là
một lon bia Và nhập vô một con xoáy xoay
vòng vòng cái đầu Trong khi rừng quanh mi mỗi lúc
một thêm mỏng Lại càng cực khó! Đây là cái cực khó, vị thân hữu K., gọi là “Rule number One” của trang art2all! Nói thì nói thế, thế mà GCC đã được chiêm ngưỡng dung nhan vị K này, khi còn là 1 cô thiếu nữ Huế, giữa đám bạn học của cô. Hình như có post lên TV, và K mail hỏi, nè sao post hình tui, THNM ư? Hà, hà! http://amnhac.fm/index.php/photo/ca-s/minh-trang-qunh-giao/quynh-giao/quynh-giao-va-tran-mong-tu-o-festival-van-hoa-dallas-2005-21957 Mi làm phiền ta quá. Kiếp
trước mi đúng là con đỉa
Ta bận chồng, bận con, bận công việc nhà thờ, ngoài ra còn bận... "Viết" nữa! Làm gì có thì giờ thí cho mi! Mi muốn chiêm ngưỡng ta ư? Ta làm MC ra mắt sách cho bộ lạc Cờ Lăng, tại chỗ đó, chỗ đó.... Passing Through An unidentified, Charles Simic London Review of Books 9 May 2013 Quá Giang Một tên nào đó Ui chao đọc bài thơ này, thì
lại nhớ, 1 lần, Gấu nằm mơ, sống lại những ngày Mậu Thân, cực kỳ thê thảm,
và hình như khóc khủng khiếp lắm. Viết như không viết Đọc còm của độc giả Chợ Cá,
về bài ký của Trần Vũ, Gấu ngộ ra một sự thực, về cái đọc của
độc giả quyết định “số phận” cái diễn đàn của họ. Mr. TV dùng hình ảnh khoảng lưng trần đẹp ơi là đẹp của phụ nữ, để làm bật lên tấm lưng trần đầy sẹo của một người đàn ông, và nhân đó, nói về cái lưng trần "da beo" của chính TV. Còn chuyện cái bụng đàn bà Mít đẻ ra cả một lũ ngu Mít, trong có Gấu, tất nhiên, lại là chuyện khác! Cái tay thi sĩ ở trong nước, nhìn ra hình ảnh Chợ Cá, khi nó chưa là Chợ Cá, quả là thần sầu!NQT
Linda Lê, une voix qui nous hante Linda Lê, một giọng ám ảnh chúng ta Blog Pierre Assouline giới thiệu
cuốn sách mới xb của Linda Lê: Lame de fond
[sóng dữ bất thình lình: lame soudaine, provenant d'un phénomène
sous-marin. Petit Robert], 276 trang, 17 euros, nhà xb Christian Bourgois TV sẽ có bản tiếng Việt, sau. Nhà văn nào thì cũng viết so với sự bí mật của mình. Và cây kim để ở trong bọc mãi, thì cũng có ngày ló ra. Khi, bất thình lình; khi, nhỏ giọt. Những độc giả trung thành của Linda Lê, một câu lạc bộ không ngừng lớn mãi, rình mò từ hai chục năm nay điều này, qua chừng mười lăm cuốn sách. Và, “hình tượng lột da sống" ["écorchée vive", người tử đạo văn chương), (1) không phải thứ dễ dàng lôi kéo, hay hoảng sợ trước những cái micro, hay dưới ánh sáng chói loà ở phòng ghi âm, để trải ra sự loạn luân: cái vũ trụ đắng, chát được chuyển tải bằng 1 cách viết đòi hỏi, không dễ dàng đến với người đọc. Và nếu bạn chưa từng đọc, thì chỉ vào lúc này, hoặc là chẳng bao giờ. Bởi vì tác phẩm mới xb của bà, Lame de fond, (Sóng ngầm đáy biển), không phải chỉ, hoàn hảo nhất, thành tựu nhất: lãng mạn hơn so với đa phần tác phẩm xb trước đó, cắm sâu hơn, vững hơn, vào cái thực, nó còn tự ban cho nó cái quyền: chiếc chìa khoá của tác phẩm của bà, hay, ma trận, tử cung, cái khuôn, từ đó đẻ ra mọi tác phẩm.Người ta tìm thấy ở trong đó, cường độ và ý nghĩa của bi kịch của bà, những tang tóc, trở đi trở lại, đủ thứ tang tóc, về người, nơi chốn, ngôn ngữ, nhà cửa, mà lưu vong và bị nhổ, bật gốc mang theo (bà sinh năm 1963 tại Việt Nam) hay là từ tái tạo gốc, cắm lại rễ trong tiếng Pháp sống như một xứ sở ngôn ngữ đối với bà, một tổ quốc di động, ở đó, bà nương náu, và diễn tả bằng nói và bằng viết, trong 1 ngôn ngữ độc nhất, trừ bỏ hẳn đi một ngôn ngữ khác, nơi bà sống hiệu quả, kể từ những ngày “ngày mai ca hát”, sau ngày 30 Tháng Tư của cuộc chiến Mít. (1) Sep 7, 2012Linda Lê, năm nayTrong khi chờ quyển sách thì có thể đọc bài của PA25 nhấn mạnh vào một giọng văn ám ảnh và khẳng định Lame du fond là tác phẩm thành tựu nhất từ xưa đến nay của Linda Lê. Trong mắt Pierre Assouline (cũng như trong mắt nhiều người), Linda Lê đích thực là một người tử đạo vì văn chương (PA dùng cụm từ "écorchée vive"). Cũng sắp có một cuốn sách của Nguyễn Khánh Long, người chính yếu đưa Linda Lê về (à quên, đến) Việt Nam. Chỉ riêng đây thôi cũng đã là một câu chuyện dài của lịch sử văn chương Việt Nam (lịch sử lớn chứ không phải lịch sử nhỏ). 
Cuốn này mới xứng đáng
Goncourt, nhưng nói 1 cách nào đó, tuy ngược ngạo, Goncourt thực chưa
xứng với nó, theo nghĩa, độc giả Tẩy, lớp trung bình/trung lưu thật
"cũng" khó mà chịu nổi Linda Lê, và có thể, chính vì lý do này cuốn
sách không được trao giải, theo Gấu Cà Chớn.
Nhân vật tên Van, đàn
ông, Mít, đã chết rồi, một cách nào đó, là biểu tượng của cái giống
đực Mít, cũng chết rồi, và chỉ còn sống trong hồi ức của ba người
đàn bà cùng yêu anh ["Những cuộc sống của 1 người đã chết", "les vies
d'un mort", là thế]. Vào ngày 30 Tháng Tư khi
những người CS chiến thắng ở Việt Nam, Van đo luờng thảm họa… Một khi
tới được Pháp, Van gạch bỏ Vietnam. Rồi thì, khi yêu Ulma, anh lại
kiếm thấy nó… Sóng Ngầm có
thể đọc như là 1 cú đâm vào cái gọi là gia đình [un terrible charge
contre la famille]
Chưa kịp viết là đã ngỏm rồi! NQT Gấu chưa hề thích, bất cứ một cái gì từ Mr. TV [Không phải Mr. Tin Văn]. Anh ta cường điệu quá. Đây là cú viết đầu tiên của anh ta, không cường điệu, và quá bảnh. Trường hợp TV làm Gấu nhớ đến một xen trong Thạch Kiếm. "Căng quá, thì giống thế này này”, và em cầm kiếm đi một đường đứt hết dây đàn. Đại khái vậy. Một tay kiếm sư trong phim Scaramouche mà Gấu coi từ hồi nhỏ cũng phán, cầm kiếm như cầm chim. Chặt quá, nó nghẹt thở, chết; lỏng quá, nó bay mất. Từ trước giờ TV cầm chim chặt quá, chết mẹ mất chim. (1) Bây giờ mới biết cầm! NQT (1) Cái tay cầm lỏng quá, theo Gấu, là me-xừ Đỗ KH. Còn một tay nữa, cầm chim cũng chặt quá, mặt mày hầm hầm, như sắp O.K. Corral tới nơi, thấy ớn, là PNH. Đố bạn biết là ai? AnonymousFeb
11, 2016, 7:52:00 AM
Linda nổi tiếng mấy
không cần biết, chỉ không muốn so sánh hai người. Ông cảnh cáo "Bắc Kít, Phát Xít, Nazít": For let us keep one fact clearly in mind: the German language was not innocent of the horrors of Nazism. Cái thứ tiếng dạy con nít hận thù, nhét vô... mắt chúng đủ thứ tội ác bịa đặt của Mỹ Ngụy, đâu phải tiếng Pháp? NQT 1 Year Ago Today
Kafka's PragueQuoc Tru Nguyen
added 2
new photos.
Prague của Kafka Kafka ra đời tại một building ở quảng trường Cổ Thành Prague, ngày 3 Tháng Bẩy, 1883. Ông di chuyển vài lần, nhưng không bao giờ ra khỏi thành... See More
KAFKA WAS BORN IN A building on the square of Prague's Old Town on July 3, I883. He moved several times, but never far from the city of his birth. His Hebrew teacher recalled him saying, "Here was my secondary school, over there in that building facing us was the university, and a little further to the left, my office. My whole life-" and he drew a few small circles with his finger "-is confined to this small circle." The building where Kafka was
born was destroyed by a great fire in I889. When it was rebuilt in 1902,
only a part of it was preserved. In 1995, a bust of Kafka was set into
the building's outer wall. A portent of the Prague Spring, Kafka was finally
recognized by the Czech communist authorities, hailed as a "revolutionary
critic of capitalist alienation."
In a letter to a friend, he
wrote: "There is within everyone a devil which gnaws the nights to destruction,
and that is neither good nor bad, rather, it is life: if you did not have
it, you could not live. So what you curse in yourself is your life. This
devil is the material (and a fundamentally wonderful one) which you have
been given and which you must now make use of. . . . On the Charles Bridge
in Prague, there is a relief under the statue of a saint, which tells your
story. The saint is sloughing a field there and has harnessed a devil to
the plough. Of course, the devil is still furious (hence the transitional
stage; as long as the devil is not satisfied the victory is not complete),
he bares his teeth, looks back at his master with a crooked, nasty expression
and convulsively retracts his tail; nevertheless, he is submitted to the
yoke. . . ." Tòa nhà nơi Kafka ra đời, bị một trận cháy lớn tiêu hủy vào năm 1889. Khi xây cất lại vào năm 1902, chỉ 1 phần được giữ lại. Vào năm 1995, một bức tượng nửa người của ông được dựng lên trong toà nhà, tường phía ngoài. Một điềm triệu của Mùa Xuân Prague, Kafka sau cùng được nhà cầm quyền CS Czech công nhận, như là một “nhà phê bình cách mạng về sự tha hóa của chế độ tư bản”. Trong 1 lá thư cho bạn, Kafka
viết, luần quần trong bất cứ 1 ai, là một con quỉ, nó gậm đêm, đến tang
thương, đến hủy hoại, và điều này, đếch VC, và cũng đếch Ngụy, hay đúng
hơn, đời Mít là như thế: Còn quỉ này là… hàng – như trong cái ý, Nam Kít nhận họ, Bắc Kít nhận hàng – và bởi thế, hàng này mới thật là tuyệt vời, "ơi Thi ơi Thi ơi", một em Bắc Kít chẳng đã từng nghe, đến vãi lệ, 1 giọng Nam Kít, phát ra từ cặp loa Akai, tặng phẩm-chiến lợi phẩm của cuộc ăn cướp - Bạn ăn cướp và bây giờ bạn phải sử dụng nó, làm cho nó trở thành có ích… Trên cây cầu Charles Bridge ở Prague, có một cái bệ, bên dưới 1 bức tượng thánh, nó kể câu chuyện của bạn. Vị thánh trầm mình xuống một cánh bùn, kéo theo với ông một con quỉ. Lẽ dĩ nhiên, con quỉ đếch hài lòng, và tỏ ra hết sức giận dữ (và đây là ý nghĩa của ẩn dụ, một khi mà con quỉ cuộc chiến Mít chưa hài lòng, dù có dâng hết biển đảo cho nó, thì chiến thắng đỉnh cao vưỡn chưa hoàn tất), nó nhe răng, tính ngoạm lại sư phụ của nó 1 phát! Trong tập tiểu luận, GCC thích nhất, bài viết “Prague của Kafka”. Tác giả lồng những cuộc thăm viếng thành phố của ông, với Prague của Kafka. Ông trích dẫn một số thư từ của Kafka, và có thể, đó là lý do GCC mê bài viết, thí dụ câu sau đây, nó làm GCC nhớ Xề Gòn: Prague isn't willing to leave nor will it
let us leave. This girl has claws and people must line up or we will have
to light a fire at Vysehrad and the Old Town Square before we can possibly
depart. Xề Gòn đếch muốn bỏ đi, mà cũng đếch muốn
GCC bỏ đi.
UNDER EASTERN EYES Có một cái gì đó mang
tính quốc hồn quốc tuý, đặc Nga ở trong đó, và nhất quyết không
chịu bỏ nước ra đi. Bài viết này thật là thần sầu. Một cách nào đó, Gấu
bị lừa, vì một “thiên sứ” dởm, bởi vậy, khi Chợ Cá vừa xuất
hiện là Anh Cu Gấu bèn cắp rổ theo hầu SCN liền tù tì. Lịch sử Nga là một lịch
sử của đau khổ và nhục nhã gần như không làm sao hiểu
được, hay, chấp nhận được. Nhưng cả hai - quằn quại vì đau khổ,
và ô nhục vì hèn hạ - nuôi dưỡng những cội rễ một viễn ảnh thiên
sứ, một cảm quan về một cái gì độc nhất vô nhị, hay là sự phán
quyết sáng ngời. Cảm quan này có thể chuyển dịch vào một thành
ngữ của “the Orthodox Slavophile”, với niềm tin của nó, là,
Nga là một xứ sở thiêng liêng theo một nghĩa thật là cụ thể,
chỉ có nó, không thể có 1 xứ nào khác, sẽ nhận được những bước
chân đầu tiên của Chúa Ky Tô, khi Người trở lại với trần gian. Hay,
nó cũng có thể được hoá thân vào trong chủ nghĩa thế tục thiên
sứ [chúng ông đều là Phù Ðổng Thiên Vương cả đấy nhé, như anh VC
Trần Bạch Ðằng đã từng thổi mấy đấng Bộ Ðội Cụ Hồ], với niềm tin, đòi
hỏi sắt đá của CS về một xã hội tuyệt hảo, về một rạng đông thiên
niên kỷ của một công lý tuyệt đối cho con người, và tất nhiên,
tất cả đều bình đẳng, hết còn giai cấp. Một cảm quan chọn lựa thông qua
khổ đau, vì khổ đau, là nét chung của cảm tính Nga, với thiên hình vạn
trạng dạng thức của nó. Và điều đó còn có nghĩa, có một liên hệ
tam giác [không phải ‘ba ngôi’ nhe], giữa nhà văn Nga, độc giả của người
đó, và sự hiện diện đâu đâu cũng có của nhà nước, cả ba quyện vào
nhau, trong một sự đồng lõa quyết định. Lần đầu tiên tôi mơ hồ nhận
ra mùi đồng lõa bộ ba này, lần viếng thăm Liên Xô, đâu đó sau khi
Stalin chết. Những người mà tôi, hay một ai đó gặp, nói về cái sự sống
sót của họ, với một sự ngỡ ngàng chết lặng, không một khách tham quan
nào thực sự có thể chia sẻ, [trường hợp sống sót nào cũng thuộc loại
độc nhất vô nhị, đại khái thế], nhưng cũng cùng lúc đó, cùng trong
giọng ngỡ ngàng câm nín đó, lại ló ra một hoài niệm, tiếc nuối rất
ư là kỳ quái, rất ư là tế vi. Dùng cái từ “hoài niệm” này thì quả là
quá lầm lẫn! Nhưng quả là như thế, tếu thế! Họ không quên những
điều ghê rợn mà họ đã từng trải qua, nhưng họ lại hàm ý rằng,
ui chao, may quá, những điều ghê rợn đó, chúng tôi được Ðại Ác
Nhân ban cho, được một Hùm Xám thứ thiệt ban cho, chứ không
phải đồ gà chết! Chúng tôi đã được
Bác H., một Ðại Ma Ðầu, trị vì, chứ không phải thằng Thiệu,
đồ Việt gian, đồ Ngụy, đồ bán nước! 
Văn Hóa vs Cái Ác
Bắc Kít Steiner viết như vậy về ông, là cũng từ cái ý thế kỷ bửn mà không có tí cứt trên người, là đếch có được! Nhờ ông già khôn như… Bắc Kít, gia đình ông chạy kịp trên chuyến tầu chót rời cựu lục địa qua Mẽo. Ông già của ông sau đó, chắc cũng đau vì sống sót nhờ khôn quá, khi ông con tính định cư luôn ở Mẽo, bèn chửi, mi mà ở Mẽo thì thằng Hít Le quá đúng rồi, quá có lý, còn cái mẹ gì để mà nói nữa, và ông con bèn ngộ ra liền, bèn về lại Âu Châu, quanh quẩn bên mớ tro than Lò Thiêu. Cái cú gia đình Steiner thoát Lò Thiêu vào phút chót, gần như 1 phép lạ, như ông kể với tờ The Paris Review, (1) làm Gấu nhớ đến “phép lạ Mỹ Cảnh”: Giả như Gấu, vào phút chót không bật ra cái ý nghĩ, nhường cho hai ông bạn người Phi hai ghế trong, quay lưng vào bờ, nhìn ra sông Sài Gòn về đêm với ánh đèn chói lòa tung tăng trên sóng nước, thì đâu còn anh cu Gấu ở trên đời nữa? Và nếu không được VC thưởng cho hai trái mìn, thì Gấu dính cú Tổng Động Viên, và có thể cũng mất xác rồi cũng nên, hà hà! Y chang chuyện tái ông thất mã! Ly kỳ nhất, là cái lần đầu đi trình diện, gặp tay y bác sĩ quân y, ông ta coi cái hình cánh tay bị thương của Gấu, phán, đi. Gấu cũng nghĩ thế, đi thì đi, sợ gì, nhưng Tết đến đít rồi, thế là Gấu bèn trả lời, OK, đi, nhưng ông cho tôi ăn Tết với gia đình 1 phát, rồi ra Giêng ngày rộng tháng dài, tha hồ mà đi. Ông ta bật cười, gật đầu, và cho Gấu hoãn dịch 3 tháng. Thế là những lần sau, mấy ông y sĩ khác bắt chước ông thứ nhất, cho mày 3 tháng!
Trần Trọng San, trong Thơ Đường, kể là, thi sĩ Trung Hoa, Giả
Đảo (793-865), một lần cưỡi lừa, ngâm thơ, làm được hai câu:
Điểu túc trì biên thụ, Tăng xao nguyệt hạ môn” [Chim ngủ cây bên ao Sư gõ cửa dưới trăng], Đang do dự không biết nên dùng chữ “thôi” [đẩy] hay “xao” [gõ], vừa đi vừa đưa tay làm điệu bộ, không để ý đến xe quan Kinh Triệu doãn đi qua. Ông này là Hàn Dũ, cũng một nhà thơ, bèn khuyên nên dùng chữ “xao”.. [Giai thoại không cho biết, tại sao lại “xao”..] Hay, như là một phụ nghĩa, hoặc gia nghĩa [connotation], một thứ “giai thoại của giai thoại”, qua đó, câu của Steiner: (Should the poet cease? In a time when men are made to pipe or squeak their sufferings like beetles and mice, is literate speech, of all things the most human, still possible?) đã được [NQT] dịch: Thi sĩ phải thôi đi sao? Trong một thời đại mà con người bị khiến phải thổi kèn đồng [hãy nhớ những dòng thơ xưng tụng Stalin của Tố Hữu, chẳng hạn], hoặc tru tréo nỗi khổ đau của mình như sâu bọ, như lũ chuột, tiếng nói văn chương, thứ tiếng mang tính người nhất trong tất cả mọi thứ: liệu có còn được không?" Thi sĩ phải “thôi đi sao”… Câu dịch qua tiếng Việt, có thêm giai thoại "thôi xao", của Giả Đảo Còn chuyện "thôi sao" này nữa: Một anh đi xe buýt, xe chật, đứng kế bên một cô gái, anh giở trò mò mẫm. Cô gái bực lắm, nhưng mắc cỡ, chỉ dám nói: -Anh làm gì thế? Anh chàng tỉnh bơ: -Tôi làm nghề thầy giáo. Và cứ thế mò tiếp. Cô gái nói: -Anh có thôi đi không? Anh ta trả lời: -Thôi sao được. Thôi thì đói sao, thưa cô? INTERVIEWER Kertesz: Có đấy, nhưng không
phải cho mọi người Thus it is
enough for the poet to be the bad conscience of his age. 
Đọc mấy đấng “lề trái” ở trong
nước, như tên vô lại NV, thấy cực tởm, so với đám lề phải, ấy là vì chúng
nghĩ chúng chọn “phiá của nước mắt”, như ông Dương Tường phán, thành
ra tên nào tên đó chửi nhà nước dữ lắm, và giọng văn rất càn dỡ, đểu
giả, tinh ròng độc Bắc Kít, ấy là vì chúng nghĩ, lương tâm chúng trong
sạch. Ở bên dưới những câu văn độc
địa của NHT, ở những tác phẩm đầu, tinh ý thì lại nhận ra tấm lòng nhân
hậu của ông, nhận ra cái ý của Kafka, trong cuộc đấu sinh tử tay đôi,
duel, giữa nhà văn và thế giới, nhà văn chọn thế giới. Trong bài viết “Con người,
con vật chính trị, L’homme, une bête politique”, trong số Văn Học Pháp, Le Magazine Littéraire, 7&8
2007, đặc biệt về cái ngu đần, một phát kiến hiện đại (la bêtise, une invention moderne), tác
giả Perrine Simon-Nahum phán, một xã hội dân chủ vận hành tốt đòi hỏi công
dân của nó một sự phán đoán sáng sủa, rõ ràng (un jugement éclairé). Nhất
là khi mà những đấng trí thức, tầng lớp tinh anh, chính chúng, lại là bằng
cớ của sự phạm tội mù quáng (Surtout quand les “intellectuels” font eux-mêmes
preuve d’un coupable aveuglement). Trong phần “Sự đồi bại trí thức” (“Perversions
intellectuelles”), tác giả bài viết viện dẫn Raymond Aron: Tiếp theo những
nghiên cứu của Élie Halévy về bản chất của những chủ nghĩa toàn trị và
sự yếu hèn của những chế độ dân chủ, R. Aron bèn tóm lấy đề tài này, ngay
từ năm 1937, trong 1 bài viết trên “Tập san siêu hình và đạo đức” (Revue
de métaphysique et de morale) nhắm vào chính trị kinh tế của “Front populaire”
(Mặt Trận Bình Dân?). Áp dụng vào tầng lớp trí thức, trong 1 bài viết vào
năm 1948, trên tờ Le Figaro, Aron đề ra trước tiên, những
“nghịch lý của chủ nghĩa CS”: "Được coi thuộc giai đoạn giải phóng con
người, một chế độ thành lập những trại tập trung, những hộ chiếu đi lại
trong nước, les passeports intérieurs, cảnh sát chính trị, une police
politique, siêu việt hơn thứ của những sa hoàng, như vậy là vượt quá giới
hạn của sự ngu đần, cà chớn, đồi bại mà ngay cả 1 tên trí thức sau cùng
cũng chấp nhận”. 
Nhắc tới NHT có ngay NHT:
Kỵ Sĩ Ma, "The Ghost Rider",
có hơi hướng "Tướng Về Hưu", và cũng từ truyện dân Albania bước ra,
như 1 Nguyễn Huệ của xứ Mít. Kadare rất quen thuộc với xứ
Mít! Người Nữu Ước, số 23 Tháng
Ba, đọc cuốn mới nhất của Kadare: Cuộc
Vây Hãm. Cái đoạn mô tả lính Ottoman chưa quen nhìn thấy đàn bà không mang khăn choàng, làm nhớ tới mấy anh bộ đội Cụ Hồ, cứ nghĩ "hàng" của gái Nam đều có gân: "Họ nhìn và cứ nghĩ là họ đang cười, nhưng thực ra là đang khóc!" Hội Nhà Văn vs Hội Nhà Thổ
To compare the Albanian Writers' Union to a whore seems extremely vulgar, like so many overused metaphors, particularly the ones that have become common since the fall of Communism: So sánh Hội Nhà Văn Albanie với một em bướm xem ra quá tầm phào, giống như những ẩn dụ được xào đi xào lại đến trở thành toang hoác, kể từ khi chủ nghĩa CS sụp đổ...
Đây chắc là tự thuật
của đích thân tác giả nhà văn Albanie, Kadaré, người đã từng được một
trong những đất nước tư bản mời tham quan, và khi trở về quê hương, bị
sếp kêu lên bắt làm tự kiểm, vì chót ghé thăm đám nhà văn lưu vong, đồi
truỵ, bỏ chạy quê hương, và trong khi ông ta hết sức phân trần, làm gì có
chuyện đó, thì sếp của ông bật cười, làm gì có chuyện đó, đúng như vậy, nhưng
chúng nó báo cáo mật với tôi, là anh mò đi thăm khu nhà thổ WJC, ít lắm
thì cũng trên một lần! Mít
vs Lò
Thiêu
Quan điểm khác nhau không ngăn
cản người ta ngồi bên nhau trò chuyện thân ái (từ trái qua Nguyễn Hữu Liêm,
Trương Vũ, Nguyễn Xuân Hoàng, TDBC). (2) Note: Tên VC nằm vùng này cực
ngu. Có thể nói, tên VC nằm vùng nào cũng cực ngu như hắn.
Viết như thế, thì mi đúng hết, chẳng chừa chỗ cho ai đúng nữa. Cả 1 lũ ngồi cùng đó, ngoài NXH ra, thì cùng 1 ruộc. Cũng bình thường thôi, ngưu tầm ngưu, mã tầm mã. Cũng vẫn bình thường thôi: Sở dĩ 1 tên như Gấu Cà Chớn, chẳng hạn, không chịu nổi lũ VC nằm vùng, là do chúng không nhận ra cái tội tày trời của chúng, làm mất Miền Nam, và đẩy nước Mít lâm vào đường cùng, mấp mé bờ hủy diệt như bây giờ. Nếu là dân Nhật, thì họ tự sát tất tật, để tạ tội rồi. Không có lũ VC nằm vùng là thật khó mất Miền Nam. NQT Đâu phải vấn đề bất đồng chính
kiến, Quốc Cộng, Nam Kít, Bắc Kít, hải ngoại, trong nước, thù hận lẫn
nhau…. Vấn đề của Mít, đúng là vấn
đề được Ông Thánh Lò Thiêu khui ra: "La catastrophe
nazie est désormais la référence absolue et radicale de toute existence
juive." Tai ương 30 Tháng
Tư 1975, và cùng với nó, Lò Cải Tạo... từ nay là điểm qui chiếu,
tuyệt đối, triệt để, mọi hiện hữu Mít. (3) Mấy tên ngu đần này, làm mất Miền Nam, thong dong du hí xứ Mẽo, không còn
1 chút lương tâm đạo đức, vậy mà vẫn ra rả chửi người khác: Tự do tư tưởng, tôn trọng những ý kiến khác biệt là điều mà nhiều người Việt Nam đã học được khi ở Mỹ nhưng cũng không ít người vẫn muốn độc tài tư tưởng chẳng khác gì cộng sản, chỉ muốn áp đặt chính kiến của mình lên mọi người và đả kích, bôi nhọ, chụp mũ người khác quan điểm. Sự thực hải ngoại tởm tụi VC
nằm vùng, chứ không hề áp đặt chính kiến cái con mẹ gì hết. Họ quá
đau vì mất 1 quê hương, và quá tởm lũ nằm vùng. Nếu không có chúng,
tình hình có thể đổi khác. Lò Thiêu, là Đỉnh Cao Chói
Lọi của cái gọi là Thời Kỳ, Kỷ Nguyên Ánh Sáng của Âu Châu, và được thực
hiện bởi 1 giống dân cực kỳ thông minh của mọi giống dân của nó. Cũng
thế, là trường hợp dân Mít. Chúng được ông Trời cho ra đời, từ thuở Hùng
Vương dựng nước, để làm cuộc thống nhất 1 dải đất, tạo thành 1 bức trường
thành ngăn cản, chống giữ, kiếm chế họa Hoàng Quỉ, là dân Tẫu. Những
Đỉnh Cao, Bước Ngoặt cái con mẹ gì, thật cũng chưa xứng với nó, Tin Văn
đã từng lèm bèm nhiều về chuyện này rồi. Sở dĩ đến ngày 30 Tháng Tư, mọi
chuyện trở nên khốn kiếp, là do Cái Ác Bắc Kít mà ra: Chúng đâu muốn
ôm lấy Miền Nam, mà muốn làm tên ăn cướp, cướp sạch một miền đất, người
chúng đẩy đi tù mút mùa. Người chúng gọi họ là Ngụy, tức đếch phải người,
y chang Đức gọi Do Thái. Những tội ác như thế liên quan gì tới… chính
kiến? Chính kiến nào dung thứ tội ác đó? Có tên Bắc Kít nào nhỏ 1
giọt lệ cho những tên tù cải tạo, có tên VC nằm vùng nào tỏ ra đau lòng
vì 1 nhà văn Miền Nam, như Thảo Trường chẳng hạn, đi tù cải tạo 17 năm? Note: Đọc bài thơ của Szymborska,
trên, thì bỗng ngộ ra là, tên VC nằm vùng này, có "lương tâm trong sáng",
y hệt của loài thú! 
Báo nhà, số mới nhất, có bài về Victor Serge thật tuyệt. Đọc “Hồi Ký” của tay này, thì lại càng tởm mấy đấng VC nằm vùng ngày nào, những Tiêu Diêu Bảo Dạ, Đào Héo... thí dụ, khi chúng viết “Hồi Ký Nhảy Lên Rừng, theo Cách Mạng”! Trên TV đã từng viết về cuốn hồi ký của ông, The Case of Comrade Tulayev, Victor Serge, introduction by Susan Sontag, translated from the French by Willard R. Trask (1) Có một sự lạ, nhưng cũng dễ
hiểu, hồi ký của VC nằm vùng như của Đào Hiếu, rất giống hồi ký của mấy ông
tướng VNCH. Chúng đều có cái air chạy tội. Tội thua trận. Tội... thắng trận. Trong "Những bài giảng về Văn
Học Nga", Nabokov đưa ra nhận xét, Chekhov viết 'những cuốn sách buồn cho
những người tiếu lâm' [that Chekhov wrote 'sad books for humourous people'],
và ông phán tiếp, "Những sự vật đối với ông thì tiếu lâm và buồn cùng
một lúc, nhưng bạn không thấy cái buồn, nếu bạn không thấy cái vui của
chúng, bởi vì buồn và vui dính vô với nhau." Sau bao hồi ký của tướng tá
VNCH, chúng ta chờ mãi, bây giờ mới được đọc cái phần tiếu lâm của cuộc chiến. Điều Nabokov nói, một tay chuyên
về kịch của Tây, mà Gấu quên tên, hình như Vialar [1], gì gì đó, cũng nhận
ra. Trước ông này, kịch của Chekhov chơi theo "tông", "gam" buồn, bi kịch.
Ông đổi qua vui, hài kịch. Ông giải thích, kịch của Chekhov được viết vào
lúc lịch sử Nga sang trang, và vào những lúc sang trang như thế, nhân loại
thường nhìn ngoái lại, với tiếng cười! Gấu có lần đã từng áp dụng thông
minh thiên tài nhận xét trên vào lịch sử Miền Nam giữa hai nền Đệ Nhất
và Đệ Nhị Cộng Hoà. Đệ Nhất Cộng Hòa chấm dứt bằng cái chết đau thương của
anh em ông Diệm, và có thể, đó là nguồn cơn đưa đến mất Miền Nam. Nhưng dân
Mít chúng ta muốn nhìn lại nó bằng tiếng cười, khi nghĩ đến trò mạt cưa
mướp đắng giữa hai ông Diệm Nhu và mấy tướng đảo chánh. Hai ông này kêu lớp
tướng tá làm cú đảo chánh dởm nhân đó bắt gọn đám nổi loạn. Đám tướng tá
thân tín của ông, lãnh tiền Xịa, bèn đổi dởm thành thực, và làm thịt hai ông.
Xế chiều, chúng tôi đến Trung tâm Nhập ngũ. Đào Hiếu: Lạc Đường
Viết như vậy là sượng. NQT Tởm, đúng hơn. Hai miền Nam Bắc lâm cuộc nội chiến, thanh niên phải nhập ngũ, chuyện quá bình thường, làm sao lại có trại tập trung ở đây. 
The Dream
Is it sweet to have unearthly dream? [Có giấc mơ siêu phàm có ngọt ngào chăng?] A. Blok Was mine a prophetic dream or wasn't it? [Còn của tôi, thì là tiên tri, hay không phải, hay ngược lại?] Akhmatova Năm 1918, Blok xuất bản trường
thi “12 Vệ Binh Đỏ”, thô bạo và hung dữ, chỉ với một ước
muốn trả thù tụi trưởng giả, đi giữa cơn bão tuyết trên đường phố
Petrograd, cướp và giết, được dẫn dắt bởi một sức mạnh vô hình. Ở đoạn
thơ cuối, bóng dáng Jesus Christ xuất hiện trong bộ đồ trắng dẫn đầu
đám người hung bạo. Blok coi việc Bôn-sê-vích nắm quyền, được "chúc
phúc" bởi Chúa. Nhưng ông là người đầu tiên gục ngã vì thất
vọng, chết năm 1921, vì "cơn suyễn tinh thần", chữ của Andrei Bely.
Nơi Người Chết Mỉm Cười Con Bọ, nói cho cùng, chính là hậu quả, lật ngược, của giấc đại mộng, "giấc mơ siêu phàm", chữ của Blok, của Miền Bắc. Cái đồng bằng Bắc Bộ, nhiều bờ hơn ruộng, cái con đê ngăn chặn lũ lụt sông Hồng, ngăn chặn, không chỉ mầu mỡ, phù sa cho mảnh đất, mà luôn cả mầu mỡ phù sa cho tầm hồn con người. Những làng xóm, sau lũy tre xanh, xưa vốn là những đơn vị chiến đấu, kibbutz, chống phương bắc, sau biến thành nhà tù, với những luật lệ khắc nghiệt, những ông lý, ông tiên chỉ, ông trưởng họ, ông bố khắc nghiệt, những ông con trai coi gái làng như của riêng, trai làng bên đụng vô, là đánh cho tới chết... Trong tình cảnh khốn khổ khốn nạn như thế, người và đất nhìn về Miền Nam như là vị cứu tinh của nó, và chủ nghĩa Cộng Sản chính là "thiên sứ", kẻ đem tin mừng đến cho họ. Trong một bài viết về bài thơ Điện Biên, của Tố Hữu, Gấu này đã muờng tượng ra điều trên: Cảnh Tố Hữu mô tả, nhà nhà đỏ đèn đỏ lửa, là có thật, không phải nhà thơ phịa ra, như chính ông tự thú khi về già. Là thi sĩ, là một tay CS thứ thiệt, khi còn trẻ, ông nhìn ra ngày hội, " trong tương lai," ["chỉ có điều mình phịa như thực", qua trí óc non nớt của ông], do chủ nghĩa CS, bắt đầu bằng chiến thắng Điện Biên, mang lại. Nhưng, không ai nhìn ra được con bọ. Không ai nhìn ra được giấc mơ tiên tri của Akhmatova. Nữ thi sĩ người Nga này, được coi là một nàng Cassandra (1), Bà Đồng, người 'đọc ra điều dữ', mà chẳng ai thèm tin. (1) Cassandra. In Greek mythology, Cassandra ("she who entangles men") (also known as Alexandra) was a daughter of King Priam of Nguồn * Lúc ấy khoảng 5 rưỡi hay 6 giờ chiều ngày 7-5. Rừng nhá nhem tối mới có điện từ anh Trường Chinh xuống. Mình mừng quá. Cái chuyện 'Hỏa tốc, hỏa tốc - Ngựa bay lên dốc' ấy là có thật (...) chứ làm gì có 'Đuốc chạy sáng rừng', với 'Làng bản đỏ đèn đỏ lửa' (...) Thực tế lúc ấy, nhìn ra xung quanh, rừng tối mù mù (...) Vậy thì loa với ai, thế mà vẫn loa kêu từng cửa (...) Làng bản đỏ đèn đỏ lửa (...). Này xem ra không thể tin cánh văn nghệ được đâu hỉ. Phịa, toàn chuyện phịa. Chỉ có điều mình phịa như thật, nên người ta tha cho. Tố Hữu "Balzac mô tả cái nón, là bởi vì có người đang đội nó". Đằng sau những loa dậy đất, đèn đuốc đỏ rực bản làng, có một giấc mơ - cái thật trong tương lai - mà cả một miền đất muốn vươn tới, muốn sở hữu. Chúng ta phải hiểu như vậy, thì mới giải thích được, dù chỉ một người ngã xuống ở mảnh đất Điện Biên. Như chúng ta đều biết, giấc mơ đã không trở thành hiện thực, và đó là những cay đắng giấu kín đằng sau nụ cười hiền như Phật của Tố Hữu. NQT: Đọc Chân Dung & Đối Thoại của Trần Đăng Khoa * Trong lời tựa, cho cuốn Trò Đời, La Comédie Humaine, Balzac cũng nhắc tới giấc đại mộng đó, khi tóm gọn mục đích của tác phẩm của ông, [bản tiếng Anh]: "The original idea of a human comedy came to me like a dream, like one of those impossible projects which one cherishes and which one allows to fly away: a chimera that smiles, that shows its feminine face and then unfurls its wings, returning to the fantastic heavens. But the chimera, like many chimeras, evolves into reality; it has its demands and its tyranny which one must accede to. This idea originated in a comparison of the human world and the animal world." [Tạm dịch: Ý nghĩ nguyên thuỷ về một trò đời, tới với tôi như một giấc mơ, như một trong những dự phóng bất khả, vô phương thực hiện, mà một con người mân mê, xuýt xoa, hít hà với nó; một giấc mơ ngông cuồng, bay bổng, như một con quái vật, khoe cái bộ mặt đàn bà của nó ra, rồi giương đôi cánh bay về thiên đàng, hay địa ngục. Nhưng, như mọi giấc mơ quái đản, nó len lén tìm cách ở lại với thực tại, nó có những đòi hỏi của nó, tính toàn trị, độc tài, bạo chúa của nó, và con người phải cúi đầu thần phục. Cái ý nghĩ thoạt kỳ thuỷ là như thế đó, đong đưa ở giữa thế giới con người và thế giới con vật]. Tuyệt cú mèo! Cứ như thể me-xừ Balzac này nhìn ra con bọ, từ hư không, từ hư vô, từ khi chưa có gì hết. Dưng không trồi lên sự thực. [TTT: Cát Lầy] Nếu chúng chiếm được cuộc đời, ta trở thành hư vô. TTT, sđd. Thảo nào, Nguyễn Huệ của NHT, ra Bắc, lại hành động thô bạo đến như thế: Ấy là cũng chỉ mong một sự cứu rỗi! -Quân đâu, hãy nhét "cái món đó" vô miệng thằng chả cho ta! Nhắc đến ông, có ông liền. - "Tuổi 20 yêu dấu" và bây giờ là “Tiểu long nữ” - những cuốn tiểu thuyết không thực sự có được chiều sâu như những tác phẩm trước đây của ông. Ông nghĩ gì nếu những cuốn sách này ra đời sẽ khiến cho những người yêu mến Nguyễn Huy Thiệp thất vọng? - Như tôi đã nói, cuốn sách viết ra chỉ nhằm mua vui và kiếm tiền. Thú thực, lúc đầu tôi cũng có chút ngượng ngùng, không định ký tên vào cuốn sách. Tôi biết, Tiểu long nữ có thể khiến nhiều người thất vọng về tôi, nhưng con người ta cũng phải có mặt này mặt nọ, không thể cứ đứng mãi trên đỉnh cao như thế được, mệt mỏi lắm. Nguồn Vừa mệt mỏi lắm, vừa hơi bị chóng mặt. (1) Cassandra
Cassandra, nhân vật trong
thần thoại Hy Lạp, được thần Apollo ban cho tài tiên tri, nhưng
do từ chối tình yêu của Apollo nên bị thần trù eỏ, mi tiên tri, nhưng
đếch ai tin điều mi tiên tri. Nhưng sau đó, em bị ám sát, và thê thảm là, em nhìn thấy trước tất cả những điều này! 
Âm nhạc. Trong tôi có 1 nhịp điệu. Nhưng quá khúc mắc không làm sao biến nó thành thực Trong Gấu cũng có 1 “nhịp điệu”, chỉ đến khi vô tù VC thì mới thành thực. Nhạc vàng, nhạc sến: Chỉ đến khi vô tù, thì Gấu mới thực sự được nghe nó, cảm nhận ra nó, và có lại được luôn cả cuộc đời của mình! Bà Tám liked this.Nga Nguyen shared Huỳnh Kim Cao Thị's post.Lời Vàng ......Sadhu ....Sadhu ! 
Huỳnh
Kim Cao Thị
CHỈ CÓ 2 ĐIỀU THÔI + Có 2 thứ bạn nên tiết kiệm, đó là sức khỏe và lời
hứa. Câu của Dalai Lama, với GCC, có tí khác, và đúng là cuộc đời của GCC, ứng vào lần gặp lại cô bạn, ở trong Kiếp Khác, ở nước ngoài, những ngày đầu tới Xứ Lạnh. Hãy sống tới cùng kiệt, cuộc đời của mày, mà không 1 lần phải biên tập nó - biên tập theo cái nghĩa mà Brodsky giải thích - thì về già mi lại được dịp sống lại nó, với tất cả ân sủng. Đó là lần nghe bản After the Sunrise của Yanni 
Số
này còn 1 bài về khẩu AK-47, dịch từ tờ Ðiểm Sách Luân Ðôn,
rất thú vị. Tuy nhiên, bài viết không nói tới sự khủng khiếp của tiếng
súng AK-47. Người dân Sài Gòn những ngày Mậu Thân đã từng được
hưởng kinh nghiệm này, và GNV từng lèm bèm về nó, và tin rằng, thứ
âm thanh quay vòng tròn, surrounded, là được mặc khải từ tiếng AK.
Và cùng với nó là vấn nạn thật căng:
Bạn phải trải qua cái “khủng” rồi mới hiểu được sự chuyển hóa, từ “khủng” qua “tuyệt” được. Vì lý do này mà đám bỏ chạy bợ đít VC mới không làm sao phân biệt được, giữa “pháo kích” và “oanh kích”. Chúng tra từ điển, rồi phán, như nhau! Một tên Tây mũi tẹt dịch “tình yêu như trái phá” ra tiếng Tẩy là “cú sét đánh”, ra tiếng Anh là “yêu từ cái nhìn đầu tiên”! Và trên tất cả, chúng chẳng biết cái hay của, chỉ một bản nhạc sến, hay chỉ một lời nhạc, thí dụ như câu này, trong bản Kẻ ở miền xa: Ngoài kia súng nổ đốt lửa đêm đen tầm đạn thay tiếng em! GNV có một bài viết thật là tuyệt [nhưng vẫn chưa viết ra được !], về kinh nghiệm khủng khiếp này, lần đầu tiên nghe bản nhạc After the Sunrise, của Yanni. Như thể, bạn nghe bản nhạc, và cùng lúc sống lại tất cả cuộc chiến, cứ mỗi nỗi đau của bạn, là được đền bù bằng 1 nốt nhạc! Liên quan tới vấn đề này, còn là câu phán hiển hách của Gấu Cà Chớn, văn chương Miền Nam cuối cùng chỉ đọng lại trong mấy bản nhạc sến! Ðể hiểu câu này, bạn phải đã có lần đi tù VC, và hành lý mang theo chỉ là mấy bản nhạc sến trong ký ức, và mỗi bản nhạc, nó giống như 1 cái lỗ đen, nén cả một cuộc đời của bạn, và có dịp, là nó nổ bùng ra, như 1 cú nổ của mặt trời! Simone Weil, to whose writings I am profoundly indebted, says: "Distance is the soul of beauty." Yet sometimes keeping distance is nearly impossible. I am A Child of Europe, as the title of one of the my poems admits, but that is a bitter, sarcastic admission. I am also the author of an autobiographical book which in the French translation bears the title Une autre Europe. Undoubtedly, there exist two Europes and it happens that we, inhabitants of the second one, were destined to descend into "the heart of darkness of the Twentieth Century." I wouldn't know how to speak about poetry in general. I must speak of poetry in its encounter with peculiar circumstances of time and place. Today, from a perspective, we are able to distinguish outlines of the events which by their death-bearing range surpassed all natural disasters known to us, but poetry, mine and my contemporaries', whether of inherited or avant-garde style, was not prepared to cope with those catastrophes. Like blind men we groped our way and were exposed to all the temptations the mind deluded itself with in our time. Czeslaw Milosz: Nobel lecture [Diễn từ Nobel văn chương] Cái gọi là "Distance is the soul of beauty", “Khoảng cách là linh hồn của cái đẹp”, chính là cái khoảng cách giữa 1 bản nhạc sến bạn nghe trước 1975, và cũng nó, khi bạn nghe ở trong tù VC! Khi TTT đọc truyện đầu tay của Gấu, Những con dã tràng, gửi thẳng xuống tòa soạn Sáng Tạo, ông về nói với bà cụ, thằng Trụ nó sẽ đi xa hơn DNM. Ông không hề nói Gấu viết hay hơn DNM. Điều gì làm ông phán như thế. Hẳn là ông tin vào cái sự biết tí ti ngoại ngữ, cái sự học xong Trung Học… Nói rõ hơn, với ông, không có thứ nhà văn tự phát hoài hoài, cái mầm văn học ở trong bạn phải được nuôi dưỡng bằng kinh nghiệm sống, bằng sức đọc, sức xâm nhập vào thời của bạn. Truyện ngắn không được đăng, vì Sáng Tạo chết liền sau đó. Sau Gấu thấy tên của Gấu, khi đó ký Sơ Dạ Hương, ở trong mục hộp thư của tờ Văn Nghệ của Lý Hoàng Phong, và "băng" của ông. Không đăng. Tuy nhiên, Gấu chẳng hề để ý đến nữa. vì còn lo học. Chỉ mãi đến khi ăn mìn VC, nằm nhà thương Grall, đọc 1 bài thơ của CTC đăng trên báo Nghệ Thuật, thì Gấu mới có lại cái hứng viết. Và đó là cái truyện ngắn Những ngày ở Sài Gòn. Khi viết Những con dã tràng, truyện ngắn hay nhất của Gấu, đúng theo nghĩa truyện ngắn, tuy được TTT khen, nhưng bản thân, Gấu biết, đây không phải là dòng văn chương của mình! Cái thứ nhân vật hục hặc với đời sống, không phải týp của Gấu. Chỉ đến khi nhận ra điều này, thì Gấu mới hiểu “sẽ đi xa hơn DNM”, có nghĩa là gì. Chỉ đến khi viết được Những ngày ở Sài Gòn, thì Gấu mới tin được, mình sẽ trở thành nhà văn! Khi đó, Gấu đã kiếm ra Thầy của mình. Khi gặp BHD, Gấu nhận ra liền, tuổi thơ của thằng cu Bắc Kỳ, nhà quê, thấp thoáng ở trong dáng đi, nụ cuời ánh lên mầu da đen nhẻm cùng với chiếc răng khểnh của Em, là vậy. Ngoài ra, còn là nỗi ước mong, BHD cầm giữ suốt cuộc đời còn lại của Gấu! Hà, hà! Nhưng, bằng cách nào mà BHD lại ‘thấu thị’ ra tất cả, và, bèn bỏ Gấu, và vừa đi vừa ngoái lại, lắc đầu: Mi đâu có thương yêu gì ta! Mi thương một đứa con nít 11 tuổi, là ta đời thuở nào, và Hà Nội của mi ở trong con bé con đó! Khủng khiếp nhất, là, kể từ khi Gấu lấy một em "miệt vườn" làm vợ, cái xứ Bắc Kít trả thù mới tàn bạo làm sao: Ta nguyền rủa đời mi, hễ cứ gặp bất kỳ một em Bắc Kít, là khốn khổ khốn nạn, là bấn xúc xích, là đều nhìn thấy một BHD của mi ở trong em đó! Cuộc tình chót đời, vào lúc sắp xuống lỗ, đơn phương, của Gấu, là... tưởng tượng ra 1 em Bắc Kít, lấy chồng ngoại, và khi được hỏi, tại sao không lấy Mít, và, tại sao không lấy 1 tên Bắc Kít, Em trả lời, tụi khốn đó đâu có biết trọng đàn bà, nhất là đàn bà đã có 1 đời chồng mất đi vì cuộc chiến! Thế là Gấu bèn tưởng tượng tiếp, ta sẽ là tên Mít đó, tên Bắc Kít đó, và ta nói, ta yêu Em, và chắc chắn em sẽ tin. Nói tiếng Vịt, tất nhiên: Anh "thươn" EM! [Em gốc “rau muốn”, thành “giá sống”, từ 1954] Ui chao, Em tin thiệt! Gấu nhận được cái mail sau cùng của Em, chắc là trong mơ, mới tuyệt vời làm sao: Tui bận lắm, đâu có thì giờ rảnh mà trả lời mail của anh. Nào chồng, nào con, nào công việc chùa chiền, nào.. ‘viết’ nữa. Nhưng cũng ráng viết vài dòng… Ui chao GNV lại nhớ đến nhân vật của Camus, lo hết cuộc đời trần tục này, rồi nếu có tí dư, thì dành cho… trăng sao, và cho Gấu! Tks. Take Care. Plse Take Care. NQT James Joyce có lần nói, tất cả các tiểu thuyết gia chỉ có mỗi một chuyện, và họ nói đi nói lại hoài, mỗi chuyện đó. Gấu cũng đã từng bị mấy đấng độc giả quen biết phán, chỉ có mỗi chuyện Mậu Thân, đứa em trai tử trận, và BHD, kể đi kể lại hoài! Tuy nhiên, quái đản nhất, là chuyện BHD: mọi cuộc tình của Gấu, đều chỉ để lập lại chuyện tình BHD! Trừ cô bạn, cô phù dâu ngày nào. Khủng khiếp quá. Đúng là sự trả thù ngọt ngào, bi thương, và cũng dã man, tàn nhẫn, của xứ Bắc Kít! Người ta thấy
“chàng” ngồi Quán Chùa - ấy chết xin lỗi – quán “Les Deux Magots”,
hoặc Givral - ấy chết xin lỗi – quán Lipp, tại đường Tự Do, Sài Gòn
- ấy chết xin lỗi - tại Paris; lơ đãng nhìn buổi sáng bắt đầu, tự
hỏi không biết bữa nay cô bạn có giờ học ở Văn Khoa hay không, thỉnh
thoảng loáy hoáy ghi sổ tay, tự nhủ thầm, mình mới ba mươi tuổi,
còn “xoan” chán!
The Strange Triumph
of “The Little Prince” Antoine
de Saint-Exupéry thuộc thế hệ hào hùng của ngành hàng không,
và trong cuốn tiểu Saint-Exupéry
là “thứ” người gì? Huyền thoại thứ nhất về ông, ở trong cuốn tiểu
sử nói trên, theo đó, ông là một trong những phi công lớn lao, và là
một người mà bay là một thiên hướng. Huyền thoại này thì cũng dễ
“giải hoặc”, và là do thiên hạ quá mê những cuốn Dáng
người cao và thon, [bạn học gọi ông bằng biệt hiệu “Kều Mặt Trăng”].
Dòng dõi quí phái, nhưng nghèo, bố mất sớm, nhưng không có gì liên
quan tới huyền thoại tuổi thơ khó khăn vất vả. Họ hàng bà con giầu
có không bỏ ông, ngoài ra còn bà mẹ mà trong nhiều năm, mà trong nhiều
năm, ông tha hồ nã tiền, sống như một “ông hoàng nhỏ” [một số bạn coi
ông là một tay “snob”, những ngày đầu học bay]. Nhờ ảnh hưởng của Henri
Guillaumet, một phi công mà ông coi như là thần tượng, và nhờ “The Line”,
tính tình của ông thay đổi. Hết lòng với bạn bè, với tinh thần của nhóm,
ông bắt đầu để tâm đến chuyện này chuyện nọ, và nhận ra ý thức về trách
nhiệm, một sự bám trụ - a gravity – như thế là rất cần thiết cho trí tưởng
tượng bộc phát. Danh
tiếng, như là một nhà văn, cộng thêm thành tích xây dựng “cơ sở”
cho hãng tại Nam Mỹ, ngần ấy thứ không thể cứu ông, bị đá văng ra khỏi
“The Line”, khi nó sắp xếp, tổ chức lại công việc làm ăn, vấn đề nhân
sự. Tuần trăng mật với bạn tình, tức phiêu lưu mạo hiểm, kể như xong.
Ông bèn bước vào quãng đời mới tinh của mình, như là một tay nhà báo,
nhà làm phim. Ông gọi đây là “thời kỳ xanh”. Người ta thấy “chàng” ngồi
Quán Chùa - ấy chết xin lỗi – quán “Les Deux Magots”, hoặc Givral - ấy
chết xin lỗi – quán Lipp, tại đường Tự Do, Sài Gòn - ấy chết xin lỗi - tại
Paris; lơ đãng nhìn buổi sáng bắt đầu, tự hỏi không biết bữa nay cô bạn
có giờ học ở Văn Khoa hay không, thỉnh thoảng loáy hoáy ghi sổ tay, tự
nhủ thầm, mình mới ba mươi tuổi, còn “xoan” chán! Những
ghi chú nho nhỏ như thế, những mẩu viết tình cờ như thế, sau gom
lại, biến thành “Những Ngày Ở Sài Gòn” - ấy chết xin lỗi - biến thành
“Cõi Người Ta”, Terre Des Hommes, [hình như được dịch qua tiếng Anh
với tựa đề Gió, Cát, và Những Vì Sao], một tác phẩm sáng chói, nhưng
cũng đầy những nét làm dáng, đã đem đến cho tác giả giải thưởng của
Viện Hàn Lâm, ấy là ở Tây Phương, còn ở Mẽo Phương, nó đem đến cho ông
một tài sản (a fortune), nhưng ông đâu thèm quan tâm tới thứ đó!
Thời gian này, ông lấy vợ, là một goá phụ, người Ác hen ti nà, xăng xái,
sống động, như một con chim, nhưng hoá ra là một người đàn bà đoảng
đủ thứ, sau nhiều cú thượng cẳng chân hạ cẳng tay, theo kiểu yêu nhau
lắm cắn nhau đau, họ thường xuyên xa nhau, [bài này dựa theo bài viết cùng
tên của nhà phê bình V.S. Pritchett, trong The Complete Essays, nhà xb
Chatto & Windus, London, 1991. NQT.] Như tác giả cuốn tiểu sử cho biết,
nhà văn của chúng ta “cần” một loại hình đàn bà như vậy làm vợ, bởi vì
một cuộc hôn nhân như thế thoả mãn điều gọi là nỗi âu lo, ngần ngại (inquiétude)
của bất cứ một nhà văn!
Winter Poem The valley resounds The cows are in their byre. W.G. Sebald: Across the Land and the Water Thơ Mùa Đông Thung lũng dội, Bò thì về chuồng rồi Il ritorno d'Ulisse Returning from a lengthy trip For all his encounters in scattered
spots Then there was Penelope's Sure, the grandchildren Their furtive hopes Note: Bài thơ này làm
nhớ một, hai bài thơ trong Thơ Ở Đâu Xa, tả cảnh
anh tù, nhà thơ, sĩ quan VNCH, gốc Bắc Kít, về quê Bắc Kít ngày
nào Ta Về Trở về sau 1 chuyến dài
dong chơi địa ngục Trong tất cả những cú
gặp gỡ ở những điểm này điểm nọ rải rác, tản mạn Và rồi thì có bà ngoại
Tây Bán Nhà của Penelope Tất nhiên rồi, chắc chắn
có lũ con nít Những hy vọng ẩn giấu của chúng
(Nhưng ý nghĩ thì tốt Allow me to offer an example
that will take us into the heart of the difficulty of translating
Sebald's poetry. Many of the poems in this volume-which opens
with a train journey-reenact travel "across" various kinds of
land and water (even if the latter is only the fluid of dreams).
Indeed, several, as the writer's archive reveals, were actually written
"on the road," penned on hotel stationery, menus, the backs of theatre
programs, in cities that Sebald visited. Train journeys constitute
the most frequently recorded mode of travel. The following poem may
refer to one such journey. "Irgendwo," translated in English as "Somewhere,"
was probably written in the late 1990s and originally belonged to the
sequence of "micropoems" that provided the material for Sebald's posthumous
collection Unerzdhlt (Unrecounted), published in 2003: Somewhere behind Turkenfeld Cho phép tôi đưa ra 1
thí dụ dẫn chúng ta tói trái tim của sự khốn khó trong việc dịch
thơ Sebald. Rất nhiều thơ trong tập này - mở
ra bằng 1 chuyến đi xe lửa – tái tạo, tái kích hoạt, cuộc lữ “qua” những vùng đất đai, sông nước (ngay
cả nếu thứ sông nước này chỉ là dòng mộng mị). Thực sự, một vài bài
thơ, như thư khố của nhà thơ bật mí, đúng là đã được viết “trên đường",
được gắn, ghim vào những tờ tiêu đề của khách sạn, thực đơn, đằng sau
những tờ chương trình kịch nghệ, trong những thành phố mà Sebald từng
thăm viếng. Những chuyến đi bằng xe lửa thường được nhắc tới, trong số
những phương thức du lịch. Bài thơ sau đây, có thể là từ 1 trong những
chuyến đi như thế. "Irgendwo," dịch qua tiếng Mít là “Đâu đó” có thể đã được
in ấn vào cuối thập niên 1990, nguyên thuộc một chuỗi những “vi thơ”, chúng
là chất liệu cho tác phẩm được xb sau khi tác giả mất, Unerzdhlt (Unrecounted), 2003: Đâu
đó
Đằng sau Turkenfeld (1) Tuy dịch là "vườn" chứ thực ra, những vườn ương thông này rộng bạt ngàn, như rừng . K Tks. NQT The unadmitted reason why traditional
readers are hostile to e-books is that we still hold the superstitious
idea that a book is like a soul, and that every soul should have
its own body.
in Thắp Tạ
Note: Trong cuốn này,
có 1 bài "y chang" bài thơ của TTY tặng TTT! Ải Tây kể chuyện Lão Tử, đi ẩn, người
gác cửa đời năn nỉ, làm ơn để lại cho đời 1 cái gì đó, rồi hãy
đi.
Nhờ vậy đời có bộ Đạo Đức Kinh Cũng thế, là Thơ Ở Đâu Xa. Isaiah Berlin
Berlin có 1 thời là người
yêu của Akhmatova. Trong cuốn "Akhmatova, thi sĩ, nhà tiên tri", có
nhắc tới mối tình của họ. Vào ngày Jan 5, 1946, trước
khi về lại Anh [Berlin khi đó là Thư ký thứ nhất của Tòa ĐS Anh ở Moscow],
Berlin xin gặp để từ biệt. Sounds die away in the ether, (II, p. 237) The last poem of the cycle, written
on January 11, 1946, was more prophetic than Akhmatova realized: We hadn't breathed the poppies'
somnolence, (II, p. 239) In 1956, something unexpected
happened: the man who was to become "Guest from the Future" in her
great work Poem Without a Hero-Isaiah suddenly returned to Russia. This
was the famous "meeting that never took place”. In her poem, "A Dream"
(August 14, 1956), Akhmatova writes: This dream was prophetic or not
prophetic . . . (II, p. 247) Another poem, "In a Broken Mirror"
(1956), has the poet compare Petersburg to Troy at the moment when
Berlin came before, because the gift of companionship that he brought
her turned out to poison her subsequent fate: The gift you gave me (II, p. 251) 
Mộ Mác: W[V]C
thế giới, hãy đoàn kết lại!
Note: Berlin là 1 trong vị thầy của Vargas Llosa.
Sau khi được Nobel, ông viết 1 cuốn sách nhỏ, Giếng Khôn, vinh danh những người &
tác phẩm ảnh hưởng lên ông, trong có Berlin.
I speak with particular feeling,
for I am a very old man, and I have lived through almost the entire
century. My life has been peaceful and secure, and I feel almost ashamed
of this in view of what has happened to so many other human beings.
I am not a historian, and so I cannot speak with authority on the causes
of these horrors. Yet perhaps I can try. Viết đàng
hoàng đi...
Hà, hà! Lời Ước
[Nhìn lại một năm văn học, 1999] Nhìn lại thế kỷ, tuần báo Văn Học Nghệ Thuật trên lưới (internet), do Phạm Chi Lan chủ trương, có làm một cuộc phỏng vấn bỏ túi (mini). Trong số những câu hỏi có một: Anh/Chị coi Y2K là một ý niệm hay một sự kiện? Văn học hải ngoại trong năm qua, hình như mang cả hai yếu tố: như một ý niệm, khi vẫn luôn luôn phải nhìn lại chính nó, tự hỏi về chính nó, liệu có một dòng văn học hải ngoại, sau cuộc tháo chạy tán loạn, mất quê hương, chọn biển cả thay vì đất liền, để dựng nước mới.... hay như một sự kiện quan trọng: cùng nhân loại chấm dứt thế kỷ hung bạo, với những biểu tượng của nó là Hitler và Lò Thiêu, Stalin và trại cải tại, Pol Pot và cánh đồng giết người... Trong một truyện cực ngắn, Lời Ước, Walter Benjamin kể chuyện, sau một bữa lễ sabbath, mấy người Do Thái, từ xóm đông xóm đoài kéo nhau tới một cái quán tồi tàn nhất trong làng. Chuyện bá láp một hồi, một ông đưa ra ý kiến, từng người sẽ nói lên một lời ước của mình. Thôi thì đủ thứ ước ao: thêm căn nhà, thêm tí nhau, thêm tí thu nhập, thêm chiếc xế... Khi đã chán chê, họ mới chú ý tới một "kẻ lạ" ngồi thu lu ở một góc. Chẳng ai biết anh ta. Trông cách ăn mặc, rõ ra một nhân vật cái bang. Anh ta cũng không tỏ vẻ hăm hở nói lên lời ước của mình: -Tôi ao uớc được làm một vị hoàng đế rất hùng mạnh, trị vì một vương quốc thẳng cánh cò bay; một đêm đang ngủ trong tòa lâu đài của tôi, quân thù thình lình vượt biên giới và trước khi ánh dương đầu tiên xuất hiện, đám giặc đã vào tới bên trong lâu đài... Tôi chẳng còn đủ thì giờ vớ đủ bộ quần áo, cứ thế chạy trối chết, ngày này qua ngày nọ, đêm này qua đêm khác, cuối cùng tìm được một chỗ trú ẩn, là góc quán này. Đó là lời ước của tôi. Cả bọn, người nọ ngó người kia, chưng hửng. -Thế anh có thêm được một món đồ nào không? -Có, một chiếc áo thun! Liệu chúng ta có thể nhìn lại văn học hải ngoại, bắt đầu bằng lời ước của nhân vật cái bang kể trên? Thật khó mà quên được lời ước, với bất cứ một người Việt nào đã từng kinh nghiệm cuộc bỏ chạy tán loạn. Nhưng với thời gian, nó biến đổi, hoặc bị những lời ước khác, tức thời hơn, khẩn cấp hơn, làm quên lãng. Những tác phẩm văn học trong năm qua cho thấy, hai mặt của cùng một lời ước đó. Có những cuốn sách mà người ta cho rằng, đã hội nhập, không còn hoang tưởng, hết còn ở trong ghetto. Ở đây, cần phải nói rõ một điều, người ta đã lầm lẫn, hoặc đã cố ý đồng hoá, một tác phẩm văn học với một số hiện tượng xã hội. Cho tới nay, chẳng hề có một tác phẩm văn học nào hoang tưởng đến độ, muốn dấy lên một cuộc chiến, để tái lập một chế độ. Và cũng chưa có tác phẩm nào cho thấy, con người Việt Nam đã hội nhập thực sự ở quê hương mới. Tôi thật sự không tin, những tác giả của những cuộc tình chốc lát ở nơi đất người, trong lúc kiếm sống, lại tự hào mình đã hội nhập! Họ thực ra là đã từ bỏ đề tài những năm ngay sau 1975, mà chủ yếu là tố cáo cái ác của chủ nghĩa Cộng Sản, và hậu quả của nó, những thảm họa khi vượt biển tìm tự do. Bây giờ, hoặc là đề tài này không còn ăn khách, hoặc là chính tác giả của chúng cũng chán, hoặc nội lực không đủ để đương đầu với nó, bèn quay ra kể chuyện cuộc sống thường nhật của người Việt, đã có một công ăn việc làm ổn định, đã có va chạm chút xíu với người bản xứ. Va chạm chút xíu, nhưng không phải là xung đột, bởi vì ở đâu có hội nhập, ở đó có xung đột; theo nghĩa, anh mới tới muốn nơi đây thoải mái như là nhà của mình, còn chủ nhà thì muốn chui vào tận trong ngõ ngách tâm hồn người khách, để coi nó có gì khác ta. Nhà văn, nhìn một cách nào đó, là kẻ đến sau biến động. Nếu những năm sau 1975, đề tài trại cải tạo, vượt biển có lượng nhưng thiếu phẩm, trong năm 1999, đề tài này trở lại, trầm hơn, nặng hơn, và dĩ nhiên chất lượng hơn. Ở những tác phẩm trước đó, tác giả thi nhau tố cáo cái độc, cái ác, và những đau khổ mà bản thân hay gia đình, và đất nước đã phải chịu đựng. Vô tình, chỉ có tính chính trị, thời cuộc. Kundera đã chỉ đích danh tác phẩm được coi là khuôn mẫu của văn chương chống cộng, cuốn 1984 của Orwell: đây chỉ là chính trị giả danh văn chương. Tác phẩm 1984 giản lược chế độ Cộng Sản vào danh sách những tội ác của nó, và như thế, vô hình trung, cũng rơi vào thế giới xám xịt của những trại tù! Rồi ông chứng minh, ngay cả trong thế giới mê cung là Vụ Án, hay Lâu Đài, nhân vật của Kafka cứ hở được chút nào là loay hoay kiếm một cái cửa sổ, để thở! Và ông nhặt ra được không biết bao nhiêu là chi tiết thơ, trong một thế giới không thơ, là thế giới mê cung, tức thế giới toàn trị. Hơn nữa, khi hăm hở tố cáo, chính nạn nhân không biết, không còn có thì giờ nhận ra, cái phần tha hóa ở nơi họ: bất cứ một con người nào, ở trong thế giới đó, cũng bị tổn thương. Nói như Todorov, chủ nghĩa Cộng Sản là thử nghiệm tối hậu về đạo đức của con người. Nhân vật chính, viên sĩ quan trong Đá Mục của Thảo Trường, có vẻ như thấy hết, hiểu hết, và tỏ ra có một thái độ vượt lên khỏi những đau thương, giận dữ; nhưng được như vậy, là nhờ đệ tử, một anh lính truyền tin. Anh này làm độc giả nhớ tới nhân vật chính trong Một ngày trong đời Ivan Denisovich, của Solzhenitsyn (độc giả Đá Mục chắc khó quên "xen" đệ tử kiếm việc làm nhàn rỗi cho sư phụ, và sư phụ lầm lẫn trứng gà bồi dưỡng; đúng ra là của con heo đực). Thảo Trường đi tù tất cả 17 năm. Qua đây, ông đã cho xuất bản liền mấy cuốn, riêng trong năm qua là Đá Mục và Tầm Xa Cũ, Bắn Hiệu Quả. Trong một phỏng vấn trên đài Kicon, mạng Internet, ông cho biết, trong tù ông cứ thế nghiền ngẫm, và đã "bỏ túi" năm bẩy cuốn sách, qua đây tuần tự xuất bản. Ông sống lại một lần nữa thời gian dài 17 năm. Nhưng nếu chúng ta theo sát những bài viết của ông, sẽ nhận ra, đã có dấu vết thay đổi, giữa những truyện ngắn đầu, và mới đây. Tác giả tuy bỏ túi vài tác phẩm thực, nhưng khi viết ra, nó không giống như là lúc ông còn ở trong trại tù, đã tưởng tượng mặt mũi của chúng. Ông ngày trầm hơn, văn ngày thấm hơn, vượt lên nỗi cay đắng còn đè nặng hồi ức những ngày tù. Ở Lâm Chương cũng vậy. Khi trả lời phỏng vấn, hình như ông cho biết, chỉ vào nhà tù, ông mới biết căm thù nghĩa là gì. Nhưng càng viết, ông càng bớt căm thù. Bởi vì, hận thù, với một nhà văn, là thất bại của trí tưởng tượng. Trong truyện của ông, người đọc nhận ra những cay đắng, nhưng còn nhận ra, vết thương đang lành. Trong một bài tổng quan, thật khó mà đưa ra chi tiết chứng minh, hy vọng sẽ có dịp được viết rõ hơn về từng tác giả, trong năm 2000. Vả chăng, khi người ta "trung thành" với một điều gì, cùng lúc người ta "phản bội" một điều khác: chống Cộng, ở một số nhà văn Miền Nam mang tính công dân (thù nhà, nợ nước?), hơn là mang chất văn chương. Chính chúng ta, độc giả, khi phải nhìn lại (đọc lại) một số tác phẩm văn học, cũng thấy mình đã đổi khác. Tác phẩm có thể vẫn vậy, nhưng con người đổi khác. Trước đây, những độc giả Miền Nam thật khó mà chấp nhận một tác phẩm của một người ra đi từ Miền Bắc, lại có thời rất thân cận với cung đình Bắc Bộ Phủ, như Vũ Thư Hiên. Và người ta nhận ra một điều, ngay cả những lúc phải "ăn nằm" với chế độ toàn trị, tiếng nói của một miền đất vẫn giữ riêng cho nó một khoảng cách. ["Đi tù với một bông hồng", là tên một bài viết của Đỗ Quang Nghĩa, trên báo Diễn Đàn, về tác phẩm "Đêm Giữa Ban Ngày" của Vũ Thư Hiên.] Rõ rệt nhất là ở Lê Minh Hà, với hai tác phẩm xuất bản liền trong hai năm vừa qua, Trăng Góa, và Gió Biếc. Có người cho rằng ở Lê Minh Hà, truyện không ra truyện, tủn mủn, manh mún. Với Gió Biếc (1999), có người chỉ thấy những cảnh đời nhếch nhác của một số người Việt, phải bỏ nước ra đi, rồi cố tìm cách để khỏi phải trở về. Nhưng vẫn như trong trường hợp Kundera nói về sự khác biệt giữa Orwell và Kafka: Bạn phải kiếm cửa sổ để mà thở, thay vì cố chứng minh, đây là những nhà tù! Vẫn có những tác giả đã không thể quên ước mơ thoạt đầu, ngày xưa. Họ không nói tới, nhưng chúng ta cảm thấy, qua cách viết, qua hành động của nhân vật. Trong truyện ngắn Biển (của Miêng) là chia sẻ tấm áo thun, ở đây là những giọt lệ nhỏ xuống cho một kẻ điên khùng, không còn nhận ra chính mình, nhưng lại nhận ra người vợ, và qua đó, những đứa con đã chết trên biển cả. Hay như Kẻ Lạ (của Hồ Như), khi trở về, và nghe quê hương xì xào: Kìa ai như Cô Thắm... Hay như nhân vật trong truyện Trở Về (tạp chí Hợp Lưu) của Phạm Hải Anh, về để thấy rằng, quê hương không từ chối anh. Hay như nhân vật Nữ Độc Thủ của Linda Lê la lên: Ông ta chết rồi, hãy để cho ông ta yên thân! Theo tôi, văn chương Việt hải ngoại 1999, là một năm được mùa. Mùa gặt mới, trong đó có cả lúa chín muộn: sự góp mặt của một tác giả như Trần Thị NGH. Đây là một tác giả trước 1975 tại Miền Nam, vừa xuất hiện đã gây chấn động giới viết lách ở Sài Gòn, với truyện ngắn Nhà Có Cửa Khoá Trái. Nếu trí nhớ không phản bội tôi, hình như truyện đầu tay của bà là về một người đàn ông có vợ, đến gặp một người đàn bà không chồng, nhưng có con; thằng nhỏ bữa đó bị đau, anh chàng đi mua thuốc cho đứa nhỏ. Chuyện chỉ có vậy, nhưng tôi vẫn còn nhớ cái cảnh cô đơn của người đàn ông gầy còm ốm yếu, ngơ ngơ ngác ngác trước tiệm thuốc tây, trước cuộc chiến, và trước cuộc tình vụng trộm. Ở những truyện viết sau này (trong tập truyện ngắn do nhà Văn Nghệ xuất bản, 1999), nhân vật của bà vui hơn, tuy vẫn chưa quên được những người tình cũ, cuộc đời con gái, cũ. Nếu phải chọn một tác phẩm, tôi chọn tập truyện ngắn của Miêng. Do cái phần tâm linh của nó, hơn là do cách dựng truyện, cách dựng nhân vật. Với Lê Minh Hà, tôi chọn ngôn ngữ, hơn là truyện ngắn. Có một cái gì đó, làm tôi phải tự hỏi: làm sao cái mầm sống của chữ nghĩa, của một miền đất, sau bao nhiêu đọa đầy, nhưng vẫn không chịu bị bẻ gẫy, ở đôi chỗ, vẫn tươi mát đến như vậy? Walter Benjamin, trong một truyện cực ngắn khác, Chữ Ký, kể câu chuyện xẩy ra tại cung đình nữ hoàng Catherine, ở Nga. Vị cận thần của bà, Potemkine, đang trong cơn sa sút tinh thần trầm trọng, kéo dài ngày này qua ngày khác. Không ai được tới gần căn phòng của ông. Không ai dám xì xào về căn bệnh của vị cận thần sủng ái. Khổ một nỗi, bao nhiêu giấy tờ đệ trình nữ hoàng, là phải có chữ ký của Potemkine. Đám quan chức hàng đầu trong triều không biết phải giải quyết ra sao. Bữa đó, may quá, một viên chức thuộc loại vô danh tiểu tốt, tên là Chouvalkine, không hiểu vì lý do nào, lại có mặt tại căn phòng bầu dục. Thấy mấy sếp mặt mày nhăn như bị, anh ta mới rụt rè vấn an, và khi biết được sự tình, bèn xung phong: để em xông vô phòng, với mớ giấy tờ cần chữ ký của Ngài Bí Thư. Mọi người thấy, đâu có mất gì, bèn gật đầu. Chouvalkine ôm mớ giấy tờ, mở cửa phòng, thấy Ngài Potemkine đang ngồi mơ màng trên chiếc ghế bành. Anh tới gần, Ngài cũng chẳng biết. Thế là anh cầm cây viết, chấm mực, dí vào tay Ngài; và Ngài cứ thế ký lia lịa, hết tờ này tới tờ khác. Xong, anh trở ra. Mọi người vồ lấy mớ giấy đã được thị thực. Mở ra, tất cả các chữ ký, từ chính tay Potemkine, nhưng đều biến thành... Chouvalkine! Với câu chuyện cực ngắn Chữ Ký, chúng ta nhìn về trong nước. Cái me-xừ Potemkine, phải chăng là chủ nghĩa hiện thực xã hội (thứ thiệt?), mà những anh chàng Chouvalkine vẫn hy vọng viết dưới ánh sáng của nó? Nguyễn Quốc Trụ Mẫn Thục commented on this.Trên Người Nữu Ước [June 22, 2009] còn bài viết Chuyện Tình Thứ Thiệt, Real Romance: Làm thế nào Nora Roberts trở thành tiểu thuyết gia phổ thông nhất tại Mẽo? Chôm được một câu thật tuyệt, của Jane Austen, để gửi CM [MT]: M xuyên thủng hồn Anh. Anh, một nửa hấp hối, một nửa hy vọng. [You pierce my soul. I am half agony, half hope.] Làm nhớ câu thơ, M đi, một nửa hồn ốc mất, Một nửa hồn kia cũng khật khừ! * 'I read to be entertained and to relax, and to go into another world, not because it's good for me. " Roberts says. Tôi đọc để thú, để xả, và để nhập vào một thế giới khác, không phải bởi vì nó nó tốt cho tôi. * Hè vừa rồi, một nữ biên tập đưa ra một câu hỏi cho độc giả của nhà xb: Vậy thì dòng văn nào, trong một câu chuyện tình nức nở, mà khi đọc, bạn cảm thấy bao nhiêu lông tóc của bạn dựng đứng lên, và, sau bao nhiêu năm nước chẩy qua cầu, sao bao nhiêu lông tóc rụng rơi cùng những cuộc tình mê tơi, mệt bã đến cả... giường lẫn chiếu, bạn vưỡn nhớ nó? Georgette Heyer: Tôi nhớ từng lời, kể cả những lời em chưa nói ra với tôi [Lời nào em không nói em ơi, tình nào không gian dối?]…. Người thắng giải dễ dàng, là Nora Robert – La Nora, Nora Nữ Hoàng, hay giản dị, NR. Một độc giả nêu tên tác phẩm “Carnal Innocence”, trong có đoạn, tả một em nhà giầu, nữ thừa kế, có người yêu xưa, xác nằm trong một cái ao làng, và bị FBI hỏi cung: -Cô và cái tay bị chết đó hình như có mối liên hệ? -Cái mối liên hệ mà ông nói đó, là sex. Hay đoạn sau đây, giữa hai kẻ đang yêu nhau: -Em quyết định ghét anh. -Nữa, hả? Cái đoạn sau làm nhớ một nhân vật của HHT, đang hì hà hì hục, đã năn nỉ em, lát nữa, nữa nhé. NR quả là một hiện tượng khủng khiếp, chỉ về mặt kiếm tiền không thôi đã qua mặt cả Grisham và Stephen King, và cả hai người này đều mê đọc bà, qua bài viết trên Người Nữu Ước. Nhưng mấy câu độc giả đưa ra để bỏ phiếu, theo Gấu, chưa nhằm nhò gì, so với của... Gấu! 
Comme la vie est lente Đời lừng khừng mới chán chường thế nào! 
… The magic in a poem is always accidental. No poet would labor intensively upon the intricate craft of poetry unless he hoped that, suddenly, the accident of magic would occur. He has to agree with Chesterton that the miraculous thing about miracles is that they do sometimes happen. And the best poem is that whose worked-upon unmagical passages come closest, in texture and intensity, to those moments of magical accident .... Cái thần kỳ trong 1 bài
thơ thì luôn luôn tình cờ, giống như 1 tai nạn. Chẳng nhà thơ nào,
khi tập luyện làm thơ trên… Facebook, như Thầy Kuốc, chẳng hạn- tập
luyện viết văn để có được cái gân guốc, cái chan chát- mà không
mong, bất thình lình, tai nạn xẩy ra, và cái thần kỳ xuất hiện! Thí dụ, bữa xém chết
ở Phước Lộc Thọ! Đúng vào lúc xém chết,
phép lạ xẩy ra thật, thoát chết, và gặp lại BHD, ở đời thứ nhì. Em phán, “Don’t be sad.” Và hứa, bữa nào, hai
đứa vẫy cái tắc xi qua... Chợ Lớn [Paris] như hồi còn học Gia
Long, nhe! And there's this
to be said, too. Poetry, to a poet, is the most rewarding work in
the world. A good poem is a contribution to reality. The world is
never the same once a good poem has been added to it. A good poem
helps to change the shape and significance of the universe, helps
to extend everyone's knowledge of himself and the world around him.
. . . Thơ là món quà thưởng
bảnh nhất. Một bài thơ hay là 1 đóng góp cho thực tại. Note: Nhân "thần kỳ, phép lạ", như…. “Biển” của GCC, mời độc giả TV đọc bài này: Sir Isaac Newton Thơ Mỗi Ngày Je voudrais que mon amour meure Samuel Beckett Gấu muốn tình Gấu chết, Quán, nơi tụ tập của những
đứa con hoang đàng, dù có đi xa chân trời góc bể nào cũng nhớ
hoài, giống như sự trừng phạt. Như người xưa đánh rớt
cây gươm xuống lòng sông, bèn ghi dấu nơi mạn thuyền,
The Improbable There may be words left Someone was called upon Next to the chalk. Something improbable Charles Simic Nghi
Hoặc
Có thể trên một tấm bảng Một cô bạn của em được gọi lên để
xóa bảng Đếch ai biết Một tí nghi, một tị hoặc 
Giải thưởng VHTQ, Sử, 1970
Từ tủ sách của VHQ
Cuốn này chắc cũng không có ở VN NQT 
Nhờ
đọc Ipcress, Gấu mới vỡ ra, tẩy não là gì,
và làm sao tẩy não.
Một cách ngắn gọn, muốn tẩy não, phải tạo ra một tình trạng thần kinh căng thẳng, không làm sao phân biệt được thực, ảo. Trước hết, tống phạm nhân vô một hệ thống gọi là "nhà ma", maison hantée, tạo tình trạng cô lập hoàn toàn về tinh thần. Thiết lập những hệ thống làm nóng lạnh đột ngột, khiến không còn phân biệt ngày đêm, dài ngắn, mùa đông hay mùa hè, xứ nóng hay xứ lạnh, trong nước hay hải ngoại. Phạm nhân có cảm tưởng, thí dụ, ngày chỉ có 1 tiếng, đêm dài 36 tiếng. Mục đích là, làm sao huỷ diệt hệ thống cân bằng của thần kinh, cho tới khi phạm nhân ngất đi, và khi tỉnh lại, rơi vào trạng thái "thăng hoa, siêu thoát, thanh tẩy", tiếng nhà nghề gọi là 'l'abréaction': điểm đỉnh, [đỉnh cao chói lọi, chữ của DTH], của tẩy não. Tới đó, là hết còn trở về: C'est le point culminant du lavage de cerveau. L'abréaction est le point sans retour. Cái tay điệp viên ở trong truyện, thoát được, ấy là nhờ đọc được bí quyết tẩy não Ipcress, và bèn thủ một cây đinh, mỗi lần sắp ngất đi bèn ấn cây đinh thật sâu vào lòng bàn tay, cho tỉnh táo, quyết không để bị đẩy tới điểm đỉnh Happy birthday, Len Deighton: we need you now more than ever Chúc mừng sinh nhật, Len. Tụi này quá cần bạn vào lúc này.
Vớ được cuốn trên, tại một tiệm sách
ở Mường Luổng!
Ấn bản 2009, của tác phẩm đầu tay, 1962, của ‘thi sĩ của truyện điệp viên' của thời kỳ chiến tranh lạnh. Gấu có mấy cuốn, trên, rồi, cả bản tiếng Anh lẫn tiếng Pháp, vì cứ lăm le dịch, hoài. Nhưng cuốn mới nhất, quả là thần sầu, vì có thêm bài viết của tay làm cái bìa, và của chính tác giả, về cuốn đầu tay của mình Gấu có tí kỷ niệm, chung với Mai Thảo,
hồi còn Quán Chùa, về Len Deighton, qua nhân vật đóng vai chính trong cuốn
truyện trên, Michael Caine. Khán giả ghiền xi nê
tại miền nam trước 1975, nhất là lớp người như tôi, làm
sao không biết tới Ngài Michael Caine cho được cơ chứ! Không
chỉ vì ông đóng phim "hay", mà còn vì đề tài những phim ông
đóng. Người viết còn nhớ, đã từng trải qua gần một buổi sáng,
bên ly cà phê nguội ngắt vì mải nói chuyện, với một "ông bạn",
cũng dân ghiền xi nê, và cũng ghiền những phim trinh thám, và
cũng mê cách đóng trò điệp viên lù khù của Michael Caine.
Vào thập niên 1950, Michael Caine
đã là một diễn viên điện ảnh, nhưng phải đợi tới phim "Hồ Sơ Ipcress",
xuất hiện năm 1956, ông mới trở thành một diễn viên hàng
đầu của Anh, một vị trí mà ông giữ mãi tới hai chục năm, với
những phim nổi tiếng chẳng kém, như Đám Tang Của Tôi Tại
Berlin... rồi sau đó, ông lu mờ dần, nhưng với khán giả miền
nam, ông luôn luôn, và chỉ là tay điệp viên lù khù của
Hồ Sơ Ipcress, và
Đám Tang Của Tôi Tại Berlin. Mai Thảo, tôi, và những
khán giả ghiền xi nê tại sài Gòn những năm "đó đó", chúng
tôi chỉ biết Hồ Sơ Ipcress
qua cái tên tiếng Tây, là "Nguy Hiểm Tức Thời" (Danger Immédiat).
Nguy Hiểm Tức Thời, Đám
Tang Của Tôi ở Berlin, hai phim nổi tiếng do Michael
đóng, đều dựa trên tác phẩm của Len Deighton, một
nhà văn chuyên viết truyện điệp viên người Anh, và đề tài
của ông, là về cuộc chiến tranh lạnh. Ông nổi tiếng chẳng
kém gì một nhà văn Ăng Lê cũng chuyên viết truyện điệp viên
là John Le Carré và đó cũng là lý do tại sao Mai Thảo và
tôi cùng mê. Trong nhóm Sáng Tạo,
Mai Thảo là người đi ra nước ngoài sớm nhất, tuy cũng trải qua
hình như là ba niên, sống "chui", trong khi chờ "dịp may". Những
người kia còn ở tù, hoặc ở trong trại cải tạo. Chi tiết về những
ngày sống chui, đã nhiều người kể rồi, và dù không có người kể
ra, những độc giả của ông cũng đoán ra được, từ cuộc sống chui của
họ. Khi người viết ra được ngoài này, ông còn sống, nhưng không
có dịp gặp lại. Những ngày trước 1975, tuy thường gặp, nhưng thật
khó mà là bạn thân, một phần ông đã có địa vị trong giới viết
văn, một phần do "ngần ngại", ở cả hai phía. Người Thứ Ba Gấu đọc Người Thứ Ba, Kẻ Giết Muớn,
của Greene, bản tiếng Tây, khi phải đánh vật với
từng con chữ của tụi thực dân mũi lõ.
Cũng vậy, với Simenon. Đọc, như là một cách học tiếng Tây. Note: Kẻ giết mướn, quả đúng là tác phẩm đầu tiên của GG, mà GCC đọc, qua bản tiếng Pháp, Tueur à gages. Tên tiếng Anh của nó là A Gun for Sale, quay thành film, A Gun for Hire do Alan Ladd, đóng, khác Người Thứ Ba, The Third Man. "Người thứ ba của GG", có gì giống 1 phim cao bồi Coup de fouet en retour, hồi mã roi, câu chuyện 1 ông con trai truy tìm kẻ giết bố, khi gặp, hoá ra là bố mình. Suốt cuộc đời, Camus luôn
tỏ ra trung thành với niềm tin, rằng con người phải hoàn chỉnh
trọn vẹn chính mình, sống trọn với bản chất của mình, khi mình tương
hợp với thế giới tự nhiên, khi cuộc ly dị giữa nó và thế giới
tự nhiên sẽ cắt manh mún cuộc hiện hữu nhân sinh của nó. Có lẽ,
đây là niềm tin, kinh nghiệm của một người lớn lên không nương tay
nhờ sỏi, đá, bụi bặm, giọt mưa, sợi nắng, và, nó tách Camus ra
khỏi cái đám đông khốn kiếp ở thành phố, ở Paris, và hơn thế nữa, tách
ông ra khỏi cả một tầng lớp trí thức cùng thế hệ với ông.
Tất cả lũ, nào Mác
Xịt, nào Ky Tô, nào tự do, nào hiện sinh, đều có một điểm chung:
chúng đều thần tượng hoá lịch sử. Sartre và Merleau-Ponty, Raymond Aron
và Roger Garaudy, Emmanuel Mounier và Henri Lefebvre, ít ra đều
đồng ý về một điểm: rằng con người là một con người xã hội, và, để
hiểu nỗi khốn cùng, những khổ đau của nó, và đề ra giải pháp cho vấn
đề của con người, việc đó chỉ thế xẩy ra, ở trong cái khung lịch sử.
Kẻ thù ở bất cứ đâu đâu, ở bất cứ điều gì khác, nhưng đám này đều
chia sẻ với nhau một giáo điều rộng lớn nhất trong mọi giáo điều
của thời đại chúng ta: rằng lịch sử là chìa khóa cho câu hỏi nhân
sinh [that history is the key to the human question], là nơi chốn,
môi trường, ở đó, trọn số phận của con người được quyết định. Camus không bao giờ chấp
nhận cái sắc lệnh hiện đại này. Không hề chối bỏ chiều hướng lịch
sử của con người, ông luôn luôn tin rằng, giải thích số phận con
người hoàn toàn bằng kinh tế, xã hội hay ý thức hệ, là không đầy
đủ, và trên đường dài, nguy hiểm. Trong Mùa Hè, 1948, ông viết: “Lịch
sử chẳng hề giải thích vũ trụ tự nhiên, có trước nó, cũng như cái
đẹp, ở trên nó”. Cũng trong bài tiểu luận, ông phản đối sự lãnh
đạo của những đô thị, vì nó a tòng [associated: kết hợp] với tính
tuyệt đối của lịch sử, và sau này, trong Kẻ Nổi Loạn, ông coi đây là những
nguồn gốc đưa đến bi kịch chính trị hiện đại, thời của những chế độ
độc tài, chúng tóm lấy [take] những đòi hỏi lịch sử, như là biện
minh triết học của chúng. Ngược hẳn con người thành
thị mà những tư tưởng gia hiện đại coi chỉ là một thứ sản phẩm
lịch sử, mà những ý thức hệ lột sạch máu thịt; con người trừu tượng,
đô thị này, bị tách ra khỏi đất đá và mặt trời, chẳng còn tí
cá nhân cá nhiếc gì hết, non-individualized, không còn đồng
nhất với gốc gác miệt vườn, với cánh đồng bất tận [đất đá, mặt
trời, sông nước, con người… là một], con người đó biến thành một
quần đảo của những phạm trù tinh thần, Camus nói về con người tự
nhiên, được nối kết với thế giới của những phần tử như đất, như đá,
như sông, như nước… rất hãnh diện, tự hào về cái vẻ rắn chắc của
cơ thể của mình, yêu cơ thể, thân xác của mình và cố gắng thoả
mãn nó, làm cho nó hài lòng, con người tự nhiên này nhận ra một điều,
sự hài hòa giữa khung cảnh và vật chất [matter], thì không chỉ là
sự viên mãn của lạc thú, và còn là sự xác nhận tầm lớn lao vĩ
đại của con người. Của anh ta. Con người này, thì elemental [có tính
phần tử, nguyên tố…] không chỉ vì những lạc thú của anh ta đơn giản,
và trực tiếp, mà còn vì, anh ta thiếu [lack] sự gọt rũa cho thành đẹp của
xã hội [social refinement], thiếu trò ma mãnh, nghĩa là, anh ta chẳng
kính trọng qui ước, mù tịt về thất vọng, chán chường, và tình
tiết [intrigue], mù tịt về cái gọi là tinh thần thích ứng, gia
nhập, [hội đoàn hội điệc, cộng đồng, cộng điếc, thua, đếch có tớ!],
và lại càng chẳng có tí tham vọng quyền lực, vinh quang, và của cải
tiền bạc! Đó là những điều mà
anh ta không thể khinh miệt, bởi vì đếch biết đến chúng! Những đức
tính, hạnh kiểm của anh ta, là sự thẳng thắn, giản dị, hơi bị tỏ ra
thích, một cuộc sống X-pác-tơ [a Spartan life], những đức hạnh như
thế, theo truyền thống mà nói, hầu hết kết hợp với cuộc sống nhà quê,
thôn dã, tỉnh nhỏ, và nói một cách khác, với thế giới tà giáo,
a pagan world. Chuyện gì xẩy ra khi một ông nhà quê, cù lần, một con
người của thiên nhiên, như thế, nổi hứng lên, đòi cho hắn ta cái quyền,
có cái phần của mình, ở trong một thành phố? Một thảm kịch: Thành
phố sẽ tóm lấy, bóp nghẹt, đè nát, hủy diệt anh ta. Đây là đề tài
của cuốn tiểu thuyết đẹp nhất, bảnh nhất của Camus: Kẻ Xa Lạ, The Outsider. 
Camus @ Combat Imre Kertesz par ML (1)
Có cuốn nào cũng tạo 1 ép
phê khủng khiếp như thế chăng, theo ông? Kertez: Có đấy. Người Xa Lạ, của Camus. Kozony, L’Étranger. Tiếng Hung, nó có nghĩa
“dửng dưng” [indifférent]. Một thời để yêu,
hát, và chết. Nhịp của thời gian. Ôm em trong tay mà đã nhớ em những ngày sắp tới. Nếu trong thơ có tí mùi của ngày sắp
tới, nếu thi sĩ là một thứ tiên tri, thì nhạc luôn có mùi của hiện
tại, và khi hiện tại qua rồi, thì bản nhạc sẽ cất giữ cho những người
đã từng nghe nó, chút kỷ niệm về nơi chốn, nhạc và người cùng gắn
bó. Thành thử, vấn đề nghe ở đâu, vào lúc nào, một bản nhạc,
là cũng rất ư quan trọng. Những cư dân của Sài Gòn, và nói chung
Miền Nam đều giữ riêng cho họ, kỷ niệm lần đầu nghe nhạc Trịnh Công
Sơn, thí dụ vậy, và sẽ nhớ ra rằng, bản nhạc đã ra đời, vào thời điểm
nào.
Thư tín: Re: Mr. Bean. Mới xem hôm qua. Và chợt nhận ra rằng, khi Mr Bean không cười khá giống chú Trụ (qua hình trên trang nhà). Không chừng, khi chú Trụ cười, lại giống Mr. Bean. Re: Câu hỏi về bài thơ của thi sĩ Thanh Tâm Tuyền. Vâng, đã đọc. Chuyện văn thơ của các ngài thi sĩ đó có thể nói hoài chẳng dứt nhưng cũng có thể chung qui được một điều: 19 năm văn chương Miền Re: comments về Nguyễn Ngọc Tư và vài bài nhận định khác: Cháu nghĩ chú đem suy nghĩ và hy vọng của chú vào NNT. Theo cháu nhà văn nầy không có nghĩ đến mức đó đâu. Lan N * Phúc đáp: Cám ơn rất nhiều. Thư viết đúng giọng Mr. Bean. Tuyệt vời! Note: Lan N, 1 vị độc giả, có lần đã gặp Gấu tại nhà sách Tự Lực, Little Saigon. Vị này, cũng như GCC, là khách phương xa. Viết, gặp 1 người trông quen quen, không làm sao nhớ ra, và khi đi rồi, thì mới nhớ ra, và nếu nhớ ra sớm, thì đã chạy tới làm quen & cám ơn TV Tks & Take Care. Long time no mail. NQT Câu chuyện sau đây, thật thi vị, thật tuyệt vời, và lẽ tất nhiên, vì thật thi vị, thật tuyệt vời cho nên, thật.. sến, và vào những ngày đầu năm, thật quá đắc địa để mà kể ra, bởi vì nó đẹp như là những lời chúc mừng ngày đầu năm, vậy. Mario Vargas Llosa dùng câu chuyện này để mở ra tập Ngôn ngữ của đam mê, The language of passion, chắc cũng là vì thế. * Câu chuyện thì cũng đoan trang và kín đáo như chính phu nhân ắt phải như thế, và không thực, như là những cuốn tiểu thuyết diễm tình mà phu nhân viết ra, và ngấu nghiến chúng, cho đến tận cùng những ngày tháng của bà. Nó xẩy ra như là đã xẩy ra, và bây giờ, nó làm thành một phần của thực tại, như là một bằng chứng cảm động về quyền năng của giả tưởng. Rằng, "lời nào em không nói em ơi, lời nào không gian dối": Cái sự dối trá lừa lọc kia, bằng một trong những đường hướng không làm sao luờng trước được, bằng một trong những cách thức không ai chờ đợi, biến thành sự thực. Khởi đầu của câu chuyện thật là kinh ngạc, chẳng làm sao tin, và có tí nghẹt thở như phim trinh thám. Hội tác giả Ăng Lê [Great Britain’s Society of Authors], được một người thi hành di chúc của phụ nữ vừa mới mất cho biết, bà khách hàng của mình để lại tất cả của cải cho Hội, 400 ngàn Anh kim, chừng 700 ngàn Mỹ Kim, để Hội thành lập một giải thưởng văn học cho những tiểu thuyết gia dưới 35 tuổi. Tác phẩm thắng giải phải là một tiểu thuyết 'diễm tình, hay truyền thống, và không có tính thử nghiệm’ [of a romantic or traditional, but not experimental, nature]. Tin tức trở thành nóng bỏng trên mặt báo, bởi vì giải thưởng như thế, nếu tính bằng tiền, thì còn hơn rất nhiều giải Booker McConnel, hay Whitbread, là hai giải thưởng hách nhất của Anh. Ai là vị Mạnh Thường Quân đó? Một tiểu thuyết gia, lẽ tất nhiên. Nhưng tay chủ tịch Hội tác giả, mặt mày đỏ gay vì xấu hổ, thừa nhận với báo chí, ông chưa hề nghe tên Cô Margaret Elizabeth Trask. Và mặc dù những cố gắng hết mực, họ chẳng tìm ra, dù chỉ một cuốn tiểu thuyết của bà, trong khắp các tiệm sách ở London. Tuy nhiên, Miss Trask đã cho xb hơn 50 cuốn tiểu thuyết diễm tình, kể từ thập niên 1930, dưới cái nick là tên của nàng rút gọn lại Betty Trask. cho nó có vẻ bình dân so với tên cúng cơm thuộc giai cấp trưởng giả. Tên những tác phẩm cho biết nội dung của chúng: I Tell My Heart, Tôi nói với trái tim của tôi, Irresistible, Không cưỡng lại được, And Confidential, Lại Chuyện Lòng, Rustle of Spring, Con suối rì rào, Bitter Sweetbriar, Nụ tầm xuân nở ra đắng ngắt!... Cuốn chót xb năm 1957, và chẳng còn một bản nào ở nhà xb cũng như ở nơi lo về bản quyền tác phẩm. Đám phóng viên sau cùng cũng moi móc được một vài cuốn, tại những tiệm cho thuê sách, tại những hang cùng ngõ hẻm của London, và cũng tạo dựng được một tiểu sử của nhà hảo tâm bí ẩn. Khác hẳn một nữ đồng nghiệp cùng thời người Tây Ban Nha, là Corin Tellado, Miss Trask không thay đổi cách viết, theo với nhịp sống của thời đại, luôn cả những chuẩn mẫu đạo đức ở trong tác phẩm, và đến một lúc, bà nhận ra cái hố sâu giữa nó, và cuộc sống hàng ngày, đã trở nên quá rộng, bèn ngưng viết, và sống dai hơn tác phẩm của mình được ¼ thế kỷ. Điều quái dị nhất về Margaret Elizabeth Trask, người dành trọn đời mình, để đọc và viết về tình yêu, là, trong suốt cuộc đời 88 năm, bà không hề có được, dù chỉ một, kinh nghiệm tình yêu! Chứng cớ: Bà mất, độc thân, còn trinh, cả về thể xác lẫn linh hồn. Những người biết về bà, thì đều nói về bà, như là một cổ vật, từ một thời đại khác, lạc lõng giữa lòng thế kỷ của những híp pi, những rác rến, punks. Gia đình của bà từ Frome, Somerset. Giầu có, có cơ sở sản xuất lụa. Miss Trask có một nền học vấn cực kỳ nghiêm ngặt, chu đáo, ở ngay tại nhà. Một thiếu nữ nhút nhát, dễ xấu hổ, xinh đẹp, quyến rũ, với lối sống trưởng giả, của những khu vực cực kỳ riêng biệt của thành phố London, Bath và Belgravia. Của cải khô cạn cùng với cái chết của ông bố, nhưng những thói quen trưởng giả của cô gái gần như chẳng có gì thay đổi vì biến cố này. Cô chẳng hề ham muốn, hay mê mẩn một cuộc sống xã hội, rất ít khi đi ra ngoài, nại cớ bị dị ứng với đàn ông, và không hề cho phép, những lời nịnh bợ, tán tỉnh. Tình yêu đời của cô, là dành cho bà mẹ, người mà cô để hết thời giờ của mình để săn sóc, sau khi ông bố mất. Lo lắng, săn sóc mẹ, và viết những cuốn tiểu thuyết diễm tình, hai cuốn một năm, cả cuộc đời của cô chỉ có vậy. Cách đây ba muơi lăm năm, hai mẹ con trở về Somerset, thuê một căn nhà nhỏ, ở cuối một con phố chết [dead-end street], tại thành phố quê hương của họ, Frome. Bà mẹ mất vào đầu thập niên 1960, và cuộc sống của Miss Trask trở thành một niềm bí ẩn của khu xóm. Cô gần như không ra ngoài, đối xử với lối xóm lịch sự nhưng lạnh lùng, xa cách, không chút vồn vã, và không hề tiếp khách, hoặc làm khách viếng thăm bất cứ một ai. Người độc nhất có thể nói vài chuyện thân mật với cô, là ông giám đốc thư viện Frome, cũng là nơi mà cô Trask thuộc về nó: Cô là độc giả không mệt mỏi, một kẻ tham lam vô độ, của những câu chuyện tình, tuy nhiên, cô cũng còn thích đọc những cuốn tiểu sử của những con người không giống như những người bình thường, đàn ông cũng như đàn bà. Người thủ thư mỗi tuần làm một chuyến ghé nhà bà, để mang sách tới, và mang những cuốn bà đã mượn tuần trước, về. Cùng với ngày tháng qua đi, sức khoẻ của cô Trask cũng đi theo nó dần dần. Hàng xóm suy ra điều này, khi thấy sự xuất hiện của một nữ y tá, thuộc National Health Nurse, mỗi tuần ghé nhà một lần để săn sóc cô. Trong di chúc, Miss Trask tặng cô y tá 200 pounds. Cách đây 5 năm, sức khỏe của cô tồi tệ đến nỗi không thể sống một mình tại nhà, và được đưa vô nhà duỡng lão, nursing home. Ở đó, chung quanh là những người nghèo khổ, cô vẫn tiếp tục sống một cuộc sống khổ hạnh, kín đáo, gần như một cuộc đời vô hình, mà cô vẫn sống. Những người lối xóm ở Frome của cô không tin nổi mắt họ, khi đọc báo, và biết rằng, cô đã để lại một gia tài như thế cho Hội Tác Giả, và cô là một nhà văn. Điều họ không làm sao hiểu nổi, là, tại sao cô không dùng số tiền 400 ngàn, một gia tài lớn lao, để sống một cách thoải mái? Họ trả lời báo chí, đài TV, tại sao lại có một con người sống một cuộc đời buồn bã như thế: Hình như cô chưa từng mời ai được một ly nước trà! Đám lối xóm này mới khùng, mới đáng thương, đáng buồn, như tất cả những người thương hại cuộc sống tẻ nhạt của Miss Trask. Sự thực, Miss Trask đã sống một cuộc đời tuyệt vời, một cuộc đời đáng sống, đáng thèm được sống, đầy những kinh ngạc, bỡ ngỡ, những phiêu lưu mạo hiểm, những bôn ba, thăng trầm, và cùng với chúng, là những tình cảm vị tha, cao thượng, những đam mê, hy sinh, hỉ xả, những cuộc đời của những vị thánh, của những vị hiệp sĩ. Miss Trask đâu có thì giờ để làm công tác xã hội, với những người lối xóm. Hay để ngồi lê đôi mách về giá cả cuộc sống thường nhật, bữa này thịt cá hơi bị mắc, hay không làm sao kiếm được một bó rau muống, hay ca cẩm về đám trẻ bây giờ mất dậy quá, "anh anh tôi tôi" với cả bậc tiên chỉ! Bởi vì mỗi phút của cuộc đời của cô thì đều được tập trung cao độ về những đam mê bất khả: búng tay một cái là dúm tro than kia biến mất, và Bông Hồng Đen lại xuất hiện, trước cặp mắt mừng rỡ đến phát khùng phát điên lên được của anh cu Gấu! Làm sao đám người “mưa đêm tỉnh lẻ” lại có thể đem đến cho Miss Trask, những ngôi nhà đỉnh gió hú, những cánh rừng ma, những rừng thông Đà Lạt, và chiếc tắc xi già, nặng nhọc leo lên đến đầu con dốc, là hết hơi , bèn từ từ lùi xuống: Phải tưởng tượng thằng cu Gấu hạnh phúc [Tưởng tượng gì nữa, khi có BHD ngồi kế bên!] Lẽ dĩ nhiên, Miss Trask tránh làm bạn với lối xóm. Tại làm sao lại mất thì giờ, với những con người trí tưởng tượng mỏng dính, như cuộc đời mỏng dính của họ? Sự thực là, cô có quá nhiều bạn. Họ khiến cô chẳng bao giờ buồn chán, trong căn nhà nhỏ, khiêm tốn ở đường Oakfield Road. Họ chẳng bao giờ nói một điều ngu si đần độn, không đúng nơi, đúng lúc. Chúng ta hãy thử tưởng tượng ra những điều ngọt ngào êm ái của họ, khi thì thầm bên tai Miss Trask! Có thể nói, Miss Trask đảo ngược hẳn cái lề thói cuộc đời mà chúng ta vẫn thường sống: Đẩy đời thực vào một xó xỉnh, chiếm càng ít không gian bao nhiêu, tốt bấy nhiêu, nhường chỗ cho giả tưởng. Liệu cô hạnh phúc hơn những kẻ chọn đời sống thay vì giả tưởng? Tôi nghĩ, cô hạnh phúc hơn. Nếu không, tại sao cô để tất cả của cải làm cái giải thưởng, khuyến khích mấy cô cậu choai choai viết tiểu thuyết tình? Đó chẳng phải là bằng chứng cho thấy, cô hài lòng rời bỏ thế giới này, qua thế giới tới, yên chí một điều, thế hệ đàn em sẽ tiếp tục đổi thực tại cuộc sống lấy những dối trá của văn chương. Mặc dù nhiều người nghĩ, thật quá quắt, nhưng tờ di chúc của Miss Trask quả đúng là một phán đoán nghiêm khắc đối với cái thế giới tởm lợm mà cô sinh ra, và cô đã, bằng mọi cách tránh né, để đừng phải sống nó! Note: Gấu dịch cái bài này, thay cho lời chúc mừng năm mới để tặng những nữ độc giả của TV, trong có một cô, giống Miss Trask y chang! Hà, hà! NQT Cái bài dịch Phu nhân ở Somerset cũng có một giai thoại tuyệt vời về nó. Khi đọc, là GNV nghĩ ngay đến một vị nữ độc giả thật thân quí, 1 trong hai vị vốn được GNV coi là Tả Hữu Hộ Pháp của trang TV, một vị rành tiếng Anh, 1, rành tiếng Pháp, và vẫn thường sửa giùm, hoặc dịch giùm TV, khi GNV này bí, hoặc dịch sai. Bởi vì nhân vật Phu nhân Somerset giống y chang vị này! Tuy nhiên, khi đăng trên TV, GNV phịa ra nhiều đoạn, theo cái kiểu phóng tác, thành thử, khi đăng trên trang bạn, một vị, vị kia, trong hai vị, lại bực bội, vì dịch như thế là phản bội nguyên tác. Chính vì mới phải để cả nguyên tác tiếng Anh để độc giả tường. Câu này, trong bài viết, thật quá xứng đáng đối vị nữ độc giả, hộ pháp của TV. Thật xứng với trang net của vị nữ chủ nhân: Đẩy đời thực vào một xó xỉnh, chiếm càng ít không gian bao nhiêu, tốt bấy nhiêu, nhường chỗ cho giả tưởng. Và đây là câu trả lời của vị nữ chủ nhân trang bạn: Thì trang TV cũng rứa, đẩy hết đời thực, đời hiện tại vào 1 góc…. nhường chỗ cho…. BHD! Đa tạ. Chưa có lời khen tặng nào tuyệt vời như thế, dành cho TV/GNV! Đang lèm bèm về thơ, vớ được
bài này, tuyệt. Thơ là để trao cho thi sĩ Gấu vs Tố Hữu Đang loay hoay viết về Nguyễn Tuân,
được tin Tố Hữu mất, tôi cứ lẩn thẩn tự hỏi, không hiểu có
bức hình nào chụp tác giả Tàn Đèn Dầu Lạc, tức Nguyễn Tuân, đứng
kế bên Mặt Trời Chân Lý Chói Qua Tim, tức Tố Hữu, trong một dịp đại lễ
nào đó? Câu này của Volkov, khi phải nhận định về nhà soạn nhạc lừng danh Shostakovich, trong một lần trò chuyện với nhà thơ Brodsky, xung quanh đề tài nhà thơ đưa ra: Khi bạn bắt đầu chơi trò "biên tập" [editing] đạo hạnh, đạo đức của bạn – rằng cái này được phép, cái kia không được, vào những ngày như thế đó – như vậy là bạn đã đánh đu với tinh, đã mấp mé bên bờ thảm họa. Volkov kể lại, một lần ông
cần vài bức hình nhà soạn nhạc, từ thư khố nhà nước. Tuy đã phải trả
tiền trước, nhưng một "phu nhân sắt" (an iron lady) vẫn kiểm tra từng
tấm, và chừa lại ba, hình nhà soạn nhạc đứng kế bên Khrushchev. Phu
nhân sắt cũng chẳng thèm mất công giải thích. Tôi [Volkov] bắt buộc
phải hiểu rằng nhà soạn nhạc không nên đứng kế bên lãnh tụ, vào thời
gian mà ông ta là một người không thể chấp nhận được (persona non grata). Note: "Ý kiến ngắn", trên, Gấu viết cho ta là gì nhân nghe tin Tố Hữu ngỏm. Ta là gì cho biết, sẽ đăng. Khi đăng, Gấu đọc, thấy bị thiến
mấy chữ "tệ" hơn nữa. CHÂN DUNG HAY CHÂN TƯỚNG NHÀ VĂN (KỲ 8) NGUYỄN HUY THIỆP Một thời trong giới nghệ sĩ , người ta coi Văn Cao là cụ tiên chỉ trong làng nhạc. Vậy trong làng văn , cụ tiên chỉ ấy là ai vậy ? Tất nhiên không phải ông Hữu Thỉnh tuy đã được Đảng chọn làm Chủ tịch Hội nhà văn suốt đời và thực ra cái ghế đó so với phẩm trật triều đình thì cũng chỉ ngang chức Bật Mã Ôn mà Ngọc Hoàng Thượng Đế ban cho Tôn Ngộ Không ? Vậy thì cụ tiên chỉ trong làng văn một thời là ai ? Là ai thì chắc mọi người đều biết - đó là nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, người gây “”động đất” làng văn vào thời Đảng tuyên bố cởi trói cho nhà văn. Thời đó, Nguyễn Huy Thiệp là một “hiện tượng đặc biệt”. Trước hết, xưa nay, một nhà văn trở thành nổi tiếng thường do giới phê bình “cung đình” tôn vinh theo gợi ý của Ban tuyên huấn vì nó đáp ứng một nhu cầu chính trị nào đó đang diễn ra kiểu như “Sống như anh” của Trần Đình Vân, “Người mẹ cầm súng” của Nguyễn Thi,”Hòn đất” của Anh Đức…Những nhà văn “trật khỏi đường rầy” khỏi chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa, không những khó được nêu danh trên báo, mà còn bị đập tơi bời, bị “cấm bút”. Nguyễn Huy Thiệp chẳng những được các nhà phê bình “quốc doanh” tung hô hết lời, gọi ông là “cây bút vàng” ( Vương Trí Nhàn) mà ngay cả các nhà nghiên cứu văn học hải ngoại cũng đưa ông lên cao chót vót, gọi ông là “nhà thạch học” ( Thụy Khuê). Hầu hết các nhà phê bình”có số má” đều góp phần vào cơn bão ngôn từ ca ngợi Nguyễn Huy Thiệp : Lại Nguyên Ân, Vương Trí Nhàn, Phạm Xuân Nguyên, Hoàng Ngọc Hiến, Đỗ Đức Hiểu, … các nhà văn Nguyễn Khải, Nguyên Ngọc, nhà thơ Trần Đăng Khoa, Nguyễn Khoa Điềm, Hữu Thỉnh… và cả bạn đọc cũng hân hoan chào đón những sáng tác của Nguyễn Huy Thiệp. Danh tiếng của ông lan ra cả nước ngoài khiến ông được nhận giải thưởng văn chương Nonino tại Ý và huy chương Chevalier des arts et des lettres của Pháp . Tuy nhiên, “lộc” văn chương Nguyễn Huy Thiệp được hưởng dường như đã vượt quá cái phần giá trị thực của ông. Vì sao vậy ? Trước hết ông không thuộc các nhà văn Việt Nam lớn lên từ nền văn hóa Pháp, ông chịu ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc thì đúng hơn. Trong truyện “Giọt máu”, đoạn tên Phạm Ngọc Chiểu muốn chiếm đoạt nicô Huệ Liên chùa Thiên Trù bèn nhờ tên “macô” Hàn Soạn,bày mưu : "Việc này có năm bước. Em quen hòa thượng trụ trì ở chùa Thiên Trù là nơi ni cô Huệ Liên ở đó. Ðến đấy, quan bác giả đò đau bụng rồi bảo bà chị cứ đi vào chùa Trong trước, quan bác đưa biếu hòa thượng một lạng vàng, nếu hòa thượng không nhận thì thôi, coi như hỏng việc. Nếu hòa thượng nhận, thế là được một bước. Ðêm đó hòa thượng cho quan bác nghỉ ngơi trong trai phòng, quan bác đưa cho em một lạng vàng để em lo gác bên ngoài, hòa thượng mời cơm chay, có ni cô hầu rượu. Quan bác ép ni cô uống một cốc rượu có pha thuốc mê, nếu ni cô không uống thì thôi, coi như hỏng việc. Nếu ni cô uống, thế là được hai bước. Dọn mâm xong, ni cô say thuốc, hòa thượng quay đi, quan bác bế ni cô lên giường, thế là được ba bước. Quan bác cởi y phục nhà chùa của ni cô ra, muốn làm gì thì làm, thế là bốn bước. Sáng hôm sau, ni cô tỉnh lại, hòa thượng với em vào, chửi mắng quan bác với ni cô làm nhục cửa thiền, bắt quan bác phải ký văn tự nhận ni cô về, quan bác nộp vào hòm công đức một lạng vàng xá tội, thế là năm bước" Thử so đoạn văn của Nguyễn Huy Thiệp với đoạn văn của Thi Nại Am trong Thủy Hử chương Tây Môn Khánh nhờ Vương bà dụ dỗ Kim Liên , vợ Võ Đại Lang : “Đến lúc mua được thức nhắm về, tôi lại nhờ nàng xếp đồ khâu lại, để cùng ngồi uống rượu cho vui, thế mà nàng không chịu ngồi là việc hư hỏng. Nếu nàng bằng lòng ngồi cho, thì việc ấy có tới tám phần bợm rồi đó. Uống dăm ba chén rượu, tôi giả vờ là hết rượu,bảo cậu phải mua thêm. Bấy giờ cậu sẽ nhờ tôi đi mua hộ, đoạn rồi tôi đi khép cửa, để mặc hai người ở đó, thế mà nàng hoảng hốt đòi về là hỏng việc. Bằng nàng cứ ngồi yên không nói chi, là việc có chín phần bợm rồi đó. Đến đó chỉ còn thiếu có một phần nữa là xong…trước hết phải giơ tay áo lên bàn, giả cách đánh rơi chiếc đũa, rồi lại vội vàng cúi xuống nhặt, và rờ tay vào chân nàng mà nắm một cái, nếu nàng gắt giận cự mắng, thì tôi sẽ chạy vào cứu, song như thế cũng là hỏng việc, không còn làm thế nào được nữa! Nhược bằng nàng lẳng lặng không nói gì, thì bấy giờ cóđủ mười phần bợm rồi đó.” Tất nhiên, không ai kết luận Nguyễn Huy Thiệp “cóp văn” của Thi Nại Am, nhưng “mượn thủ pháp diễn nghĩa ” trong văn chương Tàu là khá rõ. Mà văn chương Trung Quốc phần lớn xoay quanh “thủ đoạn sống”, “mẹo làm người”, “người ăn thịt người ” … đó cũng là những đề tài và những câu triết lý sặc mùi “tàu” thường thấy trong văn chương Thiệp , . Trở lại câu hỏi vì sao văn chương Thiệp lại “semer à tout vent” , gieo được vào các ngọn gió – nôm na là “Đảng khen, dân thích và cả hải ngoại cũng …OK” ? Trước hết NHT không đi vào vết xe của các nhà văn bị “cấm bút”, bị “thu hồi sách”, bị đập tơi bời trên báo chí. Tác phẩm NHT dẫu có mổ xẻ cái xấu của con người thì cũng không phải là con người xã hội chủ nghĩa, mà con người chung chung, không đòi hỏi dân chủ, không tố cáo chế độ, không “phản biện” trật tự xã hội xã hội chủ nghĩa…Tóm lại văn chương Thiệp không phạm những chuyện “nhạy cảm”, Vậy yên tâm nhé, các nhà phê bình “quốc doanh” cứ thả sức ca ngợi mà không bị tuyên huấn thổi còi . Tất nhiên ở đâu đó, NHT cũng có đôi lời “phàn nàn”, “động chạm”. Trong bài “viết cho Hội nghị lý luận phê bình văn học tháng 11/1989, ông nói trắng phớ : “Chúng ta cần phải tỉnh táo nhận ra rằng tình trạng hiện nay của dân tộc ta là thê thảm. Tôi không muốn nói đến tình trạng thiếu thốn vật chất mà muốn nói đến thế giới tinh thần của họ. Những ràng buộc nặng nề của các tư tưởng lạc hậu cũ kỹ khiến cho hàng triệu số phận con người đau khổ. Họ mê man trong các công sở và trong các tổ quỷ gia đình, trong các luỹ tre xanh và các khu tập thể đông hộ.” ‘Trên văn đàn, số nghiệp dư và tỉnh lẻ thời nào cũng có và đông như kiến(!). Thói to mồm, tính chất bảo hoàng hơn cả nhà vua và đủ kiểu văn hay khác có thể giết phăng, giết tươi những người có ý định tử tế muốn làm việc này. Việc tranh đấu với những con ngợm văn chương (chữ của người Pháp dùng để chỉ đám quần cộc trong văn học) là bất khả. “ Trong ““Trò chuyện với hoa thủy tiên và những nhầm lẫn của nhà văn” , Nguyễn Huy Thiệp gọi Hội nhà văn là “đám giặc già” và gây nên một làn sóng la ó và phản đối. Tuy nhiên tất cả những ý kiến kiểu đó chỉ là trên bài phát biểu, chứ không bộc lộ thành cảm hứng, thành chủ đề trong sáng tác. Và cũng chỉ ít lâu sau, Nguyễn Huy Thiếp lại viết theo kiểu “bé ngoan” để chuộc lỗi : “Tôi cứ nghĩ rằng thời của tiểu thuyết sẽ là thời của dân chủ, thời của những tư tưởng tự do, thời của sự ổn định chính trị và kinh tế: đấy cũng là thời mà chúng ta đang sống bây giờ. “ Dẫu sao, Nguyễn Huy Thiệp vẫn xuất sắc trong một số truyện ngắn khiến một thời ông đáng mặt là “tiên chỉ trong làng văn” . Nhưng lộc trời chỉ có vậy, sang lĩnh vực tiểu thuyết, cái phần chính yếu làm nên cốt cách một nhà văn lớn thì ông lại…không có. Tuổi hai mươi yêu dấu, Tiểu long nữ, Gạ tình lấy điểm …tiếc thay lại là những truyện dài tồi, bộc lộ một lỗ hổng chết người trong văn chương Nguyễn Huy Thiệp : câu chữ dễ dãi, sơ sài và nhất là …không có tư tưởng. Và như lời kịch tác gia Shakekspeares :” lời mà không có tư tưởng sao bay được lên thiên đàng ?”. Mai sau, trải qua sàng lọc sinh tử của thời gian, văn chương Nguyễn Huy Thiệp liệu bay cao tới đâu ? Khi được nhà báo hỏi nhắn nhủ gì cho lớp trẻ, Nguyễn Huy Thiệp trả lời ” Trước hết các bạn phải nổi tiếng” Đó là khác biệt rất lớn của Nguyễn Huy Thiệp với những nhà văn lớp trước , khác nào Thiệp xúi các nhà văn trẻ chăm chăm vào PR hơn là khổ luyện văn chương chữ nghĩa. Thế còn “trách nhiệm thời đại”, “lương tâm thời đại”, “lương tri dân tộc”…xưa nay xã hội thường trông cậy các nhà văn ? Không dám động chạm tới “cường quyền”, Nguyễn Huy Thiệp khôn ngoan né xa những “nhạy cảm” chết người đó. Xuân Sách hiểu khá rõ Nguyễn HuyThiệp , bởi vậy đã hạ bút : “Không có vua thì làm sao có tướng Nên về hưu vẫn phải chết tại chiến trường Kiếm sắc chém bao nhiêu đầu giặc Để vàng tôi trong lửa chịu đau thương.” Nhật Tuấn FB 
G. Lukacs, trong “Solzhenitsyn: Một Ngày Trong Đời Ivan Denisovich” (1969) [William David Graf, dịch từ tiếng Đức, nhà xb The MIT Press, Cambridge, Mass 1971] viết: Liên hệ mỹ học giữa truyện ngắn [novella] và truyện dài [tiểu thuyết, novel] thường được phân tích, nghiên cứu. Ít, là nối kết lịch sử và liên hệ nội tại giữa hai thể loại, trong cuộc phát triển văn học [their historical connection and their interrelationship throughout the course of literary development]. Tuy nhiên, đây là một vấn đề rất thú vị, bổ ích, nó chiếu sáng tình hình văn học hiện thời [the present-day situation]. Tôi [Lukacs] đang nghĩ tới sự kiện, truyện ngắn [novella] thường xuất hiện hoặc, như là một con chim báo bão [nguyên văn: tiền thân, precursor] cho sự ra đời của hùng ca, sử thi, hay những hình thức bi kịch lớn, hoặc như là đội quân hậu vệ [rearguard], một cách viết ở tận cùng một giai đoạn. Nói cách khác, hoặc nó xuất hiện như là một Sẽ Có, [a Not-Yet, Nochnicht], hay một Không Còn Nữa [a No-Longer, Nichtmerhr]. Áp dụng nhận xét trên vào Một Ngày... của Solz., Lukacs viết: Với một chút dè dặt, người ta có thể nói, thể loại giả tưởng cận và đương thời đã từ bỏ truyện dài để cố thủ ở trong truyện ngắn, trong toan tính cung cấp, cái gọi là bằng chứng, về một cách thế đạo đức của con người. [With this reservation, one can say of contemporary and near-contemporary fiction that it often withdraws from the novel into the novella, in its attempt to provide proof of man’s moral stature…..] “Không phát hiện quá khứ thì sẽ không khám phá hiện tại. Một Ngày Trong Đời Ivan Denisovich của Solzhenitsyn là một khai mở ý nghĩa cho tiến trình lại khám phá ra cái tôi, cái ngã, the self, ở trong văn chương, trong hiện tại xã hội chủ nghĩa.” [Lukacs]. Truyện ngắn của NHT có gì tương tự với Một Ngày Trong Đời Ivan Denisovich của Solzhenisyn. Nó báo hiệu sự suy tàn của một chế độ, sự tận cùng của một thời kỳ [a termination at the end of a period, a No-Longer], và đồng thời nó đăng quang con người, như một cá nhân [lại khám phá ra một cái tôi, thí dụ như của NHT, của Bùi Ngọc Tấn, và nhất là, của Nguyễn Chí Thiện, một cái tôi như là tôi dám tự chọn cho tôi: nhà thơ ngục sĩ đời đời! Khi viết về NHT, Gấu đã nhận ra sự liên hệ giữa Tướng về hưu và Một Ngày, cũng như Lukacs nhận ra sự liên hệ giữa Một ngày và Typhoon của Conrad, hay Ngư ông và Biển cả của Hemingway. Tuy nhiên, có lẽ phải đọc Tướng về hưu song song với Bếp Lửa, một ở đầu, một ở cuối cuộc chiến, một Not-Yet và một No-Longer, theo cách nhìn của Lukacs. Ở giữa hai truyện ngắn đó, là truyện Dọc Đường. Truyện ngắn này, lại là một Not-Yet, mở ra cuộc Exodus Vượt Biển của người Việt tị nạn: Hình ảnh người đàn ông lỡ độ đường đứng trơ vơ giữa cuộc chiến, với bọc quần áo tiên đoán số phận người vượt biển đi những ngày sau dead line, chẳng nước nào nhận! * Nhận xét về truyện ngắn, và vai trò “Not Yet & No Longer” của nó trong lịch sử văn học, của Lukacs, ghê thật, nhưng chưa ghê bằng nhận xét của Brodsky về thơ, khi ông đọc Akkhmatova: At certain periods of history it is only poetry that is capable of dealing with reality by condensing it into something graspable, something that otherwise couldn't be retained by the mind. In that sense, the whole nation took up the pen name of Akhmatova - which explain her popularity and which, more importantly enable her to speak for the nation as well as to tell it something it didn't know. She was, essentially, a poet of humanities: cherished, strained, severed. She showed these solutions first through the prism of the individual heart then through the prism of history, such as it was. This is about as much as one gets in the way of optics any way: Ở một giai đoạn nào đó của lịch sử, chỉ thơ mới hách xì xằng, mới bảnh tỏng, bởi vì chỉ có nó mới dám đương đầu với thực tại, bằng cách nén nó lại, thành một cái gì được ôm gọn vào trong lòng bàn tay, một điều gì đó mà cái đầu chịu thua không làm sao cất giữ được. Điều Brodsky nói về thơ, Gấu lại nhận ra, khi áp dụng nó vào nhạc sến, những ngày tù Phạm Văn Cội, [Củ Chi], Đỗ Hòa, [Nhà Bè], và phát giác ra một điều, cái hồn của văn chương Miền Nam là ở trong một vài câu, một vài hình ảnh của nhạc sến! Ngoài kia súng nổ đốt lửa đêm đen tầm đạn thay tiếng em! Tuyệt, tuyệt! Khi Gấu viết được những dòng sau đây, nhờ những ngày Mậu Thân và những trái hoả tiễn của VC, đã nghĩ là "tuyệt bút", nhưng thua xa câu nhạc sến trên, vì cách viết của Gấu rõ ra là, "dụng công" quá, "cực" quá [tour de force], trong khi lời nhạc mới đơn giản làm sao. Những ngày Mậu Thân căng thẳng, Đại Học đóng cửa, cô bạn về quê, nỗi nhớ bám riết vào da thịt thay cho cơn bàng hoàng khi cận kề cái chết theo từng cơn hấp hối của thành phố cùng với tiếng hỏa tiễn réo ngang đầu. Trong những giờ phút lặng câm nhìn bóng mình run rẩy cùng với những thảm bom B52 rải chung quanh thành phố, trong lúc cảm thấy còn sống sót, vẫn thường tự hỏi, phải yêu thương cô bạn một cách thánh thiện, nghĩa là, một cách bình thường, giản dị như thế nào cho cân xứng với cuộc sống thảm thương như vậy... Cõi Khác No Longer and Not Yet Tại Âu châu, một đứt đoạn tuyệt đối của liên
tục đã xẩy ra trong và sau Đệ Nhất Thế Chiến. Những ‘lèm bèm’
của đám trí thức về một thoái trào cần thiết của văn minh Tây
phương hay thế hệ bỏ đi nổi tiếng, như nó thường được thốt ra bởi
đám “phản động”, thì, nền tảng sự thực của nó là ở đứt đoạn này,
và đem đến hậu quả hấp dẫn hơn, so với thứ đầu óc ‘tự do', khi
đám này bầy ra trước chúng ta một giải pháp, hoặc tiên phong
hoặc giật lùi, một giải pháp chẳng có một ý nghĩa nào, bởi vì nó vẫn
giả dụ sợi sên liên tục không bị đứt, gẫy. Cái hố thẳm giữa họ, được cuộc chiến khốn kiếp làm đầy. |
Trần Vũ viết bóng bẩy, hung bạo, cố gắng rắc rối nhưng thiếu nội lực. Nên chỉ hấp dẫn dân Việt Nam dốt. Sách Trần Vũ đã được dịch sang Pháp Văn, nếu khá thì bà con thế giới đã nhận ra. (BBP)
Reply