Ẩn hả, nhớ chứ!

The Spy Who Loved Us

Cao Bồi



















 

 

The fiction of John le Carré

 

JANUARY 23RD 1963 Kim Philby, a British spy (and one-time contributor to The Economist) disappeared following his defection to the Soviet Union. Nine months later “The Spy Who Came in from the Cold” was published. It was the third novel from John le Carré, the pseudonym for David John Moore Cornwell, an unknown 30-year-old writer who was working as an intelligence officer in Bonn. It was fiction, but the book seemed to reflect the larger reality of the cold war. It also changed the face of the thriller genre forever.

The novel starts with Alec Leamas, a British spy running the counter-intelligence unit in Berlin, waiting for one of his agents to cross the border into the West. From the very first sentence Mr le Carré’s writing is startling. Scenes are illuminated as if by flashpoint. Characters are sketched in sharp, quick phrases. Sentences are short and to the point. The plot is complex, but never over-burdened with secondary characters or unnecessary twists and turns.

Unlike the spy fiction of “James Bond”, Mr le Carré’s world was gritty and distinctly dark. Leamas drinks whisky by himself in badly-lit, barely-furnished rooms. Women are muted and downtrodden, rather unlike the Technicolour fantasies in silk stockings created by Ian Fleming. Far from being glamorous, Mr le Carré’s spies are, in the words of Leamas, “a squalid procession of vain fools, traitors…pansies, sadists and drunkards, people who play cowboys and Indians to brighten their rotten lives”.

This starkness made Mr le Carré’s world of spooks and double-agents seem, as he writes in a new afterword to the book, credible if not authentic. His writing owes much to another master of the well-written thriller, Graham Greene, and his 1938 masterpiece “Brighton Rock”. But the grittiness of “The Spy Who Came in from the Cold” can be seen in other fiction that emerged at the time. Five years earlier Allan Sillitoe wrote about working-class life in Nottingham in “Saturday Night, Sunday Morning”, shocking readers with descriptions of back-street abortions and evenings spent drinking away dole money in the pub. In 1956 John Osborne wrote “Look Back in Anger”, a realist play revolving around an angry, disaffected young man. Mr Le Carré's novel spun a rather different yarn, but it reflected a larger rift in post-war Britain and tapped into a new way of writing about British life.

Soon after the novel was published, Mr le Carré gave up his work with the foreign office to concentrate on writing. Another 20 novels followed, including “A Delicate Truth”, released earlier this year, and “Tinker, Tailor, Soldier, Spy”, his dazzling 1974 novel which was made into both a television series in 1979 and a film in 2011. All of these novels contain the same taut language and keen eye for detail. But “The Spy Who Came in from the Cold” remains his finest work. Nearly 30 years after the fall of the Berlin wall, Mr le Carré’s novel still reverberates with frustration at the impotence and deceit of the cold war. It is a reminder, if ever one was needed, of how good fiction can question the way that governments work.

Prospero

Ngày 23 Tháng Giêng, 1963, Kim Philby, gián điệp Anh (cộng tác viên một thời cho Người Kinh Tế) chuồn qua Xô Viết. Chín tháng sau, “Điệp Viên Từ Miền Lạnh" ra lò.
Giả tưởng, tất nhiên, nhưng hình như nó còn thực hơn cả sự thực, phản chiếu một thực tại rộng lớn hơn, cái gọi là Cuộc Chiến Lạnh.
Bảnh hơn nữa, nó xuất  hiện, và sau đó, tiểu thuyết điệp viên thay đổi hẳn, không còn như trước nữa.

The American handed Leamas another cup of coffee and said, "Why don't you go back and sleep? We can ring you if he shows up."
Leamas said nothing, just stared through the window of the checkpoint, along the empty street.
"You can't wait forever, sir. Maybe he'll come some other time. We can have the Polizei contact the Agency: you can be back here in twenty minutes."
"No," said Leamas, "it's nearly dark now."
"But you can't wait forever; he's nine hours over schedule. "
"If you want to go, go. You've been very good," Leamas added. "I'll tell Kramer you've been damn good."          
"But how long will you wait?"
"Until he comes." Leamas walked to the observation window and stood between the two motionless policemen. Their binoculars were trained on the Eastern checkpoint.
"He's waiting for the dark," Leamas muttered, "I know he is."
"This morning you said he'd come across with the workmen."
Leamas turned on him.
"Agents aren't airplanes. They don't have schedules. He's blown, he's on the run, he's frightened. Mundt's....

[Trang đầu cuốn The Spy]

GCC đọc The Spy, lần đầu, bản tiếng Tây, nhà sách Xuân Thu, đường Tự Do ngày nào, kế bên Quán Chùa. Bản nrf, bìa trắng. Cầm lên, đọc 1 phát, là bèn từ từ đến quầy, thò tay ra phía sau, móc bóp.
Lúc đó cày hai jobs, UPI & Bưu Điện, chưa dính Cô Ba, tiền chỉ để bao cà phê bạn quí, và mua sách, nếu không cháy túi trong 1 trận xì, tại ngay chính nhà mình!

"Nous ne lui demandons pas de devenir un traître. Nous lui proposons une nouvelle définition du mot loyauté."
Chúng ta đâu có đòi hắn ta phải trở thành một tên phản bội. Chúng ta chỉ đề nghị với hắn ta một định nghĩa mới về lòng trung thành.

 Le Carré, le grand réveil
Un homme très recherché
JOHN LE CARRÉ

Với cuốn mới nhất này, Kẻ bị truy nã tới chỉ, Le Carré trở lại mảnh đất của  những tác phẩm đầu tay của ông, nhưng đây là một sự tỉnh thức lớn, như Le Magazine Littéraire nhận xét.

Gấu này thú thực, cũng chỉ mê những tác phẩm thời kỳ đầu của ông, và nếu phải chọn, thì nhất, vẫn là cuốn Điện thoại dành cho người chết, Call for the Dead, và tiếp theo là Gián điệp về từ miền lạnh, The Spy who came in from the cold, bộ ba, trilogy, về Smiley…

Trong cuốn Điện thoại dành cho người chết có hai xen thật là tuyệt vời. Xen Smiley ghé tiệm giặt ủi lấy quần áo mang về nhà, và khi đứng trước cửa nhà mình, linh tính xui bảo, thay vì mở, ông giơ tay gõ cửa, và khi kẻ sát nhân đang chờ ông ở trong nhà ra mở cửa, ông nói, ông là người đi trao quần áo giặt ủi.
Xen thứ hai, là khi Smiley đánh lừa được trùm gián điệp Đông Đức gặp nữ gián điệp nhân viên, tại một rạp hát, và khi nhân viên của Smiley xin lệnh bắt, ông lắc đầu...

Cuốn Call for the Dead, Gấu đã dịch được một, hai chương, rồi bỏ ngang, tiếc quá!
Call For The Dead đọc như thơ, thế mới sướng!
Sau này, có thể do viết nhiều, cái chất thơ của văn Le Carré ngày càng bớt dần.
*
Ngược lại, hắn buồn rầu chứng kiến khoái lạc tự nhiên cứ chết dần trong hắn. Bản chất luôn khép kín, hắn thấy mình lúc này co rúm lại trước những cám dỗ của tình bạn và lòng chung thủy của con người; hắn cảnh giác hết mức, chính hắn, trước những phản ứng bộc phát. Bằng sức mạnh lý trí, hắn ép mình quan sát nhân gian với sự khách quan lâm sàng, và, bởi vì hắn không bất tử, và chắc không khỏi lỗi lầm, hắn thù ghét và ghê sợ sự giả trá của đời mình.
Nhưng Smiley là con người tình cảm, và nỗi xa xứ ngày càng làm mạnh thêm tình yêu sâu thẳm của hắn với nước Anh. Hắn ngấu nghiến những hồi ký về Oxford, vẻ đẹp, sự phóng khoáng trí tuệ, tính chậm chạp chín mùi trong những phán đoán của nó. Hắn mơ về những ngày nghỉ lộng gió mùa thu ở bến Hartland, những chuyến tản bộ dài trên những vách đá ở Cornall, mặt trơn láng, nóng bỏng trước gió biển. Đây là một cuộc sống thầm kín khác của hắn, và hắn càng ngày càng thù ghét sự xâm nhập tục tằn của nước Đức mới, những bước dậm chân và la hét của đám sinh viên đồng phục, những khuôn mặt sẹo, kiêu căng và những câu trả lời hạ cấp của họ. Hắn cũng căm tức cái lối Phân khoa xía vô môn dạy của hắn - nền văn học Đức yêu dấu của hắn. Và rồi một đêm, cái đêm khủng khiếp của mùa đông l937 khi Smiley đứng ở cửa sổ phòng mình ngắm một đám lửa trại lớn nơi sân trường Đại học: Vây quanh ngọn lửa, hàng trăm sinh viên mặt hồ hởi bóng nhẫy dưới ánh lửa bập bùng. Và họ ném hàng trăm cuốn sách của họ vào ngọn lửa ngoại đạo. Hắn biết tác giả của những cuốn sách: Thomas Mann, Heine, Lessing, và hàng loạt những người khác, và Smiley bàn tay ẩm ướt khum khum quanh đầu điếu thuốc, ngắm nhìn và thù hận, hả hê trong nỗi chiến thắng vì đã nhận diện ra kẻ thù của mình.
 l939, hắn có mặt ở Thuỵ Điển, nhân viên được bảo chứng của một hãng chế tạo vũ khí nhẹ nổi tiếng của Thụy Sĩ; mối làm ăn được ghi lùi lại ngày cho thuận tiện. Cũng để cho thuận tiện, tướng mạo của hắn đã phần nào biến cải, bởi vì Smiley khám phá ra hắn có tài nhập vai hơn hẳn cái trò thô thiển về thay đổi mái tóc hoặc thêm hàng ria mép nho nhỏ. Trong bốn năm hắn đóng vai đi đi lại lại giữa Thụy Sĩ, Thụy Điển và Đức, hắn không ngờ mình bị hoảng sợ lâu đến như thế. Hắn mắc cơn kích giật nơi mắt trái, mười lăm năm sau vẫn còn, sự căng thẳng vạch những đường hằn trên đôi má phính, trên trán. Hắn học được, làm sao để có thể không bao giờ ngủ, không bao giờ xả hơi, làm sao cảm thấy nhịp đập hoài hoài của trái tim của chính mình bất kể ngày và đêm, làm sao với tới những cực điểm của nỗi cô đơn và sự thương thân, làm sao nhận ra niềm dục vọng bất thần không đắn đo về một người đàn bà, một ly rượu, một vận động, và thuốc, bất kể thứ thuốc gì bứng đi sự căng thẳng của đời mình.
Call for the Dead

John Le Carré là bút hiệu của David Cornwell, người Anh. Sinh năm 1931. Học Đại học Berne, Oxford. Dạy học tại Eton. Sau làm Bộ Ngoại Giao, vì vậy ông không được phép dùng tên thật khi viết. Bút hiệu Le Carré, tiếng Pháp có nghĩa là hình vuông, do ông tình cờ nhìn thấy trên kính một cửa tiệm ở Luân đôn.
Tuần báo Time đã mô tả ông: Người viết truyện gián điệp số một của thời đại ông ta hiện đang sống. Và có lẽ của mọi thời.
Gọi Người Đã Chết, tác phẩm đầu tay trong đó gói ghém tất cả ước vọng của tác giả, muốn sử dụng thể loại gián điệp, một hình thức phổ cập, đại chúng, dể giải quyết những vấn đề lớn lao, như văn chương, chính trị, thời đại... Ông còn muốn tìm lại cội rễ của nó, vốn bắt nguồn từ bi hùng kịch Hy Lạp. — Màn Cuối (The Last Act) trong Gọi Người Đã Chết, độc giả, và có thể, chính tác giả cũng không tiên đoán được kẻ thù sẽ phản ứng như thế nào: Chúng sẽ làm một điều gì đó. Chắc chắn như vậy. Chúng ta còn có cơ hội...
Đối những độc giả quá quen thuộc với Smiley, nhân vật chính của Le Carré qua những tác phẩm The Spy who came in from the cold, The Smiley People... cơ hội đó là sự sụp đổ của chủ nghĩa Cộng sản, chấm dứt Chiến Tranh Lạnh. (1)

Gọi Người Đã Chết

Gọi người đã chết

Đánh máy: Nguyễn Học ( Mõ Hà Nội )
Nguồn: Nguyễn Học ( Mõ Hà Nội )
Được bạn: Ct. Ly đưa lên
vào ngày: 4 tháng 9 năm 2006

Note: "Cái này", của Gấu mà!
Đâu phải của Mõ Hà Nội?
Mới có hai chương, Gấu tính dịch tiếp nhưng bận quá!
Mấy đấng hảo hán giang hồ bên Việt Nam Thư Quán ẩu quá!
NQT

Gọi Người Đã Chết

Trên VN thư quán còn thấy cuốn The spy who came in from the cold, cũng của Le Carré.
Gấu mê cuốn này lắm, mỗi lần đọc nó, là nhớ đến cảnh, lần đầu gặp nó, bản tiếng Tây, ở nhà sách Xuân Thu, cầm lên một cái là thấy cái lạnh của Đất Bắc ùa tới.
Khủng khiếp thật.
Tác giả Z. 28, biết đâu đấy, cũng cảm thấy lạnh như Gấu, bèn phóng tác, và cho Tống Văn Bình, thay vì vượt Bức Tường Bá Linh qua Đông Đức, thì vượt Bến Hải, về Hà Nội....