Whatever Happened

Whatever happened had already happened.
Four tons of death lie on the grass
and dry tears endure among the herbarium's leaves.
Whatever happened will stay with us
and with us will grow and diminish. 

But we must live,
the rusting chestnut tells us.
We must live,
the locust sings.
We must live,
the hangman whispers.

Bất Cứ Cái Chó Gì Xẩy Ra 

Bất cứ cái chó gì xẩy ra thì đã xẩy ra mất mẹ nó rồi.
Bốn tấn người chết nằm trên cỏ,
Ba triệu người chết ở cả Nam lẫn Bắc Kít,
và những giọt nước mắt cứ thế ở mãi cùng những chiếc lá bàng
ở trong truyện Ðôi Bạn của Nhất Linh
[những chiếc lá của cây herbarium: cây mẫu]
Cái chó gì xẩy ra thì sẽ bám chặt lấy chúng ta
và cùng với chúng ta, sẽ lớn mãi ra, và nhỏ mãi đi. 

Nhưng chúng ta phải sống,
[Thằng Còi, Cái Hĩm… không, không, Anh Phải Sống]
cây hạt rẻ gỉ sét bảo chúng ta.
Chúng ta phải sống,
con châu chấu hát.
Chúng ta phải sống,
HPNT thì thầm bên tai Gấu. 

 

I returned to the town
where I was a child
and a teenager and an old man of thirty.
The town greeted me indifferently
but the streets' loudspeakers whispered:
don't you see the fire is still burning,
don't you hear the flame's roar?
Get out.
Find another place.
Search for it
Search for your true homeland. 

Adam Zagajewski 

Tìm 

Tôi trở về thành phố
Nơi tôi đã sống như một đứa bé
Và một thằng bé
Và một ông già 30 tuổi
Thành phố dửng dưng đón tôi
Nhưng cái loa ở đầu đường thì thầm:
Mi không thấy lửa vẫn cháy,
Mi không nghe ngọn lửa gào?
Cút cha mày đi!
Tìm một nơi chốn khác
Tìm nó.
Tìm quê hương thực sự của mi. (1)

Tôi nhìn bức hình

Tôi nhìn bức hình thành phố tôi ra đời
nhìn những khu vuờn xum xuê, những con phố soắn vòng, những ngọn đồi,
những mái nhà thờ Thiên Chúa, những vòm nhà thờ Chính Thống,
nơi Chúa Nhật, những giọng nam trầm cất lên mạnh mẽ
khiến hàng cây lối xóm run lên bần bật như trong cơn bão;
Tôi liếc nhìn và tôi không làm sao quay đi, nước mắt ràn rụa,
và bất thình lình, tôi ngộ ra rằng thì là họ vẫn còn sống.
như thế chẳng có gì xẩy ra, họ vội vã chạy tới những buổi diễn thuyết,
đợi xe lửa, lấy xe điện màu xanh da trời, kiểm tra lịch trình, nghe nhạc,
đọc báo hàng ngày, sống trong hối hả, trong sợ hãi, luôn luôn trễ,
có tí bất tử ở trong rất cả, nhưng họ đâu biết,
một tên trễ trả tiền mướn phòng, một tên khác sợ bị phổi,
tên thứ ba không thể hoàn tất luận án về Kant,
không hiểu sự vật là gì trong chính chúng
bà tôi vẫn tới Brzuchowice, mang một cái bánh
trên hai cánh tay duỗi dài, và chúng không rủ xuống,
trong một tiệm thuốc Tây, một đứa bé trai nhút nhát đòi thuốc chữa nhút nhát,
một cô gái ngắm nghía hai cái vú còn nhỏ của mình trong một tấm gương,
ông anh em bà con của tôi đi ra công viên liền tù tì sau khi ra khỏi bồn tắm,
và không hề biết rằng, liền tù tì sau đó anh ta bị cảm lạnh, sưng phổi,
nhiệt tình đôi khi bật ra vào mùa đông, những ngọn đèn vàng tạo những vùng sáng tròn ấm cúng;
vào Tháng Bẩy, lũ ruồi huyên náo ăn mừng ánh sáng lớn mùa hè,
và vo ve những điệu nhạc ca tụng hoàng hôn,
những cuộc tàn sát xẩy ra, những cuộc nổi dậy,
những cuộc tống xuất, lưu đầy,
chế độ Đệ Tam Reich độc ác nhập vào những bộ quân phục
mật vụ NKVD khùng xâm lăng, những ngôi sao đỏ hứa hẹn
tình bạn nhưng có nghĩa là bội phản,
nhưng họ không nhìn thấy điều này, họ hầu như không nhìn thấy
họ có quá nhiều điều để làm,
họ cần phơi khô than cho mùa đông, tìm một vị bác sĩ tốt,
đống thư không trả lời cao dần, màu mực vàng phai dần
cái đài chơi trong phòng, món đồ mua sau cùng của họ,
nhưng họ vẫn ưu tư về đời thường và cái chết
họ không có thì giờ,
họ xin lỗi,
họ viết những lá thư dài và những tấm bưu thiếp ngắn ngủn.
họ luôn luôn trễ, trễ đến tuyệt vọng,
như chúng ta, y chang chúng ta, y chang tớ.

Adam Zagajewski

THE LAST TOAST

I drink to the house, already destroyed,
And my whole life, too awful to tell,
To the loneliness we together enjoyed,
I drink to you as well,
To the eyes with deadly cold imbued,
To the lips that betrayed me with a lie,
To the world for being cruel and rude,
To God who didn't save us, or try.
1934
Anna Akhmatova

 

Bữa nhậu chót 

Ta uống mừng căn nhà đã hoàn toàn bị tiêu huỷ
Mừng trọn đời ta, thật dễ sợ nếu phải kể ra
Mừng nỗi cô đơn ta và mi cùng chia sẻ
Mừng mi nữa chứ, làm sao không?
Mừng đôi mắt lạnh lùng chết người
Mừng cặp môi thốt lời dối trá
Mừng thế giới quá tàn nhẫn, thô bạo
Mừng Ông Trời đếch thèm cứu vớt chúng ta
và cũng chẳng thèm thử .

---

30.4.2012

Đỉnh cao chói lọi
Sinh nhạt Bác
Viên gạch Bác

Lần thứ hai tôi khóc là năm 1984 khi tôi đến Mascơva. Tất cả những người Việt Nam khác đến đấy đều hớn hở, sung sướng. Riêng tôi thì nhục nhã không thể tả được. Vì khi ở trong nước, tôi vẫn có ấn tượng dân tộc mình là dân tộc anh hùng và là một dân tộc cũng có được một cuộc sống xứng đáng. Nhưng khi đến Mascơva trong một phái đoàn điện ảnh trẻ thì tôi mới nhìn thấy ra rằng, người Việt Nam bị khinh bỉ. Người Việt Nam đầu đen chỉ xếp hàng trong các đội quân dài dặc các bà già Nga bụng to để mua nồi áp xuất, bàn là điện nhằm gởi về nước. Những người bán hàng họ mắng cho như là mắng khỉ ấy. Họ mắng cũng đúng vì người mình khuân hàng đống nồi, hàng đống sản phẩm của người ta để tuồn về nước. Khi đứng ở khách sạn Peking nhìn xuống đường, tôi thấy những đoàn đại biểu Việt Nam trong những bộ quần áo complet gớm giếc trông như những đàn bò đi trong thành phố. Tôi hoàn toàn vỡ mộng và tôi khóc. Một nhà văn Nga mắng tôi. Anh ta bảo rằng, “người ta đi Nga người ta sung sướng, còn bà thì tại sao bà lại khóc như cha chết vậy. Sao lại vớ vẩn thế”. Anh ta không biết nỗi đau đớn của tôi khi thấy thân phận của người Việt Nam.
DTH 

Đây là nỗi nhục mà dân tộc Mít phải chịu sau 30 Tháng Tư 1975, trên toàn thế giới. Nỗi nhục “anus mundi”, [là cái hậu môn của thế giới], như cái tên của nó, nhờ Milosz, mà có được.
Ở Canada, GCC rất nhiều lần vô tiệm của tụi mũi lõ, bị hỏi, và khi trả lời, bị bồi thêm 1 câu, mày là Mít, OK, nhưng Bắc Kít, hay Nam Kít. Khi trả lời Nam Kít, thằng chủ quán gật đầu, và Nam Kít thường rất tự hào về điều này. GCC chẳng thấy tự hào tí nào, tất nhiên, vì cũng…  Bắc Kít.
Và dù không phải Bắc Kít, Nam Kít thứ thiệt, thì cũng đếch tự hào nổi.
Sợ còn đau gấp đôi, gấp ba lũ Bắc Kít.

Chúng đâu thấy đau? 

Moi, je traine le fardeau de la faute collective, dis-je, pas eux.
Jean Améry viết, trong Vượt quá tội ác và hình phạt, Par-delà le crime et le châtiment.

Gấu cũng có thể nói như thế:
Ta mang cái gánh nặng của Cái Ác Bắc Kít, đâu phải lũ Bắc Kít?

---

Hổ Khủng Khiếp VC

Note: BBC phóng dịch bài Terrible Tiger trên báo Mẽo.

Vietnam may look like a success story, but with Burma's recent thaw, it's now the most repressive country in Southeast Asia.
Việt Nam có thể giống 1 câu chuyện của sự thành công, nhưng với hiện tượng băng tan đương nóng hổi ở Miến Điện, Mít bây giờ là một xứ đàn áp cực đàn áp ở Đông Nam Á.

“Hà khắc” là cái quái gì?

Từ này xưa lắm rồi, từ hồi còn chế độ quân chủ. Bây giờ “toàn trị”, khác.
Lại còn đánh cái dấu hỏi nữa chứ!

Những câu tuyệt cú mèo BBC vờ, thí dụ:
"He told me that things are different now. People aren't afraid like they were 10 years ago. More and more young people are getting involved," he said. "The more they arrest people, the stronger and bigger the movement becomes."
“Ông [Nguyễn Đan Quế] nói với tôi [ông em NDQ] chuyện bây giờ khác rồi. Càng ngày càng có nhiều người trẻ tham gia. Bắt càng nhiều, lực lượng ủng hộ dân chủ càng mạnh, càng lớn thêm”.

Terrible Tiger. BBC dịch, hổ dữ.
Dịch như vậy, thì cũng được, hổ thì dữ rồi, sao hiền được, nhưng tác giả dùng từ “terrible”, khủng khiếp, là muốn nhắc tới terror, khủng bố, đàn áp, theo GCC.
Phải công nhận là cái ông Mít nào làm cho BCC, dịch khéo thiệt! (1)

30 Tháng Tư sắp tới, TV sẽ đi 1 đường tưởng niệm "tích cực", bằng cách trình làng con hổ "khủng khiếp" VC.

Gần bốn chục niên đã qua, kể từ khi chấm dứt Cuộc Chiến Mít, kẻ thù ngày nào của Mẽo được nhìn, một cách tổng quát, toàn cầu, như một câu chuyện của sự thành công, qua đó, là những thành quả được thổi phồng, bùng nổ về kinh tế, tăng trưởng giai cấp trung lưu, khách du lịch mò tới rất đông, và xưởng sản xuất mọc ra như nấm. Nhưng, khi những cải tổ chính trị đang chuyển đổi Miến Điện, Việt Nam rớt vào nguy cơ trở thành 1 cái gì khác, đếch giống hình ảnh thổi phồng trên.
Tuần này, mấy đấng Trùm VC, ở tòa án TP Sài Gòn ngày nào được đổi tên thành Thành Nhà Hồ, giáng cho ba bloggers Mít tội “cầm đầu chiến dịch chống nhà nước”, một trong những cuộc bắt bớ mới nhất trong nhiều chuỗi bắt bớ, nhằm dẹp tắt, xóa sổ lực lượng chống đối ngày càng lớn rộng.
Trong khi Miến Điện "phóng giái", cởi mở, Mít VC tiếp tục quất túi bụi đám ly khai. Từ Tháng Giêng 13, khi Hội đồng quân nhân Miến thả hàng trăm tù chính trị trong 1 cú ân xá lớn, thì đám cớm VC bắt, ít nhất thì cũng 15 đấng Mít ly khai, và sau đó, tống 11 đấng vô tù. Trong khi Chủ Nhân 1 cái bửu bối Nobel Hòa Bình, Phu Nhân San Suu Kyi, tươi rói sau thắng lợi của cuộc bầu cử, và sẵn sàng ngồi vô cái ghế của Bà ở Quốc Hội, thì những khuôn mặt chống đối nổi tiếng nhất của xứ Mít nức nở trong nhà tù, hay bị quản thúc tại gia, hay, trong trại cải tạo (cái này chưa "xưa rồi Diễm ơi" đâu, như cái tay Mẽo, tác giả bài viết cho biết, vẫn còn được sử dụng rộng rãi tại xứ Mít). Và trong khi Miến ký tên đóng dấu visa cho những phóng viên ngoại quốc, và cởi trói, lỏng trói… cho đám báo chí trong nước, thì xứ Mít của VC trói, ngày một thêm chặt, đám ký giả lô can, kiểm duyệt chặt chẽ tin tức, khóa trang Facebook của lũ tư bản, và những trang web “nhạy cảm” khác, nhờ vậy mà “được điểm” trên thang đánh giá của Hội Ký Giả Không Biên Giới: đứng bét, số 172, trong 179 xứ Đông Nam Á, chỉ hơn hai bậc so với đàn anh Tẫu!

(1)

Khi sử dụng từ “hà khắc”, thay vì “đàn áp”, anh Mít hẳn Bắc Kít làm cho Bi Bì Xèo chắc là muốn nâng bi y tá dạo, giao liên, Anh Cu Dzũng ngày nào, nay là “Ông Dzua Đỏ” của xứ Mít VC, như Nga Hoàng Đỏ Putin.

Quốc gia hà khắc nhất Đông Nam Á?

Note: BBC phóng dịch bài Terrible Tiger trên báo Mẽo.

Do cái bài viết Hổ Dữ của BCC từ tờ FP, của Mẽo, lần mới xuống phố chiều hôm qua, một ngày nắng hiếm, GCC bèn nhờ cái tay bán hotdog quen bấm giùm 1 pô hình, ghé tiệm sách, cầm tờ báo chưa từng cầm bao giờ, và, vớ được 1 bài tuyệt vời về văn học Nga, nhìn từ… FP:
Như thế nào Gogol cắt nghĩa cõi Hậu-Liên Xô, và Chekhov và Dos.
How Gogol explains the Post-Soviet World, and Chekhov and Dos.
Đúng cái cách mà Gấu đọc Y Sĩ Đồng Quê của Kafka.
Thừa thắng xông lên, GCC bèn cầm 1 tờ lạ hoắc, báo hình, Port gì gì đó, và lại 1 cú ngạc nhiên lớn: Trong có bài về Garcia Marquez và dân Tẫu: Ông này luôn bực mình, vì cái chuyện người Tẫu không đọc ông, và ngỡ ngàng, khi tới Tẫu, thấy đầy Garcia Marquez, nhưng toàn sách lậu!

Chúng làm thịt Khựa Già [Bắc Kít], như đám con Karamazov làm thịt ông bố!

Gần bốn chục niên đã qua, kể từ khi chấm dứt Cuộc Chiến Mít, kẻ thù ngày nào của Mẽo được nhìn, một cách tổng quát, toàn cầu, như một câu chuyện của sự thành công, qua đó, là những thành quả được thổi phồng, bùng nổ về kinh tế, tăng trưởng giai cấp trung lưu, khách du lịch mò tới rất đông, và xưởng sản xuất mọc ra như nấm. Nhưng, khi những cải tổ chính trị đang chuyển đổi Miến Điện, Việt Nam rớt vào nguy cơ trở thành 1 cái gì khác, đếch giống hình ảnh thổi phồng trên.
Tuần này, mấy đấng Trùm VC, ở tòa án TP Sài Gòn ngày nào được đổi tên thành Thành Nhà Hồ, giáng cho ba bloggers Mít tội “cầm đầu chiến dịch chống nhà nước”, một trong những cuộc bắt bớ mới nhất trong nhiều chuỗi bắt bớ, nhằm dẹp tắt, xóa sổ lực lượng chống đối ngày càng lớn rộng.
Trong khi Miến Điện "phóng giái", cởi mở, Mít VC tiếp tục quất túi bụi đám ly khai. Từ Tháng Giêng 13, khi Hội đồng quân nhân Miến thả hàng trăm tù chính trị trong 1 cú ân xá lớn, thì đám cớm VC bắt, ít nhất thì cũng 15 đấng Mít ly khai, và sau đó, tống 11 đấng vô tù. Trong khi Chủ Nhân 1 cái bửu bối Nobel Hòa Bình, Phu Nhân San Suu Kyi, tươi rói sau thắng lợi của cuộc bầu cử, và sẵn sàng ngồi vô cái ghế của Bà ở Quốc Hội, thì những khuôn mặt chống đối nổi tiếng nhất của xứ Mít nức nở trong nhà tù, hay bị quản thúc tại gia, hay, trong trại cải tạo (cái này chưa "xưa rồi Diễm ơi" đâu, như cái tay Mẽo, tác giả bài viết cho biết, vẫn còn được sử dụng rộng rãi tại xứ Mít). Và trong khi Miến ký tên đóng dấu visa cho những phóng viên ngoại quốc, và cởi trói, lỏng trói… cho đám báo chí trong nước, thì xứ Mít của VC trói, ngày một thêm chặt, đám ký giả lô can, kiểm duyệt chặt chẽ tin tức, khóa trang Facebook của lũ tư bản, và những trang web “nhạy cảm” khác, nhờ vậy mà “được điểm” trên thang đánh giá của Hội Ký Giả Không Biên Giới: đứng bét, số 172, trong 179 xứ Đông Nam Á, chỉ hơn hai bậc so với đàn anh Tẫu!

"Vietnam is starting to recognize that by continuing its crackdown on rights, it invites unwelcome comparisons with Burma as the worst human rights abuser in ASEAN [the Association of Southeast Asian Nations]," said Phil Roberson, deputy Asia director of Human Rights Watch.

Xứ Mít của VC bắt đầu nhận ra rằng, nếu cứ tiếp tục quất túi bụi đám ly khai, chống đối, tiếp tục vờ nhân quyền, là càng làm nổi bật sự tương phản giữa Mít VC, và Miến Điện, và càng được gán nhãn, xứ chà đạp nhân quyền tồi tệ nhất trong khối ASEAN, như Phil Roberson, phó giám đốc khu vực Á Châu của tổ chức Nhân Quyền, phán.

[Câu này BCC dịch tếu lắm: Ông Phil Robertson, phó giám đốc khu vực Á châu của tổ chức Human Rights Watch, nói: "Việt Nam bắt đầu nhận thấy rằng với việc trấn áp của mình, họ đã khiến người ta so sánh một cách bất lợi với Miến Điện trong vai trò quốc gia vi phạm nhân quyền nghiêm trọng nhất khối Asean".]

“Tồi tệ nhất”, không phải “nghiêm trọng nhất”, “the most serious”!
Từ “vai trò” ở đây quá tếu!

GCC có 1 kỷ niệm thú vị về từ “nghiêm trọng”, khi ở Trại Cấm Thái Lan, lần đi khám sức khoẻ để "tái định cư" Canada, do cơ quan y tế của UNHCR đóng “vai trò” đảm nhiệm. Trong khi tán gẫu với tay bác sĩ trưởng phái đoàn, [hình như Gấu Cái còn nhớ tên, vì Bả có viết về tay này, trong 1 truyện ngắn, về cú ông đụng độ với đám quản giáo Thái Lan, cũng về "nhân quyền" của đám tị nạn], GCC hứng lên, bèn khoe, tớ là nhà văn, ông ta, mắt sáng rỡ, phán, tao đang cần một nhà văn Mít!
GCC ngạc nhiên quá, hỏi, để làm gì, ông ta bèn chìa ra 1 bản văn bằng tiếng Anh, về Aids, và đề nghị GCC dịch qua tiếng Mít, để sử dụng cho 1 cuốn video phòng ngừa Aids.
Đọc 1 phát, GCC chê, có 1 từ dùng sai, hà, hà.
Ông ngạc nhiên quá, hỏi từ nào, GCC chỉ vô, từ “serious”.
Câu tiếng Anh, như Gấu còn nhớ đại khái,  Aids… nghiêm trọng. Gấu phán, Aids…  nguy hiểm, mới đúng. Ông nghe ra, gật gù, đúng rồi, nguy hiểm chết người, nghiêm trọng cái con khỉ, hà, hà!

Đàn áp chính trị thì là chuyện cũ mèm ở Việt Nam. Kể từ khi Sài Gòn thất thủ, Đảng VC chơi luật bàn tay sắt. Nhưng những năm cô lập do Cuộc Chiến Tranh Lạnh, sự thiếu vắng một thế lực chống đối được tổ chức ở trong nước – chưa kể mặc cảm tội lỗi của Tây Phương về cuộc chiến, cảm tình của phe tả, của đám bợ đít VC – khiến rất ít người quan tâm đến cái hồ sơ nhân quyền thảm hại của xứ Mít VC. Khi VC mở cửa về kinh tế vào những năm 1990, những nhà đầu tư ngoại quốc, và đám bỏ chạy ùa vô/bò về, quốc tế trở nên mù lòa vì phép lạ kinh tế Mít VC. Xứ Mít VC đi từ một trong những nước nghèo nhất thế giới vào giữa thập niên 1980, với bình quân đầu người dưới 100 đô, tới Hổ Á Châu với bình quân 1,130 đô vào cuối năm 2010.

To the outside world, which heralded the government's economic reforms, the country looked to be firmly on the path of post-Cold War liberalization chosen by many countries in the former Soviet bloc. It hasn't hurt the government's image that the millions of foreigners visiting and living in Vietnam are largely untroubled by the restrictions on speech and assembly that are an everyday reality for Vietnamese.

BCC dịch:

Tác giả bài báo cũng nhận xét rằng hàng triệu người nước ngoài đang thăm viếng và sinh sống ở Việt Nam chưa bị ảnh hưởng của các hạn chế hội họp và ngôn luận mà người Việt Nam phải gánh chịu, vì thế hình ảnh của Việt Nam chưa bị phá hỏng.

Gấu Cà Chớn dịch:

Với thế giới bên ngoài, hồ hởi với những đổi mới kinh tế của nhà nước VC, xứ Mít rõ ràng là đang vững tiến trên đường phỏng giái thời kỳ Hậu-Chiến Tranh Lạnh, được chọn lựa bởi nhiều xứ sở trước đây là chư hầu của Liên Xô. Hàng triệu ngoại kiều viếng thăm và sinh sống tại Việt phần lớn không bị khó khăn vì chuyện thường ngày ở xứ Mít, là, nhà nước VC hạn chế ăn nói, hội họp, cho nên hình ảnh đẹp đẽ của xứ Mít VC kể như chưa đứt 1 sợi lông!

Hà, hà!

---

Amoz Oz đọc Y Sĩ Đồng Quê của Kafka

Bạn đọc Y Sĩ Đồng Quê, và tưởng tượng ra rằng thì là, đây chính là linh hồn của một miền đất, nghe tiếng cầu cứu của một con bệnh trầm trọng ở mãi tận miền nam, và, tìm đủ mọi cách để đến bên giường người bệnh, do không có ngựa, nên phải mượn đôi ngựa của con quỉ ở nơi chuồng lợn, và vì thế mà phải hy sinh cô hầu gái, cuối cùng nhận ra, chỉ là báo động hoảng, và ngửa mặt lên trời la lớn: "Ta bị lừa, bị lừa, bị lừa!"
Và đây là hình ảnh của viên y sĩ sau khi bị lừa:

"Trần trụi, phơi người ra trong giá lạnh vào cái thời bất hạnh nhất, với cỗ xe trần thế, với cặp ngựa ngược đời, già như tôi, tôi bơ vơ lạc lõng" ("Naked, exposed to the frost of this most unhappy of ages, with an earthly vehicle, unearthly horses, old man that I am, I wander astray."

Một cách nào đó, viên y sĩ của Kafka còn xuất hiện dưới cái mặt nạ của một vua Lear, của một ông tướng về hưu.
Thê thảm nhất, là, sau khi đã xây dựng xong địa ngục, với sự đóng góp của mình ở trỏng, viên tướng già về hưu, và phải sống nhờ vào cái chuồng lợn của cô con dâu, được vỗ béo bằng những thai nhi !

Cái chết của Lucien de Rubempré là một bi kịch lớn trong đời tôi, Oscar Wilde đã từng tuyên bố.
Nhưng Lucien de Rubempré là ai?
Một nhân vật trong một cuốn tiểu thuyết của Balzac.
Varga Llosa, "chuẩn" Nobel như tin của AFP ở trên, tin rằng, lời tuyên bố của Wilde, là phải được hiểu theo nghĩa 'thực tại ở đời", theo nghĩa đen!
Bởi vì có những nhân vật giả tưởng còn thực hơn cả sự thực!
Viên y sĩ đồng quê của Kafka là một "vĩ nhân" như thế!  (1)

Cô gái Rose hình như đã nói ra những điều kiện thực sự của tờ khế ước, của Kafka: "Bạn chẳng thể nào biết điều bạn đang tìm, trong chính căn nhà của mình".
Tội lỗi ngồi thu lu đằng sau "cánh cửa ọp ẹp của cái chuồng heo đã bỏ hoang từ bao nhiêu năm tháng...".

Theo nghĩa trên, Tolstaya phán, chủ nghĩa CS không từ trên giời giáng xuống đầu dân Nga, mà đã nhô lên từ những tầng sâu hoang vắng của lịch sử.... (1)

Với xứ Mít, thì nó là Cái Ác Bắc Kít, và có thể còn là Kẻ Thù Truyền Kiếp của nó, là Anh Tẫu Phía Bắc, mà, trong khi chống nó, để “tồn tại”, “sống sót”, Cái Ác Bắc Kít nẩy sinh, và cứ thế sinh sôi nẩy nở, cho đến ngày 30 Tháng Tư  1975, bùng nổ ra và trở thành điều mà Milosz gọi là “anus mundi”, cũng đã từng xẩy ra tại xứ sở Ba Lan của ông. (2)

(1)

Tatyana Tolstaya, trong một bài người viết tình cờ đọc đã lâu, khi còn ở Trại Cấm, và chỉ được đọc qua bản dịch, Những Thời Ăn Thịt Người (đăng trên tờ Thế Kỷ 21), cho rằng, chủ nghĩa Cộng-sản không phải từ trên trời rớt xuống, cái tư duy chuyên chế không phải do Xô-viết bịa đặt ra, mà đã nhô lên từ những tầng sâu hoang vắng của lịch sử Nga. Người dân Nga, dưới thời Ivan Bạo Chúa, đã từng bảo nhau, người Nga không ăn, mà ăn thịt lẫn nhau. Chính cái phần Á-châu man rợ đó đã được đưa lên làm giai cấp nồng cốt xây dựng xã hội chủ nghĩa. Bà khẳng định, nếu không có sự yểm trợ của nhân dân Nga, chế độ Stalin không thể sống dai như thế. Puskhin đã từng van vái: Lạy Trời đừng bao giờ phải chứng kiến một cuộc cách mạng Nga!

(2)

Anus Mundi có nghĩa là hậu môn của thế giới.

Theo Milosz, một người Đức đã viết ra định nghĩa này, để chỉ xứ Ba Lan, vào thời điểm 1942.
Nhưng Anus Mundi lại làm cho người đọc liên tưởng tới từ Anno Mundi, tiếng La Tinh, có nghĩa là "vào năm của thế giới" [in the year of the world], tức khi thế giới bắt đầu.

Milosz định nghĩa Anus Mundi: The cloaca of the world.

Như chúng ta đã biết, chỉ có loài vật thượng đẳng mới có cơ quan sinh dục riêng, hậu môn, nơi để bài tiết, riêng. Với loài hạ đẳng, chỉ có cloaca, tức hậu môn, dùng cho cả hai việc, làm cơ quan sinh dục và làm nơi bài tiết.
Xứ sở Balan vào năm 1942, là anus mundi, là theo nghĩa đó.

Khi Gấu mượn từ này của Milosz, trong bài viết về Nếu Đi Hết Biển của Trần Văn Thuỷ, là theo nghĩa của từ Anno Mundi, năm bắt đầu thế giới, và còn theo nghĩa năm Thượng Đế từ bỏ chúng ta, của triết gia người Do Thái, Emmanuel Levinas.
Và Gấu coi đó là năm 1975, đối với Việt Nam.

Hậu môn của thế giới.
Năm Thế Giới.
Năm "Chúa đã bỏ loài người, Phật đã bỏ loài người". [TCS].
Năm chân lý "nước Việt Nam là một", bị lường gạt.
Bị làm nhục.

Nếu đi hết biển

1975: Năm Cái Ác Bắc Kít biến thế giới thành Bãi Đánh Hàng!

Có câu này,
In a country where political role models ran from leather-jacketed commissar to decrepit apparatchik, Galina was trying to be an entirely new creature, a politician who was also a human.

Làm nhớ Sến:

Nguyên thủ quốc gia Việt Nam không nên mặc áo nhái Adidas đi cày ruộng. (1)

Những phút cuối cùng của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn

SGGP:: Cập nhật ngày 20/09/2006 lúc 23:38'(GMT+7)

Bà ngồi đọc cho ông nghe những bức thư của bạn bè khắp nơi trên thế giới gửi về thăm ông khi nghe tin ông ốm nặng. Hôm nay bà đọc đến bức thư của người bạn Mỹ, mà thuở ông còn học ở trường báo chí ở quận Cam - California, ông đã ở trong nhà và họ coi ông là người trong gia đình.
Bà đọc bằng một thứ tiếng Anh nghe cứng cáp của người đứng tuổi dù xưa kia bà rất giỏi tiếng Anh và có khi ông còn giải thích cho bà những từ khó mà bà không hiểu.
Bây giờ dù đã già nhưng phát âm rất chuẩn, mỗi từ tiếng Anh phát ra chắc chắn. Bà đọc tới đâu nước mắt chảy quanh tới đó. Thỉnh thoảng bà dừng lại và ghé sát tai ông hỏi nhỏ: Anh có nghe được không? Ông khẽ gật đầu, nước từ trong khóe mắt đục nhờ của ông lại chảy ra.
Tất cả y tá, bác sĩ, hộ lý đều đứng nhìn. Thỉnh thoảng có người lén lau nước mắt. Họ nói với nhau hãy yên lặng để bà đọc cho ông nghe...
Lúc ông nhắm mắt lại, những dây nhợ chằng chịt trên người ông nối với nhiều máy móc phát ra âm thanh nghe rột rột. Bà vội đứng dậy đi ra ngoài, nhường chỗ cho các bác sĩ.
Công việc của họ là thông phổi để ông dễ thở hơn một chút, nhưng rồi ông lại chuyển vào giai đoạn lúc tỉnh lúc mê, ông gọi bà thều thào mê sảng: “Em ơi chúng đang tra tấn anh, chúng bỏ đá vào miệng anh, mệnh chung của anh sắp đến rồi, em và các con đừng xa anh nhé...”.
Bà nắm chặt tay ông. Các bác sĩ yêu cầu bà đi ra ngoài. Các con của bà đứng nhìn ông qua ô cửa kính. Họ đều khóc và cố gắng như muốn chia sẻ đau đớn thể xác cùng ông.
Bà quay sang nói với tôi - vẫn đứng đây từ nãy giờ bất động: Ông ấy khổ suốt cả một giai đoạn dài căng thẳng. Bây giờ đã đau thể xác thế này mà tâm hồn cũng không được thanh thản. Bao nhiêu dồn nén chỗ góc khuất đã trải qua trong nguy nan căng thẳng nay trong vô thức trào ra. Bà bật khóc, tôi nắm chặt tay bà. 

Cái mánh loại trừ là bản năng tự vệ của mọi chuyên viên
The trick of elimination is every expert’s defensive reflex.
(Stanislaw Lem: Imaginary Magnitude)

VC rất rành về cái mánh loại trừ - loại trừ mọi rủi ro, bị phanh phui, bị bật mí - vậy mà chúng cho cả thế giới thấy những giây phút khốn khổ, đi không nổi của Người Không Mặt.

Chán như Con Rán!
Dã man như VC!

Thời Không Mặt

The human face disappeared and also its divine image. In the classical world a slave was called aprosopos, 'faceless'; litteraly, one who cannot to be seen. The Bolsheviks gloried in facelessness.
[Mặt người biến mất và hình ảnh thánh thiện của nó cũng mất theo. Cổ xưa, kẻ nô lệ bị gọi là aprosopos, 'không mặt'; kẻ không thể bị nhìn thấy. Người CS hãnh diện trong "không mặt".]

Nói cho cùng, đó là thời "không mặt". Như một hình ảnh khủng khiếp của Anna Akhmatova, về Cách Mạng:

As though, in night's terrible mirror
Man, raving, denied his image
And tried to disappear

[Như thể, trong tấm gương kinh hoàng của đêm đen
Con người, rồ dại, chối bỏ hình ảnh của mình
Và ráng sức biến mất]

D.M. Thomas: Alexander Solzhenitsyn, Một thế kỷ ở trong ta.

Gấu tui cứ băn khoăn hoài, tại sao tội ác thì có, mà không có thủ phạm?
Cho tới khi được đọc những dòng trên.

Từ đó, tôi "hiểu" Văn Cao, khi ông nhất định "có mặt".

"Hồi nhận viết Tiến Quân Ca, tôi không hề chuẩn bị trước để làm một bài hát, mà một đặc nhiệm nguy hiểm của đội biệt động. Tôi là đội viên biệt động vũ trang. Nhiệm vụ của tôi là trong một đêm, cầm một khẩu súng, vào một thành phố, để giết một người..."

Nhưng cũng có thể hiểu câu nói của ông, qua câu của Walter Benjamin: Ở nền của một tác phẩm lớn, là một đống man rợ. Theo nghĩa, ông có thể ôm lấy tất cả niềm vinh quang, là tác giả bài hát của cả nước, ["Bài Tiến Quân Ca đã là của dân tộc Việt Nam độc lập kể từ ngày hôm đó"], nhưng ông chỉ cho thấy, ở dưới nền của nó, là cả một đống man rợ: tôi đã là một con mồi, một con thú, bị đẩy đến đường cùng, khi viết nó, trong bài tự thú

I remember watching a Western journalist interview him during the student protests in spring 1989. When the interview was over the reporter asked if there were a way he could ask follow-up questions, if necessary. Fang said “sure,” and gave the reporter his telephone number.
“We’ve heard that your phone is tapped,” the reporter said. “Is it?”
“I assume so.” Fang grinned.
“Doesn’t that…bother you?” the reporter asked.
“No,” said Fang, “for years I’ve been trying to get them to listen to me. If this is how they want to do it, then fine!”
Borrowing Fang’s wit, we might note that the authorities did more than listen. They wanted him. The 1989 warrant for his arrest was never dropped, so that when he died he was still officially “wanted”: for “the crime of counterrevolutionary incitement” and as “the biggest black hand behind the June Fourth riots.”

Tôi nhớ lần một phóng viên mũi lõ phỏng vấn ông, thời kỳ sinh viên biểu tình, Mùa Xuân 1089.
Xong, tay phóng viên hỏi, làm sao liên lạc, nếu cần bổ túc, ông cho số điện thoại.
-Nhưng điện thoại của ông bị nhà nước gài…  bọ mà?
-Thì hẳn rồi
-Ông không ngại ư?
-Bao nhiêu năm rồi, tôi chỉ mong họ lắng nghe tôi, có gì đâu mà ngại!

Looking on a Russian Photograph, 1928/1995

It's the classic picture of doom. Three great poets stand together in 1928, the Revolution just a decade old, their hearts and brains soon to be dashed out on the rocks of Russian fascism, the flower of their achievements destined to be crushed by the new czar, Stalin.
Eisenstein, Mayakovski, Pasternak - each will die in his own tortured way. Mayakovski, rebuffed in love, imprisoned in Moscow, will kill himself in 1930, at the age of thirty-six. Eisenstein's broken heart will give out in 1948, cherished projects betrayed, the fifty-year-old filmmaker persecuted abroad and closely watched at home. Pasternak, long denied by his government, will finally survive Stalin - yet, when his magnum opus, Doctor Zhivago, earns him the Nobel Prize in 1958, he will not be permitted to accept, his book burned, his name excoriated in his homeland.
But there they stand in 1928, brave young hearts, frozen in triumph, the last symbols of a civilization about to go mad. Yet I find. myself thinking - how lucky they are, these three, able to experience lives of great crisis and choice. Were they not gifted with an energy that brought them each full-bore into what Justice Oliver Wendell Holmes called the "passion and peril of their times"?
We shall all lose, it is inevitable. The issue is how we lose, on what terms. These three men played out their lives across the dark landscape of a cursed country, each sought as a solace from a mad czar, who with quasi-Asiatic mind tortured them with the impossibility of reason.
I do not seek such death. I choose the milder climes of the USA circa the late twentieth century - although these times, less sinister certainly than Stalinist ones, may be equally dangerous-for what is in danger, in the largest sense, is the soul. And the soul that dies in its lifetime is the sterile, timid, cynical soul that is never tested by its time. Though tests too can be boredom. Luxury, television and the accelerating sameness of information can be far more ruthless than war or disease.
So I say-in death, rest. There is much time later to sleep.
Until then party - party hard, suffer hard. Live lives suffused with cycles of joy and sorrow. Participate above all in the travails of your time, as artists your shoulders equal to all working and struggling people, neither higher nor lower but equal to its spirit in its own time.
Vladimir Mayakovski, Sergei Eisenstein, Boris Pasternak - I salute you.
- Oliver Stone

The Paris Review Winter 1995: Russian Portraits

Quái đản thật. Ở cái xứ VC Niên Xô này, ngay cả những tay theo Đảng, phò Đảng thì cũng bảnh, cực bảnh, như bộ ba trên đây.

Vladimir Mayakovski, Sergei Eisenstein, Boris Pasternak - Gấu Cà Chớn chào các vị Thầy.

Ở cái xứ Bắc Kít, toàn Kít!

Một bức hình cổ điển về đọa đầy, trầm luân, bất hạnh…Ba nhà thơ lớn chụp chung với nhau vào năm 1928, Cách Mạng thì mới được 10 tuổi, tim và óc của họ sẽ nát bấy ra trên những hòn đá của phát xít Nga, bông hoa thành tựu sẽ bị nghiền nát dưới gót giầy của sa hoàng mới của Nga – Stalin.
Eisenstein, Mayakovski, Pasternak - mỗi người một cái chết, mỗi người một cuộc tra tấn riêng. Mayakovski, bị cự tuyệt trong tình yêu, bị cầm tù tại Moscow, tự sát vào năm 1930, ở tuổi đời 36. Trái tim bể của Eisenstein ngưng đập vào năm 1948, những đồ án nâng niu bị phản bội, nhà làm phim 53 tuổi bị truy đuổi bách hại khi ở hải ngoại, bị canh trừng chặt chẽ khi ở nhà. Pasternak, đã từ lâu bị nhà cầm quyền của ông chối từ, sau cùng sống sót chế độ Stalin – tuy nhiên khi tuyệt tác của ông Bác Sĩ Zhivago được trao Nobel, ông không được phép đi nhận giải, sách bị đốt, tên bị trà đạp bôi nhọ ở quê nhà.
Nhưng, như bức hình cho thấy, ba nhà thơ đứng hiên ngang, vào năm 1928, ba trái tim trẻ, can đảm, đông lạnh trong chiến thắng, những biểu tượng sau cùng của 1 nền văn minh trước khi nó trở thành khùng điên, ba trợn. Tuy nhiên, riêng tôi, thì lại nhận ra 1 điều, họ mới hạnh phúc, may mắn biết bao, khi cả ba có thể kinh nghiệm những cuộc khủng hoảng lớn, và chọn lựa lớn.

Loyauté

par DUONG THU HUONG

Trung

Trung là đức tính đầu tiên của những triều đại phong kiến Đông phương đòi hỏi ở thần tử, phải trung với vua. Ngay từ khi nằm nôi, con nít Á Châu đã được học điều này. [Khi nghe tin Stalin chết, đứa trẻ con ngày nào ở trong Tố Hữu sống dậy, và thốt lên, "Tiếng đầu lòng con gọi Stalin", là do đó]. Ngay từ khi còn trẻ, với tôi, trung với vua được thay thế bằng trung với Đảng Cộng Sản. Từ Vua qua Đảng là một quá trình tự thân. Vào lúc 20 tuổi tôi lao vào cuộc chiến chống Mỹ. Thực tại thực địa làm tôi khám phá ra những trang quá đen tối, đến nỗi tôi lại phải mở ra cuốn tự vựng của mình, để tìm hiểu. Những từ ngữ hiện ra như những xác chết thối rữa, vì không được ướp formol. Tôi bước qua ngả đường nổi loạn. 

Năm 1991, tên bộ trưởng Nội vụ đến gặp tôi trong nhà tù. Hắn hỏi tôi, sao dám chống Đảng. "Mi nghe đây bà nói đây này. Hơn hai triệu thằng CS bợ lên một uỷ ban trung ương gồm ba trăm thằng. Rồi ba trăm thằng này bợ lên một bộ chính trị gồm 13 cái đầu ngu đần. Nếu ngất ngưởng ở trên đầu thế gian, là 13 tên ngu đần, bại hoại này, thì chẳng có lý do gì để mà bà trung thành với Đảng. Đảng đâu phải là ông Giời sống ở trên Giời. Đảng là một nhóm 13 tên. Tại sao bà lại phải trung với chúng?". Vào lúc tên đồ tể vung búa chặt đầu con bò, trước khi xả thịt nó, là tôi hết còn tin vào chữ “trung”. Đúng ra, tôi đổi hướng nó: trung chỉ có nghĩa khi mình vận nó vào chính mình. Và như thế, con người tự do chọn lựa và đảm nhận những chọn lựa của mình. Kể từ lúc đó, “trung” không còn là một thánh tượng tôn thờ, cũng không phải là xác chết thối rữa. Nó trở thành bạn đường của tôi, cái bóng của tôi, hơi thở của tôi…. Phải mất ba chục năm làm giặc tôi mới hiểu và làm chủ được, ý nghĩa của một từ. Thật đau thương. Cũng vậy, tôi nghĩ, là nhà văn là kẻ bị kết án khổ sai, bởi vì, trước khi sử dụng một từ, phải chiến đấu với những bóng ma của nó. Tôi chúc những nhà văn, những kẻ mơ mộng, những kẻ khùng điên, và những kẻ bị kết án một chiến thắng huy hoàng.

DTH

Mẹ không thuộc hết ca từ bài hát mà sau này tôi mới biết có tên là “Tình ca của người mất trí”[25], nhưng mẹ kể mẹ đã khóc khi nghe lần đầu. Với tôi, ấn tượng đầu tiên là sao cô ấy có nhiều người yêu thế. Mà sao ai cũng chết. Những địa danh như Plei-me, Đồng Xoài, Chu-prong nghe xa lạ hơn cả Paris, London. Còn chiến khu D thì tôi hình dung nó ở đâu đó xa hơn (đi) B. Mãi sau này tôi mới khóc. Và luôn nhớ mẹ mỗi khi nghe lại bản nhạc này.
Mưa Trịnh buồn. Gió Trịnh buồn. Tình Trịnh buồn (”một người về đỉnh cao, một người về vực sâu, để cuộc tình chìm mau…” - “Tình nhớ”). Đời Trịnh càng buồn hơn. Cát bụi mệt nhoài (”Cát bụi”). Cánh chim bỏ rừng,… trái tim bỏ tình. (”Cho một người nằm xuống”). Nhưng với tôi, nhạc Trịnh là liều thuốc giải.
Hoài Phi [talawas]
*
Tác giả viết lăng nhăng, đủ thứ nhạc đỏ, rồi thừa cơ, gài vô đoạn trên đây, có những câu:
Mẹ không thuộc hết ca từ bài hát mà sau này tôi mới biết có tên là “Tình ca của người mất trí”[25], nhưng mẹ kể mẹ đã khóc khi nghe lần đầu.
Với tôi, ấn tượng đầu tiên là sao cô ấy có nhiều người yêu thế. Mà sao ai cũng chết. Những địa danh như Plei-me, Đồng Xoài, Chu-prong nghe xa lạ hơn cả Paris, London. Còn chiến khu D thì tôi hình dung nó ở đâu đó xa hơn (đi) B. Mãi sau này tôi mới khóc. Và luôn nhớ mẹ mỗi khi nghe lại bản nhạc này.
*
Đây có lẽ là bài ai điếu đầu tiên dành cho Miền Nam của một người Miền Bắc.
Mà sao ai cũng chết?
Tưởng là viết lăng nhăng, đủ thứ nhạc đỏ, nhưng chính nó là đích danh thủ phạm.
*
Đọc bài viết trên, Gấu nhớ câu của một anh Tầu, Lý Trác Ngô, hình như vậy, bình Tây Sương Ký: Cái giống nhà văn thứ xịn, thứ thực, thứ bảnh... có bao giờ thèm "hạ cố" viết văn đâu?
Gấu bèn nối đuôi: Có những người rất sợ viết văn, bởi vì viết ra là nổi tiếng,và mất đi cuộc đời riêng tư của họ.
Bạn không tin? Đọc thiên hạ vinh danh Sebald: Dans l'herbier de Sebald, les « nervures » du passé

"Perhaps", writes Nietzsche in the Genealogie der Moral, "there is nothing more terrible and mysterious in the whole prehistory of mankind than our mnemonic technique. We burn something into the mind so that it will remain in the memory; only what still hurts will be retained".
Trong trọn thời kỳ tiền sử, có lẽ không có chi khủng khiếp và bí ẩn hơn, so với kỹ thuật tạo dấu ấn của con người, Netzsche viết trong Genealogie der Moral:  Chúng ta đánh dấu trái tim của con chúng ta bằng lửa, sao cho, chỉ cái đau được giữ lại, [cái sướng bỏ đi].
.. Weiss learned in exile to understand the fate he escaped...... so vital to him, of whether he himself was on the side of the creditors or the debtors. He finds the answer to the question in the course of his own study, as it becomes increasingly clear to him that rulers and ruled, exploiters and exploited, are in fact the same species, so that he, the potential victim, must also range himself with the perpetrators of the crime or at least theirs accomplices
Chỉ tới khi lưu vong thì Weiss mới hiểu ra phần số của mình, ở về phía kẻ ăn cướp hay bị ăn cướp. Ông tìm thấy câu hỏi cho câu trả lời theo dòng nghiên cứu của chính ông, và mọi chuyện càng ngày càng trở nên rõ ràng, đối với ông, là, cai trị hay bị trị, bóc lộc hay bị bóc lột, thì cũng rứa, và, bởi vì ông ta sinh ra là có tướng bị ăn đòn rồi, thành thử bắt buộc phải tự xếp hàng cùng với những kẻ tạo ác, hay chí ít, cũng đồng phạm.
*
Yankee mũi tẹt thì vưỡn muôn đời là Yankee mũi tẹt!

Cái sự kiện Gấu gặp Faulkner, rồi những ngày đầu mới tập viết, mỗi khi bí, là mang bí kíp của thầy ra tụng, tìm cơ hội, chôm một câu, một ý tưởng làm mồi... mãi sau này, ra hải ngoại, trong một lần trò chuyện, bên ông Tây Martell, với một ông bạn, và nhân nói chuyện trên, ông bạn lắc đầu, phán, cái chuyện mày khám phá ra và mê, và thờ Faulkner làm thầy, tao sợ nó rắc rối hơn nhiều, và chỉ Freud mới giải mã nổi: Trong mi có một tên Yankee mũi tẹt muốn ăn cướp Miền Nam, và mày sợ chuyện đó!

Chỉ đến mãi sau này, khi đọc Sebald, ông này mới nói rõ cái tâm trạng của Gấu, của tất cả những con người đành đoạn phải bỏ chạy quê hương, và không thể nào nói tốt được cho nó.
Sebald, chẳng làm điều gì xấu cho nước Đức, nhưng, sau Lò Thiêu, lúc nào cũng tởm nước Đức, có thể như vậy, và ông coi Hebel, như là tri kỷ của mình, trong bài cảm tạ nước Đức, khi, không những chấp nhận khúc ruột ngàn dậm, mà còn phát cho nó một cái chức ông Hàn:
Một lần tôi nằm mơ, và cũng như Hebel, tôi mơ giấc mơ của mình ở trong thành phố Paris, ở đó, tôi bị lột mặt nạ, và trơ ra, là một tên phản bội quê nhà, và một tên lừa đảo.
Sebald tởm những gì người dân Đức đã làm đối với dân Do Thái. Còn da vàng làm thịt da vàng, thì sao? Đó là lý do người dân Mít thù VC, chứ không phải thù trong nước.
Chỉ có sự thù hận cái xấu, cái độc, cái ác mà VC đang giáng lên đầu nhân dân trong nuớc.
W.G. Sebald: Sự Hối Hận của Con Tim: Về Hồi Ức và Sự Độc Ác trong Tác Phẩm của Weiss.