|
Đăng
bài Anh, tôi viết lời nhắn mời anh đến chơi tòa soạn. Mai Thảo đến.
Anh đi chiếc xe đạp đầm sơn trắng, đầu còn đội mũ phớt kiểu Hà Thành Công Tử. Yên xe đạp được nâng lên cao hết cỡ vẫn chưa vừa với tầm chân của anh. Chúng tôi rủ nhau ra quán cà phê đầu hẻm gần đấy, ngồi trên ghế thấp trên lề đường Lê Lai trông sang bờ tường rào của nhà ga Sàigòn nói chuyện. Hồi ấy anh mới vào Nam, còn ở chung với gia đình anh Viên trong một căn phố đường Jacques Duclos, thuộc khu Tân Định (đường này song song với đường Trần Quang Khải, trong khoảng từ nhà hát bội đến lối vào Xóm Chùa. Tôi nói bỡn: “Anh ở trúng vào con đường mang tên một tay tổ Cộng Sản Pháp”). Chuyện giữa hai chúng tôi xoay quanh văn chương, thi ca. Anh đọc và nhớ khá nhiều thơ Việt Nam thời hiện đại kể cả loại thơ ít người đọc như thơ Nguyễn Xuân Xanh trong Xuân Thu Nhã Tập. Anh rất chịu thơ Chế Lan Viên. Nhân đề cập đến thơ ở Hànội rồi Sàigòn lúc ấy, tôi nhắc đến một bài thơ gần đây tình cờ đọc trong một trang Văn Nghệ của một tờ báo mới xuất bản: một bài thơ mới, lạ, chững chạc, dưới ký tên lạ hoắc chưa từng thấy: Nhị; một bài thơ lạnh, tôi rất thích chất lạnh của thơ,và cách biểu hiện cảm thức bằng những hình ảnh dở dang, trở đi trở lại dưới những ánh rọi khác nhau, đồng thời với cái tiết điệu biến hoá được nối kết lại bằng những câu trùng; tôi đọc những câu thích nhất, có hơi thơ gần siêu thực: Lại thấy con đường như lặng Những đỉnh cây xanh Và những ngón tay trên phím dương cầm Đôi guốc mộc trong căn phòng trừu tượng. Cúi đầu xuống cúi đầu xuống. Anh lặng nghe tôi bình phẩm, đọc thơ, rồi nói: Nhị là tôi. Chúng tôi thân thiết nhau ngay từ buổi gặp gỡ ấy. * Cúi Đầu
Cúi đầu xuống cúi đầu xuống Mà đi vào chiều xanh đỉnh cây Một đẹp lên khối hai đẹp lên hình Người cúi đầu đi vào chiều mình Thảm cỏ non cánh cổng thấp Lớp đá đường rồi thảm cỏ non Hướng chiều thăm thẳm phố hoang vu Người tuổi ấy hát chiều sao ấy Tiếng hát suối trong hàng mi liễu buồn Mắt tròn im lặng. Tôi chọn tình yêu làm biển trời Cúi đầu xuống cúi đầu xuống Mà thương trở lại nhớ nhung về Hàng hiên xưa, trang sách mở, cánh tay ngọc Chiếc dây chuyền và sợi len đỏ Mái tóc dài của người trong vườn Cột điện đầu tường lá rụng Rào rào mái đựng mùa thu Phố đếm chân đi về mãi mãi Điếu thuốc lá, chiếc khăn quàng, vành mũ lệch Đổ xuống bờ vai bóng tối núi rừng Mưa phùn ngõ nhớ nghiêng lưng Lối đi là lối dương cầm Đôi guốc mộc căn phòng trừu tượng Tôi chọn tình yêu làm biển trời Cúi đầu xuống cúi đầu xuống Mà dựng tình yêu thành thế giới Cấy những chùm sao lên nền trời Hát nghìn năm biển đầy vĩnh viễn Lại thấy con đường im lặng Những đỉnh cây xanh Và những ngón tay trên phím dương cầm Đôi guốc mộc căn phòng trừu tượng Cúi đầu xuống cúi đầu xuống NHỊ Note: Gấu mới kiếm ra, bản tiếng Tây, bài thơ trên, của Le Huu Khoa, trong Mảng Lưu Vong, khi LHK, cùng lúc, lèm bèm về từ “cúi đầu”, se pencher. Cái từ thần sầu này, theo LHHK, chưa được phê bình gia Mít nào ngó ngàng tới. 
TTT 10 years Tribute
“Mai tôi đi, tôi đi vào sương đêm Sương rất độc, tẩm vào người nỗi chết Quê hương ta sống chia giòng vĩnh biệt Chảy về đâu những nước mắt đưa tin…”(Mai tôi đi) Note: Hai câu đầu, chắc là từ thơ TTT, trên Tin Văn đã từng post. Có thể NDT đọc TV, rồi nhập tâm. Nếu bài viết của NDT có trước đó, thì là trùng hợp Nó nằm trong 1 bài thơ ông làm, khi sắp sửa vô Trung Tâm 3 Tuyển Mộ Nhập Ngũ. Dán lên tường, nơi bàn viết của ông. Gấu, 1 lần lén vô, bèn chôm liền. Cái gì gì: Khi anh đi trời còn mù sương Thành phố… chùm áo cũ Chúng ta còn một mình bơ vơ Hai câu cuối: Khi anh đi, anh đi vào sương đen [đen, không phải đêm] Sương
rất độc, tẩm vào người nỗi chết
http://www.tanvien.net/Ghi_1/suong_rat_doc.html Sương rất độc tẩm vào người nỗi chết Có những bút
danh do tình cờ mà thành, lại có khi do sự viết sai, mà nên. Thí dụ
như Trần Đăng Khoa chẳng hạn. Vốn là Trần Giang Khoa (em gái của Khoa
tên Giang) nhưng vì mới đi học nên anh viết (trật) là Trần Dang Khoa,
đến khi (có bài) đăng báo, tòa soạn sửa lại thành Trần Đăng Khoa.
Hai câu thơ trên,
ở trong một bài thơ của TTT mà trong giới viết lách chỉ có Gấu biết, vì
là thơ không phổ biến. Bài thơ được dán ở trên tường, nơi bàn làm việc của
ông, trong phòng riêng của ông, thời gian đám chúng tôi, bạn của ông em,
thường lấy nhà bà cụ làm nơi tụ tập, tức năm Gấu học thi Tú Tài II. Đó là
hai cuối, những câu trên, Gấu quên, đại khái, khi anh đi.. trời vào thu,
thành phố khuya dài chùm áo cũ, .. chúng ta còn một mình bơ vơ. TV đã gặp 1 trường hợp, 1 tên
thi sĩ dởm, chôm thơ Joseph Huỳnh Văn, rồi phịa ra, đã từng đọc
"đâu đó", trên Khởi Hành! Khuya nức nở những cõi lòng
không ngủ Tên này cũng cực tởm. Một tên nữa, Gấu cũng đã
từng làm MC, ra mắt sách của hắn. Cũng bèn vờ. Trong 1 lần, hắn đi
1 cái còm, trong 1 bài viết trên Da Mùi, trả lời 1 cái còm của
GCC, hắn kết thúc cái còm: "mấy lời". Còn thi sĩ LH thì trong 1 lần kết thúc 1 cái mail, khi còn quen
biết, meo miếc: Nhờ anh chị tí. Gấu viết văn còn trước anh chị LH, tuổi đời cũng nhiều hơn. Những lỗi lầm như thế, đều
là do thiếu học, thiếu văn minh. (b) Anh NQT quí mến, Vừa nhận được Lần Cuối Sài
Gòn trưa nay. Đọc trên chuyến xe lửa từ nhà trở lại sở. Đọc thích thú.
Đọc chia sẻ. Và đọc, không biết tại sao, lại rất buồn, có lẽ những thành
phố anh đang gợi lại đã vĩnh viễn ngoài chúng ta, có phải thế? TQ (1) Lạ, là không 1 đấng này, mà
cả 1 băng! 
Hắn nhấp nháy con mắt
[lé] nhiều hơn, và mang thêm biệt danh "Chuột nhũi". Gấu diễn trò xong, cả đám kéo nhau tới một tiệm khác. Lúc đó, Gấu cũng có phần của Gấu. Thật chu đáo. Có điều đếch tên nào thèm lên bục, cầm cái micro, cám ơn ban tổ chức [PEN Toronto], tên Gấu mắt lé cả! TTT 10 years Tribute MARK STRAND
When
I came to the end of the dream, there was Mark Strand.
We were in a vast hall, where the ceiling was too high to see, And the light slanted down from above, and a cold wind blew. We sat on a bench in the back. A little ways off, A teacher was teaching a class, and she asked him to speak, But he shook his head: he was too tired. Then he turned To me, and he said, "I don't write anymore. I don't Even look at the moon. But I read." Then he smiled. "When you read The books you most love for the last time, you see The great works of imagination get better and better. When you come to that passage where, arrayed in battalions, With all their flashing armor and flapping banners And bright wings fanning the starlight, the heavenly host Throws down its spears, you wonder, although you've read it A hundred times, 'Will it really happen again?,' And when it does, you are surprised." There were tears In his eyes as he said this. But were they tears of sadness, Or tears of joy, or were they just caused by the wind, That cold wind blowing and blowing? Then he was gone, And the teacher was gone, with her class, and the students' voices, And all I could hear in the hall was the sound of the wind. -Joseph Harrison NYRB
June 9, 2016
TTT Khóc
đi Nguyễn
Thanh Tâm Tuyền Khi thằng em mò tới cuối cơn mộng, thì gặp ông anh nhà thơ ở đó Hai anh em ngồi ở một sảnh rộng lớn, trần thật cao thật khó nhìn Ánh sáng nghiêng nghiêng, tỏa xuống từ phiá bên trên, gió lạnh thổi. Cả hai ngồi trên 1 băng ghế ở phiá sau. Theo kiểu xóm nhà lá ngày nào, Lần ông anh vo tròn cái khăn lau bảng từ trên bục giảng ném xuống tới anh học trò ngỗ nghịch Một bà thầy giáo đang giảng bài, và biểu anh nói Nhưng anh lắc đầu: Tôi mệt quá Và quay qua thằng em Ta đếch viết gì nữa Ta cũng đếch thèm nhìn mặt trăng Nhưng ta đọc Và rồi anh mỉm cười: Khi mi đọc những cuốn sách mà mi cực yêu chúng Lần cuối cùng trong đời Mi nhận ra 1 điều Những tác phẩm của giả tưởng Ngày càng bảnh, bảnh hơn, bảnh hơn nữa Khi mi đọc tới đoạn, giữa hàng hàng binh đội Cờ xí ngập trời, gươm giáo loảng xoảng, băng rô lớp lớp…. Mi ngỡ ngàng, dù đã đọc ngàn ngàn lần, cái gì gì, đường ra trận mùa này đẹp lắm Ơ kìa, chẳng lẽ lại xẩy ra, xẩy ra nữa? Và nó lại xẩy ra, thật, và mi ngạc nhiên Và nước mắt của ông anh chảy ra, khi nói như thế Nhưng những giọt nước mắt của buồn bã Của mừng vui, Hay là do gió thổi? Và gió lạnh vẫn còn thổi, còn thổi? Và rồi ông anh bỏ đi Bà giáo cũng bỏ đi cùng lớp học của bả, cùng những tiếng nói của đám sinh viên Và tất cả những gì mà GCC tôi nghe được ở đại sảnh Là tiếng gió. Đọc, thì bèn nhớ tới bài "Ải Tây" của TTY tặng TTT. Khi thấy tôi cầm tập thơ
Thắp Tạ của Tô Thùy Yên, chủ nhà ngạc nhiên,
ông kiếm ở đâu ra vậy. Bèn lấy cái máy hình ra bấm vài pô:
http://www.tanvien.net/new_daily_poetry/Mark_Strand.html 
A man
is, after all, what he loves. "What",
ở đây, nghĩa là gì? The
world is ugly, Đời
thì xấu xí 
Langston Hughes A Harlem Dance Party Truyện ngắn của Langston Hughes, trên
Người Nữu Ước, 6 &13 2016.
Tuần này, ba tờ Guardian Weekly, NYRB, và The New Yorker đều có những bài tuyệt vời, và đều như dành riêng cho TV. Thực sự là thế, thế mới thú. Truyện ngắn trên, gửi theo ông anh & ông via của GCC & DS mà chẳng tuyệt cú mèo sao? TV sẽ có bản tiếng Việt soonest possible. Bài trên Guardian cuối tuần, mới cực bảnh. GCC vừa mới phách lối về.... GCC: Mi được lọc ra để đối mặt với Cái Ác Bắc Kít & Lò Thiêu, ngay từ những năm bắt đầu học trung học, khi mi chọn làm 1 tên thợ máy Bưu Điện. Guardian Weekly phán tiếp, đúng như thế! 
Bài này quá tuyệt. Đúng thứ Mít cần. Can đảm không mắc mớ đến triết học, đến trừu tượng. Nó thực, cụ thể còn hơn cả đời sống. Mi cần một động cơ, một mục đích mà mi cảm thấy mê mẩn vì/về nó Tại làm sao mà GCC.... can đảm như thế? Tớ được đào luyện, trained. Can đảm, đào luyện? TTT 10 years Tribute Trên TLS, số 7 Sept 2012,
GABRIEL JOSIPOVIC điểm 1 số sách mới ra lò về Kafka - vị
thầy gối đầu giường của Sến - đưa ra nhận xét, vào cái ngày
23 Tháng Chín này, thì kể như là đúng 100 năm, ngày Kafka viết cái
truyện ngắn khủng ơi là khủng, “Sự Xét Xử”. Và có thể nói,
vào giờ này, độc giả chúng ta cũng chẳng hiểu ông nhiều hơn, so với
những độc giả đầu tiên của ông, và có lẽ sự thể nó phải như thế,
nghĩa là nó phải chấm dứt bằng cái sự đếch làm sao hiểu được Kafka! Ở đây, cũng phải đi 1 đường
ghi chú ngoài lề! 1. Cuốn Bếp Lửa
của TTT, chấm dứt bằng lá thư của 1 tên Mít, là
Tâm, bỏ đất mẹ ra đi, đếch thèm trở về, viết cho cô em bà con,
buộc vào quê hương thì phải là ruột thịt, máu mủ. (1) 2. Cuốn Sinh Nhật
của bạn quí của Gấu, khi mới ra lò, Gấu đề nghị, nên
đổi tít, là Sinh Nhạt, và còn đề nghị viết
bài phê bình điểm sách, “Đi tìm 1 cái mũ đã mất”: Truyện ngắn mà Brod gọi
là "Prometheus", được kiếm thấy trong Sổ Tay Octavo Notebooks,
của Kafka, đã được gạch bỏ [crossed out]. Câu kết thúc
của truyện: “Giai thoại thường toan tính giải thích cái không
thể giải thích; bởi vì dưng không trồi lên sự thực [chữ của TTT,
trong Cát Lầy], nó phải lại
chấm dứt trong không thể cắt nghĩa được” Nói rõ hơn, nhân
loại không làm sao đọc được Kafka, vì có 1 thằng cà chớn Gấu "nào
đó", nẫng mẹ mất cái nón đội đầu của ông! (1) Thanh, Viết xong tại Thủ Dầu Một Đọc cái thư thấy sến ơi là sến. Nhưng
phải như thế, thì mới cân bằng được với cái nội dung
của 1 cuốn sách, viết về anh Bắc Kít, Hà Lội, chưa sống đã
già, chưa già đã chết, trong Bếp Lửa.
Hiền trong MCNK, có gì
giống nhân vật Khúc Phi Yến trong Tiếu Ngạo Giang Hồ, của Kim Dung,
xuất hiện rồi biến mất. Duy, bạn Kiệt, đã từng tính hỏi bạn mình,
Hiền đâu rồi? Còn Kiệt, thì thú thực với bà vợ Thuỳ, anh đưa cô
ta tới… đó, rồi trở về với em, với con. Bởi là vì với ông, chỗ
đó, là ở trong bài thơ Dickinson, mà ông đã từng dịch, để tạ
lòng tri kỷ, trong đó có Duy, và những độc giả của ông.
http://www.tanvien.net/Roman/as_22.html Duy muốn hỏi Kiệt: Hiền đâu? Hiền ra
sao? [Milena letters to Max Brod]
[Bạn có thể tưởng tượng, đây là thư của "đảo xa", gửi cho MT, viết về TTT!] Dear Herr Doktor: [beginning of August 1920] ... Obviously, we are all capable of living, because at one time or another we have all taken refuge in a lie, in blindness, enthusiasm, optimism, a conviction, pessimism, or something else. But he has never fled to any refuge, not one. He [Kafka] is absolutely incapable of lying, just as he is incapable of getting drunk. He lacks even the smallest refuge; he has no shelter. That is why he is exposed to everything we are protected from. He is like a naked man among the dressed ... Everything he is, says, and lives cannot even be called truth; actually, it is predetermined being, being in and of itself, being with nothing added that might allow him to distort his picture of the world- whether into beauty or distress. And his asceticism is completely unheroic-hence all the greater and loftier. All "heroism" is lying and cowardice. This is not someone who chooses asceticism as a means to an end; here is a man who is forced to be ascetic because of his terrible clairvoyance, his purity and inability to compromise. There are very intelligent people who also refuse to make compromises. But they don magic glasses and see everything in a different light. That's why they don't need any compromises. That's why they are able to type quickly and have their women. He stands beside them and gazes at them in wonder, at everything, even this typewriter and these women. He will never understand. His books are amazing. He himself is far more amazing. Many thanks for everything. I wish you all the best. I'm allowed to visit you when I come to Prague, am I not? I send you my most heartfelt greetings. Hiển
nhiên tất cả chúng ta đều có thể sống, bởi là
vì lúc này lúc khác, chúng ta đều có thể kiếm ra nơi ẩn náu,
trong 1 lời dối trá, trong sự mù lòa, hưng phấn, lạc quan,
tin tưởng, biếm thế, hay một điều gì khác. Nhưng anh ta [Kafka]
không làm được như thế, anh ta chẳng bao giờ chạy tới bất cứ 1 nơi
ẩn náu, không một nơi ẩn náu. Anh ta tuyệt đối không thể nói dối,
như anh ta không thể say rượu. Anh ta không có lấy 1 chốn ẩn náu
cho dù nhỏ bé nhất. Anh ta không có 1 nơi trú ẩn. Chính vì thế
mà anh ta cứ thế phơi ra trước mọi thứ, mọi điều mà chúng ta được
che chở, từ chúng. Anh ta như thể 1 kẻ trần truồng, giữa đám người ăn
vận quần áo. Mọi thứ, mọi điều anh ta là, nói, và sống, không
thể, ngay cả, được gọi là sự thực; sau cùng, đây là một sinh vật
được tiền định, tính toán từ trước, một sinh vật ở trong nó, và của
chính nó, có mà chẳng cần hư vô thêm vào, cái hư vô có thể cho phép
anh vặn vẹo hình ảnh của anh ta về thế giới - trở thành cái đẹp, hay
sự chán chường, kiệt quệ. Và chủ nghĩa khổ hạnh của anh ta thì
hoàn toàn không-anh hùng - từ đó, tất cả lớn lao, cao vời vợi.
Mọi “chủ nghĩa anh hùng” thì là dối trá, hèn nhát. Đây không phải
là 1 kẻ chọn khổ hạnh, như là một phương tiện đưa tới cứu cánh;
dây là 1 người đàn ông bắt buộc khổ hạnh bởi là vì cái tiên tri
khủng khiếp của anh ta, sự trong trắng của anh ta, và cái không thể thoả
hiệp của anh ta.
1957 Life finds a thousand ways to cheat lovers. Đời kiếm đủ cách để gạt những kẻ yêu nhau |
