TIN VAN HOME PAGE - UNICODE VERSION

Source

Trường Gia Long, Sài Gòn, cc 1966-72 (1)

Đây là cái cổng trường Gia Long, phía bên hông, [đường Trương Định, băng qua vườn Tao Đàn], GCC đưa đón BHD, đúng thời gian đó, 1966...

"Khi em đi vô cổng trường, rồi anh đừng có đứng lại lâu vì em sẽ biết anh đang nhìn em, em phải quay lại mỉm cười nhìn anh…”
…. vội vàng chạy vô cổng trường rồi lại vội vàng chạy ra: nàng quên không dặn chàng trưa nay đừng đón nàng, vì nàng sẽ về chung với Lan Anh, bạn nàng...

Tứ tấu khúc

Ui chao, nhìn cái hình, cảm khái chi đâu. Nhìn vách tường, với ba tờ quảng cáo… thì lại nhớ cái thông báo của Ban Giám Hiệu, cấm cái trò đưa đón như trường hợp cặp Gấu & BHD!

Chỉ đến khi có thông báo, thì Gấu mới thả Em cách cổng trường khá xa....

Elegy

GCC's Novel

Tiệm sách Xuân Thu, đường Tự Do, 1956. Phải đến đầu thập niên 1960, Gấu mới bén mảng tới đây. Đậu Tú Tài Hai, 1958. Ra trường Bưu Điện, đi làm, 1960, cỡ đó...

Hình Manhhai [net]

GCC's Novel

Trong ngoặc

Note: Tay Bolano này, đọc, thấy có cái gì đó, giống PCT, tếu thế, nhưng một PCT thực, trong khi PCT Mít thì lại là đồ dởm!
Có vẻ như nhà văn Mít, nói chung, thì đều như thế.
Bi giờ thì mới thấm câu của Hoàng Ngọc Hiến, cái nước mình nó thế!
GCC hình như cũng mới mê Bolano đây thôi, có thể là từ lần đọc bài thơ của ông viết về… BHD, hà hà!

BORGES AND THE RAVENS

I'm in Geneva and I'm looking for the cemetery where Borges is buried. It's a cold autumn morning, although to the east there's a glimpse of sun, a few rays that cheer the citizens of Geneva, a stubborn people of great democratic tradition. The Plainpalais, the cemetery where Borges is buried, is the perfect cemetery: the kind of place to come every afternoon read a book, sitting across from the grave of some government minister. It's really more like a park than a cemetery, all extremely manicured park, every inch well-tended. When I the keeper about Borges's grave, he looks down at the ground, nods, and tells me how to find it, not a word wasted. There’s no way to get lost. From what he says it's clear that visitors always coming and going. But this morning the cemetery is literally empty. And when I finally reach Borges's grave there’s no one nearby. I think about Calderon, I think about the English and German Romantics, I think how strange life is or, rather: I don't think anything at all. I just look at the grave the stone inscribed with the name Jorge Luis Borges, the date of his birth, the date of his death, and a line of Old English verse. And then I sit on a bench facing the grave and a raven says something in a croak, a few steps from me. A raven! As if instead of being in Geneva I were in a poem by Poe. Only then do I realize that the cemetery is full of ravens, enormous black ravens that hop up on the gravestones or the branches of the old trees or run through the clipped grass of the Plainpalais. And then I feel like walking, looking at more graves, maybe if I'm lucky I'll find Calvin's, and that's what I do, growing mot and more uneasy, with the ravens following me, always keeping within the bounds of the cemetery, although I suppose that one occasionally flies off and goes to stand on the banks of the Rhone or the shores of the lake to watch the swans and ducks, somewhat disdainfully, of course.

Roberto Bolano: Between parentheses

THE WOMEN READERS OF WINTER

During the winter they seem to be the only ones brave enough to venture out into the icy cold. I see them at the bars in Blanes or at the station or sitting along the Paseo Maritimo by the water, alone or with their children or a silent friend and always carrying some book. What do these women read? wondered Enrique Vila-Matas a few years ago. Whatever they can. Not always great literature (though what is great literature?). Sometimes it's magazines, sometimes the worst best sellers. When I see them walking along, bundled up, buffeted by the wind, I think about the Russian women who fought the revolution and who endured Stalinism, which was worse than winter, and fascism, which was worse than hell, and they always had books with them, when suicide would have been the logical choice. In fact, many of those winter readers ended up killing themselves. But not all of them. A few days ago I read that Nadezhda Yakovlevna Khazina, exceptional reader, author of two memoirs, one of them called Hope Against Hope, and wife of the assassinated poet Osip Mandelstam, took part, according to a recent biography, in a threesome with her husband, news that inspired astonishment and disappointment in the ranks of her admirers, who took her for a saint. I, however, was happy to hear it. It told me that in the middle of winter Nadezhda and Osip didn't freeze and it confirmed for me that at least they tried to read all the books. The saintly readers of winter are women of flesh and blood, and they couldn't be braver, Some, it's true, committed suicide. Others endured the horrors and returned to their books, the mysterious books that women read when it's cold and it seems as if winter will never end.

Roberto Bolano

Note: Bài này thú quá. Đúng giọng cà chớn của Gấu Cà Chớn. Sẽ đi 1 đường dịch liền, để tặng nữ độc giả của Tin Văn, nhân dịp SN GCC!

Nữ độc giả của mùa đông

Vào mùa đông, có vẻ như chỉ có họ, là những người, đủ can đảm, để “ai đi ngoài băng giá”: Tôi nhìn thấy họ, ở những ba ở Blanes, hay ở nhà ga, hay ngồi dọc Paseo Maritimo, kế bên dòng nước, một mình, hay với nhóc của họ, hay với 1 người bạn, và luôn luôn, với cuốn sách nào đó.
Đờn bà đọc, OK, nhưng họ đọc cái giống chi, “nhẩy”?
Cách đây vài năm, Enrique Vila-Matas đã lầu bầu 1 câu hỏi như thế. Thì bất cứ cái gì họ có thể. Không phải luôn luôn, thứ văn chương nhớn (nhưng nè, văn chương nhớn là cái đéo gì vậy, hà, hà!] Khi thì tạp chí, khi thì sách bán chạy nhất, thứ tệ nhất. Khi tôi nhìn họ dảo bước, co dúm người vì gió, tôi nghĩ tới những phụ nữ Nga chiến đấu cuộc cách mạng và chịu đựng chế độ Xì Ta Lin, tệ hại hơn mùa đông, chế độ Phát Xít, tệ hại hơn địa ngục và họ vưỡn có sách cùng với họ, khi mà tự tử là cách lựa chọn bảnh nhất, hợp lý nhất. Sự thực, rất nhiều độc giả của mùa đông đó chấm dứt, cả đọc lẫn họ, bằng tự tử. Nhưng không phải tất cả họ. Cách đây vài ngày, tôi đọc mẩu tin, Nadezhda Yakovlevna Khazina, một nữ độc giả đặc biệt, tác giả của hai hồi ký, một có cái tên là “Hy Vọng Chống Lại Hy Vọng”, vợ của nhà thơ Osip Mandelstam, bị Xì làm thịt, theo một cuốn tiểu sử mới đây cho biết, bà đã tham dự 1 trò chơi ba người, cùng với ông chồng. Một mẩu tin như thế gây ngỡ ngàng và bất bình, trong số những người ái mộ bà, vì họ vốn coi bà là vì thánh. Tôi, khi đọc mẩu tin đó, thì lại cảm thấy rất ư là hạnh phúc. Bởi là vì nếu như vậy, thì là kệ cha mùa đông, kệ mẹ giá lạnh, cả hai ông bà, súng ống, bãi đáp…. thì đều OK cả, nó xác nhận với tôi, ít ra cả hai đã cố đọc tất cả những cuốn sách. Những độc giả thánh nữ của mùa đông là những phụ nữ bằng xương bằng thịt, bằng máu bằng huyết, và họ can đảm rất mực, không ai có thể can đảm hơn. Một vài người tự tử, đúng như thế. Những người khác chịu đựng những điều ghê rợn, khủng khiếp, và trở lại với những cuốn sách của họ, những cuốn sách bí ẩn mà phụ nữ đọc khi trời lạnh, và có vẻ như mùa đông sẽ chẳng bào giờ chấm dứt.

MY GIFT TO YOU

My gift to you will be an abyss, she said,
but it will be so subtle you'll perceive it
only after many years have passed
and you are far from Mexico and me.
You'll find it when you need it most,
and that won't be
the happy ending,
but it will be an instant of emptiness and joy.
And maybe then you'll remember me,
if only just a little.
Roberto Bolano
The Paris Review Summer 2012

Xuống phố, đổi phim, ghé tiệm sách, mua số The Paris Review có bài thơ tuyệt vời của Bolano, tả đúng tâm sự Gấu, đúng cái cảnh tình cờ gặp lại Em, khi Em đi chợ Bến Thành, về, và “kín đáo” nói cho biết, tại làm sao Em vờ Gấu, và chọn một anh bồ, cùng học Y Khoa. (1)

Quà BHD tặng Gấu

Quà ta tặng mi sẽ là 1 vực thẳm, em nói
Nhưng nó "tế vi" đến nỗi mi không thể nào nhận ra
Chỉ sau thật nhiều năm, có khi, chỉ sau khi ta đi xa rồi,
Và cả hai đều chạy ra khỏi cả hai quê hương Bắc Kít và Nam Kít rồi
Thì lúc đó mi mới tìm thấy món quà ta tặng mi
Khi mà mi cực cần đến nó
Và chắc chắn không phải là một kết thúc hạnh phúc
Nhưng sẽ là một thoáng chốc của sự trống rỗng và niềm vui.
Và có thể, chỉ lúc đó mi mới nhớ ta,
Và mới hiểu cái gọi là "mono no aware",
“Nỗi buồn cháy da, cháy thịt khi ta đã đi ra khỏi đời của mi".
Nhưng cũng chỉ được 1 tí tí.

GCC's Novel

Duong Minh Long

NHỚ SÀI GÒN 1996.
Ngã 6 Phù Đổng Thiên Vương.
(Nikon F3HP/24F2 - Kodak 100PX)

Nhà BHD, phía dưới tấm biển JVC, đường Gia Long. Đường Võ Tánh, phía bên phải bức hình. Gần đầu đường, phía bên trái có 1 con hẻm, trong có mấy ổ chích, ăn thông tới đường Lê Lai, thiên đàng chích choác ngày nào của GCC. Sáng sớm, ra Bưu Điện viết muớn, đủ tiền cần, thì bèn đi theo con đường Nguyễn Du, tới Ngã Sáu, vô hẻm, chìa cái tay, bắt bắt cái gân, cho 1 em chơi cho 1 shot. Ghé sạp cơm, cũng trong hẻm, sạp tác chiến, dẹp liền sau khi hết khách, chơi một dĩa, thường là thịt heo kho, thêm cái hột vịt kho. No cơm, cả đen lẫn trắng, thì bèn lững thững trở về lại Bưu Điện.
Cữ tối thì cũng xêm xêm, nhưng không cần cơm trắng. Về nhà có Gấu Cái lo.
Một lần, khi rời con hẻm, thấy 1 đấng, cởi trần, mặc quần xà lỏn, từ cửa sổ 1 căn nhà, ngó ra, Gấu ngó lại, thì bèn nhận ra là bạn quí NXH, bèn “Hi” 1 tiếng, kèm cái vẫy tay, rồi cút.
Hình như suốt thời gian ghiền, đó là lần độc nhất gặp bạn quí.
HPA thì không. Phải đến sau 1975, mới gặp, lần bạn quí ra Bưu Điện gửi thư. Cú thê lương này viết rồi.

Nhà cô bé [BHD] cách tiệm cà phê chừng mươi căn phố... Có những đêm, thành phố sống lại, những hồn ma ngày xưa trở về, tấp nập bên kia bùng binh quanh mấy xe hủ tíu, sâm bửu lượng...

Note: Viết tại Trại Tị Nạn Thái Lan, bản nháp của Lần Cuối Sài Gòn & Tứ Tấu Khúc.

... như những lần lang thang nơi khu phố nàng ở, (gần một ngã sáu, khu trung tâm thành phố, sinh hoạt đông đảo, một cửa tiệm bán sách vở, dụng cụ văn phòng, nàng thường ngồi sau một chiếc bàn lớn ở gần phía bên ngoài, gần cửa ra vào, phóng xe qua thật nhanh, hơi nhìn ngang, có thể thoáng thấy nàng ngồi chăm chú, viết, hoặc lơ đãng nhìn ra bên ngoài, làm sao nàng có thể nhận ra...), hoặc ghé xe bên lề đường, mua tờ báo, bao thuốc, hoặc ngồi uống cà phê ở quán Tầu phía bên kia đường, ngó những đứa trẻ đánh giầy chia nhau tiền bạc, giành giật khách, hay mẩu thuốc, khi ra về thường quá khuya, vòng xe qua con đường phía sau nhà nàng, ngó nhìn lên, có thể bóng dáng nàng sẽ hiện ra nơi khung cửa sổ trên lầu cao, che bớt ánh đèn lạnh toát, thỉnh thoảng bị mưa, ướt sũng, run lập cập, cần nhất là không bao giờ kể lể than khóc với nàng về ba chuyện đó, và nàng cũng chẳng bao giờ biết, hoặc hiểu được, nàng đến từ phía bắc, từ một thành phố có mưa phùn, có gió bấc, có rét mướt, băng giá, và nàng mang theo cùng với nàng chút giá băng, lạnh lùng, một chút tẻ nhạt, nàng đứng ở bên ngoài đời sống cô đơn, rực lửa, quạnh hiu của tôi, ở ngoài những nao nức, những băn khoăn, những mơ mộng của cả một thời niên thiếu, ở ngoài sự kiêu ngạo muốn đạp đổ tất cả, muốn xua đẩy nỗi giá băng, lòng lo lắng sợ sệt, muốn được nàng an ủi, vỗ về, nàng đứng ở đâu đó ở bên ngoài cuộc đời của tôi, như một người đứng ở chỗ sáng ngó vào chỗ tối, nàng không thể thấy, không thể biết.... (1)

Sơ Dạ Hương.

GCC's Novel

Những ngày ở Sài Gòn
[nhà xb HDP]

Kafka, Những năm quyết định.

Đám điểm sách, nhà văn, phê bình gia, toàn thứ dữ, khen cuốn này thấu trời, đành phải bệ về!

Chapter 23

Literature, Nothing but Literature

I have known for many years
That not writing
is the hardest and longest part of this profession.

-ILSE AICHINGER, EISKRISTALLE

Nhiều năm, nhiều năm, tớ ngộ ra rằng thì là
Không viết là cái phần căng nhất, dài nhất, trong cái nghề này.

Thì cũng sống để viết [THT], sống để kể chuyện [Garcia Marquez], không viết thì ngứa lắm [tên K]…

Nhưng quái làm sao, bảnh hơn nhiều!

GCC's Novel

Trên tờ The New Yorker, Dec 15, 2014 có 1 bài về 1 tay chuyên viên khí tượng, làm Gấu nhớ đến thời gian trơ cu lơ 1 mình, trong những ca gác đêm, trên Đỉnh Cồn, Đài Liên Lạc VTD thoại quốc tế, viết “Kiếp Khác”, “Những Ngày Ở Sài Gòn”, và mơ tưởng viết 1 cuốn tiểu thuyết “Mắt Bão”…

Một vị thân hữu, ở trong nước, trong khi khui quật cái mỏ văn chương Miền Nam trước 1975, gặp được những bài viết cũ của Gấu, bèn gửi cho, với lời còm, thí dụ, về bài “nghĩ về phê bình”, bài này bây giờ đọc vẫn thấy được.

Gấu viết ra ở đây, chẳng để khoe, mà chỉ để chứng minh, bạn viết, bất cứ cái gì, là phải có cái gì của riêng bạn.
Với sáng tác, thì thường là ở trong cái air, cái ambiance, có khi, ở, chỉ 1 cử chỉ, của 1 nhân vật trong truyện. Hình ảnh anh chàng đứng bên lu nước, khư khư ôm bọc quần áo, dội lên bầu trời hỏa châu, của 1 tên Mít, lỡ độ đường, đếch nhà dám chứa, mà chẳng khủng sao.

Dọc Đường

Viết, tưởng dễ, mà dễ thật, biết chữ là biết viết, nhưng cực khó là vậy. Trong đời Gấu, khen rất nhiều người, nhưng những đấng nổi tiếng, thứ đồ dởm, là không có Gấu!
Chỉ nội 1 hình ảnh đó, đủ phán TTT là nhà văn, nhà thơ tham dự cuộc chiến, của cuộc chiến rồi.

Đấng THT, trong bài viết được trang Gió O giới thiệu, tỏ ra rất ư là bực mình về TTT, khi ông đếch làm thơ được nữa, và phán, bảo ông này là nhà văn của Miền Nam OK, thời chiến, đếch được.

TTT cũng đã từng thú nhận, trong 1 bài thơ tự trào, chưa từng bắn 1 phát súng. Khi ông ra trường Thủ Đức, thì cũng sợ chết như ai, bèn làm chân gác kho xăng, nhờ bà cụ năn nỉ ông Đại Tá Út, chồng cô em gái.
Ông Đại Tá Út này, cũng đã xin cho thằng em trai của Gấu được về làm văn phòng, thay vì làm lính tác chiến, nhưng ông Thiếu Tá, Sếp của nó, chưa kịp ra lệnh làm sự vụ lệnh thuyên chuyển, thì đã tử trận.

Bạn đâu cần phải cầm cây súng, thì mới là nhà văn của cuộc chiến.
Vả chăng, cầm súng, làm thơ, viết văn, mà như... kít, thì cũng... hỏng!

Khi TTT ra trường, làm lính gác kho xăng, Gấu, ngồi với Mai Thảo, tại Quán Chùa, nhân nhắc tới sự kiện trên, MT lắc đầu, "nó" mà đi lính thực sự, thì phải biết.
Ông cũng tiếc cho bạn của mình.

Theo GCC không phải như vậy. Một vị độc giả, cũng nhà văn, cũng sĩ quan VNCH, biểu Gấu, mấy cái truyện ngắn của anh, viết ở Sài Gòn, ở Quán Chùa, thời kỳ Mậu Thân, không phải viết từ trận địa, mà sặc sụa mùi cuộc chiến, cần gì phải ra trận mới viết được.

Tks. NQT

Nghĩ về phê bình

Vả chăng, cũng chưa có vị phê bình nào coi TTT là nhà thơ của thời chiến cả.
Và theo GCC, có tới, ít nhất là 2 TTT.
Một, những ngày mới di cư, và, một, sau khi Mẽo đổ quân vô Miền Nam.
Cái dòng thơ Cách Mạng ở trong Tôi Không Còn Cô Độc, không còn nữa, sau đó.
Phải đến khi vô tù VC thì TTT mới làm thơ trở lại.

"Ồ ạt, như thác lũ", mà toàn kít, thì càng bỏ mẹ!

Hà, hà!

Vườn Thú Tuổi Thơ

Ông Hồ muốn trong thơ phải có thép, nhà thơ cũng phải biết xung phong. Sau khi lấy được Miền Nam, những người Cộng Sản đã từng lên lớp về thái độ an phận thủ thường, chỉ muốn làm một phó thường dân của những nhà văn Miền Nam. Bây giờ trong số người viết ở trong nước, có người đã bằng lòng với vai trò khiêm tốn, làm một nhà văn bình thường.
Những bài viết ngắn của Hoàng Phủ Ngọc Tường, trên tuần báo Thanh Niên, cho thấy một văn tài, nhất là khi ông trở lại với tuổi thơ của ông.
Bài viết ngắn, về những đồ chơi con nít bằng tre, bằng đất; dưới con mắt trẻ thơ của ông, chúng thật tuyệt vời, chúng đẩy trí tưởng tượng non nớt tới những vùng trời xa lạ. Miền của những giấc mơ mà loài người có lẽ còn lâu lắm mới thực hiện nổi. Nhưng buồn thay, chỉ chơi được một chốc một lát là chúng bị gẫy, bể. Tôi không hiểu khi viết như vậy, ông có muốn ám chỉ những giấc mộng lớn mà những người như ông đã từng theo đuổi, cuối cùng vỡ ra như những thứ đồ chơi con nít. Những giấc mộng càng lớn lao bao nhiêu, càng phù du bấy nhiêu. Chúng bắt buộc phải như thế, để cho nhân loại cứ trẻ thơ mãi, về những giấc mơ chẳng bao giờ đạt được.
Hay là ông tự trách móc những con người như ông đã không đủ khả năng tạo ra được một thiên đường bền vững ở trên trái đất này.
Tôi vẫn nghĩ, nếu có một thành quả nào đó, của việc "giải phóng" Miền Nam, đó là nó đã cho chúng ta được đọc những trang sách như của Hoàng Phủ Ngọc Tường, về vườn thú tuổi thơ của ông. Hoặc của một số người viết ra đi từ Miền Bắc, về một Hà-nội giấu kín tận đáy sâu tâm hồn những đứa con của nó, không phải chiến thắng Miền Nam, mà chính những đợt bom B. 52 đã khui quật lên.

Tôi đọc Hoàng Phủ Ngọc Tường rất ít, trước và sau 1975. Cũng lại do thành kiến. Hoặc do kỷ niệm một lần đọc Vũ Hạnh. Một truyện ngắn đăng trên Bách Khoa, kể chuyện một người làm công cho một ông chủ ở thành phố. Nhân dịp nhà nước phát hành giấy bạc mới, người làm công xin phép ông chủ về quê chơi, thăm bà con họ hàng, và xin chủ cho mượn tờ giấy bạc mới đó. Về nhà, ông cho con chơi, như một bức tranh con gà con chó, cho phép con mang khoe với con ông địa chủ kế bên, nhưng không được đổi lấy bất cứ một thứ gì.
Đến đây, chắc độc giả nhận ra ẩn dụ độc địa của câu chuyện: ông địa chủ, do biết giá trị của tờ giấy bạc, xúi con đổi đủ loại đồ chơi cho thằng nhỏ hàng xóm nghèo.
Trở lại thành phố, ông làm công trả lại chủ, kèm theo lời kết luận: giấy bạc mới ra, ở nhà quê chẳng ai biết, cứ tưởng là đồ chơi con nít; ông chủ đất kế nhà tôi cũng lầm.

Đọc Hoàng Phủ Ngọc Tường, tình cờ qua bài viết kể trên, tôi nhớ đến tuổi thơ của tôi và những món đồ chơi đầu đời của một đứa con nít nghèo nhà quê. Trong đó, có cây viết chì mầu. Ôi chao, lần đầu tiên, tôi thấy được cây chì mầu, vẽ hình con gà, con chó lên giấy, nó khác hẳn cái mầu đen của cây viết chì tôi vẫn có. Bởi vì cây viết chì mầu là của một ông cậu tôi, bà ngoại tôi đi tận Hà Nội mua về. Thấy tôi năn nỉ mãi, nhìn cặp mắt thèm thuồng của thằng cháu, rốt cuộc ông cậu nói, thôi tao cho mày, nhưng giấu kỹ đi, kẻo mẹ tao nhìn thấy.

Kỷ niệm về cây viết chì mầu, tôi nhớ lại, khi đọc Hoàng Phủ Ngọc Tường. Đọc Rushdie, và giấc mơ về một quê hương, một thành phố Bombay mầu Cinémascope, Technicolor của ông.

Đọc Hoàng Phủ Ngọc Tường tôi còn nhớ đến Vũ Hạnh. Và André Gide. Nhà văn Pháp này, sau khi đi Liên-xô về phang một câu: Tất cả những tình cảm tốt đẹp chỉ đẻ ra một thứ văn chương tồi. (C’est avec les plus beaux sentiments qu’on fait de la mauvaise littérature). Đúng là một lời trù ẻo văn chương hiện thực xã hội. Có một thời gian dài, tôi tâm đắc với câu văn, nhưng dần dần, theo tuổi đời, sau bao giấc mộng, bao tình cảm đẹp hao hụt dần, tôi nhận ra một sự thực cay đắng: câu của Gide không phải trù ẻo văn chương hiện thực xã hội chủ nghĩa không thôi, mà là tất cả những tình cảm tốt đẹp của con người.

Đặt ngược lại vấn đề, với câu chuyện của Vũ Hạnh làm một cái cớ, chúng ta có thể hỏi: ai cho phép anh nhân danh những tình cảm đẹp để quyết định số phần của cả một đất nước? Và liệu có phải đó là những beaux sentiments thực sự không?
Ai cho phép anh... Solzhenitsyn cũng đã từng đặt câu hỏi như vậy, trong Khu Ung Thư. Nhân vật của ông được một bác sĩ hết lòng chữa trị, nhưng anh ta cứ lắc đầu bai bải, không được, không được. Con người tôi có đây, là nhờ một tí bịnh, một tí xấu đó. Nó là một phần thân thể của tôi. Chữa hết bịnh rồi, tôi làm sao sống, tôi ở với ai.
Đọc những tác phẩm hậu-Solzhenitsyn, từ một nước Nga rã rời sau Cách Mạng, chúng ta mới cảm thấy sự trớ trêu, mà chủ nghĩa Cộng Sản bầy ra cho toàn thể loài người: Chưa có một chế độ nào lại đẩy con người tới một mức thoái hóa thê thảm như chế độ toàn trị.
Chủ nghĩa CS, và những trại cải tạo của nó, là thử nghiệm tối hậu về đạo đức con người. (Tzvetan Todorov).

NQT

Note: Bài viết này, viết thời gian Gấu giữ mục Tạp Ghi cho báo Văn Học của NMG. Ông không đăng, vì theo ông, phải có được cái bản gốc bài viết của HPNT trên tờ TN ở trong nước.
Theo GCC, không cần thiết, vì GCC đã tóm gọn bài viết đó rồi. Sự thực là, NMG không muốn dính tới HPNT, sau cú mượn cái tên Tường của ông ta, đem vô MBD.
Đám đệ tử của tên K, sau khi đọc bài viết, post trên VHNT của PCL, hay trên TV, chẳng nhớ, mail chửi, sao mi không về trong nước, phò HPNT.

GCC's Novel

Tờ báo, khổ bự, làm nhớ tờ “Nghệ Thuật” ngày nào. Lần đầu mua, vì loạt bài viết về thư viện.

Bài của Alberto Manguel có 1 ý thú, thư viện là phải có tính riêng tư, tản mạn, và từ ý đó, ông đưa ra cái ý, cứ mỗi lần ngồi thư viện công, thấy cuốn nào bắt mắt, là chỉ muốn chôm về nhà, làm của riêng! Làm nhớ Bolano, và bài viết về 1 lần ông chôm sách thư viện.
Gấu cũng có kỷ niệm về những lần chôm sách, ở một tiệm cho mướn truyện, ở Hà Nội, khu Chợ Hôm, thời gian ở Bạch Mai. Bữa nào kể, hà, hà!
Bài của Francine Prose, thú hơn nhiều.
Bà kể về cái lần đến thư viện, ở mãi chốn âm u của 1 tòa nhà, và khi vô thang máy, chung với một thằng, cũng tuổi mới lớn như bà, thằng con trai tụt quần xuống khoe súng của nó.
Thế là nhớ đời!
Gấu cũng có tí kỷ niệm về thư viện, và đã từng viết ra, và nó dính cứng với Hà Nội, những ngày đầu học trung học.

Nào, đâu thư viện Văn Hóa Bình Dân, Đa-Kao, nơi có câu lạc bộ...

Tạp chí Văn Học Pháp, Magazine Littéraire, tháng Chạp 1996, là một số đặc biệt về thư viện, nơi chứa đựng ký ức của nhân loại cùng những bí mật của một thế giới mà con người mơ ước làm chủ. Như để thách đố triều đại tin học (informatique), và nỗi lo sợ chữ viết ngày càng biến mất, thay vào đó là chữ điện tử (electronic word), con số những thư viện lớn trên thế giới ngày càng gia tăng. Trước mắt là Thư Viện Quốc Gia Pháp, mở cửa vào ngày 20 tháng Chạp, 1996, với 4 tháp "Babel", biểu tượng những cuốn sách đang mở ra, khởi đầu từ một ước mơ của tổng thống Pháp. F. Mitterrand, xây dựng một thư viện hoàn toàn mới, sau khi nhận báo cáo về sự "bão hòa" của thư viện Quốc gia Richelieu. Số báo cũng giới thiệu với độc giả những thư viện nổi tiếng trên thế giới, thư viện Vatican, thư viện Đại học Oxford, thư viện London, thư viện Quốc gia Nga... và những thư viện đặc biệt như thư viện "Hậu-hiện đại" của Umberto Eco, "thư viện như một nhân vật tiểu thuyết", của những tác giả như Jorge Luis Borges, người đã từng tin tưởng "thiên đàng chỉ là một thư viện". Ông cũng đã từng là nhân viên của "thiên đàng" trong 9 năm, với những đồng sự chỉ mê trò cá ngựa và đá banh. Và một nữ độc giả đã bị xâm phạm tại nhà vệ sinh dành cho nữ giới của "thiên đàng".
Không riêng Borges, rất nhiều nhà văn đã từng là nhân viên của thư viện, và cũng rất nhiều tác giả chọn nơi này làm khung cảnh, hoặc nơi chốn "mặc khải" cho nhân vật của họ. Roquentin, trong Buồn Nôn (La Nausée) của Sartre, tới thư viện thành phố Bouville để tra cứu tài liệu viết một cuốn sách về cuộc đời hầu tước Rollebon. Anh gặp Autodidacte, một nhân vật đọc sách theo vần abc, cuối cùng bị viên quản thủ thư viện "cấm cửa", vì giở trò "ve vuốt" một em nhỏ.
"Tôi sẽ chẳng bao giờ đến đây nữa", anh ta nói trong khi máu chẩy dài xuống áo và cổ. Roquentin cũng giã từ thiên đàng. Anh có cảm tưởng đã sống cạn đời mình với giấc mơ nhân bản. Anh cũng quá chán lịch sử, luận đề này nọ và cuối cùng được cứu vớt, nhờ "tiểu thuyết". Anh mơ tưởng sẽ viết một câu chuyện "như nó có thể xẩy ra, đẹp, cứng như thép và sẽ làm mọi người hổ thẹn vì cuộc sống của họ".
Một cuốn tiểu thuyết "thời trung cổ, và hiện đại một cách khủng khiếp", "Tên của bông hồng" của Emberto Eco, là tác phẩm của một nhà ký hiệu học. Trung tâm của cuốn tiểu thuyết là một thư viện, "édifice", mà những ký hiệu của nó được dùng để viết lại Lịch sử, nơi mở ra những thư viện khác, giả tưởng, tương lai, không tưởng... Một tòa kiến trúc làm khiếp đảm, nhưng cũng là niềm mê hoặc, do vóc dáng phi-thời gian, không-hồi ức của nó. Thư viện còn là một không gian mê cung, "ký hiệu của mê cung của thế giới", với những tế bào hình quạt, ngoại trừ người thủ thư, người lạ bước vào là không thể trở ra.
"Và tôi tự hỏi người ta có thể nói tới hiện tại và tương lai của những thư viện hiện có, bằng cách vẽ ra những kiểu mẫu thật là kỳ quặc", Eco đã từng tự hỏi như vậy, trong một bài viết, đẹp nhất trong số những bài viết về thư viện, "De Bibliotheca".
Tác phẩm "Tên của bông hồng" mang dấu ấn của Borges, và những giấc mơ hoang đường của ông, về một cuốn sách bằng cát (livre de sable), một trang là tất cả mà cũng là chẳng có một trang nào, bởi vì không đánh số, giở hoài không hết, và có khi chỉ có một mặt. Đối với ông, thư viện là vũ trụ, là thiên đàng của địa ngục, địa ngục của thiên đàng. Nhà văn, biến đổi đời mình thành những đường cong paraboles, có thể lần theo mê cung của cuốn sách, mê cung của mê cung. Ông trích dẫn Whitman: Người là một người và tất cả mọi người, là kẻ giữ lời hứa: sẽ viết một cuốn sách của mọi cuốn sách... "Tôi là ai?", Borges nói với chúng ta. Những giấc mơ nào của tư tưởng có thể giản lược bóng tối và sự im lặng thành một biểu hiện đơn giản nhất của chúng? Những giấc mơ về thư viện, nơi tất cả lời nói làm phát sinh một dẫy vô hạn những sự kiện, những con hổ trong một "con hổ", và nói "con hổ" cũng là nói "những con hươu, những con rùa mà nó xé xác, cỏ nuôi hươu, đất là mẹ của cỏ, trời sinh ra đất..." (Borges, L'Aleph).
Trong chúng ta, ai cũng từng tới thư viện ít nhất là một lần. Tới để tham khảo là chủ yếu, nhưng đôi khi vì một lý do chẳng liên quan gì tới sách vở. Nơi hội ngộ của tất cả những giấc mơ của nhân loại cũng là nơi chốn tuyệt vời khi con người bụng đói, túi rỗng, mấy tháng chưa trả tiền nhà... Stumm, trong "Người không cá tính" của Musil, khi đứng trước 3 triệu 5 trăm ngàn cuốn sách, muốn đọc hết phải mất 10 ngàn năm, "đột nhiên chân nhũn ra, đột nhiên nhận ra sự hữu hạn, vô tích sự, và nỗi thất vọng của mình".
Sự hữu hạn, vô tích sự, nỗi thất vọng... nào, đâu, con đường Trường Thi, Hà-nội, và bóng dáng một chú bé chạy vội chạy vàng tới thư viện Pháp, cho kịp giờ chiếu phim. Chỉ là những phim thời sự đen trắng của hãng Gaumont, vậy mà cũng có bữa phải lủi thủi ra về, không phải vì đến trễ, mà vì không được người gác cửa giơ ngón tay như cây đũa thần vẫy vẫy... nào, đâu, thư viện Gia Long, thư viện Văn Hóa Bình Dân, Đa-Kao, nơi có câu lạc bộ, có quán cà phê Làng Văn, đêm nào đang bữa tiệc bỏ ra về, chẳng thể làm thơ, và cũng chẳng bao giờ là thi sĩ, và Du Tử Lê khi đó chưa làm giùm hai câu:

Em đi áo lụa mềm lưng phố
Có động lòng thương kẻ cuối đường...

Nguyễn Quốc Trụ

Recalibration

The repairman arrives at night to fix
the telephone wires fried by lightning.
He unscrews a metal box encasing a joint,
and a tangle of colored cords spills out
like a half-remembered dream. It works,
he says. But it will never be the same.
I stand in the road and watch him
drive into the gray dawn, his palm
held open out the window.

-Polly Buckingham

Bài thơ, trong số báo trên. Nếu bạn đọc cái đoạn em Prose được chiêm ngưỡng súng, hẳn phải lần đầu trong đời, post dưới đây, thì cái tít của bài thơ, hẳn nên dịch là, "chỉnh lại tầm súng"!

DURING MY senior year in college, the offices of my literature professor, with whom I met weekly for tutorial, were located deep in the stacks of Harvard's Widener library. I rarely saw anyone else among the aisles of medieval romances and Icelandic sagas, and when I did, they seemed to materialize from the darkness, like the spooky nun in Vertigo. I heard noises, I saw shadows, I imagined the grisly scenarios of horror films. My heart was always pounding by the time I got to my professor's door. In fact nothing unpleasant happened to me in Widener Library. That would have to wait until I reached the heartland and was teaching at the University of Iowa. A guy showed me his penis when we were alone in the library elevator. I recall him looking like a sumo wrestler, but that may not be true. I didn't think he was going to hurt me; he just wanted me to look. The door opened, I got off. He stayed on the elevator. But after that I got vaguely phobic about the library. I no longer enjoyed going there, and I began to avoid it until finally I asked my husband if he would accompany me into the stacks-on the off chance that Sumo Guy might reappear. My husband readily agreed; there were art books on the same floor as the literature section, and he is a painter.
....

Francine Prose

Note: "Sumo Guy" chắc súng phải khủng lắm!
Hà, hà!

Em có chồng, đi với chồng về nơi chốn cũ, "thiên đàng thư viện", vưỡn mong thằng nhỏ ngày xưa xuất hiện!

It works,
he says. But it will never be the same

Nó vưỡn OK. Nhưng chắc chắn sẽ chằng vưỡn như ngày xưa!

Nobel 2014

VKK

Thần Tháp Rùa

“Thần Tháp Rùa” của VKK, cũng được viết ra từ kinh nghiệm 1954, của “Bếp Lửa” của TTT, nhưng ở TTR, là những nhân vật từ lịch sử Mít bò ra, nào Rùa Thần, nào Kim Quy, nào Kẻ Sĩ Bắc Kít... Với “Bếp Lửa”, là 1 lịch sử từ bên ngoài xứ Mít bò vô. Chúng ta có 1 anh chàng Đại, tay lúc nào cũng cầm 1 cuốn của Dos, đầu đầy Kít Mác Xít.. sau cùng bỏ ra Bưng, theo VC, sau khi làm thịt cô con gái riêng của ông Chính. Có 1 anh chàng Tâm, đi, để mà trở về, chết lãng nhách qua nhân vật Kiệt trong “Một Chủ Nhật Khác”

Ông Thần-Tháp-Rùa / Vũ Khắc Khoan

DTL

Note: Vũ Khắc Khoan còn 1 cái nick nữa, là Tuyết Ngưu.

Bài thơ trên cũng không có trong ấn bản Thơ Ở Đâu Xa của talawas.

in memoriam: khóc muộn tuyết ngưu vkk

Cõi tối biếc quáng đồng trắng lõa
Rừng phong bát ngát tuyết mưa khỏa
Bông lạnh tả tơi rối đêm ngày
Cầm chân Tuyết Ngưu đắp rét say

Trợn mắt dòm bão trận sinh tử
Bủa muôn trùng ánh thép hoa bay
Khốn kiếp cổ đại thời băng lũ
Tuyệt bóng dị thú hoang địa này

1986

Khúc “in memoriam” này quả là thần sầu. Nhất là khúc sau. Khúc trước, TTT tưởng tượng, hẳn thế, vì 1990 ông mới ra hải ngoại, khóc muộn bạn.
Bạn phải nhìn thấy Thầy Vũ 1 lần thì mới hiểu được cái nick Trâu Tuyết này, và cái hình ảnh tuyệt bóng dị thú, và hoang địa [waste land] bày.

Bỗng nhiên nhớ tới cái nick Trâu Nước, của GCC, do bạn Cẩn tặng.
Và tất nhiên, nhớ đến Koestler, cũng cùng 1 cái dáng “thú” đó.
Trong tiểu sử của ông, chúng ta được biết, hồi nhỏ K. rất ưa đánh lộn….

"Thơ Ở Đâu Xa", bản talawas thiếu nhiều bài, so với bản in của Trầm Phục Khắc. Bản Trầm Phục Khắc thì lại có quá nhiều lỗi. Cái bài "Kinh Nghiệm Làm Thơ Trong Tù", theo GCC có trước, là bản thảo TTT để lại trong nước cho PKT giữ, khi ra hải ngoại, ông sử dụng nó, để trả lời phỏng vấn Tran Huu Khoa, và nó có tên là "Thơ Giữa Chiến Tranh và Trại Tù."

Thủng thẳng TV sẽ check cả hai bản, và sẽ post những bài mà bản trên talawas thiếu, sót.

vài khúc dạo tặng tri âm

Rũ bỏ ký ức – ký ức người
mông muội đắm mình
không thể khác.

Ngậm tanh tiếng sơ sinh
khốn kiếp
lạnh bất trắc.

Nuốt chọng điếm nhục
Thế giới xa xăm vừa tận số
không trung vô hạn song điêu linh
Mây lửa ứa nghẹn thất thanh.

Và đi. Làm kẻ phản phúc
bị lăng mạ
đoạn tuyệt mọi thề thốt gắn bó

Đứt hết ràng buộc
Chốn ở nào đâu
Chốn đến không
Có thể nào khác.

Biệt trí nhớ khuất ngoài tích sử

Trời một bãi đầm lầy man rợ
Đêm vẫn đêm cố cựu bao quanh
Tịch mịch trong ngoài
Câm nín mai một

Nghe như rừng thẳm cây trút lá
Mùa gió bạo ngược lộng tràn trề

Cắt chuỗi khoảnh khắc mạch vỡ lở
Cấn thai hàm hỗn mộng trụy băng
Thổ huyết dữ dằn bặt đen đúa

Si cette nuit est une nuit de destin
Bénédiction sur
elle jusqu’à l’apparition de l’aurore
Chantent les chameliers tartares dans la nuit du desert.

Như chim chao liệng chưa hừng đông
trên hoang phế cuối đêm thảm họa
buột tiếng kiêu vô vọng thinh không

Như con nước cuồng lưu mùa lũ
Trắng xóa bão going mù mịt nguồn
Trôi giạt bến bờ đất khốn đọa

1988

Chú:

Khúc 3: Đọc trong Le Temps du Mépris của A Malraux

V/v Cái nick "Trâu Nước"

Của Phạm Năng Cẩn ban cho GCC. Trong 1 lần lên Xóm, mướn 1 em suốt đêm, cả ba lấy cái xích lô, đưa nhau qua Chợ Lớn.
Khi nhìn Gấu lao động cật lực, Cẩn phán, mi đúng là "Trâu Nước"!
Cái nick này, thực sự là của Quách Tĩnh, trong tiểu thuyết chưởng của Kim Dung.

Hà, hà!
.........

Note: GCC đọc lại, kỳ cục làm sao, lại nhớ tới cái truyện ngắn Mô Phật của Hồ Đình Nghiêm, và những lời phán của chính GCC, về nó:

Cái truyện ngắn này hỏng, vì… tuyệt quá, hay quá. Tếu thế. Khéo quá hóa vụng.
Dân ghiền thì kêu bằng ‘overdose’.
Chúng ta có đủ cả. Nào chiến tranh, nào vòng tay học trò, nào bướm khuya, và sau cùng, một vì nữ tu!

V/v "Trâu Nước" Koestler: Chàng làm thịt de Beauvoir, bị em đưa ngay vô tiểu thuyết!

A Critic at Large December 21, 2009 Issue

ROAD WARRIOR

Arthur Koestler and his century.

By Louis Menand

"I always picked one type,” Koestler wrote in his diary after Mamaine died, “beautiful cinderellas, infantile and inhibited, prone to be subdued by bullying.” This certainly describes Cynthia, his last wife, who committed suicide alongside him, and whom one of their friends described as a dogged Shetland pony. Koestler was an utter traditionalist about gender: he used his wives and mistresses as secretaries, demanded that they keep his house and cook his dinner, and, in bed, insisted (according to one unusually spunky partner) on being on top. “I said to him once: ‘I want a change, I’m getting tired of being pinned down like a butterfly,’ ” this woman explained to Scammell. “ ‘Ah,’ he said, ‘but that’s what I like, pinning you down like a butterfly.’ ” We can get another intimate view of our subject from Beauvoir, who spent one drunken night with Koestler. She made him into a character called Scriassine in “The Mandarins,” her remarkable roman à clef about intellectuals in Paris after the Liberation. In his sexual encounter with the narrator in that novel, he is domineering, but also desperate. The woman gets no pleasure.

Ui chao, đọc cái khúc trên, thì lại nhớ đến câu văn “dấu ấn” của 1 trong 5 nữ văn nhân bảnh nhất của Miền Nam trước 1975: “Em lên anh nhá”!
TH có mấy câu cũng thật là thần sầu. Thí dụ, tả, chàng nhồi em như nhồi cục bột, cái thưở mới lớn, trong “Hơi thở rướn cong” (?), hay câu này, “chàng ra đóng cửa, rồi quay vô, đóng đinh tôi lên giường”, trong “Vết Thương Dậy Thì” (?).
Em của Koestler than, nằm dưới chẳng khác 1 con bướm, bị ghim lên giường. K phán, thì anh chỉ muốn vậy, chỉ muốn em là bướm, được ghim lên giường!

Hà, hà!

Nhảm quá!

Dấn ấn hay không dấu ấn, thua xa Leni Riefenstahl, như được Ian Buruma mô tả, trong 1 bài viết, trong Ác Kịch, Theater of Cruelty:

FASCINATING NARCISSISM: LENI RIEFENSTAHL

THAT LENI RIEFENSTAHL was rather a monster is not really in dispute.
And if it ever was, two new biographies provide enough information to nail her. Bad behavior began early. Steven Bach tells the story of Walter Lubovski, a Jewish boy in Berlin who fell madly in love with Riefenstahl after meeting her at a skating rink.' In a fit of teenage cruelty, Leni and her girlfriends tormented the boy so badly that he slashed his wrists at the summer cottage of Riefenstahl's family. To stop her father from discovering what had happened, she shoved the bleeding boy under the sofa. He survived and ended up in a mental institution before escaping to America, where he went blind. All Riefenstahl had to say when she heard was: "He never forgot me as long as he lived."

Trên Tin Văn đã từng giới thiệu bà này (1)

Riefenstahl, nhà làm phim nổi tiếng, được vinh danh cũng dữ và bị phỉ nhổ cũng chẳng thua, người được Hitler mê nhất, và có thể còn là người tình của ông trùm Phát Xít, sau một cuộc đời trải dài cả một thế kỷ, đã ra đi trong giấc ngủ, đêm Thứ Hai 8 tháng 9, [2001?] tại một thành phố nhỏ ở Bavaria, thọ 101 tuổi. Sau chiến tranh, bà bị Đồng Minh nhốt vào nhà thương điên gần bốn năm.

"Tôi là một trong hàng triệu con người nghĩ rằng, Hitler có tất cả những câu trả lời"...

"Chúng tôi đã nhìn thấy những điều tốt. Chúng tôi không hề biết, những điều xấu sẽ tới tiếp theo sau."

Một vài phim của bà hiện vẫn còn bị cấm chiếu tại Đức, sợ khêu dậy phong trào Tân Phát Xít, và tro cốt của bà, tại Munich, hiện được rất nhiều cảnh sát canh giữ.

Tôi sống những lên voi xuống chó, đủ cho ba kiếp người.

Năm ngoái, 2002, một trong những cách Leni Riefenstahl ăn mừng 100 tuổi của bà, là làm một cử chỉ đẹp, chưa ai làm được, vào tuổi trăm năm trong cõi người ta: cho trình chiếu cuốn phim tài liệu 45 phút, Ấn Tượng Dưới Nước [Underwater Impressions], tuyển lựa những thước phim bà đã quay trong 30 năm trước đó.

Một người đàn bà của những “độc nhất”: Người đàn bà độc nhất hoàn tất một việc làm vĩ đại nhất trong đời mình, do mình chọn lựa, với tất cả sự hài lòng của mình. Và vì cái việc làm độc nhất mà bà hài lòng làm đó, bà đã được miêu tả như là nữ quỉ vương, kẻ lừa đảo, phân biệt chủng tộc (racist), nạn nhân của xã hội do người đàn ông làm chủ, một biểu tượng chiến thắng của quan niệm “nghệ thuật vị nghệ thuật”… Có lẽ không ai diễn tả hay nhất về bà, như nhà sử học về phim ảnh, Liam O’Leary, người đã “tổng hợp” những nghịch lý trên đây, qua câu nói: “Về mặt nghệ thuật, bà là một thiên tài, và về mặt chính trị, một con ngốc”.

Chính trị, là những phim của bà về Đức Quốc Xã…

Trong những cuốn phim của Leni Riefenstahl cũng như trong những phim thời sự, được trình diễn trong mọi rạp hát nội địa, quần chúng Đức được dâng hiến những hình ảnh của chính họ, như những nhà lãnh đạo kêu gọi: hãy là như vậy. Chủ nghĩa phát xít sử dụng quyền năng nghệ thuật của quá khứ – điều mà Benjamin gọi là nghệ thuật hào quang, cộng thêm quyền năng được nhân lên nhiều lần của phương tiện truyền thông đại chúng mới mẻ thời kỳ hậu-hào quang, trên tất cả là phim ảnh, để tạo ra những công dân phát xít mới của nó. Với những người dân Đức bình thường, căn cước độc nhất đem trình diễn, cái căn cước từ trên màn ảnh chiếu xuống họ, là căn cước phát xít trong bộ đồ phát xít, và những dáng đứng phát xít, hoặc chế ngự hoặc tuân phục.

J. M. Coetzee: The Marvels of Walter Benjamin [Những kỳ tích về Walter Benjamin]

Theo GCC, thơ, văn, điện ảnh của Bắc Kít, trước 1975, đúng là cái thứ trên, đúng như Coetzee viết về Leni và những phim của bà.

GCC đọc Ian Buruma trên tờ NYRB. Tất cả những bài viết ở trong cuốn sách đều đã được đăng trên tờ báo trên. Nhưng mua, cho tiện, và cũng muốn đọc lại bài của ông, về cái gọi là bất hạnh của văn học Miền Nam trước Bắc Kít!

Brodsky rất tởm cái trò khoe khoang "bất hạnh này". Nhưng hà cớ làm sao mà cứ lải nhải 1 giọng như thế?
Tin Văn sẽ giới thiệu bài viết, "Niềm vui và rủi ro thèm khoe bất hạnh", mở ra cuốn sách: The Joys and the Perils of Victimhood

Patrick Modiano a recu un cadeau empoisonné de la part du comité Nobel. Passe encore qu'il soit assailli par les reporters du monde entier et qu'il doive sacrifier, s'il réussit à se faire violence, au rituel du discours de remerciement lors de la remise officielle à Stockholm, lui qui a déjà tant de mal s'exprimer des que l'auditoire dépasse trois personnes. Le sale coup est ailleurs: dans le communiqué officiel par lequelles académiciens suédois ont justifié leur choix. Deux mots sont à retenir : « mémoire » et « Occupation ». Pas de problème pour le premier. Le second est plus regrettable, ramenant encore et encore ses livres aux années noires. Bien sur elles n'en sont pas absentes; bien sur avec elles il a crée son propre poncif; et nul doute qu'elles le hantent d'autant plus qu'il ne les a pas vécues, étant ne au lendemain de la Libération. Mais, en inscrivant ce mot dans ses attendus, le comite Nobel la réduit. Car son univers dépasse et transcende depuis longtemps la période 1940- 1944 : son dernier roman en témoigne, ainsi que Le Magazine litteraire l'annoncait le mois dernier en couverture et dans ses colonnes.
Mais basta! Disons que ce malentendu est la rancon de la gloire et que le reste, une fois tues les trompettes de la renommée, demeure ce qui nous importe le plus: la littérature, En l'espèce une oeuvre compacte, d'une remarquable homo-geneité, issue d'une plume qui n'a cessé de creuser le même sillon depuis quarante ans, insensible aux modes, à l'air du temps, aux pressions de la librairie. Romancier et non écrivain et encore moins homme de lettres, eut dit Simenon, dont on en a fait l'héritier, à juste titre. Romancier parce que bon qu'à ca, eut dit Beckett, et il faut le prendre comme un compliment. II y a du ressassement dans cette obsession pour une époque. Mais il faut saisir qu'elle lui permet avant tout de creuser ce qui lui est le plus cher : l'ambiguité des situations, la confusion des sentiments, le flou des atmosphères, tout ce qui fait notre indécision en temps de paix comme en temps de guerre.
Le quinzième lauréat francais des Nobel ajouterait : « Oui c'est bizarre ... » Car sa prose poétique releve d'un art tout musical. Comme une chanson : toujours le même refrain mais avec un autre point de vue. On a connu de plus noirs ressacs. Le sien, pour n'être pas toujours lumineux, est nimbé d'une grace qui a partie liée avec la nostalgie sans être mélancolique. Une prouesse. On appelle cela « la magie Modiano » faute d'en avoir pu définir ou dessiner les contours. Quant a en expliquer le mécanisme, autant y renoncer, et c'est tant mieux. Rejouissons-nous de ce que des académiciens suédois, plutôt bien inspirés depuis une quinzaine d'annees, l'aient couronné. Déjà traduit dans une trentaine de pays, il y sera désormais également lu. Murakami, Roth et quelques autres patienteront. Avec le sacre de Patrick Modiano, des centaines de milliers de lecteurs à travers le monde, c'est tout le mal qu'on leur souhaite, vont decouvrir une certaine France .•

Nobel 2014: Phần thưởng cho 1 nhà văn nguyên chất, dòng dã 40 năm trời, đào xới, chỉ có 1 đường cày!
Một món quà tẩm thuốc độc từ Uỷ Ban Nobel!

Tiểu thuyết gia thôi. Không phải nhà văn, cũng không phải "văn nhân", homme de lettres, như Simenon phán, và Modinano, rõ ràng là đệ tử của ông ta, chưa kể 1 ông khác nữa, là Beckett.
Món qùa tẩm thuốc độc ư? Thì đúng như thế. Một khi đưa vô danh sách đen, như danh sách những tên nhà văn Ngụy, phản động đồi trụy, ở đây là vòng hoa Nobel, hai từ "mémoire:, và "Đô hộ", "mémoire" thì không sao nhưng "Đô hộ", độc quá! Vả chăng, một khi trình ra như thế, là khoanh vùng Modiano, bởi và là vì ông đã vượt quá cái khúc quanh 1940-1944 này rồi.
Nhưng thôi, bỏ đi tám, trở về với con cừu của chúng ta: văn chương....

.....

Viện Hàn Lâm Thụy Điển vinh danh Patrick Modiano, một “Proust của thời chúng ta”. “Thật là khích lệ”, ông nhà văn bí ẩn phán, và, trước khi tắt ngọn đèn sân khấu, the limelight, tuyên bố, tặng giải thưởng cho đấng cháu trai của mình.
Patrick Modiano là 1 cái tên quen thuộc, như mớ rau mớ dưa, với dân Tẩy, với 30 cuốn tiểu thuyết kỳ kỳ, sách thiếu nhi, kịch bản phim, lời nhạc… Tác phẩm của ông được dịch ra 36 thứ tiếng nhưng hầu như vô danh trong giới nói tiếng Anh, bởi là vì rất ít tác phẩm của ông được dịch ra tiếng này. Những nhà xb của ông hy vọng giải Nobel trao cho ông sẽ thay đổi tình hình. Trong khi chờ đợi, Đại học Yale University Press đi 1 đường chào mời “Những câu văn bị treo: Ba tiểu thuyết”, sẽ ra mắt độc giả năm tới.
Tác phẩm của Modiano “ám ảnh”, obsessively, [“cay đắng” hay hơn, vì đúng là từ Sến mắng “iêu” Gấu, sao anh cứ “cay đắng” mãi như thế, hà, hà!] nhìn lại, cú Nazi độ hộ Tẩy, thời Đệ Nhị Chiến, ném [dọi] ánh sáng lên những vùng u tối, hẻo lánh của cuộc xung đột. Những giả tưởng đầu tay của ông tố cáo đám nằm vùng, bợ đít, cộng tác, ăn cơm Tẩy thờ Nazi, và vai trò của đám khốn kiếp này, trong cái vụ đẩy Do Thái vô Lò Thiêu.
Ông ra đòn này trước khi đám sử gia nhập cuộc. [Sau này, thế nào đám sử gia Mít cũng sẽ lôi những cú GCC tố cáo Cái Ác Bắc Kít ra, để tìm nguyên nhân cuộc chiến Mít!].
Những tác phẩm sau, chi ly hơn, về những rắc rối đa đoan, của 1 thời kỳ vưỡn còn ám ảnh dân Tẩy.

Tại sao Âu Châu lại có thể là lò cừ văn hóa và một sàn diễn của cái man rợ tồi tệ đến như thế?
Tại làm sao lại có 1 giống dân ưu việt đến như thế. Hitler đã từng phán, Do Thái phịa ra ý thức, lương tâm (1)

(1)

Exemple : « Ce qui me fascine, c'est le mystère de l'excellence intellectuelle juive. II ne faut pas être hypocrite: en sciences, le pourcentage de Nobel est écrasant. II y a des domaines dans lesquels il y a presque un monopole juif. Prenez la création du roman américain moderne par Roth, par Bellow, par Heller et tant d'autres. Les sciences, les mathématiques, les médias aussi. .. Est-ce qu'il y a le fruit de la pression terrible du danger? Est-ce que le danger est le père de l'invention et de la création? J'ose le croire. Le judaisme est la seule religion qui ait une prière spéciale pour les families dont les enfants sont des savants. Cela me remplit d'une joie et d'un orgueil fou. [ ... ] Non vraiment, quand Hitler déclare "Ie Juif a inventé la conscience", il a parfaitement raison. [ ... ] Le mystère de ce qui attise la haine chez le non-Juif, c'est je crois que le Juif a signé un pacte avec la vie. II semble y avoir une négociation millenaire entre le Juif et la vie elle-même, le rnystère de la vitalité humaine. "

Thầy của Gấu phán về Do Thái của Thầy mới bảnh làm sao. Trò cũng có những ý nghĩ tương tự về gốc Bắc Kít của nó, nhưng cái kết luận của Thầy và của Trò ngược hẳn nhau:
Những tên Bắc Kít cực kỳ thông minh, là thể nào não của chúng cũng bị thiến mất 1 mẩu, đúng mẩu có lương tri của con người.
Thầy, Do Thái đã ký 1 hòa ước với đời sống, và chính vì thế mà dân Do Thái bị thù ghét!

Nghiên cứu hậu thực dân ở Việt Nam:
một nhu cầu thực tế hay một giả vấn đề?
Nguyễn Hòa (a)

Du nhập một lý thuyết nào đó từ nước ngoài và vận dụng để nghiên cứu văn học Việt Nam là công việc bình thường trong hoạt động khoa học. Song dù bình thường thì khi du nhập và vận dụng, người nghiên cứu vẫn cần xem xét sự tương thích giữa lý thuyết với thực tiễn văn học; vì nếu không có sự xem xét đó, sản phẩm nghiên cứu sẽ chỉ là “hư cấu chủ quan”, chẳng hạn như việc gần đây một số tác giả sử dụng các khái niệm “trung tâm”, “ngoại vi”,… của Chủ nghĩa hậu thực dân làm công cụ lý thuyết để nghiên cứu văn học Việt Nam. (2)

Note: Theo GCC, đây không phải “giả vấn đề”, mà 1 vấn đề có thực, xẩy ra cho bất cứ 1 nền văn minh nào, như Brodsky đã từng viện dẫn. Rõ rệt nhất, là trong thời gian chiến tranh, văn chương Miền Nam nở rộ, trong khi Miền Bắc sơ cứng, giáo điều, lại thêm 1 nền giáo dục hận thù, trồng người 100 năm, làm hư hoại không biết đến bao nhiều đời, bao nhiêu thế hệ... và bây giờ, có thể nói, văn chuơng Mít mới có khởi đầu, từ đứt đoạn đó.
Không phải tự nhiên mà trong nước đào bới cái thứ văn học mà VC gọi là "nô dịch", của Ngụy.
Từ tro than, con phượng hoàng tái sinh, là vậy.
Tuy nhiên, phải có người thực sự quan tâm, theo dõi, và có khả năng đụng vô những đề tài này. Theo GCC, Nguyễn Hòa với Hải Ngọc không làm được chuyện này. Hải Ngọc, như Gấu có đọc vài bài dịch trên Blog của xừ này, có tí trình độ ngoại ngữ, tiếng Anh, nhưng mù tịt về mọi kiến thức khác. Ông ta dịch sai mấy từ quan trọng, trong 1 bài dịch Paz, GCC nêu lên trên Tin Văn, ông ta len lén sửa, đếch cám ơn Gấu con mẹ gì hết.
Một thái độ như thế là hư rồi.
Viết ra có người đọc, đã sướng rồi, có người mất công chỉ những thiếu sót, quá sướng, vậy mà cũng vờ, không chỉ vờ cám ơn, mà còn len lén sửa!

Theo GCC, VC không có thói quen "cám ơn" như Ngụy, trong những trường hợp như vầy.
Hồi Gấu viết cho Chợ Cá Bá Linh, Sến kêu 1 tên, đè bài viết của Gấu ra sửa, đéo thèm xin phép Gấu, rồi để tên hắn vô, thêm dòng "hiệu đính", ra ý, tao "hiệu đính" bài của tên Ngụy đấy!
Ỏ Sài Gòn, trước 1975, một việc làm như vậy là của tay tổng thư ký. Chuyện thường ngày ở bất cứ 1 toà soạn nào, và khi làm như thế, họ thông báo cho tác giả.
Nếu OK, họ đăng, không, trả lại bài viết cho tác giả.
Làm gì có trò "hiệu đính" mất dậy như thế.
Từ "hiệu đính" chỉ được dùng, khi, chính người viết yêu cầu, 1 đàn anh. Một cử chỉ, truyền thống... rất ư là đẹp của Miền Nam trước 1975.

Sai lầm của Hải Ngọc, khi dịch Paz, là không có kiến thức phổ thông, về quang học.
Bài dịch Zizek cho thấy, ông không có chút hiểu biết về triết học. “Nhà Tra Tấn”, nguyên tác, đổi mẹ thành “Phòng Tra Tấn”, dịch như thế thì quá nhảm!
Quá ngu, đúng hơn. Nếu là "phòng", thì Zizek mất công viết làm mẹ gì!
Phòng tra tấn, thì đầy ra ở xứ Mít, chuyện nhỏ.
Nhà tra tấn ngôn ngữ mới là chuyện lớn. Đây là chữ của Heidegger.
Theo GCC sở dĩ Nhã Cô Nương bị chúng lấy lại cái cần câu cơm, là vì đụng vô vấn đề này, dám ca ngợi biên cương, ngoại vi... tức lũ Ngụy. Tay Nguyễn Hòa, cũng 1 thứ mù dở biết gì mà viết mới lách?
Đây là đánh người ngã ngựa, cực tởm.
NQT

Có tới hai nghiên cứu hậu thực dân ở xứ Mít.
Một, với tụi mũi lõ.
Và 1, với Yankee mũi tẹt, như Gấu đang làm.

Hồi giữ trang VHNT cho tờ Tiền Tuyến, do TTT giao lại cùng mớ bài vở, mày coi, rồi sửa, rồi đăng cho họ, Gấu đã làm cái việc hiệu đính cho hai đấng, sau đều có tiếng tăm trong chốn giang hồ. Một, là Nguyễn Mai. Gấu gần như viết lại tất cả những bài viết của anh, lý do là, chưa quen viết cái thứ gọi là điểm sách, tuy có những nhận xét rất tới. Ui chao, anh mừng quá, và sau đó, trả ơn Gấu, khi Gấu dính Cô Ba, bằng cách giới thiệu Gấu với ông Nhàn, chủ nhà xb Vàng Son, phụ trông coi bài vở cho tờ báo Thiếu Nhi của ông, và dịch sách. Nhờ dịch sách cho ông Nhàn, Gấu thoát chết ở nông trường cải tạo Đỗ Hòa, vụ này kể nhiều lần rồi. Một tay nữa, cực nổi tiếng ở hải ngoại, sau 1975, tác giả của bản danh sách 12 tên nhà văn Ngụy phản động, đồi trụy, ngay sau 30 Tháng Tư 1975, trên tờ Tin Sáng, trong đó, Gấu đứng hàng thứ bẩy!
Thảo Trường, khi còn sống, nghe chuyện này, thú quá, hỏi Gấu, này, trong 12 tên đó, có tớ không, hà, hà?
*
Cam On

Monday, December 1, 2014 12:12 PM

Xin cảm ơn và chúc sức khỏe !

Đa tạ
Merry Christmas and Happy New Year to you & family
Long time no mail.
Take Care
NQT

GCC's Novel

Đang lèm bèm về “Văn mình vợ người”, tuyệt làm sao vớ được bài của Zinovy Zinik, viết về, cũng chuyện đọc sách, trên tờ TLS số Nov 14, 2014.
Một cách nào đó, nó giải thích giùm Gấu, cái vụ sống sót trại tù Đỗ Hòa, nhờ 1 vị độc giả đã từng đọc Cronin, do Gấu dịch.
Giả như Gấu không thờ Cô Ba, và do phải cung phụng Cô Ba khủng quá, Gấu phải dịch sách cho Ông Nhàn?
Nếu không, ngỏm ở Đỗ Hòa rồi.

Zinik cho rằng, có những cuốn sách, nó tới với bạn, 1 cách rất ư là kỳ kỳ, nói rõ hơn, nó chọn bạn, không phải bạn chọn nó. Và để chứng mình, ông kể ra như thế nào, ông đọc Zweig. Chê Zweig, ông nhận xét thằng chả hèn nhát, cà chớn, nhưng lạ 1 điều, ngửi cực giỏi. Một bữa, đi đường, thấy bạn quí đi ngược chiều, tính vẫy, ông kia vờ, ông bỏ Austria liền sau đó. Nhờ vậy thoát Nazi: Ông bạn quí lúc đo đi với tay phò Nazi!
Ông cho rằng, vào mỗi lúc nào đó trong đờí người, thái độ đối với tác giả những cuốn sách người đó đọc, cũng thay đổi.

Ai Tín

Wednesday, November 26, 2014 2:04 PM
From: NKL

Trụ ơi, tối qua Văn đã bay gấp về SG chịu tang ông già của Văn. Ông cụ mất cách nay khoảng 3 ngày, thọ 96 tuổi. Lần trước Văn về thăm cụ cách nay không lâu, khi cụ đang còn bịnh nặng, ăn uống không được bình thường. Sau lần thăm đó, trở lại đây Văn đã được thằng cháu cho biết sức khỏe cụ đã khá hơn, đã ăn cơm được thay vì chỉ uống chút sữa, đặc biệt uống được chút rượu. Có lẽ trường hợp này của cụ giống với trường hợp đã được người ta mô tả là 'ngọn đèn bùng lên trước khi tắt'. Cụ ra đi nhẹ nhàng: sau khi ăn chén cháo, đột nhiên thấy khó thở, nằm xuống nghỉ một lúc thì tim ngừng đập.

Thành thực chia buồn cùng bạn Nguyễn Tân Văn
Cầu chúc linh hồn cụ sớm siêu thoát

NQT và gia đình cùng toàn thể bạn bè [Ngô Khánh Lãng, Nguyễn Hải Hà, Phạm Văn Hàm, Phạm Hoán, Nguyễn Quyên, Vũ Bạch Tuyến - Tiểu Sài Gòn, San Jose - Nguyễn Thế Kiên, Cao Thoại Châu - Sài Gòn - ... ]

GCC's Novel

Đọc lại sách mình (1)

Đây là cái tật “văn mình vợ người”, Mít bị nặng lắm. Mũi lõ ít gặp, và mỗi lần, với chúng, là 1 giai thoại, một kỷ niệm thú vị.

Graham Greene gặp sách của mình ở tiệm hút, và ông mừng quá, đè ngay ra, phán vài dòng, tặng chủ nhân. (2)
Sagan, nhớ mang máng, hình như gặp trên máy bay, trong 1 chuyến giang hồ vặt.
Steiner, do đếch viết được giả tưởng nên có tí khoe khoang, khi nhắc tới “The Portage to San Cristobal of A.H.” viết về cú biệt kích tóm được Hitler ở trong rừng.
Susan Sontag có những dòng rất nặng nề, về những gì bà đã viết ra, theo nghĩa, viết cái tiếp, không thèm nhìn lại cái vứt vô thùng rác.
Ngay cả ở Mít, thì những lần đọc lại như thế, có vấn đề, của cuốn sách, của độc giả của nó, và của cái thời của cả ba.
Rõ nhất là trường hợp “Bếp Lửa” của TTT, như trong lời Tựa cho ấn bản chung quyết.

(2)

31 December 1953. Saigon

One of the interests of far places is 'the friend of friends': some quality has attracted somebody you know, will it also attract yourself? This evening such a one came to see me, a naval doctor. After a whisky in my room, I drove round Saigon with him, on the back of his motorcycle, to a couple of opium fumeries. The first was a cheap one, on the first floor over a tiny school where pupils were prepared for 'le certificat et le brevet'. The proprietor was smoking himself: a malade imaginaire dehydrated by his sixty pipes a day. A young girl asleep, and a young boy. Opium should not be for the young, but as the Chinese believe for the middle-aged and the old. Pipes here cost 10 piastres each (say 2s.). Then we went on to a more elegant establishment - Chez Pola. Here one reserves the room and can bring a companion. A great Chinese umbrella over the big circular bed. A bookshelf full of books beside the bed - it was odd to find two of my own novels in a fumerie: Le Ministère de la Peur, and Rocher de Brighton. I wrote a dédicace in each of them.

Gấu, trước 1975, đếch thèm giữ lại bất cứ 1 cái gì mình viết ra, trừ mấy cái truyện ngắn, vì những kỷ niệm ở trong đó.
Sau, ra được hải ngoại, thèm đọc lại bài viết về cuốn "Bếp Lửa" của TTT, vì nhớ Joseph Huỳnh Văn hơn là nhớ bài viết.
Anh cười cười nhìn Gấu, mi viết bài này là vì ta, đếch phải vì TTT, đúng không, hà, hà!
Bài viết chấn động giang hồ thời gian đó, đúng như thế, vì Gấu nhớ là Lê Huy Oanh mê bài viết quá, đưa cho 1 ông bạn coi, ông này gật gù nói, tay nào viết bài này phải có thực học, khác hẳn mọi bài điểm sách từ xưa tới giờ.
Mai Thảo, có lẽ bực lắm vì bài viết này, thằng khốn không thèm viết về mình, dù chỉ 1 dòng!
Bực luôn cả TTT, có thể và đây là nguyên nhân chàng lầm bạn mình với tên thợ sắp chữ?
Nhớ, lần cần tiền đi chích quá, bèn mang cuốn "Những Ngày Ở Sài Gòn" đến văn phòng giải văn học VNCH, đăng ký tranh giải. Một trong những vị chủ khảo là Mai Thảo.
Người phán, vứt nó ngay vô thùng rác cho ta!
Y chang VP, phán về “Những Sợi Sắc Không” của TH.
Ông này hơi có tí nhảm, đúng ra là phải bỏ phiếu thuận, vậy mà khăng khăng đếch chịu tác phẩm,
Chỉ chịu tác giả của nó!

Sách là để đọc lại, chứ không phải để đọc. Đây là một hệ luận, ít ra là với riêng Gấu, từ Calvino, như ông viết, trong “Tại sao đọc cổ điển”: Cổ điển là thứ sách mà thiên hạ phán, tớ đang “đọc lại”, không bao giờ, tớ đang đọc, [the classics are those about which you usually hear people saying: ‘I’m rereading…’, never ‘I’m reading… ’]
Và nếu như thế, độc giả là một “lại độc giả” a "re-reader", nhưng không theo nghĩa, mân mê những tác phẩm của chính mình!
Steiner, do mê giả tưởng, và thèm viết 1 cuốn về 1 tay cớm, và cái đề tài ám ảnh ông, là, làm sao mà 1 người đàn bà ngửi ngay ra thằng chồng mình vừa làm thịt 1 người, khi trở về nhà, ngồi ăn cơm với vợ con... , nhưng biết tài mình sức mình, đếch làm sao dám đụng vô 1 đề tài xương xẩu như thế.
Dan Brown, nổi tiếng như thế, vậy mà thèm đọc, thèm đọc hoài, “Âm Thanh và Cuồng Nộ" của Faulkner, nhưng không làm sao đọc được. (1)

(1)

What book did you feel you were supposed to like, and didn't?
The Sound and the Fury, by William Faulkner. I tried. I really did.
By The Book

Nhưng Brodsky, mới thực là cực bảnh, nếu nói về “mân mê” "cái" của mình, tức, đọc lại ba thứ cứt đái, đáng vứt vô thùng rác:

Joseph (in this same letter) said that he could not take his old poems seriously, resented having to spend time on them. He was, or seemed always to be, in a hurry, with poems crowding in and himself directing the traffic as expeditiously as he could, while also paying the closest attention to the way the poems were turned out. There was, in fact, no time to go back over old ground, even if he had wanted to, and Joseph was not nostalgic or sentimental.

From Russia With Love

Chàng nói, chàng đếch có thì giờ, vì thơ cuồn cuộn ở trong chàng, đang tìm đường phọt ra!
Tớ đếch có thì giờ nhìn lại, trở lại mảnh đất cũ, tớ không phải thứ hơi tí là vãi nước đái ra!
Nhà thơ bị trời đầy, đi là đi 1 đường, ngay cả khi đã trở thành hồn ma!

Nhưng gì thì gì, thua Simic:

Tớ thấy 1 con vẹt ở trong lồng đang tự sướng trước gương
I see a parrot in a cage admiring himself in a mirror

Ông viết về Hoàng Đế "Mộ Dung Cô Tô"!

V/v MT.

Mai Thảo không đọc được văn của Gấu. Nghe tin ông sắp đi xa, Gấu vội viết 1 bài về ông, NMG đem vô bịnh viện, đọc cho ông nghe, ông gửi lời cám ơn, và nói, bây giờ, nó viết, đọc được.
Trước, không làm sao đọc được.

Có thể nói, Gấu là thằng đầu tiên, đổi hẳn mạch văn Mít, thay vì những câu ngắn, thì là câu dài, chập chùng, quấn quýt, câu nọ "quận/quyện/cuộn" vô câu kia.
"Bè rau muống", như tay Lộc, trưởng phòng nhân viên, lo lương lậu cho đám Mít làm UPI, nhận xét, khi Gấu tặng anh cuốn "Những Ngày Ở Sài Gòn", thời gian trước 1975.

Thí dụ, một đôi câu mà Gấu cực mê, theo cái kiểu "con vẹt trong lồng ngắm mình trong gương tự sướng":

Niên học cuối của Lan Hương ở bậc trung học bắt đầu bằng những buổi sáng sớm giá lạnh xô đẩy trí nhớ tôi tìm lại Hà Nội, tôi thức giấc sớm, thân thể rét run, bàng hoàng tưởng như đang run rẩy trong một buổi sáng nào đó trong Hà Nội, tưởng như chiến tranh đã hết.
Những ngày Mậu Thân căng thẳng, Đại Học đóng cửa, cô bạn về quê, nỗi nhớ bám riết vào da thịt thay cho cơn bàng hoàng khi cận kề cái chết theo từng cơn hấp hối của thành phố cùng với tiếng hỏa tiễn réo ngang đầu.

Văn mạch này, Gấu nhận thấy ở Cô Tư, hay ở Mai Ninh (1)

Mưa vô mùa, nghĩa là hết một đợt dài lưu diễn, tôi về quê, má tôi chặt lá, giúc nếp cặm cụi ngồi gói bánh cà bắp, nấu một nồi tám đầy vun bánh, tôi hỏi má gói chi nhiều vậy, má cười...

“Buồn Ơi Chào Mi”

sagan

Có cái nhí nhảnh vô tư của tuổi trẻ ở trong đó.

Tôi chẳng bao giờ muốn viết chuyện đời mình. Trước tiên, nó liên quan tới nhiều người mà may mắn làm sao, đều còn sống, ngoài ra, trí nhớ của tôi thật là phiền, cứ mất tiêu năm năm ở khúc này, năm năm ở khúc khác. Tôi chẳng bao giờ đọc lại sách của mình, trừ cuốn Trong Một Tháng Trong Một Năm. Đọc trên máy bay. Không tệ, theo tôi. Nhưng từ đó, là thôi. Còn biết bao cuốn, của người khác. Ngu gì mất thì giờ đọc lại sách của mình!
Sagan [The Paris Review]

Trong nhiều năm sau khi quyển sách này được xuất bản, dường như tôi đã hì hục viết một BẾP LỬA khác. Mỗi lần sửa lỗi ấn loát để cho tái bản, tôi đều muốn viết lại nó. Kể cả bây giờ, sau mười bẩy năm.
Thanh Tâm Tuyền.

Độc giả chọn Les Mots, trong khi Sartre giữ lại Nhận Định, Saint Genet, Phê bình lý trí biện chứng... luôn cả Buồn Nôn.
Borges gán những phát giác thần kỳ văn chương của ông cho những tác giả khác, và thú nhận sự thất bại không thể nào bắt chước Kafka [hì hục một cách vô ích, là Kafka: sa vaine tentative d'être Kafka].
Nabokov mê nhất Lolita, nhưng hơi buồn, vì thiên hạ chẳng còn ai dám đặt tên cho con gái của họ là Lolita nữa.

BONJOUR TRISTESSE BY FRANCOISE SAGAN

After the grim work of the Second World War and the hard work of the post-war reconstruction, Bonjour Tristesse burst onto the French literary scene like a carnival. It announced what seemed like a new species, youth, la jeunesse, who had but one message: have fun with us or be gone; stay up all night at a jazz club or never come out with us again; don't talk to us about marriage and other boring conventions; let's smoke and be idle instead; forget the future who's the new lover? As for the tristesse of the title, it was an excuse for a really good pout.

YANN MARTEL

Sau một ‘cần lao’ khốc liệt thời Đệ Nhị Chiến và một ‘cần lao’ cật lực tái xây dựng thời hậu chiến, Buồn Ơi Chào Mi nổ ra như một trái bom trên nền trời văn học Pháp và cùng với nó, là một ngày hội. Nó thông báo sự ra đời của một chủng loại mới, tuổi trẻ, la zơn nét, la jeunesse, thứ sinh vật mới mẻ này có một thông điệp, và chỉ một mà thôi: hãy vui chơi với tụi tớ, nếu không, biến đi cho được việc; nhẩy nhót suốt đêm tại một vũ trường jazz, nếu không, đừng bao giờ rủ tụi này đi chơi; đừng nói với tụi này về hôn nhân, về ba lẩm cẩm khác, hãy hít đến mụ cả người ra, hãy vờ tương lai – ai là thằng bồ mới của mi?

Và cái từ buồn ở trong cái tít quả đúng là một cái trề môi, 'thôi bỏ đi tám'!

Ui chao, đám jơn nét VC ở trong nước, con cháu của những đại gia Bắc Bộ Phủ, hay HNV [Hội Nhà Văn], hay HNT [Hội Nhà Thổ], quả đã xử sự đúng như vậy, nhưng ở trong tim trong gan trong hồn trong não của chúng, có một nỗi buồn, đúng hơn, một 'ô nhục': thắng trận!

Một ông sĩ quan VNCH như một THT, làm sao có được nỗi ô nhục ‘bảnh’ như thế?

Sagan, còn lại gì?
Đọc ba chớp ba nhoáng, Sến, Còn Lại Gì ?
Sến, What Remains ?

Nhắc tới Nữ Đại Ma Đầu, Còn Lại Gì.. thì bèn nhớ ra cuốn sách mới bệ về: Ác Kịch. Tác giả, Gấu... quen, vì đọc hoài ông trên NYRB. Có mấy bài tuyệt lắm, mắc mớ tới.... Cái Ác Bắc Kít.
Tay này suốt đời bị khốn khổ vì câu hỏi, sao con người ác đến như thế.
Gấu đọc, thành, sao Bắc Kít Ác thế!

Hà, hà!

Bạn đồng hành

Bài viết OK quá. Cô bạn Gấu khen Gấu, là nhân hậu & cảm động. Dùng ở đây, thấy ấm áp vô cùng!

GNV

There are people still alive who knew Akhmatova. Yet with the fall of the Soviet Union, the world in which she lived already seems far from us. Poets and poetry have perhaps less symbolic value now than they did then. But Akhmatova was confident that her poetry, although it reflected its own era, would outlast the vicissitudes of history. As she wrote,

Tarnish darkens gold, steel scours away and breaks,
Marble turns to dust. Death shadows all on earth.
Of all things, the firmest-fixed is sorrow's ache,
And the longest-lasting is the kingly word.

Nancy K. Anderson: Anna Akhmatova: The Word That Causes Death’s Defeat: Poems of Memory

Vàng xám xỉn; sắt, gỉ, sét, gẫy
Cẩm thạch, hoa cương biến thành bụi
Thần Chết xỏa cánh rộng lên tất cả
Vưỡn còn đó, là cơn đau do nỗi buồn nhớ mang lại
Và mấy từ trong cái "còm"- longest-lasting kingly word!

Khi đọc mẩu văn, cái "còm" từ tiềm thức bật ra, đúng là như thế.
Rồi khi nhớ lại bèn bồi hồi đi tìm, thì đã không còn nữa.

Đọc lại, cảm khái chi đâu, hà, hà!
Bảo là cái "còm" về bài viết thì cũng được, và đúng như thế.
Nhưng rõ ràng là, hơn hẳn thế!

Tks All.

NQT

GCC's Novel

Cả 1 nền văn học VC, được, chỉ có cuốn này, [dù những chi tiết sai lầm về thám báo của nó, như THT chỉ ra!]
Nó đánh dấu chấm hết thật là đáng mừng, cái thứ văn chương chỉ có siêu nhân, hay quái vật, như anh hùng Núp của Nguyên Ngọc.
Trong khi Miền Nam, có muôn vàn thứ OK, nào truyện ngắn, nào truyện dài, chưa kể những thứ tạp nhạp như của THT!
Đó là sự thực.
Văn chương đâu phải trò đàn đúm!
GCC đâu có thù hằn gì ông THT?
Bài điểm sách của Gấu, ngày nào, viết về ông ta, và những nhà văn cầm súng như ông, là cả 1 hoài bão về 1 văn tài, về cả 1 thế hệ văn chương

Nhà văn và tên bồi

Trong bài viết “Pạt và Cách Mạng”, Italo Calvino khuyên độc giả, khi đọc "Bác sĩ Zhi Và Gồ", thì nên vờ thằng chả, mà chỉ chú ý đến Lara. Lara bảnh hơn nhiều!
Quả đúng như thế.
Phương mới là nhân vật chính của NBCT, bởi thế, khi viết về cuốn này, Gấu phán, cái tít cũ của nó, mới đúng, “Thân Phận Tình Yêu”.
Khi đọc “Sau Cơn Mưa” của Lý Hoàng Phong, Gấu nhìn ra Lara qua nhận Hà, ở trong đó. Nhưng Hà của LPH lại đưa chúng ta tới Hà [?] trong Đôi Bạn của Nhất Linh. Em bĩu môi, khi người tình đến từ biệt em, đi làm cách mạng, và trên đường đi làm cách mạng, bấm chuông cái xe đạp, vọng đến tai:
Nghe rõ rồi!

Nghe thấy rồi!

Lara có ba người tình, và theo Italo Calvino, chẳng tên nào xứng với em cả. Nếu có chăng, thì là thằng khốn nạn nhất, trong ba thằng, tức thằng bồ của mẹ em.

Nếu như thế, thì trong "ba bà" của Trung Uý Kiệt, trong "Một Chủ Nhật Khác", của TTT, bà nào bảnh nhất?

GCC chọn Thuỳ. Tức người đàn bà không thể làm vợ, chỉ làm người tình!
Thuỳ trong truyện, theo Gấu bảnh hơn rất nhiều so với nguyên mẫu ở ngoài đời!

Rõ ràng là, khi viết thư cho Đảo Xa, là TTT đã biết, em sẽ tung hê lên... net!
Giọng thư không thực, chán thế.
Thua xa GCC. Gấu viết về em của Gấu, em nào cũng là BHD hết, chẳng chút phân biệt.
Gấu Cái rất ư là bực, là vì vậy, hà, hà!

Like the Coleridge hero who wakes to find himself holding the rose of his dreams, I knew these objects were not of the second world, which had brought me so much contentment as a child, but of a real world that matched my memories.
Như nhân vật của Coleridge thức giấc thấy mình cầm khư khư trong tay bông hồng đen của giấc mộng, tôi biết, tất cả những gì ở trong Tứ Khúc thì không phải là từ thế giới tưởng tượng bước ra, chúng thuộc cuộc đời này. Và chúng là một, với hồi ức của tôi, những ngày ở Sài Gòn.

NQT

Những mối tình e ấp, sót lại những sợi tơ vương vướng đâu đó trong tâm hồn phần đông trong chúng ta, không giống như vết dao vẫn còn tươm máu mãi trong “Lan Hương” của NQT. Anh có thể lồng bóng mình và người yêu một thời (và một đời) của mình gần như vào bất cứ một mối tình văn chương nào mà anh đọc đến, chỉ cần mối tình ấy là một mối tình lý tưởng, trong trắng và mù quáng đến rũ rượi. Đọc truyện tình của anh, K. có cảm tưởng như nếu giả thử cần bắt đầu lại, thì anh cũng sẽ lao vào cuộc tình như thế, không ngần ngại chút nào, chỉ lại để được đau đớn một cách hạnh phúc.
K. [Thư luân lưu art2all]

Tks. NQT

Italo Calvino viết, cả ba tên người tình của Lara, chẳng ai đáng xách dép cho em.

Gấu đọc War Sadness

Em Phương cũng đã từng chửi anh bộ đội Cụ Hồ, Kiên:

“Chẳng còn đem nào như đêm nay đâu. Anh muốn hiến đời anh cho một sự nghiệp gì đó, còn em quyết định sẽ phung phí đời mình, sẽ huỷ diệt nó trong cuộc chiến này".
GCC không hiểu được, khi THT viết thư ngỏ, gửi tác giả, chất chính về những lầm lẫn trong “Nỗi Buồn Chiến Tranh”, ông hy vọng gì ở Bảo Ninh?
Trả lời, tớ xin lỗi, viết nhảm ư?

Gấu đọc "Dr Zhivago" cùng bà cụ nhà thơ TTT, thời gian ăn dầm ở dề ở nhà cụ, Xóm Gà, con hẻm Đỗ Thành Nhân Gia Định, và cả hai bà cháu đều mê Lara, và đều nhận ra, Lara là nước Nga khốn khổ, như 1 em Thanh khốn khổ trong “Bếp Lửa”.

Những dòng Italo Calvino “tán” Lara mà chẳng thần sầu sao:

The story of another life runs through the novel from beginning to end: that of a woman, who appears to us as a rounded, distinct character (even though she says very little about herself, and her story is narrated more from the outside than from within) in the terrible events we see her live through, in the resolution which she draws from them, in the sweetness that she manages to spread around her. This is Lara, Larisa: she is the great character of the book. We find that by shifting the axis of our reading so that Lara's story, not Zhivago's, remains at the novel's centre, we place Doctor Zhivago in the full light of its literary and historical significance, reducing to secondary ramifications its imbalances and digressions. The life of Lara is in its linearity a perfect story of our times, almost an allegory of Russia (or of the world), of the possibilities which gradually opened up for her (or it), or which were all presented to her (or it). Three men revolve around Larisa. The first is Komarovskij, the unscrupulous racketeer who has made her live from childhood with an awareness of the brutality of life, who represents vulgarity and unscrupulousness, but also a basic, concrete practicality, the unostentatious chivalry of a man who is sure of himself (he never fails her, not even after Lara tries to kill the impurity of her previous links with him by firing a revolver at him). Komarovskij who personifies everything that is base about the bourgeoisie, but whom the revolution spares, making him - still through dubious means - still a sharer in power. The other two men are Pasha Antipov, the revolutionary, the husband who leaves Lara so as to have no obstacles to his solitary determination to be a moral but ruthless subversive, and Yuri Zhivago, the poet, the lover whom she will never have entirely for herself, because he has surrendered totally to the things and opportunities of life. Both occupy the same level of importance in her life, and the same poetic importance, even though Zhivago is constantly in the spotlight, and Antipov hardly ever. During the civil war in the Urals, Pasternak shows us both men as though they were already destined for defeat: Antipov-Strel'nikov, the Red partisan commandant, terror of the Whites, has not joined the Party and knows that as soon as the fighting is over he will be outlawed and eliminated; and Doctor Zhivago, the reluctant intellectual, who does not want to or is not able to be part of the new ruling class, knows he will not be spared by the relentless revolutionary . machine. When Antipov and Zhivago face each other, from the first encounter on the armed train to the last one, when they are both being hunted in the villa at Varykino, the novel reaches its peak of poignancy.

Italo Calvino: Pasternak and the Revolution

Trong "Dr Zhivao", có hai cuộc đời được kể, 1 của Zhivago, và 1 của Lara, nhưng dòng kể cuộc đời Zhivago, Calvino chê:

In short, I have to say that the thing with which I least agree in “Doctor Zhivago” is that it is the story of Doctor Zhivago, in other words that it can form part of that vast sector of contemporary narrative called the intellectual biography. I am not speaking so much about the explicit autobiography, whose importance is far from diminished, but of those professions of faith in narrative form which have at their centre a character who is a spokesman for a particular philosophy or poetics.
Who is this Zhivago? Pasternak is convinced that he is a person of boundless fascination and spiritual authority, but in fact the reasons we like him are all to be found in his status as an average man. It is his discretion and mildness, his always sitting, as it were, on the edge of his chair, the fact that he always lets himself be persuaded by externals, and be overcome by love bit by bit." Instead, the halo of sanctity that Pasternak at a certain point wants him to wear weighs heavily on him; we readers are asked to worship Zhivago, which we cannot do, since we do not share his ideas or choices, and this ends up by undermining even that all too human sympathy which we feel for the character.

Nhặt những vụn vặt

Note: Đọc cái này thì GCC lại nhớ ra cái kia: "Hồn Ma Cũ" của BNL

Gòa không, Gòa không?

Bình Nguyên Lộc là nhà văn Miền Nam thân cận nhất đối với thằng bé di cư-tôi ngày nào. Tôi làm quen với Sài-gòn là qua ông. Cái trò ngồi quán nhâm nhi ly hồng trà, ngóng chờ hồn ma cũ, trong khi tương lai đang đợi ở một ngã tư nào đó, là do ông, phần nào.
Ông già tôi khi còn sống, đặt cho tôi một biệt hiệu: thằng Mõ Phố. Ông làm nghề dậy học, cứ bị đổi trú sở hoài. Nghe nói Tây không ưa ông. Thằng con, ngay những giờ phút đầu tiên đến đất lạ đã lân la làm quen, từ người đến cảnh. Chưa kịp làm quen người bố, ông đã bị đảng phái thủ tiêu.
Mõ Phố vào Nam, việc đầu tiên, mua một tấm bản đồ thành phố Sài-gòn, rồi "khốn khổ khốn nạn vì nó". Chả là, thằng nhỏ tin theo bản đồ, lần theo đường chỉ, đụng ngay một đồn Bình Xuyên. Thành phố những ngày đầu di cư, bản đồ nào "cập nhật hóa" cho nổi! Người lính gác, chắc chỉ muốn cho thằng nhỏ Bắc-kỳ một bài học, bắt đứng đó đến chiều tối; mỗi lần buồn buồn, anh lên cò súng lách cách, hăm: Tao bắn bỏ mày! Anh ta làm sao biết thằng nhỏ bị gắn khằn trong trí tưởng, hình ảnh một ông bố bị cột đá bỏ sông.
Truyện ngắn của Bình Nguyên Lộc lúc đó rất ăn khách, và những tờ nhật báo tại Sài-gòn thường in kèm như phụ trương. Bạn mua tờ báo, mở ra, truyện ngắn của Bình Nguyên Lộc là một "cahier" khổ nhỏ kẹp ở giữa.
Nhớ đến ông, tôi nhớ đến một người viết khác, ông anh rể của tôi, Nguyễn Hoạt.
Nguyễn Hoạt thuở mới vào cũng ham viết tiểu thuyết về miền nam. Cuốn Trăng Nước Đồng Nai của ông kể lại việc kiếm cơm miền nam bằng nghề dậy học tại Biên Hòa. Ông quá mê thằng nhỏ xe "lô" (location), mời chào khách: Gòa không, Gòa không? (Hòa không, Hòa không?). Ông tả những cô gái miền nam tự nhiên đến nỗi mặc "đồ ngủ", leo cây, hái trái!
Ông chú Th. của tôi cười ngất, buông một câu: Bộ nó tưởng gái miền nam "dễ dzô" lắm sao? Bà thím tôi ngồi kế bên cười tủm tỉm. Hai người sắp thành ba người, mới lo làm đám cưới! Nhân đó, ông hỏi tôi thường đọc ai, tôi nói: Cháu mê Bình Nguyên Lộc. Ông gật gù, trúng ý. Trên bàn là một tờ báo hàng ngày, với truyện ngắn mới nhất của ông.
Ông chú này, tôi đã nhắc tới, nhân đi tìm "cái tên", cho một cuộc chiến. Gọi là chú, vì cùng học với ông già. Ông thi rớt, bỏ vào Sài-gòn lập nghiệp từ khi còn "nước Nam-kỳ", "tân thế giới" của những chàng trai xứ Bắc. Bà thím gốc xa xưa Tiều, rất hiền. Bà kể lại, kỷ niệm lấy chồng. Ổng nói, nếu ngày đó, tôi "hỏng" chịu cưới, bà tính sao? Đành ôm bầu, đẻ con, chịu làm "gái ngoan" chứ làm sao giờ! Kỷ niệm dù sao cũng vui. Buồn: những ngày làm ăn khá giả, khi chưa xẩy vụ di cư, bà sợ nhất cảnh đếm tiền mỗi lần ông đưa về. Sau bà nghĩ ra một cách thật giản dị: dùng đấu, để đong, như đong gạo!
Là một thương gia giầu có nhưng có thể do bỏ miền bắc, ông lại càng tin vào một "mùa Thu" mà ông đã không có dịp được thưởng thức khí hậu. Mãi sau này, ân hận, nhưng cũng may, mất trước khi mất miền nam, không phải chứng kiến cảnh kiểm kê tài sản.

Cô con gái thứ của ông là mối tình đầu của tôi.

Tôi mê cô cùng lúc mê Bình Nguyên Lộc. Thương thằng nhỏ con người bạn học, ông chú kêu tôi về làm trợ giáo cho mấy đứa con ông. Không hiểu ông có một vầng trăng thề nào không, khi rời xứ Bắc, vì mấy cô con gái đều mang tên người đẹp cung Quảng. "Đệ nhị tiểu thư" được cưng nhất, nhưng không vì vậy mà bớt sợ bố. Ông là một "hung thần" trong gia đình.

Lần cuối, tôi tới thăm nhưng "vô ý" mang luôn đôi dép dính bùn vô nhà. Cô hoảng quá la lớn: Anh để dép bên ngoài! Tôi quay ra, dép theo luôn. Mãi sau này, khá trộng tuổi, cô mới lấy chồng. Bây giờ hình như hai vợ chồng ở Úc. Không hiểu khi chọn tôi làm "trợ giáo" cho mấy đứa nhỏ, ngoài chuyện thương đứa nhỏ mồ côi, ông chú tôi có bị ảnh hưởng Bình Nguyên Lộc hay không?

Nếu miền nam của Sơn Nam là một miệt vườn, hoặc "trước" thuở miệt vườn, một hình bóng cũ; miền nam trong Bình Nguyên Lộc, là cảnh nhập nhằng kẻ chợ, người quê. Những nhân vật của ông cũng nửa quê nửa tỉnh. Đây là lý do theo tôi, dân Sài-gòn rất mê ông, nhất là những độc giả "nhựt trình". Trong tiểu thuyết của Bình Nguyên Lộc đã manh nha một Sài-gòn sắp sửa biến mất, như một miền nam biến thành huyền thoại, ở Sơn Nam. Người ta tự hỏi mấy cô gái trong Đò Dọc, lo chạy giặc Tây giạt về một xóm quê, suốt ngày lóng ngóng không biết làm gì, suốt đời chờ đợi một người lái "đi xem heo", họ sẽ sử sự ra sao, sau này, khi quân đội Mỹ và đồng minh đổ xô tới...

Nhận định văn ông, ở một số người viết:

-... không thành công ở truyện dài... đầy rẫy đối thoại, vết tích còn lại của những tiểu thuyết đăng báo từng kỳ... nhưng thái độ sống đã là tấm gương sáng cho tôi (Nguyễn Văn Sâm).
-... xét về toàn thể thì đến nay một thành công của Đò Dọc (có kết cấu linh động, kỹ thuật song suốt, xây dựng tâm lý ý nhị, hành văn trôi chẩy, đối thoại duyên dáng hơn cả) vẫn không đủ sức để cứu vãn giá trị cho sự nghiệp văn chương thiên về lượng hơn về phẩm đó... vốn dĩ ông đã tỏ ra khá xem nhẹ cái công phu viết văn rồi. (Cao Huy Khanh).
Trong lời giới thiệu Tuyển Tập, Võ Phiến trân trọng những bận tâm "khác", (ngoài cõi văn?): Đồng Nai là bận tâm của một dòng họ, Phù Sa là bận tâm của cả miền Nam... mối bận tâm thứ ba bao trùm cả dân tộc. Ông gọi: Bình Nguyên Lộc, một nhân sĩ trong làng văn.

Những nhận định cho thấy, Bình Nguyên Lộc không được coi như là "một nhà văn".

Ở đây, có nhiều vấn đề: hoặc thể văn đối thoại là một tiền-văn chương. Hoặc nó không đủ lực để chuyên chở những rắc rối đa đoan của tâm lý con người, sự chuyển biến của một xã hội, như xã hội miền nam trước cơn bão chiến tranh. Hoặc tác giả như Bình Nguyên Lộc không đủ khả năng làm bật nó ra, nhưng ở trong ông vẫn bàng bạc một nỗi lo: xã hội xuống cấp, "về chiều", "đồi trụy", và đây đúng là những bận tâm của một người viết, khi chọn lựa hình thức văn chương: tiểu thuyết. Như Georges Lukacs định nghĩa: tiểu thuyết, một thế giới về chiều, nhân vật chính, một anh chàng ù lì (passif), do ý thức quá rộng, mà thế giới về chiều quá chật không làm sao thỏa mãn. Điều này giải thích tại sao Bình Nguyên Lộc thành công trong những truyện ngắn: Đây là nơi trú ẩn của ông, trong những hồn ma cũ, trong hình bóng một cô đào hát cậu bé đã một thời mê mệt (Tình Thơ Dại), trong nỗi Thèm Mùi Đất...
Anh chàng ký giả nhựt trình trong Hồn Ma Cũ giải thích: chàng đã ghiền không khí ở đây, ghiền cả thời gian nữa... cho đến cái dơ bẩn của tiệm này chàng cũng yêu... Nhưng đúng ra là chàng đang rình... nó đây rồi:

Thình lình Kỳ ngây người ra: chàng vừa thấy người cha đứa bé rót cà-phê ra dĩa cho mau nguội, rồi nâng dĩa mà uống. Cảnh này, chàng đã thấy rồi... trời ơi... lâu lắm... những hai mươi năm về trước...

Cảnh này, thằng bé Bắc-kỳ ngày xưa cũng đã thấy rồi, khi miền nam đã đổi chủ.
Bữa đó, hai vợ chồng từ rẫy lên chợ (chợ Cai Lậy). Bà vợ xà ngay vô một gánh bún, hay cháo lòng heo trong lúc anh chồng xớn xát kiếm một ly cà-phe túi. Khi quay lại anh thấy bà vợ đang thong thả lật phía bên trong chiếc gấu quần, hài lòng lau miệng...

Trời ơi, nó đây rồi, bấy lâu nay anh tìm kiếm hoài lúc đó mới hiểu ra, tình yêu là gì...

Nguyễn Quốc Trụ

Đọc lại cái viết này, cảm khái chi đâu, khi nghĩ đến cảnh gái Nam Bộ xếp hàng cho anh Hàn, anh Tẫu xem hàng....
VC làm nhục đất nước đến cùng cực, mà vưỡn có những tên bợ đít chúng.

Hình Bóng Cũ

Trong những tác phẩm của Sơn Nam, có một, ít được nhắc tới, nhưng đối với cá nhân người viết, có lẽ đây là cuốn hay nhất của ông: Hình Bóng Cũ. Những tác phẩm như Hương Rừng Cà Mâu, Chim Quyên Xuống Đất... là một Miền Nam sau này, hoặc vẫn tiếp tục còn đó, tuy đã tang thương dâu bể. Hình Bóng Cũ là một Miền Nam đã mất hẳn, như một Viễn Tây của lịch sử Hoa Kỳ. Ở đó, huyền thoại lấn át thực tại, và khi huyền thoại biến mất, nó kéo theo cùng với nó, những con người nửa hư nửa thực. Tất cả biến thành thần. Những vị phúc thần (anges gardiens).

Tôi đọc cuốn sách đã lâu. Sau cố tìm gặp lại nhưng không thể. Như thể cái duyên giữa cuốn sách và tôi đã trọn vẹn: Một đứa bé di cư, một mình xuống tầu há mồm vào Nam tìm gặp Hòn Ngọc Viễn Đông, vô tình khám phá viên quặng làm nên hòn ngọc đó.

Câu chuyện một xóm nhỏ, có một "thầy ký nhựt trình", như dân trong xóm vẫn thường trầm trồ về một anh chàng ngụ cư. Bản thân anh ta lâu lâu có một bài thơ được nhà báo thương tình đăng lên, thay vì để trống một khoảng nhỏ.

Một bữa có một bà tới kiếm, tính mướn anh viết hồi ký cho "bả". Người đàn bà ôm trong mình cả một kho tàng. Đã từng là đào hát, chủ gánh, sau bỏ hết, gá nghĩa cùng một ông tây thuộc địa, một trong những người khai phá ra những cánh đồng thẳng cánh cò bay, tiền thân của những ông Hương, ông Cả trong những cuốn tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh, tiền thân của những cô Ba, cô Tư trong những câu chuyện ngồi lê đôi mách, cà kê, dê ngỗng của một số tác giả Miền Nam hiện nay. Một nhân vật kiểu Faulkner, sự tàn bạo, dã man không thua, số người bị giết do ông, bởi chính ông chắc cũng không kém. Người đọc chỉ đoán lờ mờ những chi tiết "thực" đó. Chỉ lờ mờ biết được quá khứ của một Lọ Lem một bữa biến thành Công chúa Thuộc địa. "Bả" có cay đắng khi phải "bó thân về với triều đình", khi phải đồng hóa Miền Nam với chủ nghĩa thực dân khai hóa... nào ai biết được. Tất cả chỉ là những "tầng kiến giải" về một huyền thoại. Về một Hình Bóng Cũ.

Người xưa thường nói, nếu vẽ rồng chớ có "điểm nhãn". Vẽ mắt rồng, bữa nào hứng lên, rồng vàng, hạc vàng... bay mất, để trơ lại một thành Thăng Long mất cả Gươm Thiêng lẫn Rùa Thần, một Hoàng Hạc Lâu biến thành tiệm chả cá Lã Vọng...

Tôi nghĩ, Sơn Nam đã quên lời dặn đó của cổ nhân, khi viết Hình Bóng Cũ.

Mối tình đầu của tôi với Miền Nam ngày xửa ngày xưa chỉ có vậy. Số mệnh khiến tôi suốt đời lẽo đẽo chạy theo mối tình đầu đó, khăng khăng cứng đầu, cố biến nó thành hiện thực. Sau này, đọc những nhà văn Miền Nam, cũng là để cố tìm lại chút văn minh, "tư tưởng man rợ" (pensée sauvage, chữ của C. Lévi- Strauss), của một thuở miệt vườn.

Nhưng có lẽ không giản dị như vậy, Miền Nam, mối tình đầu, và tôi.

Ngay từ khi học trung học ở Hà-nội, đọc Tô Hoài, tôi đã cố mường tượng ra một "nước Nam Kỳ" xa xôi, chốn đầy ải, nơi trốn chạy của những anh đàn ông, con trai "Bắc Kỳ" của một Xóm Giếng, một Trăng Thề, một Quê Người - một làng Nghĩa Đô đã không còn là quê mình - nên đành hy sinh đi làm phu đồn điền cho Tây, nếu không may thì làm phân bón cây cao su, còn may ra thì lại có phen áo gấm về làng. Có thể khi xuống tầu há mồm vào Nam, giấc mơ của chú bé di cư vẫn chỉ là giấc mơ cũ kỹ đó. Giấc mơ của một Nguyễn Hoàng về một Hoành Sơn nhất khoảnh, hay khiêm tốn hơn, một tương lai bên ngoài lũy tre làng.

Khi còn ở Trại Cấm, nhân có một cán bộ Cộng Sản thất sủng, bị anh em đồng chí tính cho đi mò tôm, nên đành phải vượt biển, và được đậu thanh lọc, rồi sau đó xẩy ra một cuộc tranh luận gay gắt giữa một số người. Người cán bộ đã nói thẳng ra một điều: tại sao các anh không giải phóng chúng tôi, tại sao các anh tạo ra tình cảnh cả nước phải đi ăn mày tình thương của toàn thể nhân loại... Khi lấy được Miền Nam, có thể giấc mơ muôn đời của Miền Bắc đã được thực hiện: Giải phóng cho chính mình, rồi sau đó, cho cả nước. Đối với lịch sử, Miền Nam chỉ có công: Thất trận.

Qua đây, đọc những nhà văn hải ngoại, tôi nhận thấy chỉ có dòng văn chương chứa đựng tư tưởng "miệt vườn" là không bị cuộc chiến làm xấu đi, huỷ hoại, hoặc tiêu diệt. Như là một đối trọng với gánh nặng hội nhập.

Ở trong nước, dòng văn chương hiện thực tiền chiến, ở những tác giả như Nguyễn Công Hoan, Nam Cao, Tô Hoài... đã đầu tư hết mọi ước mơ, hoài vọng và năng lực cho những ngày đầu cách mạng, đã hy sinh hết cho Đảng, dù có phải đốt cháy cả dẫy Trường Sơn, đã bị kiểm thảo, học tập nghị quyết, học tập cách ngồi, cách suy tư, cách đi thực tế, cách viết dưới ánh sáng của Đảng... cuối cùng nhường chỗ cho dòng văn chương hiện thực xã hội chủ nghĩa, chết bất đắc kỳ tử ngay những ngày đầu chiến thắng Miền Nam.

Độc giả trong nước bây giờ đổ xô tìm đọc những tác phẩm của Hồ Biểu Chánh... là cũng nằm trong ý nghĩa đó: Tha hóa không phải chỉ ở đây, vào lúc này. Chất nghĩa khí, cõi công bằng, tình bà con lối xóm... vốn đầy rẫy trong những tác phẩm của Hồ Biểu Chánh là những hình bóng cũ mà người dân hai miền đang trân trọng.

Nguyễn Quốc Trụ

Trên số Le Magazine Littéraire, Tháng Chín, 2009, có một bàn tròn văn học, giữa một số nhà văn lưu vong, do Tâm Văn Thi thực hiện.

Có giai thoại thú vị sau đây, do Atiq Rahimi, Goncourt 2008, kể, về Nasro Dinh, một nhân vật huyền hoặc của văn học nước ông, Afghanistan:
Một buổi tối, có người bắt gặp Nasro Dinh cầm một ngọn đèn, loay hoay tìm kiếm chìa khoá nhà của ông; người đó bèn kiếm phụ, và bất giác hỏi, nhưng ông mất nó ở đây hả, và ông ta trả lời, không phải ở đây, mà ở gần nhà tôi; vậy sao lại kiếm ở đây; ở đó, làm gì có đèn mà kiếm.
Câu chuyện trên tương tự câu của Adam Mickiewicz, Milosz trích dẫn, trong

Ghi chú về lưu vong:

Anh ta không tìm thấy hạnh phúc, bởi vì làm gì có hạnh phúc ở xứ sở của anh ta.
He did not find happiness, for there was no happiness in his country.

Adam Mickiewicz. Milosz trích dẫn

Lưu vong: Cách sử dụng
Hãy coi lưu vong là số kiếp, theo nghĩa một thứ bịnh không sao chữa lành, chỉ có cách đó mới giúp chúng ta vứt bỏ vào thùng rác những hoang tưởng về mình.

Lưu Vong: Khuôn Mẫu
Anh ta biết nhiệm vụ của mình, và nhân dân đang chờ đợi những lời nói của anh, nhưng anh bị cấm nói.
Bây giờ, ở nơi anh đang ở, anh tha hồ mà nói, nhưng chẳng ai thèm nghe, vả chăng, anh quên mẹ những gì anh phải nói.

Lưu vong: Thích nghi

Sau nhiều năm lưu vong, chúng mình bèn tưởng tượng đời mình như thế nào, nếu chẳng lưu vong.

Lưu Vong: Chán Chường

Cú đánh đầu tiên vào đầu một nhà văn lưu vong, đúng như Võ Phiến đã từng cảm nhận: Nhà văn lưu vong không đem theo được cùng với ông ta, độc giả thân thương của mình!
Như thế có nghĩa, cùng với sự mất tích độc giả, nhìn vào những trang viết cũ cứ như nhìn vào hư vô.. là chán chưòng, tuyệt vọng, là sợ đếch ai còn biết đến tên ta [loss of name], sợ thất bại, và những dằn vặt về đạo đức [moral torment].

Nhà văn lưu vong đau khổ bởi vì anh ta lúc nào cũng phải bám vào ý thức, thói quen tập thể. Có lẽ, anh ta, nhà văn như thế đó, chưa hề bao giờ học đứng bằng đôi chân của chính mình.
Anh ta có thể thắng, nhưng chỉ khi nào, trước đó, anh ta bằng lòng thua
[He may win, but not before he agrees to lose]

Lưu vong là lâm vào tình cảnh thật đáng ngờ, nếu nói về mặt đạo đức, bởi vì nó bẻ gãy kết nối của một con người với đám đông, nói rõ hơn, nó tách một cá nhân ra khỏi một nhóm, và cá nhân này ngưng không còn chia sẻ kinh nghiệm của mình với những đồng nghiệp bị bỏ lại. Những dằn vặt về đạo đức phản ảnh sự vấn vương của anh ta với một hình ảnh hào hùng về chính mình, và anh ta phải, từng bước từng bước, đi tới một kết luận thật thê lương thật đau đớn, là: thật khó mà làm được một việc có giá trị về mặt đạo đức, và càng thật khó, giữ cho được một hình ảnh không hề hoen ố về chính mình.
*
Lưu vong, thiên di, dời đổi, không liên quan tới ngày tháng, thống kê hay quota, nhưng tới những số mệnh của từng cá nhân con người.
Cuốn "Nouvelles Odysées" mở ra bằng những dòng trên.

Đây là một “anthologie” gồm những bản văn của nhiều tác giả ở Tây, toàn di dân, hay lưu vong, như Tahar Ben Jelloun, André Makine, Francois Cheng…
Trong lời tựa, Eduardo Manet viết: “Có nhiều lưu vong, di dân như có nhiều cát ở bãi biển”
Và họ đều ‘viết văn như hành lạc trong đau đớn bất lực" cả, Gấu mượn lời nhà đại phê bình để nói về… cát ở bãi biển!
*
Gấu này, 'trâu chậm uống nước đục' [“Anh đi muộn quá, hết mùa biển động từ đời nào đời nào rồi”, một bà bạn văn đi trước, than thở giùm], và, muộn còn hơn không, và, cũng cố ‘hành lạc trong bất lực đau đớn’, được chừng ‘vài chục ngàn trang’ net, nắn gân tí tí Con Quỉ Bắc Kít, đi được một đường vĩnh biệt Bông Hồng Chẳng Hỏi Vì Sao, đi gặp kịp Con K, và vưỡn còn dư tí bonus “quĩ thời gian’, và tính sử dụng nó, vào việc 'trước trác', tệ lắm là ba cuốn tiểu thuyết, một, viết về cú trở về lại Đất Bắc, một, về Gấu Nhà Văn, và một, về Những Ngày Ở Thiên Đường Đỗ Hoà, nông trường cải tạo Vẹm!
Hà, hà!

Hồi ức thủng lỗ

A free man, when he fails, blames nobody.
(Được tự do rồi, thất bại, đừng ăn vạ ai)
(J. Brodsky, Phận lưu vong, The Condition We Call Exile)

Of course, it's one hell of a way to get from Petersburg to Stockholm; but then for a man of my occupation the notion of a straight line being the shortest distance between two points has lost its attraction a long time ago.
(Lẽ dĩ nhiên, đường từ Petersburg tới Stockholm đi qua địa ngục, nhưng với một người nghề ngỗng như tôi, ý niệm đường thẳng - là đường ngắn nhất giữa hai điểm - đã mất sự quyến rũ của nó từ lâu rồi.)
(Brodsky: Diễn văn nhận Nobel văn chương)

Tôi không là di dân, mà cũng chẳng bị tống xuất.
Thế giới bị huỷ diệt không phải của tôi. Tôi chẳng hề biết nó.
(I neither emigrated nor was deported.
The world that was destroyed was not mine. I never knew it.
Henri Raczymow, 'Memory Shot through with Holes').

Cuốn Exile and Creativity, Gấu mua ngày 29 July, 1998, xưa rồi Diễm ơi, tại tiệm Britnell, xưa nhất Toronto. Tiệm này nay biến thành quán cà phê. Khi nó chết, cả thành phố năn nỉ đám con cháu chủ tiệm đừng bán, đừng bán [đừng đốt, đừng đốt!], nhưng họ lắc đầu, chán sách quá rồi!

Tiệm kế bên Toronto Reference Library. Đây là thư viện đầu tiên Gấu được cô giáo tại trung tâm tạm trú, shelter, đưa đi tham quan, liền sau ngay khi tới Toronto, từ trại tị nạn Thái Lan.
Một buổi tối, trong những ngày lạnh nhất kể từ 40 năm, như báo chí mô tả.
Vừa tới phi trường, tối 18.1. 1994, là được đưa đi lãnh quần áo lạnh, giấy bốt, rồi được xe chở từ phi trường, xuyên qua bão tuyết mù trời, tối thui, tới shelter. Ngay liền sáng hôm sau, bò ra bên ngoài, kiếm tiệm phở, không hề biết, tiệm chỉ mở cửa vào lúc 11 trưa! Về, chưa tới giờ làm việc, lại phải đứng ngoài trời tuyết, chờ nhân viên mở cửa cho vô!

Bất giác nhớ ký giả Lô Răng, một lần ngồi Quán Chùa, kể, lần ông đi Mẽo tu nghiệp, ở kế bên một bãi biển, đêm nghe tiếng sóng vỗ vào bờ, không hiểu sao, đều thành tiếng rao, Phở, Phở!
Sau đó, được đi ăn phở, cũng vài lần, rồi tới lần được cô bạn và ông chồng tới shelter thăm, chở đi ăn phở. Cô bạn cởi bao tay, bắt tay Gấu, tự nhiên như người văn minh, Gấu bắt tay, run bần bật, đúng như thế, khiến Gấu Cái “lại đâm bực”!

The Nobel Prize in Literature 1980
"who with uncompromising clear-sightedness voices man's exposed condition in a world of severe conflicts" (1)
Czeslaw Milosz
Poland and USA
b. 1911 d. 2004

(1)
Người mà, đầu óc sáng suốt, và không chịu thỏa hiệp, cất lên tiếng nói về thân phận con người, bị phơi bầy ra, trong một thế giới với những xung đột nặng nề.

Diễn văn Nobel

One of the Nobel laureates whom I read in childhood influenced to a large extent, I believe, my notions of poetry. That was Selma Lagerlöf. Her Wonderful Adventures of Nils, a book I loved, places the hero in a double role. He is the one who flies above the Earth and looks at it from above but at the same time sees it in every detail. This double vision may be a metaphor of the poet's vocation
Milosz: Nobel lecture

Cuốn sách được nhắc tới ở trên, [the] Wonderful Adventures of Nils, đã được Lý Quốc Sỉnh dịch ra tiếng Việt, với cái tên Những cuộc phiêu lưu trên lưng ngỗng, và là một trong những cuốn tuyệt vời thời mới lớn của Gấu.
Oe cũng nhắc tới nó, trong bài Diễn Văn Nobel của ông, và ông coi chuyến bay tới Thụy Điển lãnh giải là một cuộc phiêu lưu trên lưng ngỗng biến thành hiện thực.
Tại Đại Sảnh, Hàn Lâm Viện Thụy Điển, trong bài diễn văn "Nhật Bản, Những Người Hàm Hồ, và Chính Tôi", Oe đã nói nhiều về một con người Nhật khó mà bị chọc thủng dưới lớp mặt nạ, về dòng văn chương truyền thống được coi như dòng chính, và lên án nền chính trị ở đây; nhưng ông cũng xen vào đó những vấn đề mang tính cá nhân, kể cả món nợ của ông đối với gia đình mình. Đứng trước một rừng máy ghi âm, thu hình của các phóng viên, và thính giả, ông nhớ lại thời thơ ấu của ông, tại một làng "ngoại vi, bên lề", tại một xứ sở "ngoại vi, bên lề", và bằng cách nào ông đã tìm được cõi văn của mình, nhờ đọc "Những cuộc phiêu lưu trên lưng ngỗng." Trong khi đọc câu chuyện thần tiên, về một chú bé ngồi trên lưng ngỗng phiêu lưu khắp vùng Sandinavia, có thể ông mơ hồ cảm nhận hai giấc mơ, cũng thể gọi là hai điều tiên tri, về đời mình, tỏa ra từ những trang sách: một ngày nào tôi sẽ hiểu được ngôn ngữ của những loài chim, và một ngày nào khác nữa, tôi sẽ ngồi trên lưng một chú ngỗng bay tới miền đất thần tiên ở trong chuyện của Selma Lagerlof.
Cha và Con

GCC's Novel

[Trích báo Văn 1967/9] (1)

Mắt Bão

Sài gòn, 8.3.1973

Thư trước báo cho em biết đi dậy học từ ngày 15.2, thư này báo đã bỏ dậy học 28.2. Bất định quá. Vào lớp chán quá, mặc dầu được học trò thương. Chắc anh khó có thể trở lại nghề cũ. Xem bộ anh thấy mình khá hơn xưa : chẳng còn cần đến những ánh mắt, nụ cười ngưỡng mộ tôn kính nữa. Khỏi khoác một bộ vó chẳng ra gì. Chẳng hiểu đúng không? Hết là thứ "ông giáo làng" phải không em?

Còn gì nữa ? Anh nghĩ đến Mắt Bão. Hồi đầu anh tưởng tượng người đàn ông chết, người đàn bà mất tích. Hôm qua anh tưởng tượng câu chuyện sẽ được kể lại sau khi người đàn ông chết bằng chính người đàn ông. Trước mặt mọi người, người đàn ông chết hẳn hòi, có đám táng linh đình, đông đủ bà con thân hữu. Nhưng đó là trò lừa của hai người. Sau khi người đàn ông đã chết, do người đàn bà giết, hai người trở lại ngôi nhà cũ bên hồ trong những ngày cuối cùng của cuộc đời nhìn lại quãng đã qua. Chương mở đầu gọi là Hẹn nhau sau khi chết. Anh còn đang phân vân nên để cho người đàn bà đến nơi hẹn chăng. Hay từ đầu chí cuối quyển tiểu thuyết là sự chờ đợi. Bởi khu nhà của người đàn bà ở trong cái khu như cù lao phía bên kia hồ.

Hồi anh viết Cát Lầy, anh đã có ý ấy nhưng sau bỏ vì nghĩ nó tàn nhẫn, trêu cợt người ta quá. Trong Cát Lầy, Người đàn bà tên Thuận tự tử nằm bên trong ngôi nhà khóa trái cửa một đêm giông mà Trí kêu gào bên ngoài trước khi ra bến xe đi với Diệp sáng hôm sau, thực sự không chết. Anh định kết Cát Lầy bằng đoạn Trí tìm thấy Hiệp và Thuận ở nơi khác, lại đến thăm ngồi với hai người này một buổi tối, xong mới đi hẹn với Diệp, nhưng rồi sau anh bỏ ý ấy, "kỳ" quá phải không em ? Vì Trí còn trẻ, Diệp còn trẻ
…..

Sinh Nhật

13.3.1973

Hôm nay sinh nhật anh đây. Nhận được một lúc 3 thư. Mở đọc chẳng biết cái nào trước cái nào sau. Đọc ào ào. Rồi chiều đọc lại. Coi như món quà mừng. Yên tâm vì thư không thất lạc. Mình đã là thứ thất lạc rồi, mà thư của mình thất lạc nữa thì là thất lạc của thất lạc...

Chỉ biết hôm nay sinh nhật, anh đến ngồi hai buổi ở sở. Không làm gì. Nghe những chuyện lẩm cẩm chật ních cả hai tai. Buổi sáng gặp một anh chàng làm thơ trẻ ngoài Pagode, hắn cho biết mới ngã ngửa ra là hai câu thơ "trời còn đêm nay còn mãi mãi" mà anh tưởng không có đoạn tiếp hóa ra anh đã làm một bài từ hồi nào, có đăng rồi mà quên .......

Thư gửi Đảo Xa

Note:

Cái tít Mắt Bão, là của Gấu. Có trình với ông anh rồi, một lần ngồi Quán Chùa. Ông nói, cần tít, cứ giở sách thiên văn, địa lý ra là có.
Chắc là ông thấy Gấu lậm Cô Ba, viết gì nổi, nên tính viết thế thằng em!
Hà, hà.
Cái tít, đúng là cái cảnh Gấu, ngồi trên thượng đỉnh tòa nhà số 5 Phan Đình Phùng, Đài Liên Lạc VTD quốc tế, gửi hình chiến tranh, từ mọi nơi gửi về, gián tiếp có mặt trên từng cây số, chẳng đúng là…. mắt bão ư?
GCC bây giờ dư sức viết 1 cuốn tiểu thuyết rồi. Và chắc thể nào cũng viết, cho Gấu Cái, vì Gấu biết, ẻn rất cần, hà, hà!

GCC's Novel

Nguyen Pham Xuan

Xuống Hải Phòng thăm nhà văn Bùi Ngọc Tấn đang bị bệnh K. giai đoạn cuối. Anh gượng đau cùng chị tiếp mấy đứa em. Và anh ký tên vào tờ bìa in photocopy cuốn sách cuối của đời anh "Thời biến đổi gien" như là "Hậu chuyện kể năm 2000" in ở nước ngoài sẽ ra mắt vào giữa tháng 12/2014. Trong tờ ký anh không ghi ngày là 12/11 hôm nay mà là 8/11, vì đó là ngày anh bị bắt cách đây 46 năm.

Nhà văn Bùi Ngọc Tấn được Pháp trao giải

Note: Bài trên BBC. Có hai lỗi, Livre de poche, Vie de chien, [không phải en]
[Mới vô BBC, 11.4.2012; 2h.40 local time, thấy sửa rồi, nhưng vờ cám ơn GCC!

Cũng được!]

Bùi Ngọc Tấn – Người chăn kiến (phần 1)
Phần 2

Cái Đẹp và Con Thú
[GCC đọc Chuyện Kể Năm 2000]

Note: Cái truyện ngắn Người Chăn Kiến, khi mới ra lò, GCC tính đi 1 đường rồi… quên!
Tuy nhiên, cái lần quên mới đây, mới thật nhảm.
Lần đó GCC đọc 1 truyện ngắn của mũi lõ, thần sầu, quái làm sao, làm nhớ đến "Người Chăn Kiến", nhưng không làm sao tìm ra nối kết giữa cả hai.
Ghi ở đây, như đặt 1 viên gạch, biết đâu...

Hình như có 1 hậu quả khủng khiếp của những ngày tù lên BNT, như GCC vẫn mơ hồ nghĩ tới, khi nghĩ tới ông, nhất là sau lần gặp ở Hải Phòng& Đồ Sơn, lần về Việt Nam.

Lần qua Mẽo, gặp HL, người giới thiệu DTL với Đại Học Mẽo, và từ đó, đưa bạn ta vô văn học sử Mẽo, em cũng nói, "có 1 cái gì đó", ở nơi BNT, như em đã từng gặp, lần ông qua Mẽo.

Cái gì đó, là cái gì, nhỉ?
Đọc bài phỏng vấn cũng không nhận ra.
Hay là nó nằm ở câu này:“Ai đã bước vào nhà tù, vĩnh viễn không thoát khỏi nó. Hãy thận trọng, những ai được quyền xử lý con người!" (1)

Câu nói của BNT có vấn đề theo tôi.
Nó làm Gấu nghĩ đến câu của Jean Améry, một nạn nhân Lò Thiêu: Một khi bị tra tấn, là suốt đời bị tra tấn.
Nhưng không phải, bởi vì câu của BNT hình như muốn nhắn nhủ nhà nước VC đúng hơn.
Ở những nước dân chủ, chẳng có ai được cái quyền xử lý con người, mà chỉ có pháp luật. Cá nhân phạm tội, đưa ra tòa, tòa quyết định theo luật pháp. Làm gì có chuyện xử lý con người. Làm gì có chuyện trồng người 100 năm. Người đâu có phải cây?
Bác Hồ đại nhảm!

Chụp tại nhà BNT, lần đầu về Việt Nam. Đi cùng cả 1 băng, hai cái xế, có Phạm Xuân Nguyên, Nguyễn Thanh Sơn. Thêm tay chủ báo Tia Sáng, dân Cảng, đi ghé xe.
Kéo nhau đi Đồ Sơn, coi hơn đồ nhà, Nam Kít, chút nào chăng, hà, hà!
Bùi Ngọc Tấn kể cái cảnh buổi sáng bướm tíu tít, chẳng khác chi mấy em nữ sinh tới trường.
GCC trả tiền cho cả băng, nhớ lời PXN, trong bữa ăn sáng trước đó, khi Gấu tranh trả tiền, anh gạt đi, chầu này nhẹ, để đám chúng tôi lo.
Phần anh, chầu nặng hơn.
Có 1 cái gì đó, mất đi cùng với BNT, vì những ngày tù VC.
Phải đến khi gặp HL, cũng băng bạn bè nơi nhà NDT, ở Little Saigon, nghe kể về lần gặp BNT tại Mẽo, thì Gấu mới hiểu ra điều này.

Tuổi trẻ Bắc Kít, lứa tuổi của BNT.

Chuyến đi, chắc là do NTS& NBD lên kế hoạch thực hiện, khi nghe Gấu nói cần gặp BNT để chuyển 1 message của 1 nhà xb ở Toronto, đã từng xb "Chuyện Kể Năm 2000."

Tôi là bạn của ông Dương Tường

Chuyện ở thành phố Hồ Chí Minh: Một lần Dương Tường đưa nhóm họa sĩ 5 người (gang of five) từ Hà Nội vào thành phố Hồ Chí Minh mở triển lãm. Nguyễn Quân mời tất cả tới khách sạn chiêu đãi. Dương Tường đi xích lô, tay cầm tờ Vietnam News cẩn thận, bước vào khách sạn. Người gác cửa khách sạn to lớn, mặc sắc phục nắm chặt vai anh đẩy ra vỉa hè:
- Không được bán báo ở trong ấy! Ði ra ngoài kia mà bán!

Chuyện ở Hà Nội: Một ngày giáp tết, nghe mấy hoạ sĩ trẻ rủ rê, Dương Tường đi chợ hoa với họ. Vào chợ, họ tản mát khắp nơi để chọn bằng được một cành đào ưng ý. Lơ ngơ một mình giữa chợ, Tường mua đại một cành đào, vác ra ngoài cổng chợ đứng chờ. Ðang cầm cành hoa mới mua, xo ro trong mưa dầm gió bấc, bỗng một bàn tay nắm lấy vai anh, đẩy anh vào trong chợ:
-Không được bán hoa ở đây! Mang vào trong chợ mà bán!
Ðó là người bảo vệ chợ. Người ta nhầm Dương Tường là người bán báo, người bán hoa. Nhưng học theo cách nói của Nguyễn Tuân, tôi nghĩ chưa ai nhầm Dương Tường là nhà thơ, nhà văn hoá cả...

BNT [trích talawas]

GCC's Novel

Cao Bồi

Nguyen Thi Thanh Luu “Người ta cứ thấy học giả phương Tây quan tâm đến Việt Nam là hoa hết cả mắt, chưa cần biết nội dung hay dở thế nào. Các nhà Việt Nam học thực thụ ở phương Tây cũng cảm thấy khó chịu khi họ bị đánh đồng với những học giả nửa mùa và lối tung hô mù quáng của những người nổi tiếng song không phải chuyên gia”.

http://nhipcauthegioi.hu/modules.php?name=News&op=viewst&sid=4399

Remove

Quoc Tru Nguyen Cuốn của Bass được quan tâm, khác hẳn mọi trường hợp nêu trên, vì nó liên quan tới cuộc chiến, tới kiểm duyệt, tới PXA một điệp viên VC nằm vùng trong Time... Làm gì có chuyện hoa cả mắt? Bass đã từng gặp PXA rồi mới viết cuốn sách, như thế nó liên quan tới sự thực cuộc chiến....

Trở lại với Cao Bồi & Bass. Cuốn sách của Bass về Cao Bồi, không phải là cuốn sách nghiên cứu – nó hơn 1 cuốn sách nghiên cứu, hơn thế nhiều - đối với Mít. Nó liên can đến cuộc chiến Mít, và cùng với nó là hậu quả 1 nước Mít như hiện nay, Chính vì thế mà Mít quan tâm tới nó. Bass cũng là 1 nhà nghiên cứu về Việt Nam, không phải thứ “nửa mùa”. Ông phải gặp Cao Bồi, để có được, điều mà tiếng nhà nghề gọi là "first-hand account", "first-hand look"... Tức là phải gặp chính cái người trong cuộc để mà hỏi han, không qua trung gian, không tin vào sự tưởng tượng.

“Các nhà Việt Nam học thực thụ ở phương Tây cảm thấy khó chịu...” là ai, làm ơn cho Gấu này biết tên 1 ông/hay bà, coi?

Bà này, thấy FB ghi là ở… ổ VC ở Mẽo, lại đang nghiên kíu nghiên kiếc gì đó, thử đề nghị cho Gấu 1 nghiên kíu gia mũi lõ, về Mít& cuộc chiến Mít coi? NQT

Người rành nhất về cuộc chiến Mít, là Graham Greene. Nhưng cách nhìn của ông, theo Gấu, thua Tolstaya và Solzhenitsyn, bởi là vì GG là… Hồng Mao, không làm sao hiểu nổi Cái Ác Bắc Kít, hay nói rộng hơn lên, nhân hơn lên, Cái Ác Á Châu. Thành ra hai tác giả này, mới hiểu tới tận căn vấn đề:

Đếch phải cuộc chiến giải phóng dân tộc, mà là thằng anh Bắc Kít làm thịt thằng em Nam Kít.

Nhưng Greene, qua cuốn “Người Mỹ Trầm Lặng”, lại cảnh cáo Mít ở 1 hiểm họa khác, hiểm họa “hậu chiến”, nếu chúng ta để ý đến thời cuộc hiện nay.
Giả như không có thằng Tẫu, thì Bắc Kít không thể nào ăn cướp được Miền Nam, nhưng, bám vào thằng Mẽo, thì hậu quả sợ thê lương cũng chẳng thua gì cái nhục dâng vợ con cho Tẫu, để cướp cho bằng được Miền Nam!

Đây là 1 đề tài Tin Văn đang lèm bèm, khi giới thiệu GG, và cái việc đọc ông ở thế kỷ 21.

AFTERWORD
Reading Graham Greene in the Twenty-First Century
Monica Ali

"Vào năm 1991, nằm chờ chết vì bịnh hoại huyết ở Thụy Sĩ, Greene mong ước, 'tớ chỉ mong người đời sẽ nhớ tớ, như là nhớ Flaubert', ['be remembered, perhaps, in the way that one recalls Flaubert']. Mọi người chới với. Tại sao lại có Flaubert ở đây?"
Nhưng "mong ước được như Flaubert" có gì 'soi sáng' chúng ta.
Bởi vì một cách nào đó, Greene cũng thực tập một kiểu chủ nghĩa hiện thực đặc biệt của ông: không phải thứ hiện thực thường ngày ở huyện nhưng mà là một viễn ảnh của những mắc míu tâm lý, chính trị, và tâm linh mà mỗi con người phải đối diện, ở những thời điểm cực điểm."

Ruth Franklin:Thượng Đế trong những chi tiết: Chủ nghĩa hiện thực tôn giáo của Greene. God in the details; đọc "Cuộc Đời Greene", của Norman Sherry, trên Người Nữu Ước, số 4 Tháng Mười, 2004.

Đâu có dễ gì, vào thời điểm cực điểm 30 Tháng Tư, trong khi cả nuớc, cả thế giới, cả nhân loại hồ hởi với chiến thắng vĩ đại, bước ngoặt lịch sử, đỉnh cao thời đại, vậy mà có người than, hỏng rồi, ta đã bị phản bội, lường gạt, lừa đảo.

Ẩn than, địa ngục kẹt cứng những kẻ lường đảo, một tay 'trùm' như ông biết đi đâu bi giờ, là vậy!

Và bạn chỉ cần thay cụm từ 'tôn giáo" bằng "xã hội chủ nghĩa", là bật ra sự thất bại của những nhà văn điệp viên VC, như một Nguyễn Khải chẳng hạn, qua cuốn Thời Gian Của Người, viết giùm cho ông bạn PXA, với tên Quân, trong cuốn sách của NK.

Một tay 'Trùm' như ta biết đi đâu bi giờ...."

Trùm, đúng thế!

Chính Ẩn, trong bài phỏng vấn ông ở trong nước, cũng tự hào về chuyện, "vỏ bọc" của ông thuộc loại xịn, không bị "rách" ngang xương, "giải phóng" rồi, ông còn tiếp tục bịp tờ Time. Tên của Ẩn, một năm sau đó, mới được gỡ bỏ trên bảng hiệu của báo này. Gấu tui không hiểu, tờ báo có bao giờ nhắc tới ông nữa hay là không?

Chắc là không. Bị cú đá giò lái như thế, hiền như.. Gấu, kẻ bàng quan như... Gấu, mà cũng thấy tức anh ách!

Bức điện của Ẩn, một cách nào đó, là phần "ẩn". Phần "hiện" của "vụ án con bọ của Kafka", [sáng 30 Tháng Tư ngủ dậy thấy biến thành con bọ... VC] là ở trong câu nói của me-xừ Bùi Tín:
Mấy anh còn cái chó gì mà đòi bàn giao!
Tội nghiệp Big Minh. Đúng là ông đâu còn gì để mà bàn giao, nhưng đất đai Miền Nam còn, "nhân dân" Miền Nam còn, ông muốn đợi tụi nó để giao, để gửi gấm, [Này, bồ tèo, đối xử tử tế với đám đệ tử của "qua" một chút nhé, đừng bắt đi cải tạo mút mùa lệ thuỷ...], xong, về nhà đuổi gà cho vợ, còn rảnh được tí nào thì chơi "lan", nhưng tụi nó nói, khỏi cần, chúng ông cướp được rồi!

Tin Van cũng sẽ giới thiệu bài viết của Tolstaya về Đại Khủng Bố, ở Liên Xô, để độc giả có thêm dữ kiện, thông tin.....

GCC's Novel

Hàng, order, mới về. Cũng 1 thứ tự thuật. Đọc không thú so với Ways of Escape, vì W.E. có nhiều trang thần sầu về xứ Mít!

Only robbers and gypsies say that one must never return where one has once been.

-KIERKEGAARD

The smell of opium is more agreeable than the smell of success. We were happy that long evening, as we passed the pipe to and fro and the small flame licked upwards towards the seed of opium and the shadow moved on Buddha's fat complacent face and we talked cheerfully of the past and analysed our differing failures without guilt or regret. Hadn't Buddha failed too? The starving, the sick and the mutilated dogs lay around his temple where the yellow-robed shaven priests picked their proud way. 'Another pipe 1 Do you remember that awful piece of verse you wrote at Oxford about eating a Lyons 'chop?’
“Oh yes, I was in love…”
'That excuses a lot,' he said, 'at the age you were then.'

Câu của K được GG dùng làm đề từ cho cuốn tự thuật của mình, chỉ những tên trộm, hay những kẻ bô hê miêng thì mới không trở về lại nơi chốn cũ mà một con người đã từng có lần đau khổ, hay hạnh phúc, hay bất cứ cái chó gì, ở đó.
Thua câu của GCC: Như người xưa đánh rớt cây gươm xuống lòng sông, bèn làm dấu nơi mạn thuyền....
Đoạn đóng lại, thì OK.
GG tả cảnh chàng tới gặp 1 ông bạn, làm nghề thầy giáo ở xứ Xiêm La, Siam, như tên gọi lúc đó. Ông bạn trang trí căn phòng y chang 1 fumerie với ông Phật, vài cái nệm, và cái khay đựng bàn đèn:
“Mùi thưốc phiện thì thú hơn nhiều so với mùi thành công...”!
Hà, hà!

Chụp ảnh cưới

Lần hai đứa này lấy nhau, cũng giông giống như trong truyện. Gấu mua 1 cái hụi, đem tiền xuống quê đưa cho gia đình Gấu Cái [cái gia đình nhận Gấu Cái làm con, nuôi cho ăn học thành người], lo làm đám cưới. Gấu lo tìm nhà in, in thiệp cưới. Bà Trẻ của Gấu bật cười, như vậy thì có thiếu thốn thứ gì nữa đâu?

Thiếu ảnh cưới. Bây giờ đọc Cô Tư, mới thấy thiếu.

Tks a lot.
Gấu Đực và Cái

Truyện này mà đọc trong Mùa Xuân thì quá tuyệt.

- Quan trọng là nó có chịu cưới mầy không ?

Bà cụ Gấu tính phá, vào đúng bữa xuống Cai Lậy rước Gấu Cái về Xề Gòn. Bà Trẻ Gấu nói không được. Cuối cùng Cụ chịu, nhưng cấm Gấu làm giá thú.
Bữa ra Hội Đồng Xã Cai Lậy, cái tay thư ký nhìn Ông Nội Gấu Cái, lắc đầu, phải có mặt bà mẹ ruột của nó thì mới được. Ông là người nuôi nó từ khi còn nhỏ, nhưng cũng không phải ruột thịt...
Gấu bèn nói vô, được mà, tui chịu là được, hà hà, cuối cùng anh ta cũng gật đầu, và cười!

Ngày cưới con má cũng không về, năm đó nước lụt ngập tràn quốc lộ, phải rước dâu bằng thuyền, con sắp bước vào cuộc đời làm vợ, làm mẹ mà không hề nghe được một lời dặn dò thân thiết nào của ngay chính người đã sanh đẻ ra mình. Sau này con mới biết là ba má nuôi con không cho má hay, khi má hay thì con đã theo chồng. Ba má nuôi con đã yêu thương con như ruột thịt đã nuôi nấng cho con ăn học nên người, họ cũng không muốn mất con và cũng có nói xấu má, những điều đó đã ăn sâu vào tiềm thức con, rồi khi lớn lên thêm ba mớ chữ nghĩa lại làm cho con hợm mình và tưởng đâu chính mình mới là người có quyền tha thứ cho đấng sanh thành....

GCC's Novel

Nobel 2014

Nobel prize winner Patrick Modiano hailed as modern Marcel Proust

Swedish Academy praises ‘art of memory’ in French novelist known for short works marked by sophisticated simplicity

Nghệ thuật của hồi ức
Tân Marcel Proust

Ui chao, thua Seagull:

You painted Sài Gòn and Hà Nội in your readers' memory...

Take care,

Hải Âu.

[Mi gắn, khắc, khằn, khảm... Xề Gòn, và Hà Nội vào hồi nhớ độc giả của mi
Take Care
Your Seagull]

Thua câu này:

All writing is a species of remembering
Mọi cái viết thì đều là một thứ chủng loại của hồi nhớ.

Sontag viết về cõi thơ A.Z

Ngay bây giờ, vào buổi chiều, lâu lâu tôi còn nghe một giọng gọi tên tôi, ở nơi con phố. Một giọng khàn khàn. Giọng kéo dài ở âm cuối, và tôi bèn nhận ra liền, giọng của… BHD.
Tôi quay người lại, chẳng có ai.
Không chỉ buổi chiều mà còn ở khoảng rỗng của xế trưa hè mà chúng tôi chẳng còn nhớ, hè nào, năm nào.
Tất cả sẽ lại bắt đầu như trước. Cũng vẫn những đêm đó, những gặp gỡ, nơi chốn đó, Quy hồi vĩnh cửu. BHD trở về, trở về, hoài hoài…. (1)

GNV

GCC's Novel

Going Home

Nghệ sĩ Kenny G hôm qua dừng chân tại một địa điểm biểu tình ở Hong Kong, lãnh thổ bán tự trị thuộc Trung Quốc, chụp ảnh lưu niệm và đưa hai ngón tay dấu hiệu chữ V tượng trưng cho hòa bình khi đứng kế các bảng hiệu cổ xúy dân chủ. Hành động này được nhiều người kể cả Bộ Ngoại giao Trung Quốc diễn giải như một sự bày tỏ ủng hộ đối với người biểu tình Hong Kong. Bắc Kinh phản ứng bằng cách cảnh cáo người nước ngoài chớ nên dính líu tới các cuộc biểu tình này. Trong một phát biểu, nghệ sĩ Kenny G đã giữ khoảng cách với phong trào biểu tình, nói rằng ông thật sự không biết gì về tình hình ở Hong Kong và nhấn mạnh rằng ông ghé thăm địa điểm biểu tình là ngẫu hứng trong lúc vô tình đi dạo vòng quanh Hong Kong.
Trên trang Facebook cá nhân, người nhạc sĩ có suất trình diễn ở tỉnh Hải Nam miền Nam Trung Quốc trong tuần này nói rằng ông chỉ có ý chia sẻ lời chúc hòa bình tới Hong Kong và toàn bộ Trung Quốc mà thôi.

Gấu có 1 kỷ niệm thần sầu về Kenny G, những ngày đầu mới tới Canada, đúng 1 năm lạnh nhất của cái xứ lạnh nhất này. Mỗi lần tính viết, thì lại khựng lại, như có kẻ nào nhắc nhở, nó là cục thịt, cục mỡ cuối cùng của đời mi đấy.
Mi viết xong, là thể nào cũng thở hắt ra, và phán, đi được rồi!
Chẳng là, hồi nhỏ, nhà nghèo, mỗi lần có miếng thịt, là không dám ăn cứ giấu tít ở đáy bát [Nam Kít gọi là chén].
Một khi không thể không ăn, thì mới dám đụng tới.
Ui chao, cú này thành ám ảnh suốt đời, khiến 1 độc giả, nhà văn nổi tiếng, sĩ quan Nguỵ, đã tử trận, Doãn Dân, khi đọc tập truyện ngắn “Những Ngày Ở Sài Gòn” của Gấu, phải than giùm, thằng cha này rất sợ hạnh phúc, vì quá sợ: Mất nó!

Hà, hà!

Báo nhà: Mua số này, là vì nhớ đến Xề Gòn Project của VC: Đập hết thành phố cũ, cây cũ! Trên TV đã có giới thiệu về 1 phương án của Berlin: Khắc tên người chết lên mặt đường phố, để tưởng niệm họ.

Roland Barthes, theo Gấu, đưa ra được 1 số điều cực quan trọng, trong phê bình. Tạm ghi ra đây.
Phê bình là siêu ngôn ngữ, ngôn ngữ bậc nhì.
Criticism is discourse upon a discourse; it is a second language, or a metalanguage (as the logicians would say), which operates on a first language (or language object).
Không có cái đúng hay là sai trong phê bình, mà có cái có lý.
Và bởi vì phê bình, như thế, chỉ là một siêu ngôn ngữ, cho nên, nhiệm vụ của nó, chẳng hề là khám phá ra, "những sự thực", nhưng mà là "những cái có giá trị" ["the validities"]. Tự thân, ngôn ngữ không thực, mà cũng chẳng giả; nó có giá trị, hoặc không: giá trị, valid, có nghĩa, tạo một hệ thống hài hòa những ký hiệu.
Từ đó, suy ra 1 hệ quả, thực quan trọng, phê bình không có nghĩa là khen chê, nhưng mà đưa ra được những cái có giá trị, có lý.
Và, đến lượt chúng, khi đụng thực tế, sẽ thay đổi, hoặc còn có lý, hoặc không. Không hề có thứ phê bình vũ như cẩn. Thời của Gấu, hai môn phê bình ăn khách nhất, là hiện sinh và cơ cấu luận. Bây giờ có ai thèm biết đến nữa?
Tên K, tối ngày tự đắc với cái ý, phê bình là nói ngược lại thiên hạ, và tự hào, vì đã lôi ra bài thơ con cóc, là bài thơ hay. Ngoài hắn ra, có ai nói, bài thơ con cóc hay đâu.
Nhưng nói như thế thì cũng không được. Bài thơ “con cóc”, với 1 tên ngu ngốc, thì rất dễ lầm, với 1 bài “hai cu”.
Tuy nhiên điều “có giá trị”, của 1 bài "hai cu", theo Gấu, là, bất cứ 1 bài “hai cu” nào đều làm chúng ta vọng tưởng tới tiếng vỗ, của một bàn tay.
Barthes đi cả 1 cuốn sách về đề tài “hai cu”, khi qua Nhật, và ngộ ra nó: Vương Quốc của Ký Hiệu.

Bẫy Nhớ
Memory Traps

Charles Simic

Note: Bài viết thú vị quá. Bẫy nhớ. Bạn về Xề Gòn bi giờ, thể nào cũng rớt vô bẫy nhớ. Những tòa biu đinh mới mọc lên là 1 trong những bẫy nhớ: Chúng đánh lừa bạn!
Hà, hà!

Henry James called them “traps to memory” in The American Scene, the book he wrote about his visit to the United States in 1904 after a twenty-year absence. Walking on West Fourteenth Street and Lower Fifth Avenue in Manhattan, he shuddered at how much the neighborhood had changed. His parental home, the massive stone church that stood nearby, the old building that housed the original Metropolitan Museum of Art, and much else in the city had now “vanished as utterly as the Assyrian Empire.” What remained were these “traps” which “baited themselves with the cheese of association,” and into which anyone who had once known the city might fall.

I believe it was Aristotle who said that memory—which he regarded as a collection of mental pictures with a time element added to each of them—belongs to the same part of the soul as the imagination. That may explain why we can never be sure how much of what we remember is true and how much of it is made up. Nevertheless, the kind of experiences Henry James describes concern a sudden eruption of long buried memories on which there is no time to do any retouching. Just this fall, riding in a cab down Park Avenue toward Grand Central Station, I caught sight of a building where, I now happened to remember, an early model Xerox machine with slow-turning rollers tore up my baptismal certificate into many small pieces when I tried to make a copy. I was working the graveyard shift in a bank; it was summer and almost daylight and while my co-workers lay sprawled over their desk snoozing, I swept into the trash the minced remains of the hand-written document issued in May of 1938 and signed by a priest in St. Mark’s Church in Belgrade, which my mother carried sewn with other important papers into the lining of her overcoat as we crossed several borders, some of them legally and some not. I don’t know if, after its destruction, she ever asked if she could look at it and what lies I might have told her. As for me, had I not seen that building this fall, I would never have thought of it again.

GCC's Novel

Về Kinh Bắc

Điếm canh đầu làng Thanh Trì, quê hương Bắc Kít ngày nào của Gấu.

Có thể nó vưỡn là cái điếm canh từ ngày xửa ngày xưa chăng?
Từ đó, có lối đi xuống làng. Còn một lối xuống nữa, ở cuối làng, hai bên đường là rừng tre xanh phủ ngập lối đi, đi hết rừng tre, thì tới hai căn nhà, bên phải, là cái nhà gạch của bố mẹ Cô Hồng Con, bên trái, là cái ao, và nhà của ông chú của Gấu, Chú Trực, con ông giáo Dực, ông giáo làng của cả hai bố con Gấu.
Chú Trực sau làm Việt Gian, mật thám cho Tây, lần Gấu về có gặp lại, kể chuyện cũ, ông phân bua với mấy người ngồi cùng bàn, bữa tiệc đoàn tụ: Tôi đâu có nói sai đâu, hồi đó Lưu Hữu Phước tính nhận tôi làm đệ tử cắp cặp theo hầu ông, nhưng bố tôi không chịu.
Cái ao bên ngoài, là nơi Cô Hồng Con bò ra rồi gục chết ngay bên bờ ao.
Khi Gấu về, cả làng chẳng còn gì. Tre, ao gì cũng chẳng còn. Trưa nắng gắt. Gấu nhớ lại cái cảm giác, một lần đi chơi bời, gặp một em bạch bản, em nằm phơi trên giường, dưới ánh đèn chói loà, y chang cái cảnh bữa Gấu hội ngộ làng xưa.
Thảm thật!
Khủng khiếp thật, đúng hơn!

Cái làng của Gấu, khi ra đi, Gấu mang theo cùng với mình, toàn là những hình ảnh tuyệt vời về nó.
Trước hết, là cái bãi cát bên sông, phía bên kia là Việt Trì, nơi ông via Gấu làm hiệu trưởng trường tiểu học, nhiệm sở cuối cùng trước khi ông bị một ông học trò cho đi mò tôm, bằng cách lùa Thầy vô bẫy: Mời thầy dự tiệc tất niên, tối 30 Tết.
Bởi vì Thầy đã cho học trò nghỉ học trước đó, và Thầy thì cũng đã rời Việt Trì, qua sông, về làng quê ăn Tết. Thế là chúng bèn gửi cái thiệp mời cho bà cụ, do tham phiên chợ Tết ngày 30, ở nán lại. Bà cụ về đưa cái thiệp mời cho ông chồng, và ông chồng tất tả qua sông, dự tiệc!
Sau này, bà nội Gấu bèn đổ cho con dâu cái tội giết chồng, sao mày ngu thế, tại sao không xé cái thư đi mà lại đưa cho thằng chồng mày. Gấu nhớ, có lần, bà cụ cầm chổi nện cho bà mẹ Gấu một trận tơi bời. Suốt tuổi thơ, Gấu cứ băn khoăn tự hỏi chính mình, giá mà mẹ mình xé bỏ, hay đốt bỏ cái thư, không hiểu sự tình sẽ ra sao, chắc là số phận gia đình hoàn toàn đổi khác.
Lần về Bắc, vào năm 2000, Gấu có đi gặp một bà cô, con ông chú làm trùm VC vùng quê Gấu. Bà cô cho biết thêm nhiều chi tiết liên quan tới cái chết của ông via, Gấu mới vỡ ra, là, không thể nào tránh được. Cái bẫy giăng ra ‘bảnh’ quá, con mồi vô phương thoát ra khỏi!
Nói rõ hơn, chính con mồi tự động chui vô bẫy!
Y chang thằng con sau này, cũng bị gài bẫy, và cũng cứ vô tư chui vô!
Ông cụ Gấu chết vì cái bẫy 'yêu nước' do ông học trò giăng ra, y chang cả nước sau này bị bẫy "Đường ra trận mùa này đẹp lắm"!
Ông con cũng bị bẫy, nhưng là bẫy tình!
Bị chính Gấu Cái gài, và tự động chui vô!
*
“My homeland was a feeling, and that feeling was mortally wounded…What we swore to uphold no longer exists… There was a world for which it was worth living and dying. That world is dead”.
Sándor Márai: The Candles Burn Down (1)
Quê Bắc của tớ là một cảm nghĩ, và cảm nghĩ này bị thương tổn trầm trọng… Điều mà tớ quyết tâm gìn giữ cho bằng được, thì đếch còn nữa… Có một cõi Bắc Kít thật đáng sống, đáng chết vì nó. Cái cõi đó ngủm củ tỏi mất rồi. NQT

Một trong những hình ảnh khủng khiếp một cách tuyệt vời, hay tuyệt vời một cách khủng khiếp, là về bãi cát ven sông làng Gấu, nó liên quan đến những phiên chợ chính ở Việt Trì bên kia sông. Với người dân trong làng, đó là dịp để họ mang mớ rau, mớ tôm, mớ cá, con gà, con vịt... qua sông, bán kiếm tí tiền, và mua những vật dụng cần thiết cho cuộc sống hàng ngày.
Xế trưa, chiều, về, bãi cát dài, nóng bỏng, vai gánh nặng, chân trần, người đàn bà mang theo một tầu lá chuối, và chạy thật nhanh trên mặt cát, tới khi bỏng không thể chịu được nữa, ném tầu lá chuối xuống mặt cát, và đứng lên trên đó, thở.
Những ngày về Hà Nội, được bà cô cho ăn học, được thưởng thức những món ăn tuyệt vời, vì tuyệt vời và vì ăn lần thứ nhất trong đời, nào chiếc bánh mì đũa, nào thịt nguội hun khói, nào mứt [confiture], Gấu quên hẳn làng của Gấu, chỉ đến khi vào Nam, khi đi làm, sống cuộc đời một gã công chức bậc trung, kèm thêm job phụ, nhân viên UPI, cái làng của Gấu bắt đầu hành Gấu, và mãi đến năm 2000, trở về, Gấu mới có dịp thanh toán quá khứ.
Có thể nói, những mối tình với bất cứ một cô gái Bắc, có thực, như BHD, hay tưởng tượng, rất nhiều đều là tưởng tượng, có thể nói, gặp bất cứ một cô gái Bắc nào mà đều muốn mê, muốn yêu, chỉ để được gặp lại hình ảnh tuyệt vời thê lương kia, có thể biểu hiện khác đi, nhưng “yếu tính”, “bản chất” thì đúng như vậy!

Secret Love in the Lost City
By Pico Iyer
The Museum of Innocence
by Orhan Pamuk

Istanbul, with its many signs of the time when it was the center of the world, becomes something of a museum in the work of Orhan Pamuk, a writer clearly in love with memory itself, and his hometown, and everything that's been lost there. In his 2003 memoir, Istanbul, the five-story Pamuk Apartments in which he spent nearly all his first five decades are described as a "dark museum house," cluttered with sugar bowls, snuffboxes, censers, pianos that are never played, and glass cabinets that are never opened. The people inside the rooms have something of a neglected and left-behind quality, too; they're devoutly attentive to the fashions and perceived habits of Europe, and yet they know (or at least their sharp-eyed chronicler does) that Europe is spending very little time thinking of them.
Istanbul với rất nhiều dấu vết, ký hiệu của cái thời mà nó còn là một trung tâm của thế giới, trở thành một điều gì giống như một bảo tàng viện trong tác phẩm của Pamuk, một nhà văn rõ ràng là tương tư ngay chính cái gọi là hồi ức, kỷ niệm, thành phố quê hương của ông, và tất cả những gì đã mất.
Trong hồi ức xb năm 2003 của ông, “Istanbul”, căn nhà của ông mà ở đó, ông trải qua gần như năm thập niên của đời mình đã được miêu tả giống như một “căn nhà viện bảo tàng âm u”....

At a very early point in The Museum of Innocence, the narrator refers to himself as an "anthropologist of my own experience." Later he will see himself as an "anthropologist" of his own society, as if describing it "to someone who knew nothing about Istanbul.

Ở những đoạn mở ra Bảo Tàng Viện của sự Ngây Thơ, người kể chuyện tự coi mình như là một nhà “nhân chủng học của kinh nghiệm của riêng anh ta”. Dần dà, anh thấy mình như là một nhà nhân chủng học của cái xã hội của riêng anh ta, và miêu tả nó, cho một kẻ nào chẳng biết một tí chó nào về Istanbul.

Ui chao, câu trên chẳng là của Gấu hay sao, về Sài Gòn, về cái xã hội của riêng Gấu, [trong có Quán Chùa, Quán Đen Cây Da Xà, Nancy, Trại Tù Đỗ Hòa...], và miêu tả nó, cho những kẻ chẳng biết gì về chúng ?

Quái đản thật, ông Pamuk này, thấy Gấu quá bận rộn vì truy đuổi Cái Ác Bắc Kít, bèn viết giùm Gấu, nỗi nhớ Sài Gòn.
Thú nữa, là, Viện Hàn Lâm, khi phát cho ông ta cái giải Nobel, cũng muợn luôn hai vòng hoa của Gấu choàng cho Sài Gòn, để choàng cho Istanbul của ông!
Tuyệt!

"Người mà trong khi tìm kiếm linh hồn sầu muộn của thành phố quê hương của mình, đã khám phá ra những biểu tượng mới cho cuộc đụng độ và quấn quít lấy nhau của những nền văn hoá."
Vòng hoa trao tặng Pamuk vinh danh nhà văn Nobel 2006 một cách nào đó, là kết hợp của hai vòng hoa, của Gấu, tặng Sài Gòn, viết khi ở nhà tù Bangkok và trại tị nạn Thái Lan:

Trong những đêm chập chờn mất ngủ, hồn thiêng của thành phố thức giấc ở trong tôi, tôi tưởng hồn ma của chính mình đang lang thang trên những nẻo đường xưa cũ, sống lại cái phần đời đã chết theo cùng với Sài Gòn, bởi cái phần đời đó mới đáng kể...

Nhìn bước đi của thời gian, của thành phố trong cơn tuyệt vọng chạy đua với chiến tranh, trong nỗi hối hả đi tìm ông chủ đích thực, sau những ông chủ thuộc địa, thực dân cũ, thực dân mới... cuối cùng khám phá ra đó chính là kẻ thù.

Lần Cuối Sài Gòn

Lại 'tự sướng', tự huyễn hoặc về mình rồi, ông Gấu ơi!
Tội nghiệp ông quá!

Nói vậy, chứ, rảnh rồi, bi giờ Gấu sẽ tự viết, về Sài Gòn, của riêng Gấu, đếch cần đến ông Pamuk nữa!
Bảo đảm, sẽ bảnh hơn Pamuk, vì Pamuk làm gì có nhà tù Đỗ Hòa, làm gì có Cái Ác Bắc Kít!
Làm gì có Quán Chùa, Quán Đen?

Nhật Ký Tin Văn

Việt Tide: Bà là người có nhan sắc, có trí tuệ và rất hóm hỉnh...
Dương Thu Hương: ...(cười) À thế à!
Việt Tide: ...và từng tan vỡ gia đình; hiện sống một mình tại Hà Nội, bà có tránh khỏi bị cám dỗ không?
Dương Thu Hương: (thở dài, cười) Nói ra điều này thì nghe rất kỳ cục. Làm gì có điều gì cám dỗ đối với tôi. Chả có gì cám dỗ đối với tôi cả. Cám dỗ lớn nhất đối với tôi là những tư tưởng mà tôi thường suy nghĩ. Tôi thích nhất là ngồi uống cà phê một mình và trước mặt không có ai cả.

Note: Một độc giả TV, đọc mẩu trên, tâm đắc, đồng cảm… với DTH, gửi bài này.

Re: Kierkegaard
Friday, November 20, 2009 4:27 AM
Bai nay tuyet qua di, toi thich lam... trong bai nay co kho^i tu tuong de khai thac va viet rat hay...
Tac gia Rolheiser thi sa^u sa+c qua mu+c sau sa+c!

Gởi bác Gấu bài Cultivating Loneliness nhé... người phàm tục như tôi phải chờ tan vỡ “mộng” mới quý cô đơn. Người thấy xa, thấy sâu như Kierkegaard thì quý cô đơn ngay từ đầu đời.

Viết đàng hoàng đi...
Độc giả TV

Tks. NQT
*

Nuôi dưỡng tâm hồn cô tịch

18-06-2006
Trong những thế kỷ gần đây, ít ai chạm đến cõi lòng con người một cách sâu xa như triết gia Đan-mạch, Soren Kierkegaard. Có nhiều lý do, một số rõ nét và một số không rõ nét. Rất nhiều người công nhận Kierkegaard là một người thông minh hiếm có
Tuy nhiên lý do chính Kierkegaard có thể chạm đến cõi lòng chúng ta một cách sâu xa và khác thường có lẽ không phải do trí thông minh của ông mà do nỗi đau khổ của chính ông, đặc biệt là nỗi cô đơn. Albert Camus đã từng nói rằng chỉ trong cô độc cô đơn chúng ta mới tìm được mối dây ràng buộc chúng ta lại với nhau trong cộng đoàn. Kierkegaard thấu hiểu điều này và ông đã đi đến tận cùng tâm điểm của nó nên ông nuôi dưỡng một cách tích cực nỗi cô đơn của mình
Khi còn trẻ, ông cũng đã rơi vào lưới tình sâu đậm và, cũng đã có lúc ông dự định kết hôn với một người phụ nữ mà ông yêu say đắm. Tuy nhiên đến một lúc, khi cái giá cảm xúc đối với bản thân mình quá lớn và - (như câu chuyện đời ông đã hé cho thấy) – cái giá cảm xúc đó đối với người phụ nữ kia còn lớn hơn, ông đành từ hôn và quyết định sống độc thân quãng đời còn lại của mình. Lý do của ông là gì?
Ông cho rằng những gì ông phải cống hiến cho cuộc đời xuất phát nhiều từ nỗi cô đơn của chính mình, và ông chỉ có thể chia sẻ sâu đậm nỗi cô đơn với những người trong cô đơn khi ông cảm nhận được nỗi cô đơn đó. Ông trực cảm, cô đơn sẽ cho ông chiều sâu. Dù quan niệm này có thể đúng hay sai, nhưng ông cho rằng hôn nhân ở phương diện nào đó có thể làm ông chệch hướng hay sao nhãng khỏi chiều sâu đó, dù chiều sâu đó làm cho ông đau khổ.
Tôi ngờ nhiều người trong chúng ta sẽ cười lập luận của ông. Hôn nhân thì khó là thần dược để trị bệnh cô đơn, và một mình nó, nỗi cô đơn không bảo đảm làm cho tâm hồn có một chiều sâu. Cũng thế, nhiều người trong chúng ta sẽ phê phán điều tưởng chừng là ngụ ý của chuyện này, rằng cách nào đó, về mặt nội tâm, đời sống độc thân cao hơn đời sống hôn nhân, như thể đời sống hôn nhân là chướng ngại cho chiều sâu tâm hồn.
Tuy nhiên, có một phần nào đó trong tâm hồn chúng ta, trọng tâm huyền bí của chúng ta, mà, tôi ngờ, sẽ hiểu rõ tại sao Kierkegaard làm điều này. Điều Kiergaard hiểu - dĩ nhiên là không hoàn hảo, vì – điều này luôn luôn có phần huyền bí nào đó, - là nối kết giữa nỗi cô đơn và điều huyền bí, nỗi khát khao và tính mật thiết, tình chăn gối.
Điều này có nghĩa là gì? Bằng cách nào chúng ta nối kết với người khác trong cô đơn, khao khát? Việc chúng ta được nối kết một cách huyền bí với nhau có nghĩa là gì?
Thánh Tô-ma A-qui-nô đã gợi ý có hai con đường để hợp nhất với một điều gì đó hay một ai, đó là: qua chiếm hữu thực thụ và qua ao ước. Chiếm hữu thực thụ thì dễ hiểu, là tiếp xúc cụ thể, hợp nhất thực sự, nhưng làm sao chúng ta nối kết được với ai hay điều gì qua ao ước?
Trong cuốn tiểu thuyết đoạt giải Booker, Con đường đói khổ cùng cực (The Famished Road), nhà văn Ben Okri tả một người mẹ Ni-giê-ri-a mắng mỏ đứa con trai quá bất an đã ám ảnh trong giấc mơ của bà: “Bước ra khỏi giấc mơ của mẹ! Đó không phải là chỗ của con! Mẹ đã lấy ba rồi!” Thật là một lời la mắng lạ lùng - rầy la người khác vì họ xuất hiện trong giấc mơ của mình! Nhưng con người huyền bí trong chúng ta hiểu điều này. Trong nỗi bất an và cô đơn, cũng như trong lời cầu nguyện cho nhau, chúng ta thường ám ảnh giấc mơ và tâm trí người khác một cách cũng sâu đậm như khi tiếp xúc qua thân xác.
Hơn thế nữa, khi thấu hiểu nỗi cô đơn của mình, chúng ta sẽ thấu hiểu giấc mơ của người khác. Kierkegaard hiểu điều này và lo ngại rằng nếu hôn nhân gây trở ngại cho nỗi cô đơn của ông thì cũng sẽ gây trở ngại cho khả năng ông đi vào giấc mơ của chúng ta. Dù lập luận của Kierkegaard có thể thiếu sót, chúng ta cũng không thể cãi lẽ với kết quả. Ông thật sự đã đi vào giấc mơ chúng ta và tiếp tục ám ảnh mạnh mẽ tâm thức nhiều người. Lời của ông đã giúp chữa lành, mang lại sức mạnh, đức tin và can đảm cho nhiều người.
Tại sao? Một phần vì nó có tính cách huyền bí và chúng ta cảm nhận nó bằng – trái tim nhiều hơn là bằng trí óc. Có thể hiểu được điều này, dù chỉ một phần: Nỗi cô đơn của chúng ta là phương tiện đặc ân, để qua đó chúng ta đi vào trái tim mình. Lắng nghe nỗi cô đơn của chính mình là cách để chúng ta tiếp xúc tiếp xúc với chính mình. Như cha Henri Noiwen nói, khi thấu hiểu được nỗi khát khao của chúng ta mà ta nhận thấy thì chẳng còn điều gì xa lạ với chúng ta (tầm cao cả, vĩ đại, lòng tham, lòng quảng đại, hụt hẫng, niềm vui, khả năng sát hại, khả năng chết cho người khác, tính ích kỷ, lòng thánh thiện.) Mọi cảm xúc và tiềm năng của con người nằm trong trái tim phức tạp đầy khiếm khuyết của chúng ta. Trong nỗi cô đơn và khao khát, chúng ta bắt đầu nhìn thấy chính mình.
Và khi thấm nhập sâu xa với chính mình thì chúng ta mới thấm nhập được vào người khác. Khi để nỗi cô đơn của chính mình ám ảnh mình thì khi đó chúng ta mới bắt đầu, trong ý nghĩa đẹp nhất của câu này, ám ảnh giấc mơ của nhau. Trong cô đơn và khát khao, lòng cảm thông được sinh ra. Khi không có điều gì xa lạ với mình, thì lúc đó cũng chẳng có ai là xa lạ với mình và lời nói chúng ta sẽ bắt đầu có sức mạnh chữa lành người khác.
Khi được hỏi: “Thi sĩ là ai?” Kierkegaard trả lời: “Thi sĩ là người bất hạnh, người giấu nỗi đau khổ sâu xa trong tâm hồn, nhưng đôi môi được tạo ra để làm

GCC's Novel

Nơi người chết mỉm cười

Trong một thành phố, nơi người chết mỉm cười, sung sướng vì sau cùng đã được bình an, nơi người sống "hơi thở thua người chết, hình hài thân xác thua đám sương mù trên thành phố...."

Cái tít cuốn sách của Gấu, "Nơi Người Chết Mỉm Cười", được 1 vị bạn văn khen nắc nỏm, hay quá, kiếm ở đâu ra thế, GCC bèn vội vàng thanh minh, của Akhmatova, trong bài viết có nhắc tới.
Còn 1 vị nữa, cũng ra đi từ Miền Bắc, nói thẳng, anh viết về Hà Nội!

"Nơi người chết mỉm cười" là Hà Nội.

Cái nhà tù trong Requiem, là Hoả Lò, là khách sạn Hilton!

Bây giờ đọc lại Phan Khôi, liệu chúng ta có thể hiểu ông nhiều hơn, khi không giản lược câu chuyện ông kể, về Cỏ Cụ Hồ, chỉ là một cách xả xú báp của một vị thâm nho, trước chế độ độc tài, theo suy nghĩ châm biếm, hài hước là khí giới của kẻ yếu thế. Trong Nhân Văn Giai Phẩm, ông kể chuyện Điện Biên, và sự xuất hiện một thứ cỏ tại vùng này. Cỏ nở hoa, "không thể ngửi được". Người Miền Bắc gọi là hoa cứt lợn (heo). Nhưng người dân Điện Biên vì thấy cỏ xuất hiện cùng lúc với quân đội Cộng Sản, nên gọi là Cỏ Cụ Hồ.

Phố Vẫn Gió

Cái tít, là nhắm cái tít cũ, "Gió Từ Thời Khuất Mặt", theo GCC. Tức là Vũ Như Cẩn.
Vẫn khuất mặt!
Vẫn gió!

Những ngày ở Sài Gòn

Hà Nội những năm đầu bậc trung học. Hình bóng một đứa bé vừa đi vừa cúi nhặt những trái sấu vàng rụng rải rác trên đường từ nhà đến trường. Một bà cô lấy chồng ngoại quốc. Đứa cháu buổi sáng đi học sớm, bà cô ló đầu ra ngoài khung cửa sổ trên tầng lầu, vo tròn tờ giấy bạc ném xuống cùng câu dặn dò thường lệ, "Tan học về đúng giờ, không được la cà dọc đường, nhớ coi chừng xe cộ, không được ra bờ sông tắm…". Càng về già nụ cười của bà cô càng thêm đằm thắm. Đất nước chia đôi, bà theo chồng về Pháp, và ôm chặt đứa cháu vào lòng, mắt đẫm lệ, "Bây giờ cháu phải về quê với họ hàng nhà mình, các chú các bác đều theo kháng chiến, cháu sẽ không phải khổ…". Đứa nhỏ rời Hà Nội, xách chiếc va li nhỏ về tới gần làng, đứng cuối bờ đê, nhìn về phía có hai cây cau cao vút, nhìn thật lâu, khi đêm xuống xóa nhòa cảnh vật, bất giác cất tiếng hú, âm thanh đập xuống mặt sông, phụ thêm tiếng sóng vỗ vào bờ đê làm ù tai, rồi dội đi thật xa, đó là những lời từ biệt cuối cùng.

Hà Nội. Những buổi sáng mùa đông đứng co ro ở một góc đường, miệng mở tròn, nhìn một cách thích thú làn hơi nóng từ trong người tỏa ra như những đợt khói tròn, rồi trở thành trắng xóa. Những buổi tối lén bà cô đi xem phim, một lần trở về muộn, bị mấy đứa trẻ đánh giầy lột hết tiền bạc. Một lần bị Tây say rượu rượt đuổi, tiếng la hét của gã ngoại nhân phảng phất điều chi thật thê lương, ngậm ngùi. Tiếng khóc nức nở của một cô gái đi chợ bán rau muống sớm, bị Tây hiếp ở một ngõ hẻm, buổi sáng đi học nhìn thấy một thân hình rũ rượi, một dòng nước nhờn lẫn máu chảy dọc theo ống quần, hai tay quờ quạng tìm cách che bộ ngực, chiếc áo nâu bị xé toạc. Tiếng rên rỉ của một người đàn ông ăn mặc khác thường bị trúng đạn ở bụng, nằm quằn quại giữa đường phố, đứa bé bật khóc nức nở, không phải sợ hãi, không phải… thỉnh thoảng trong giấc mơ, nó gặp lại người đàn ông đã chết, cả hai đều không thể quên con phố cũ…

Mai, Mai, để anh kể cho em nghe về một thành phố mà anh vừa biết yêu nó thì phải rời bỏ, một quãng đời của anh, bây giờ nhớ lại thấy đâu đó trong quá khứ những trái sấu vàng vương vãi, tiếng lá vàng xào xạc, tiếng còi mười giờ chạy dọc theo con phố Tràng Tiền. Mùa Thu, màu thu Hà Nội, những lá cây vàng úa, hàng cây hai bên đường hình như cao thêm, thành phố trang nghiêm và buồn rầu như đang trầm ngâm suy nghĩ, buổi sáng trong suốt không vẩn một hạt bụi, tiết trời lành lạnh người ta quên đi, rồi đột nhiên nhớ lại, và chút giá lạnh đã len vào tâm hồn; buổi chiều sẽ bất chợt trở về, những con đường sẽ im lìm và trầm lặng hơn như giấu giếm một tiếng thở dài; chúng như bị bỏ quên, trừ một hai cặp tình nhân đi lại, hoặc một hai đứa nhỏ tha thẩn… Để anh kể cho em nghe về một thành phố mùa thu có những hạt mưa nhỏ như những hạt bụi bay trong gió, mùa hè vàng nắng đã qua đi từ lâu cùng những buổi tắm sông, nằm trên cát nóng bỏng, nhìn thẳng vào mặt trời.

Hà Nội, thành phố có hương thơm và mặt trời ve vuốt, thành phố mà Cẩn nói, được dựng lên cho những nhớ nhung và mơ tưởng của một thời trẻ dại, "con đường Trường Thi, hai hàng me bên đường vào khoảng tháng sáu, tháng bẩy như thế này, lá me bắt đầu rụng để lộ những nhánh cây nhỏ, những đứa trẻ háu ăn đã vô ý tưởng là những quả me, và ngó lên bằng cặp mắt thèm thuồng. Mùa hè vàng nắng không còn, nhưng những ngày cuối mùa nóng, người dân Hà Nội có thói quen trước khi ngủ mở tất cả những cánh cửa sổ để đón gió mát, đột nhiên trong đêm khuya, có những cơn gió lạ từ đâu chợt tới, thổi thốc những chiếc lá khô bay phấp phới, và người lớn vội vàng trở dậy đóng bớt cửa sổ, "đó là những dấu hiệu đầu tiên báo hiệu mùa thu trở về."

Mùa Thu, những đứa trẻ xâu những đôi guốc, dép vào một mẩu dây, rồi một tay cầm cặp, một tay xách xâu guốc dép, chúng đi thành từng đàn, tranh nhau cười nói, vung tay múa chân, khi đi qua nhà một đứa trong bọn, bọn trẻ đứng từ phía ngoài, lăng xâu guốc dép, ném chiếc cặp thật mạnh vào tận trong nhà, rồi sau đó thảnh thơi, hớn hở chạy theo bè bạn, mùa hè: những xe phun nước chạy chầm chậm, những tia nước bắn tung toé lên mặt đường nóng bỏng, lũ trẻ chạy theo sau ngửa mặt hứng; mùa lạnh: những người cảnh binh mặc áo dạ tím, những đứa trẻ không còn dám tháo bỏ giầy dép ra khỏi chân, sợ những lần vô ý vấp ngã, những ngón chân sẽ tê điếng có khi cả giờ đồng hồ. Hoặc là tôi phải quên, hoặc bắt buộc phải nhớ: sống tức là sống trong nỗi nhớ Hà Nội. Chúng tôi: những đứa trẻ rời bỏ Hà Nội và trở thành những con bệnh, mỗi lần thời tiết thay đổi, trở nên lạnh, hoặc những đêm đi chơi về muộn trong một Sài Gòn đã thuộc về chúng tôi, lúc bấy giờ gió nhiều, những hơi thuốc nhỏ nhoi chẳng đủ ấm, thế là tiếng lá cây xôn xao, không gian, thời gian, cảnh vật… tất cả biến thành những sợi dây trói, kéo lũ chúng tôi trở lại Hà Nội, chúng tôi trở thành những kẻ mộng du, đêm đêm trở dậy đi đi lại lại trong Hà Nội…

Mười một năm đã qua, những đứa trẻ đã lớn, chiến tranh tiếp tục và ngày càng khủng khiếp, ghê rợn, có những đứa trẻ đã chết (đã trở về Hà Nội). Trong tập Notes của Tuấn, xen lẫn những ghi chú về Sartre và Heidegger, Cẩn tình cờ đọc thấy câu: Hà Nội, pole positif de la douleur (Hà Nội: cực dương của nỗi đau): Lãng sống đời khổ hạnh, tập không yêu không ghét đời sống, thật vậy không, hả Lãng: Ta là kẻ đã đạt…? Có phải mày đã đạt, và nhìn bạn bè bằng cặp mắt bao dung, hiền từ pha chút thương hại. Những đứa bạn lúc nào làm ra vẻ sắp sửa ra đi, sắp sửa lên đường, lưng còng xuống vì gánh nặng lịch sử, lịch sử: nơi chốn tự nhiên của sự hung bạo (lieu naturel de la violence). Vưu làm thơ, tôi còn nhớ được hai câu: Xin lấy máu làm dầu soi sáng/Cho con cháu mình soi tỏ mặt nhau. Vưu, kẻ phóng đãng… còn tôi kẻ mơ ước viết một cuốn sách nối liền hai thành phố Hà Nội và Sài Gòn…

Mai, Mai… để anh kể cho em nghe về một thành phố thỉnh thoảng buổi sáng có sương mù…

Mai thôi làm việc. Khi chúng tôi chia tay nhau tại cầu thang, trong khi chờ thang máy, đột nhiên nàng nói: "Tôi sợ, tôi sợ lắm", nàng nói câu đó bằng tiếng Pháp. Tôi mở cửa thang máy cho nàng và bỗng chợt nhớ câu tôi hỏi vị bác sĩ người Pháp chữa trị cho tôi, khi còn nằm trong nhà thương Grall: Như vậy là chiến tranh đã chấm dứt đối với tôi? (Est-ce que la guerre est finie pour moi?).

Tôi chờ đợi khi ra khỏi nhà thương, khi đứng ở trước cổng nhà thương Grall nhìn ra ngoài đời và khi đó chiến tranh đã hết.

GCC's Novel

Ngô Thúc Địch: Điếu văn Nhượng Tống

Ngày 8/9/1949, Nhượng Tống Hoàng Phạm Trân chết ở Hà Nội.

Hôm sau, đám tang Nhượng Tống được tổ chức.

Người đọc điếu văn là ông cử Ngô Thúc Địch, bài điếu văn như dưới đây.

-----------

Thưa các Cụ, các Bà, các Ông, nhân danh là một bạn đồng chí cũ của bạn Nhượng Tống, tôi xin thay mặt tang gia và các anh em đồng chí cảm tạ các ngài đã không quản khó nhọc, quá bộ đi đưa người bạn không may của chúng tôi đến nơi yên nghỉ cuối cùng này.

Sau nữa, xin phép các ngài cho tôi nói một lời với bạn Nhượng Tống trước khi vĩnh biệt.

Anh Nhượng Tống,

Còn nhớ lúc sinh thời, trong những khi trò chuyện, anh thường bảo “sắt máu phải là cái chết lý tưởng của con người chí khí”. Vì thế, đã bao lần anh đã dấn thân vào vòng sắt máu, mà sắt máu hình như vẫn chưa có duyên với anh. Cho nên hai mươi năm trước đây, anh Học [Nguyễn Thái Học], anh Nhu [Nguyễn Khắc Nhu], và bao đồng chí khác chết mà anh vẫn còn, rồi anh Nghiệp [Đoàn Trần Nghiệp], anh Sơn [Nguyễn Ngọc Sơn?] chết mà anh lại vẫn còn.

Nhưng đối với sự may mắn ấy, anh thường hình như không lấy làm mãn túc, cho nên anh sống đấy mà lúc nào cũng có vẻ bâng khuâng, như hẹn hò, như chờ đợi, mà đối với các lời khuyên anh nên thận trọng về sự an toàn, anh chỉ trả lời bằng một nụ cười vơ vẩn. Thì đây, giời đã chiều anh, đã mượn sắt máu để giúp anh kết liễu một cuộc đời chán chường vì tranh đấu.

Chắc thế là anh đã hả lòng, vì anh xuống cửu nguyên, anh sẽ không ngượng ngùng khi gặp các anh em đồng chí, mà đối với họ, anh vẫn hình như tự thẹn là kẻ chạy làng, lỗi hẹn.

Vậy ngoài sự thương tiếc thường tình, riêng đối với thân thế anh, chúng tôi có nên buồn cho anh, hay trái lại chúng tôi lại nên mừng cho anh?

Huống chi trước giờ phút này không những riêng quốc gia ta, mà cả nhân loại đang đứng vào một cảnh ngộ bấp bông [sic], nhìn về tương lai đầy đe dọa, sống đã chắc gì yên, chết có khi là thoát rủi, chưa chắc đáng buồn, may chưa chắc đáng vui, thì đối với người đạt giả, những sự sống chết rủi may, đâu đáng làm cho mình buồn tẻ hay hả hê, vui cười hay sùi sụt.

Nay tuy âm dương cách biệt, chúng tôi vẫn tưởng tượng anh với cái chí khí khảng khái lúc sinh thời và chúc anh ở dưới cửu nguyên yên hưởng giấc nghỉ ngơi của người quân tử đã làm tròn phận sự.

Thôi, xin thân ái chào anh lần cuối cùng.

Blog NL

Note: Ngô Thúc Địch là bà con của Nguyễn Hoạt, tức Hiếu Chân, ông anh rể của GCC. Bà con thế nào, Gấu chẳng hiểu, và cũng chẳng bao giờ hỏi. Thầy dạy chữ Nho của NH. Nhà, lúc mới vô Sài Gòn, ở ngay ngã tư Hồng Thập Tự & Lê Văn Duyệt, cũng gần khu Chợ Vườn Chuối, nhà Hiếu Chân, cũng là nơi Gấu xuống Tầu Mẽo, ghé, thay vì ghé khu Di Cư, ở Phú Thọ.
Ông có người con trai, Gấu phải gọi bằng chú, chú Ngô Tôn Liên, bác sĩ, làm việc tại Nhà Thương Cộng Hòa.
Gấu còn nhớ, lần bí 1 bài toán, ra hỏi ông, khi đó đang học y khoa.
Ngã tư Lê Văn Duyệt & Hồng Thập Tự cũng là nơi, lần đầu tiên, vào buổi chiều, khi tới nhà chú Liên, Gấu đứng thật lâu, chỉ để ngắm những ngọn đèn chỉ đường đổi màu.
Lạ, làm sao nhớ những kỷ niệm thật là buồn cười, như thế?

Thời gian Gấu vừa đi học, vừa làm bồi bàn, thì thằng em trai của Gấu, cũng vừa đi học, vừa làm thằng sai vặt cho ông Cử Ngô Thúc Địch.
Còn bà cụ Gấu thì làm chân giữ em cho 1 gia đình quen biết.
Chỉ đến khi Gấu ra trường Bưu Điện, thì cả ba mới được xum họp. Bà cụ, hốt cái hụi, mua 1 căn nhà ở hẻm Nguyễn Huỳnh Đức, Phú Nhuận, rồi chạy hàng ngày [bỏ mối gạo, nước mắm… cho những mối thân quen], lấy tiền đóng hụi, cộng tiền lương của Gấu.

GCC's Novel

Những ngày vừa qua, gặp bực mình với server, Gấu tính đóng cửa tiệm, quái làm sao, vớ được toàn những cuốn sách tuyệt vời, ở tiệm sách cũ, cũng vẫn cái tiệm gần cái nhà tạm trú, shelter, ngày đầu tiên tới Canada được xe đưa từ phi trường tới, nơi gặp lại cô bạn sau bao nhiêu năm trời xa cách, cô tự nhiên rút bao tay, tự nhiên bắt tay, còn Gấu thì run như con thằn lằn đứt đuôi [thuổng Kiệt, trong MCNK], Gấu Cái quá đau lòng đứng nhìn thằng chồng cà chớn của mình, cô bạn thân nhất của mình…

Bi giờ thì Gấu tin chắc, là sẽ viết được cuốn tiểu thuyết đầu tiên của đời mình!

Bất giác lại nghĩ đến Calvino Italo, với 1 nhân vật họa sĩ, được nhà vua vời đến vẽ 1 bức họa, đòi đủ thứ, khi thì nhà, khi thì gái, trải qua bao năm tháng, đếch có tác phẩm, đức vua chờ hoài chờ hoài… bực quá, bèn vời tới, và, ông họa sĩ, ôi dào, dẻ ợt, và bèn cầm cây cọ lên, múa 1 đuờng, xong bức thần họa ! (1)
Đúng là trường hợp của Gấu.
Và thay vì nhà, gái, lạc thú, thì toàn những... địa ngục: Đen, Đỏ, Bạn Quí, Lưu Vong.....!

(1)

Tôi khởi đầu chậm như rùa. Nếu có một ý tưởng cho một cuốn tiểu thuyết, tôi phịa đủ mọi cớ để đừng phải loay hoay với nó. Nếu một tập truyện ngắn, mỗi truyện lại có cú khởi đầu của nó. Ngay những bài báo cũng rứa, cứ mỗi lần tính viết, không có cũng phải phịa ra trục trặc này nọ để trì hoãn. Nhưng được cái, hễ đã bập vào rồi, là cứ ro ro như máy mới đổ dầu nhớt!
Nói ngắn gọn, tôi lẹ lắm, nhưng trước khi lẹ, là những lỗ trắng lớn. Chuyện viết lách của tôi hơi giống một câu chuyện Tầu, về một họa sĩ, được nhà vua yêu cầu, hãy vẽ cho ta một con cua. Nhà nghệ sĩ bèn trả lời, Thưa Hoàng Thượng, hạ thần cần mười niên, một căn nhà tổ bự, và hai mươi nàng hầu. Mười năm qua đi, "Thưa Hoàng Thượng, hạ thần cần thêm hai niên nữa". Rồi thêm một tuần. Sau cùng, ông nhặt cây cọ lên, múa một đường, là xong con cua.

Italo Calvino

GCC's Novel

GCC's Novel

Tác phẩm đầu tay

Nhìn thấy bản tiếng Tẩy, Những Linh Hồn Chết, thì lại nhớ đến bạn quí, và lần ghé nhà bạn, là khu thánh địa có nhà của BHD, khi đó còn ở đường Phan Đình Phùng, trường Kiến Thiết, ở 1 con hẻm Trần Quí Cáp, nơi em học những năm tiểu học, quán cà phê hủ tíu ngã tư Lê Văn Duyệt & Trần Quí Cáp, nơi vẫn thường ngồi đợi em đưa cô em gái đi học - thì cũng vẫn trường Kiến Thiết cô chị ngày xưa học – khi gia đình đã dọn lên con phố Gia Long, căn nhà số 293 sau là địa chỉ Hộp Thư Tòa Soạn Tập San Văn Chương [nhờ vậy mà còn nhớ được số nhà!] rồi những quán bán sách báo cũ dọc theo đường TQC, nơi lục lọi những số báo nrf, sci-fi, những cuốn série noire đầu tiên trong đời…

Lần đó, ghé là vì bạn lỡ phán, tối ghé nhà tao chơi nhé, khi ghé Bưu Điện gửi thư, thấy thằng bạn cũ lúc này ghiền, ngồi vỉa hè làm nghề viết mướn. Bạn kêu Chị Hai, thực ra là người làm trong nhà từ bao đời, lấy cho nó 1 cái áo sơ mi cộc tay cũ, đang mặc…
Thấy cuốn Les Âme Mortes trên bàn, bèn hỏi mượn, bạn tuy không khứng, nhưng cũng đành gật đầu, giao hẹn, cái áo thì cho luôn, nhưng cuốn sách phải trả lại tao đấy nhé!
Trả thế đéo nào được!
Chuyện đau lòng này thì cũng đã kể đâu đôi ba lần rồi, cho cái xác của Gấu Cà Chớn nghe, lần gặp trôi lềnh bềnh trên sông Mékong. Vị bạn thân K, còn là 1 trong tả hữu hộ pháp của trang TV, chắc là cũng đau lòng giùm, nên bèn chúc sinh nhật GCC năm ngoái:

Chúc anh Trụ một ngày SN thật thoải mái, không nghĩ chi về ai hết, không lo chi chuyện tây, chuyện ta gì hết , chỉ nghĩ tới mình và những bài thơ đã làm, đang làm, và sẽ làm thôi.

Mua bản tiếng Tây, là vì bài intro, thật tuyệt.
Và cũng để lèm bèm thêm, nhân đọc ông anh phán về cuốn này, trong số Vấn Đề mới được BVVC gửi cho đọc.

Tks All of U

NQT

Cái tít sặc mùi... Roland Barthes: Vấn đề ngôn ngữ trong văn chương!

Bài viết mở ra số báo!
Thảo nào bạn quí cũng đếch ưa!
[Nguồn FB Nguyễn Trường Trung Huy. Tks NQT]

Bất giác lại nhớ bài viết về Võ Phiến, cho số báo đặc biệt về VP, của tờ Văn Học của NMG. Một văn hữu mail riêng cho GCC, nhận xét, phải để ở trang nhất, mở ra số báo.
Gấu nghĩ khác. Để ở mục Tạp Ghi thường xuyên do Gấu phụ trách, bảnh hơn nhiều, vì có tí khiêm tốn, thứ mà Gấu vốn ít có!
Hà, hà!

NMG bảnh hơn người ở chỗ đó! Để cho mi vẫn ở, chỗ của mi, làm bảnh luôn cả hai, tờ báo lẫn tác giả thường xuyên cộng tác!

REMINISCENCES
The creative writer perceives his world once and for all in childhood and adolescence, and his whole career is an effort to illustrate his private world in terms of the great public world we all share.

-"The Young Dickens," Collected Essays

The writer should always be ready to change sides at the drop of a hat.
He stands for the victims, and the victims change.
Graham Greene, trong The Portable Graham Greene,
ed. Stratford, p 609. Norman Sherry trích dẫn trong Tiểu sử Greene.
Nhà văn nên luôn trong vị trí sẵn sàng để đổi bên, khi thấy cái nón [tai bèo] rớt xuống.
Anh ta đứng về phía những nạn nhân.
Và những nạn nhân thay đổi.

[Gấu tôi tự hỏi, có bao nhiêu nhà văn Miền Bắc chọn nạn nhân, là một miền đất?]
[Trích Tin Văn, Sept 6, 2003] (1)

Cái ý tưởng chỉ giả tưởng mói đem sự thực về cuộc chiến Mít cho chúng ta, Gấu cứ nghĩ của Gấu, nhưng hóa ra đếch phải.
Của Greene.
Đúng hơn, của Chekhov, một trong những sư phụ của ông. (2)

Trong cuộc chiến Mít, tuy mê Nam Kít, nhưng GG đứng về phía Bắc Kít, bởi là vì ông tin tưởng đây là công cuộc giải phóng dân tộc ra khỏi chế độ thực dân thuộc địa.
Trong tinh thần đó, ông ca Võ tướng quân và trận Điên Biên thấu trời, nhưng, như trên, ông cảnh cáo Mít, ngay khi mũ tai bèo rớt xuống, là phải bỏ chạy về phía Ngụy.

(2)

Chekhov is the writer to invoke here, for Greene has frequently referred to his views on the role of the writer. "The best artists are realistic and paint life as it is," Chekhov had written and Greene quoted approvingly, "but because every line is permeated as with a juice by awareness of a purpose, you feel, besides life as it is, also life as it ought to be." Chekhov's double standard is the heritage of most of Greene's characters. Minty, the whisky priest, Scobie, Pinkie, bound though they may seem to be by life as it is, never completely lose sight of life as it ought to be; the possibility of change endures like an indissoluble sediment of hope at the bottom of the brain.

“Nghệ sĩ bảnh nhất thì là những nhà hiện thực, và họ sơn vẽ cuộc đời như nó là,” Chekhov phán, và Greene gật gù lập lại “…. bên cạnh cuộc đời như nó là, còn cuộc đời như nó phải là.”

Cái cuộc đời như nó phải đó, chỉ có giả tưởng đem lại cho chúng ta. Đừng mong gì VC sám hối, nhưng trong cuộc đời phải là đó, chúng phải sám hối, bởi là vì tội ác cuộc chiến, do chúng gây nên, kể cả những tội ác của Mẽo.

Gấu Cà Chớn có hai câu thơ, nói đúng bong cái ý của Chekhov:

Không phải tiếc cuộc đời đã sống
Mà cuộc đời bỏ lỡ, tiếc hoài!

Gấu Cái bực lắm.
Bài thơ này, làm đúng khi gặp lại Cô Bạn

Hát Ở Đâu Đâu

Ngoảnh nhìn lại quãng nửa nhà nửa chợ
Nỗi buồn vạch một nét dài (1)

Không phải tiếc cuộc đời đã sống
Mà một đời bỏ lỡ
Nhớ hoài.

Đêm mở ra giấc mộng cũ
Chỉ có tôi, tôi, và tôi
Cô bạn thân ơi, nẻo về tuyệt lối
Hồn tôi điên cuồng réo gọi.

Mùa thu ở đây đẹp não nùng
Rừng dưng không đỏ rực
Lá rũ rượi
Rủ nhau cùng chết
Sực nhớ chữ: Chiêu như thanh ty
Mộ thành tuyết

Giấc mộng cũ vậy là giấc mộng cuối
Hát ở đâu đâu...

Cô bạn thân ơi, những ngày tháng đó
Chạy xe như điên trên đường phố
Cho kịp giờ giới nghiêm
Suốt Chợlớn-Sàigòn
Chỉ mong kịp chuyện trò cùng những hồn ma Mậu Thân

Trong nhà xe Đài Phát Thanh
Người lính Dù dùng làm nơi chất thây những người chết
Những hồn ma từ đó thức dậy
Quẳng bỏ súng
Vẫy tay cho tôi đi

Trong vương quốc của những người đã chết
Tôi vẫn thường thơ thẩn đi về...

Hát ở đâu đâu giấc mộng cuối (2)

(1)... that lonely halfway house which we call life
André Malraux (Anti-Memoirs)
(2) thơ Thanh Tâm Tuyền

170 Tấm hình của "Một Thủa TAXI SAIGON với câu chuyện xe Renault 4 CHEVAUX"

Thoạt nhìn, Gấu nghĩ Chợ Cũ, nhưng mà là Ngã Sáu, Phạm Ngũ Lão

Tòa soạn Văn, số 38, PCL

Khu này, cũng 1 thời oanh liệt của Gấu, với những con hẻm, những ổ chích…. Viết muớn, ở Bưu Điện, trưa, thường ghé khu này, làm 1 shot, hoặc 2, khi rủng rỉnh, rồi ghé sạp bán cơm, cũng cùng con hẻm này, nơi có thời gian bạn NXH mướn 1 căn nhà làm tổ yêu đương, hẳn thế, bởi là vì một lần đi ngang qua 1 căn, thấy bạn mình cởi trần, từ một ô cửa sổ ló đầu ra, ngó con hẻm, bèn đành giơ tay vẫy, rồi đi.
Nhớ, con hẻm ngay đầu đường Võ Tánh.
Phía bên kia bùng binh, là đường Gia Long, nơi có nhà BHD.

Gấu đã từng viết về khu này:

… như những lần lang thang nơi khu phố nàng ở, (gần một ngã sáu, khu trung tâm thành phố, sinh hoạt đông đảo, một cửa tiệm bán sách vở, dụng cụ văn phòng, nàng thường ngồi sau một chiếc bàn lớn ở gần phía bên ngoài, gần cửa ra vào, phóng xe qua thật nhanh, hơi nhìn ngang, có thể thoáng thấy nàng ngồi chăm chú, viết, hoặc lơ đãng nhìn ra bên ngoài, làm sao nàng có thể nhận ra...), hoặc ghé xe bên lề đường, mua tờ báo, bao thuốc, hoặc ngồi uống cà phê ở quán Tầu phía bên kia đường, ngó những đứa trẻ đánh giầy chia nhau tiền bạc, giành giật khách, hay mẩu thuốc, khi ra về thường quá khuya, vòng xe qua con đường phía sau nhà nàng, ngó nhìn lên, có thể bóng dáng nàng sẽ hiện ra nơi khung cửa sổ trên lầu cao, che bớt ánh đèn lạnh toát, thỉnh thoảng bị mưa, ướt sũng, run lập cập, cần nhất là không bao giờ kể lể than khóc với nàng về ba chuyện đó, và nàng cũng chẳng bao giờ biết, hoặc hiểu được, nàng đến từ phía bắc, từ một thành phố có mưa phùn, có gió bấc, có rét mướt, băng giá, và nàng mang theo cùng với nàng chút giá băng, lạnh lùng, một chút tẻ nhạt, nàng đứng ở bên ngoài đời sống cô đơn, rực lửa, quạnh hiu của tôi, ở ngoài những nao nức, những băn khoăn, những mơ mộng của cả một thời niên thiếu, ở ngoài sự kiêu ngạo muốn đạp đổ tất cả, muốn xua đẩy nỗi giá băng, lòng lo lắng sợ sệt, muốn được nàng an ủi, vỗ về, nàng đứng ở đâu đó ở bên ngoài cuộc đời của tôi, như một người đứng ở chỗ sáng ngó vào chỗ tối, nàng không thể thấy, không thể biết, nhưng thôi, thôi, Ngọc, Ngọc, cố gắng quên đi, đừng nói gì cả....

Mùa Hè Miền Nam

Ngọc, là em trai một cô bạn thân của BHD, Thu, nhà ở Bình Dương. Cũng mê BHD.

Về Cải Cách Ruộng Đất. Ông ngoại Gấu bị quy thành phần, và nhân lúc VC lơ đễnh nhẩy xuống sông Hồng tự tử.
Gấu đã từng viết như thế, trong “Những ngày ở Sài Gòn”!
Đó là thời gian ngay sau 1954, tin tức ngoài luồng về tới Sài Gòn, Gấu nghe người lớn kể.
Lần trở về Đất Bắc, thì mới rõ ra mọi chuyện.
Bà vợ Ba của ông ngoại Gấu cực kỳ khôn ngoan, ngửi ngay ra tai họa, bèn đang đêm đưa cả nhà xuống Hà Nội, để lại, chỉ ông chồng chịu tội. VC địa phương quả không dám về Hà Nội tróc nã, [sợ chúng bò đến Uỷ Hội Quốc Tế nằm vạ, xin tị nạn chính trị, chắc thế] bèn đưa ông cụ về đúng làng Thanh Trì, là làng của Gấu, cái nôi của cách mạng, để giam giữ, đánh đập cực dã man, rồi cho người xuống Hà Nội, gặp bà vợ, muốn thả ông cụ, thì xùy vàng ra. Mấy đứa con gái, tức mấy bà cô của Gấu, bèn bảo mẹ, thôi thí cho tụi nó, không thì Bố chết mất.
Ông ngoại Gấu sau đó, về Hà Nội, và chết ở đây.
Lần về trở lại, Gấu có về quê ngoại, thăm dinh cơ của ông ngoại ngày nào, một phần tuổi thơ của Gấu, bị VC dùng làm một cơ sở gì đó, Gấu không nhớ. Bà chị kể, căn nhà ngày thiêng lắm, mấy người bị chết vì nó rồi. Ai ở cũng bị chết, sau phải dùng làm 1 nơi trông nom con nít. Nhớ đại khái.

Không có ông ngoại và mấy ông cậu, Gấu không được đi học. Tuy Gấu bị Bà Ba đối xử khắc nghiệt, nhưng quái lạ thay, về già, những kỷ niệm, về những ngày khốn khổ, lại thực là cảm động.
Cái Gánh Nặng Tuổi Thơ, đúng như Greene phán!
Mấy cậu đi học, cần 1 thằng bồi, Gấu đóng vai này, nhờ vậy được đi học, đậu được cái bằng tiểu học, rồi sau đó, được mẹ đưa về Hà Nội, ở trọ nhà ông anh rể, tức nhà văn Nguyễn Hoạt, học trường Nguyễn Huệ, của Thầy Sủng, Thầy Độ ở bờ sông, hết năm Đệ Thất, không có tiền đóng tiền học, bèn thi vô Nguyễn Trãi. Rồi được bà cô lôi về nuôi, nhờ vậy học đến năm Đệ Lục thì di cư, 1954.

Đọc nhà thơ Trần Mạnh Hảo trả lời trên VOA, rồi đọc bài viết của Sến, những tài liệu, chứng cớ thực như vậy, thì cũng cần, nhưng cái chúng ta cần, nhất, vẫn là… giả tưởng, tếu thế!
Chính giả tưởng mới nói ra sự thực về Cái Ác Bắc Kít.
Bạn không tin ư?
Chứng cớ: "Ba Thằng… Lăng Nhăng" của Tô Hoài!
Thiếu giả tưởng, sự thực thiếu đi sức mạnh của nó. Thiếu luôn cả sự thuyết phục!

Borges phán, ngay ở trên, khi vinh danh Liêu Trai của Bồ Tùng Linh: Không có gì thần sầu hơn, với 1 xứ sở, là trí tưởng tượng của nó.
There is nothing more characteristic of a country than its imaginations.
Tuyệt cú mèo!

Monica Ali, trong bài viết "Đọc Graham Greene trong thế kỷ 21", phán, đúng như suy nghĩ của Gấu về giả tưởng, khi vinh danh những đóng góp của Greene, trong thế giới giả tưởng của ông, the "Greeneland", lên thực tế chính trị, của thế giới thực, thế kỷ 20, kéo dài qua thế kỷ 21, Rợp Bóng Greene, y chang Zadie Smith vinh danh ông.

Những tin tức ngoài luồng, ở Xề Gòn, cũng lọt về Đất Bắc. Ông cậu của Gấu, Cậu Cự, em trai ruột của bà cụ Gấu, nghe tin bà vợ ông Nguyễn Hoạt, tức Hiếu Chân, mất, nhắn lời chia buồn vô, bà cười quá, nhưng cũng cảm động.
Thực sự là bà ghen, bắt Gấu đánh điện tín cho ông chồng, lúc đó đang lo đưa đồng bào di cư lên tầu Mẽo ở Hải Phòng.
Chuyện này Gấu cũng đã từng kể ra rồi.
Chị Giậu, con ông Cả, ông Cả Hoán, [Gấu thuộc dòng Ông Ba], đã từng về làm vợ Cậu Cự. Khi ông ngoại Gấu, vợ chết, lấy bà mới, là Ba Ba, bà này thấy Chị Giậu giỏi giang buôn bán, quán xuyến gia đình, bèn vu cho tội ăn cắp tiền của bà, chị Giậu bực quá, bỏ về nhà bố mẹ, ra điều kiện, phải làm lễ cưới lần thứ nhì, có Bà Ba hiện diện, thì mới về nhà chồng trở lại.
Làm sao Bà Ba chịu.
Bà sau đó, trong khi xuôi ngược buôn bán, gặp ông Nguyễn Hoạt, qua giới thiệu của bà Tham Dương, thế là thành vợ thành chồng.
Ông Hoạt, thời gian sắp di cư làm Nha Thông Tin Bắc Phần, ở Hà Nội, bạn bè với ông Mặc Thu, sau cả đám vô Nam, làm tờ Tự Do. Ông Hoạt nhảy qua quân đội, đóng vai Trung Uý đồng hóa, lo công cuộc đưa người di cư.
Vô Sài Gòn, ông trả lon, ra dân sự, làm nhà văn, nhà báo như cũ.

GCC's Novel

Những con thú ăn mồi sống

Note: Bài viết này, được 1 bạn văn đăng lại, trên blog của anh, thành thử Gấu phải “bạch hóa” mấy cái tên viết tắt, cho dễ hiểu, và nhân tiện, đi thêm 1 đường về Naipaul.
Ông này cũng thuộc thứ cực độc, nhưng quả là 1 đại sư phụ. TV sẽ đi bài của Bolano viết về ông, đã giới thiệu trên TV, nhưng chưa có bản dịch.
Bài viết này, theo GCC, đến lượt nó, qua khứu giác của Bolano, làm bật ra con thú ăn thịt người nằm sâu trong 1 tên…. Bắc Kít!

Hà, hà! (2)
*
(1)

Tôi thử đọc, khó vào quá, chắc chắn không phải vì LL, mà vì bản dịch…
Vừa đọc vào đã gặp những câu, từ khó chấp nhận. Không phải vì chúng Tây, mà vì chúng thiếu tự nhiên và sinh động, không toát lên một giọng riêng, một mầu sắc, một mùi vị gì đáng để ý. Còn nếu đó là dụng ý của người dịch hòng trung thành với văn bản thì lại thiếu triệt để, chưa đủ cách điệu. Chúng đơn giản là văn dịch, văn nhân tạo.

(2)

hà, hà

Saturday, September 20, 2014 1:03 PM

Đọc TV, tôi ghét nhất là mấy chữ “hà, hà” của Bác.
Tôi thường giật mình nhìn trước nhìn sau xem làm sao mà Bác có thể bắt việt vị tôi đang tủm tỉm cười thú vị.
Cảm ơn Bác
Kính chúc sức khoẻ bình an
NTP

Đa tạ.
Thương hiệu của Gấu là hai tiếng đó!
Best regards

NQT

The Sorrow of War

A NOVEL

Bao Ninh

English version by Frank Palmos based on the translation from the Vietnamese by
Va Bang Thanh and Phan Thanh Hao, with Katerina Pierce Seeker & Warburg

Gấu đọc Nỗi Buồn Chiến Tranh, khi còn ở Xề Gòn, và khi ra được hải ngoại, cầm cây viết trở lại, là đi 1 đường về nó, trên tờ Nắng Mới của băng đảng Montréal.
Sau này, khi giữ mục Tạp Ghi cho tờ Văn Học, NMG nói, ông qua trễ, chứ nếu qua sớm, mà viết như thế, là chúng làm thịt ông.
Nhân đó, Gấu hỏi về "vụ" của ông, ông nói, sở dĩ tôi phải xin lỗi chúng, là vì có dính tới băng đảng "Khiến Chán", nếu không xin lỗi, là hư đại sự, và có khi còn bị chúng thịt.
Đại sự, chắc là ý ông muốn nói đến cái vụ lấy lại nước Mít từ tay VC chăng, Gấu ngại không dám gặng hỏi.
Tuy nhiên, mấy em bướm Bắc Kít ở Paris, khen quá cỡ thợ mộc, bản dịch của Phan Huy Đường, Gấu nghi quá, là vì, PHD không phải là nhà văn.
Bạn phải là nhà văn thì dịch mới tới được. Gấu không đọc bản dịch Nỗi Buồn của Bảo Ninh, bản tiếng Tây, do PHD dịch, nhưng có đọc anh dịch 1 số tác phẩm khác, thí dụ, truyện ngắn của Khánh Trường.
Hỏng, theo Gấu.
Dịch KT mà hỏng, thì làm sao mà dịch được BN.
Văn BN có cái chất độc thoại, hẳn là anh thuổng được, khi đọc văn chương Miền Nam. Trước anh, Bắc Kít chưa từng có ai viết thứ văn này, mà là thứ văn “coup par coup”, nghĩa là, theo kiểu dùi đục chấm mắm cáy, hết câu này tới câu khác.
Khi Gấu đọc Faulkner, bèn sướng điên là vậy, Thầy của ta đây rồi. Văn của Gấu là từ Faulkner ra, câu nọ quấn câu kia, như bè rau muống, cái tay Lộc, Bắc Kít, làm cho UPI, phán như thế, và đúng như thế.
PHD còn hỏng ở chỗ "cực hỏng", như thế này, anh dịch lũ Bắc Kít để chạy tội bỏ chạy Miền Nam.
Chứng cớ, anh không dám đụng vào những tác giả như Phan Nhật Nam, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thuỳ Yên, thí dụ.
Cái cuốn rất cần được dịch của Mít, theo Gấu, là "Một Chủ Nhật Khác" của TTT.
Một khi luơng tâm có điểm đen thui là đéo có viết lách, dịch diệc gì được!

Hà, hà!

Note: Bản tiếng Anh, trên, đọc được lắm. Giữ được cái chất độc thoại của truyện, nhiều câu dịch, đọc như thơ!
Bản tiếng Anh, như trên cho thấy, không dựa theo bản tiếng Tẩy của PHD.

Ghi chú về 1 giọng văn: Naipaul

Typical sentence

Easier to pick two of them. What’s most typical is the way one sentence qualifies another. “The country was a tyranny. But in those days not many people minded.” (“A Way in the World”, 1994.)

Câu văn điển hình:

Dễ kiếm hai câu, điển hình nhất, là cái cách mà câu này nêu phẩm chất câu kia:
"Xứ sở thì là bạo chúa. Nhưng những ngày này, ít ai "ke" chuyện này!"

Naipaul rất tởm cái gọi là quê hương là chùm kế ngọt của ông. Khi được hỏi, giá như mà ông không chạy trốn được quê hương [Trinidad] của mình, thì sao, ông phán, chắc nịch, thì tao tự tử chứ sao nữa! (1)

Tuyệt.

(1)

INTERVIEWER

Do you ever wonder what would have become of you if you had stayed in Trinidad?

NAIPAUL

I would have killed myself. A friend of mine did-out of stress, I think. He was a boy of mixed race. A lovely boy, and very bright. It was a great waste.

Sir V.S. Naipaul (1932- ): Nobel văn chương 2001

“Con người và nhà văn là một. Đây là phát giác lớn lao nhất của nhà văn. Phải mất thời gian – và biết bao là chữ viết! – mới nhập một được như vậy.”
(Man and writer were the same person. But that is a writer’s greatest discovery. It took time – and how much writing! – to arrive at that synthesis)
V.S. Naipaul, “The Enigma of Arrival”

Trong bài tiểu luận “Lời mở đầu cho một Tự thuật” (“Prologue to an Autobiography”), V.S. Naipaul kể về những di dân Ấn độ ở Trinidad. Do muốn thoát ra khỏi vùng Bắc Ấn nghèo xơ nghèo xác của thế kỷ 19, họ “đăng ký” làm công nhân xuất khẩu, tới một thuộc địa khác của Anh quốc là Trinidad. Rất nhiều người bị quyến rũ bởi những lời hứa hẹn, về một miếng đất cắm dùi sau khi hết hợp đồng, hay một chuyến trở về quê hương miễn phí, để xum họp với gia đình. Nhưng đã ra đi thì khó mà trở lại. Và Trinidad tràn ngập những di dân Ấn, không nhà cửa, không mảy may hy vọng trở về.
Vào năm 1931, con tầu SS Ganges đã đưa một ngàn di dân về Ấn. Năm sau, trở lại Trinidad, nó chỉ kiếm được một ngàn, trong số hàng ngàn con người không nhà nói trên. Ngỡ ngàng hơn, khi con tầu tới cảng Calcutta, bến tầu tràn ngập những con người qui cố hương chuyến đầu: họ muốn trở lại Trinidad, bởi vì bất cứ thứ gì họ nhìn thấy ở quê nhà, dù một tí một tẹo, đều chứng tỏ một điều: đây không phải thực mà là mộng.

Ác mộng.

“Em ra đi nơi này vẫn thế”. Ngày nay, du khách ghé thăm Bắc Ấn, nơi những di dân đợt đầu tiên tới Trinidad để lại sau họ, nó chẳng khác gì ngày xa xưa, nghĩa là vẫn nghèo nàn xơ xác, vẫn những con đường đầy bụi, những túp lều tranh vách đất, lụp xụp, những đứa trẻ rách rưới, ngoài cánh đồng cũng vẫn cảnh người cày thay trâu… Từ vùng đất đó, ông nội của Naipaul đã được mang tới Trinidad, khi còn là một đứa bé, vào năm 1880. Tại đây, những di dân người Ấn túm tụm với nhau, tạo thành một cộng đồng khốn khó. Vào năm 1906, Seepersad, cha của Naipaul, và bà mẹ, sau khi đã hoàn tất thủ tục hồi hương, đúng lúc tính bước chân xuống tầu, cậu bé Seepersad bỗng hoảng sợ mất vía, trốn vào một xó cầu tiêu công cộng, len lén nhìn ra biển, cho tới khi bà mẹ thay đổi quyết định.

Duyên Văn
1 2

Chính là nỗi đau nhức trí thức thuộc địa, chính nỗi chết không rời đó, tẩm thấm mãi vào mình, khiến cho Naipaul có được sự can đảm để làm một điều thật là giản dị: “Tôi gọi tên em cho đỡ nhớ”.

Em ở đây, là đường phố Port of Spain, thủ phủ Trinidad. Khó khăn, ngại ngùng, và bực bội – dám nhắc đến tên em – mãi sau này, sau sáu năm chẳng có chút kết quả ở Anh Quốc, vẫn đọng ở nơi ông, ngay cả khi Naipaul bắt đầu tìm cách cho mình thoát ra khỏi truyền thống chính quốc Âu Châu, và tìm được can đảm để viết về Port of Spain như ông biết về nó. Phố Miguel (1959), cuốn sách đầu tiên của ông được xuất bản, là từ quãng đời trẻ con của ông ở Port of Spain, nhưng ở trong đó, ông đơn giản và bỏ qua rất nhiều kinh nghiệm. Hồi ức của những nhân vật tới “từ một thời nhức nhối. Nhưng không phải như là tôi đã nhớ. Những hoàn cảnh của gia đình tôi quá hỗn độn; tôi tự nhủ, tốt hơn hết, đừng ngoáy sâu vào đó."

Những con thú ăn mồi sống

Nhà văn Bắc Mỹ Paul Theroux, tác giả “The Mosquito Coast”, một cuốn tiểu thuyết thú vị, và nhiều cuốn sách du lịch rất ăn khách, một bữa khám phá ra là, một tiệm sách ở Anh rao bán một số tác phẩm của ông, cuốn nào cũng có chữ ký, và thủ bút của tác giả, là những dòng đề tặng Ngài Sir Vidia S. Naipaul. Tức điên lên, ông bèn viết thư cho nhà văn Nobel, và ông này, thay vì phúc đáp, thì để cho vợ ra đầu ngõ, vén váy, đi vài đường bồm bộp [nguyên văn, thay vì đích thân trả lời, Naipaul trao trách nhiệm này cho bà vợ mới, một ký giả Pakistani, “đần độn như là nhan sắc đẹp đẽ” của bà, nhưng cho dù đần độn, mớ chữ ít ỏi của bà cũng đủ để đi vài dòng chế nhạo.

Sự trả thù của ông Theroux mới khủng khiếp làm sao: Chẳng thua gì giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh!
[Ông này cũng đem sách văn hữu tặng, bán ve chai, lấy tí tiền còm!]

Llosa, tác giả bài viết “The Predators” mà Gấu đang đi một đường giới thiệu độc giả Tin Văn, khuyên độc giả chớ có mua cuốn sách vừa tai tiếng vừa rất ư cụp lạc, “Sir Vidia’s Shadow: A Friendship across Five Continents” [Cái bóng của Naipaul: Một tình bạn xuyên qua năm lục địa].
Bởi vì vừa đọc vài dòng, là bạn không thể nào rứt ra nổi!

Theroux, đệ tử, nhỏ hơn Naipaul chừng 10 tuổi, gặp sư phụ ba chục năm trước đây tại Keynia, Đại Học Makerere, nơi cả hai cùng làm việc. Đệ tử bị sư phụ hớp hồn, cả về tài năng lẫn nhân cách, vào lúc đó, Naipaul đã nổi như cồn với những tác phẩm như A Bend in the River, hay A House for Mr. Biswas. Theroux trở thành đệ tử, tài xế, và tà lọt, và để tưởng thưởng, Naipaul thỉnh thoảng cũng đưa ra vài ngón nghề, của một thiên tài văn chương, và, lâu lâu, giống như quẳng cho một người ăn xin vài đồng lẻ, Naipaul cũng lèm bèm cùng đệ tử, về quan niệm của ông về thế giới, về con người, về Phi Châu, về lịch sử.

Những bài học này thật bảnh, thật sáng chói, chắc hẳn, bởi vì đệ tử ghim vào ruột, chẳng bỏ qua một chi tiết nào, để rồi bao nhiêu năm sau, gậy ông đập lưng ông, đem ra xài, và [vẽ rắn] thêm chân cho chúng.

Đương nhiên là, những quan điểm của Naipaul, trong những lúc phởn phơ như thế, không thể nào in ra được. Lúc đó chưa có net, và, như trường hợp hồi ký Nguyễn Đăng Mạnh, không có một thằng phải gió nào, không hiểu sao vớ được, và “hê” ầm lên. Gấu nghi, chính me-xừ Nguyễn Đăng Mạnh cố tình làm ra như vậy! Bởi vì một khi viết ra được một câu sướng đến phát điên lên, thí dụ, tả cảnh Nguyễn Đình Thi run như cầy sấy trước Tố Hữu, như con ếch nhìn thấy con cua, mà lại không công bố cho mọi người cùng thưởng thức sao?

Cũng thế, với Naipaul. Khi những nhà thơ trẻ Phi Châu tới đọc thơ cho ông nghe và xin ý kiến, ông phán, vứt ngay vô thùng rác cho ta! [Có thể Sến cô nương đã từng nghe chuyện này, và… mô phỏng chăng, khi phán về nhà thơ Nguyễn Đăng Thường, khi anh gửi tác phẩm, “Tiếng Nói”, dịch Linda Lê, xin ý kiến bà chị, không ngửi được!(1)] Có khi ông nức nở khen, chữ ai viết mà đẹp thế! Khi được hỏi về giải thưởng thơ của Hội Nhà Văn Mít, ông nhỏ nhẹ khuyên, chỉ nên phát giải ba, giải nhất giải nhì kể như không có! Được hỏi về văn chương Phi châu, ông thuổng ngay câu của nhà văn nhớn ra đi từ Miền Bắc, Vũ Thư Hiên, khi ông này được hỏi về văn học hải ngoại: “Này có thứ đó thiệt hả”? [But does it exist?]

Naipaul chẳng hề hổ thẹn, khi phán về văn chương Phi châu, một khi đám trắng bỏ đi, nó sẽ trở về thời dã man. Và để chọc quê người bản xứ, ông gọi xứ sở của họ bằng những cái tên thời còn thực dân.

Llosa thú nhận, ông thừa sức viết vài cuốn sách như thế, về những văn hữu của ông, những người mà ông quen biết, bởi vì lúc này, lúc nọ, ông nghe được cả lố những điều khủng khiếp từ miệng của họ thốt ra, thường là vào đêm khuya, khi rượu vào lời ra, khi mầy tao chi tớ với nhau, và văng ra đủ thứ. Và gặp một tay có tài như Theroux [số một, trong số những nhà văn hạng nhì], bạn vô tình đọc phải, là không thể nào rứt ra được, chuyện đương nhiên: nhân vật Vidia S. Naipaul mà ông ta sáng tạo ra, ở trong cuốn sách của ông, thì cũng độc địa chẳng kém chi người kể chuyện, tức chính ngài Theroux, đích thị Ngài.

Bất cứ một cá nhân con người nào, thì cũng có lúc, hoặc thậm xưng, hoặc cường điệu, hoặc bốc phét, hoặc lỡ lời, đưa ra một nhận định cay nghiệt, dã man, hoặc một câu khôi hài đen, về một ai đó. Ông bạn của tôi [Llosa], Carlos Barral, một thiện nhân quân tử, một tay phong nhã có hạng, vậy mà chỉ chơi thêm một ly gin thứ nhì, là như ma quỉ được xổ lồng, xổ ra những lời quỉ ma nhất mà tôi chưa từng được nghe. Mặc dù độc giả đã được cảnh giác ngay từ đầu, đây là một cuộc "Thanh Toán tại OK Corral" giữa sư phụ và đệ tử, nhất là khi đệ tử bị chính ông thầy, là người mà mình tôn thờ, chơi mình, gặp thứ đệ tử số 1 trong những nhà văn hạng nhì, cỡ như tay Nguyễn Trọng Văn, với thầy Nguyễn Văn Trung, chẳng hạn, làm sao mà trò tha thầy cho được cơ chứ! Có thể, trong khi mê mải kể xấu Thầy, trò đã rớt trúng cái bẫy do mình đặt ra, bị ma thuật, là cái trò kể chuyện đó hớp mất hồn vía, theo kiểu, chúng nhân thường mê “hóng chuyện”, “buôn chuyện”? Cũng có thể, nhưng nguyên uỷ ở đây, theo tôi, là, cuốn sách, dù muốn dù không, rớt vào loại ‘testament’, di chúc, giữa thầy và trò, đúng như Nguyễn Trọng Văn đã từng bật mí, bởi vì chỉ có ông mới biết, thầy của ông đã từng năn nỉ nhà nước mới như thế nào. Cũng vậy, ở đây trò Theroux tự cho mình có bổn phận phải bật mí tất cả những gì xấu xa đê tiện nhất của sư phụ Naipaul.

Khủng khiếp nhất, là, cuốn sách cho chúng ta thấy, không chỉ một Theroux, mà bất cứ ai trong chúng ta, nói chung, cả nhân loại đều có một lúc nào đó, không tránh khỏi bị sa đọa như vậy!

Đọc cuốn sách, Llosa bỗng nhớ đến một tiểu luận của Ortega, thật tuyệt vời, được viết như là một lời bạt cho một cuốn sách về săn bắn của bá tước Yebes. Thoạt đọc, thì tưởng như một thứ tạp ghi, một thứ áo thụng vái nhau, dành cho bạn, là một nhà quí tộc, nhưng đây đúng là một trầm tư trầm trọng về một cái hang động thời tiền sử nằm ở trong tim trong hồn con người hiện đại. Và ở trong cái hang động đó vẫn còn nguyên cái bản năng nguyên thuỷ, và cái ước muốn, đòi hỏi, cái nhu cầu không có không được: xé xác, ăn tươi nuốt sống con mồi.

Ortega xem xét những liên hệ của con người với Thiên nhiên, sự quyến rũ u ám, có từ thời cổ đại của cái chết, ở nơi con người, những từ ngữ, những tiếng la rú, của con người và loài vật khi chứng kiến hoặc kinh nghiệm sự hung bạo. Đúng như Huizingua nhìn thấy sự trình bầy mang tính biểu tượng, the symbolic presentation, của tiến hoá lịch sử ở trong những trò chơi, Ortega, trong bản văn phức tạp, bí ẩn, nhìn ra những nhập thân khác nhau của trò săn bắn, như tổng số của phận người. Trong cuộc phát triển của con người, từ hang tiền sử tới nhà chọc trời, hình ảnh trung tâm là cuộc săn đuổi mang tính huỷ diệt, máu me, chết chóc, mà không một nền văn minh, tôn giáo, triết học nào giải thoát chúng ta ra khỏi. Con người cần giết, nó là một loài ăn sống nuốt tươi con mồi. Man needs to kill; he is a predatory being. Nó làm như vậy từ bao nhiêu ngàn năm, bởi vì đó là cách độc nhất để sống còn đối với nó, để có thịt mà ăn, để khỏi bị ăn thịt. Nó làm điều này kể từ khi có nó, hoặc tàn nhẫn, hoặc nhẩn nha, thanh lịch, hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp qua uỷ quyền, bằng dao, bằng súng, bằng những nghi lễ, bằng những biểu tượng; nếu nó không làm, thì sẽ bị nghẹt thở, giống như một con cá bị lấy ra khỏi nước. Chính vì vậy mà hình ảnh một con thú hai chân, đi giầy bốt, mặc áo da thú, cầm khẩu súng lắp đạn, nhắm vào con một nai vàng ngơ ngác dạo trên lá vàng khô, (mà một số người coi là một bức tranh dũng cảm hào hiệp, ‘gallant’), gây gai gai nơi mấy đầu ngón tay, như là một hình ảnh ám ảnh, nhức nhối về phận người.

Văn chương là một nghệ thuật ‘thề phanh thây uống máu quân thù’, thề ăn sống nuốt tươi địch thủ. Literature is a predatory art.

Bạn đọc dư sức tưởng tượng ra được, nỗi hả hê của Nguyễn Đăng Mạnh sau khi viết xong câu văn, tả cảnh ông ta đích mắt chứng kiến con mồi Nguyễn Đình Thi run như cầy sấy, trước con vật ăn mồi sống, là Tố Hữu!

Văn chương là một thứ nghệ thuật xé xác, ăn sống nuốt tươi con mồi. Nó huỷ diệt cõi thực với những biểu tượng, xây dựng một thế giới giả, a mock world, và mang nó vào cuộc đời giả, fictitious life, với sự kỳ quái, fantasy, và những chữ, một kỷ xảo được xây dựng bằng những vật liệu chôm chĩa từ đời sống. Nhưng tiến trình xây dựng thường kín đáo, thường xuyên vô thức, kể từ khi nhà văn chôm chĩa – và nhào nặn, làm biến dạng, cái gì đã được sống, cái gì là thực, what is lived and what is real, bằng bản năng, và bằng trực giác nhiều hơn là bằng sự vô tư thoải mái, luôn luôn ý thức đuợc cái việc mà mình đang chôm chĩa đó, và sau đó, nghệ thuật, ma thuật, trò khéo tay về ngôn từ của anh ta phủ một tấm màn không thể nào lọt qua được, lên những gì đã được chôm chĩa từ đời sống. Và nếu anh ta có tài, tội ác của anh ta không bị phát hiện.

Trong trường hợp cuốn sách của Theroux, không phải như vậy. Tác giả chẳng hề cố gắng giấu diếm hay biện minh: Ông ta có một cú cần phải thanh toán với một người bạn cũ, một người mà ông rất kính mến. Người này đã chơi ông một cú thật đau. Vì vậy, ông giết ông ta, viết một cuốn sách đáp lễ, thật dữ dằn, miếng đất ném đi, hòn chì ném lại là vậy.

May mắn thay, những người bị giết kiểu này, thì thường sống sót, và mạnh khoẻ. Tôi, Llosa, hy vọng, ông Naipaul sống sót liều độc dược. Ông ta là nhà văn bảnh nhất hiện đang còn sống của dòng văn chương viết bằng tiếng Anh, một trong những nhà văn vĩ đại mà thời đại chúng ta đã sản xuất ra được. Trong những tiểu thuyết, tiểu luận, sách du lịch, hồi ký được xuất bản trên toàn thế giới, độc giả thưởng thức một thứ văn xuôi cực kỳ chính xác và thông minh, tác giả sẵn sàng gạt bỏ không tiếc thương những chi tiết rườm rà, vô bổ. Tính châm biếm của chúng thì thực là tế nhị, đôi khi đểu giả, cay độc, thường xuyên làm toé máu, và từ đó, sự thực lộ ra, những sự thực phản bác hay chọc quê những ý nghĩ, tư tuởng đã được đóng hộp của thời đại chúng ta. Không ai đập phá tan tành những ngụy biện, những dối trá của trò ngoan đạo của Thế Giới Thứ Ba, không ai phạng một cách chi li, tới nơi tới chốn, và thật là diệu vợi, thái độ khệnh khạng, tầm phào, lãng nhách của đám trí thức hãnh tiến Ấu Châu, như Naipaul đã làm, trong những cuốn tiểu thuyết của ông, hay là với một sức mạnh trí thức, mà ông đem lại cho những bài tiểu luận của mình, hay chứng minh một cách đầy dẫn dụ tính ma mị, xảo quyệt, và tính cơ hội thường được ẩn giấu ở bên dưới những lý thuyết hay những thái độ như vậy. Chính vì thế mà ông muốn trở thành hơi bị ghét một cách phổ cập, đại chúng, that is why he tends to be universally detested, mặc dù bất cứ một nhà phê bình cũng phải cúi chào tài năng của ông.

Hà, hà! (2)
*
(1)

(2)

hà, hà

Saturday, September 20, 2014 1:03 PM

Đa tạ.
Thương hiệu của Gấu là hai tiếng đó!
Best regards

NQT

Trên tư tưởng gia cổ điển
Làm ra tiểu thuyết mới
A.R-Grillet

Mây Mùa Thu

Kỷ niệm với nhà thơ.

« II existe une nostalgie sans rapport avec l'Histoire, que nous ressentons tous, la mémoire émotionnelle d'un temps où nous étions innocents. »
Kazuo Ishiguro: L'âge de la nostalgie.
Có một thứ hoài nhớ chẳng mắc mớ gì tới Lịch Sử, mà tất cả chúng ta đều cảm thấy.

Vào cái thời ngốc nghếch đó, Sài Gòn còn có xe thổ mộ, xe buýt vàng, nhưng thường thường, Gấu sử dụng xe lô ca chân, đi từ hẻm Đội Có lên Ngã Tư Phú Nhuận, rồi theo con đường bi giờ kêu là Phan Đăng Lưu [Chi Lăng, hay Võ Tánh, ngày xưa?] qua tới hẻm Đỗ Thành Nhân, Xóm Gà, phía sau Tòa Bố Gia Định. Gặp bạn, lẽ tất nhiên! Và được bạn dẫn đi ăn phở, lẽ tất nhiên!

Hiện Đại by Nguyên Sa

Ông anh Hiếu Chân

15 Chân Dung Nhà Văn của MT & Tiểu thuyết mới @ VN

Đọc, thì hiểu ra câu của Todorov, hồi nhớ là 1 cách nhớ quá khứ sao cho hợp với hiện tại. MT viết về bạn, sao cho có mình ở trong đó, trong 1 vị trí thích hợp nhất.
Nhưng Brodsky phán, mới thú, đây là những bài ai điếu của MT dành cho bạn, mà dưới mắt ông, thì đều đã chết rồi!

Danh sách bồi bút đồi trụy Miền Nam trước 30 Tháng Tư, đầu tiên, gồm 12 tên, không phải 17, như Gấu viết lộn, Gấu đứng hàng thứ 7, đăng lần đầu trên báo Tin Sáng, Gấu nhớ rõ, Gấu đọc, khi ngồi trên 1 băng ghế trong Bưu Điện Sài Gòn, như là 1 khách hàng, Gấu không nhớ tới đó để làm gì, và 1 anh bạn cùng sở, đi qua, dí tờ báo vào mặt Gấu, cười cười, bỏ đi.
Anh này biết Gấu viết văn.
Gấu đọc, ngạc nhiên quá, và sợ quá, đúng là như vậy. Làm sao mà chúng lại biết được.
Phục VC quá!
Sau mới hiểu ra, cái thằng viết cái danh sách đó rất rành về Gấu!
Gấu đã kể ra chuyện này rồi. Khi Thảo Trường còn sống, anh thú quá, mail hỏi, có tao [tôi] ở trong danh sách không, ông Gấu [Cà Chớn] ?

Hà, hà!

MT phải biết danh sách này, vì ông hình như cũng phải mất một, hai năm trốn chui chốn nhũi, trước khi đi được.

Làm gì có cái chuyện "điệp viên" từ ngoài Bắc vô, mang cái danh sách theo.
Chúng đâu coi lũ nhà văn Ngụy là cái đéo gì, MT hơi cường điệu về ông và đồng bọn.
Chúng có mang theo 1 cái tape, trong vụ Mậu Thân, để đọc trên Đài, khi chiếm được thành phố, và 1 tên chuyên viên Đài Phát Thanh, TV kể chuyện này rồi, nguồn từ tờ báo của Mẽo.

Nhị

GCC's Novel

Ui chao, Gấu đã từng ngồi như thế!

Một lần trốn vé xe, tôi cùng một thằng bé đánh giầy ngồi ở cuối tầu, nơi dùng để nối hai toa xe lại với nhau. Thằng bé đánh giầy nói, nó thường ngồi như vậy, ngay cả khi có tiền mua vé. Hôm đó trời lạnh, tôi đội một chiếc béret dạ đen, một tay nắm vào thanh sắt, một tay cầm cặp sách vở. Thằng bé đánh giầy đầu tóc bù xù, tay cầm hộp đồ nghề, tay cầm khúc bánh mì nhai ngồm ngoàm. Những người đi đường nhìn chúng tôi với vẻ buồn cười, ngạc nhiên. Lúc đầu tôi rất sợ, nhưng dần dần cảm thấy thích thú. Bỗng nhiên, không hiểu sao, tôi nhớ lại được một đoạn nhạc tôi đã quên từ lâu, và tôi hát nho nhỏ, đầu lắc lư theo điệu nhạc. Thằng bé đánh giầy nhìn tôi cười ngặt nghẽo. Tôi tức giận, hát thật lớn, vừa hát vừa đập vào thành xe ầm ầm. Bỗng tôi cảm thấy đầu lành lạnh. Tôi ngửng lên, và thấy người soát vé đang giận dữ nhìn tôi, tay cầm chiếc mũ dạ. Thằng bé đánh giầy vẫn tiếp tục cười, tôi ngưng hát, và ngưng đập vào thành xe. Cuối cùng không biết nghĩ sao, người soát vé vứt chiếc dạ xuống đường. Xe lúc đó đang chạy nhanh. Tôi cúi nhìn xuống con đường nhựa chạy vùn vụt, tôi sợ hãi không dám nhảy xuống. Tôi chợt nghĩ tới đến cha tôi. Tôi nhìn thằng bé đánh giầy ra vẻ cầu cứu. Nó nhẩy xuống, nhặt chiếc mũ dạ, đội lên đầu, rồi nhìn tôi nhe răng cười, tỏ vẻ chế nhạo. Sau đó, tôi thỉnh thoảng gặp thằng bé đánh giầy quanh quẩn tại khu tôi ở, đầu đội chiếc mũ dạ của tôi. Mỗi lần thoáng thấy nó, là tôi vội vã lẩn tránh, chỉ sợ nó nhận ra tôi. (1)

Youth

Children have never been very good at listening to their elders, but they have never failed to imitate them.
-James Baldwin, 1960
Con nít chẳng hề lắng nghe người lớn, nhưng chẳng hề thất bại, trong cái việc bắt chước người lớn.

There comes a time in every rightly constructed boy-life when he has a raging desire to go somewhere and dig for hidden treasure.
-Mark Twain, 1876

c. 1550: Shanyin

SWEET AND COLD

A man who lives by the sea tells of a young boy who, preparing to eat some candy, tied the string of his kite around his waist. Suddenly, a great wind started to blow, sweeping the kite off toward the sea. The boy fell to his death. When his body was recovered, the candy was found still clutched in his hand.

(The kite speaks:)

When the wind is gentle
and I want to rise
I cannot rise.

When the wind is strong
and I want to land
I cannot land.

Can I cross the ocean?-Depend on me
to make it by myself;

What a shame that I have carried a boy-
as he ate some candy-
to his death.

Ngọt và Lạnh

Một người đàn ông sống kế bên biển, nói với thằng con trai, khi nó tính ăn 1 cái kẹo. hãy cột dây diều vào cổ tay. Bất thình lình một trận gió lớn nổi lên, cuốn thằng nhỏ cùng con diều xuống biển. Khi kiếm thấy xác, thì cái kẹo, ngọt và lạnh, vẫn dính ở tay thằng bé.

[Con diều bèn phán]:

Khi gió nhẹ
Tớ muốn bay lên
Tớ không làm sao bay lên được

Khi gió lớn
Tớ muốn hạ cánh
Tớ không làm sao hạ cánh

Làm sao băng qua biển - Tuỳ theo tớ
tự làm điều này;

Xấu hổ làm sao,
Tớ còn đèo thêm 1 đứa bé
Ăn cái kẹo
Và chết vì tớ.

Xu Wei, 'A Kite." After failing the civil-service examination on eight occasions, Xu became the personal secretary to a military commander in 1558 and assisted in defending his hometown from the attacks of Japanese pirates. After his patron's downfall and death, he was faced with serious professional difficulties - and, either insane or faking it effectively, attempted suicide by pushing an awl through his ear and pounding his testicles with a hammer. Later, he killed his third wife and went to prison but won release after seven years.

Bài thơ trên làm Gấu nhớ tới câu chuyện ngụ ngôn, đọc khi ở Trại Tị Nạn, trong 1 cuốn sách tiếng Anh, 1 thứ sách dùng để dạy tiếng Anh cho những người mới tới được đất tạm dung thân, học, trong khi chờ được 1 đất nước thứ ba cho tái định cư. Với những người đi trễ quá, như Gấu, thì phải trải qua thanh lọc, do chính quyền của đất nước cho tạm trú quyết định coi có đáng là tị nạn chính trị, nếu không phải, mà chỉ là tị nạn kinh tế, thì trả lại VC.
Cuốn sách này, lấy câu thơ của thi sĩ Mẽo làm tít, chắc là cũng để nhắn nhủ, đừng quên những lời hứa, Promises to keep.
GCC hình như cũng đã kể ra rồi, bèn lập lại, đại khái như sau.

Một cái trứng chim ở trên tổ, bị gió thổi rớt xuống đất, may sao không bể, được 1 vợ chồng vịt nuôi, sau khi bà vợ vịt ấp. Chú vịt gốc chim, cứ nghĩ mình là vịt, nên không thể bay được, như những con chim khác. Còn ông bố vịt thì không làm sao hiểu nổi, muốn cho nó biết bay, thì phải đạp cho nó 1 phát, ra khỏi tổ!
Đây là câu chuyện ngụ ngôn về nước Mít bi giờ, và lũ Mít, con cháu của thành quả, của hai cuộc chiến vĩ đại, đánh thắng hai thằng đế quốc vĩ đại, là Trùm thực dân cũ và mới.
Cái tay NG của đài Bi Bì Xèo, hình như cũng đã từng viết về đàn vịt này, ở sân nuôi gà vịt Hà Lội!
Người ta thường ví xứ Mít bây giờ là cả 1 nhà tù, tù trong tù...
Gấu nghĩ hơi bị khác: Cả 1 sân nuôi gà vịt, kế bên 1 trại tù!

Mấy câu chuyện ngụ ngôn, promises to keep, mở ra cuốn sách tiếng Anh, quái làm sao, hình như đều là để nhắn nhủ, lũ Mít - trong có GCC tất nhiên, nhưng phải nhấn mạnh, “nhất là Gấu Cà Chớn”, hà, hà!
Thí dụ, chuyện này: Một anh chàng, nghèo quá, khổ quá, thèm ăn 1 trái chuối, rồi bất thình lình, có 1 lần, được ăn, và cảm thấy ngon quá. Và nhớ hoài.
Thế rồi sau đó, số phận run rủi, trở thành giầu có, tha hồ ăn chuối, nhưng không làm sao cảm thấy ngon như lần đầu được ăn.
Thế là suốt một đời, sống, là để đi tìm lại cái trái chuối đầu đời của thằng chả!
Ngay cả cuộc tình của thằng chả với em BHD cũng vương vất mùi trái chuối đầu đời, được ăn ở cái xứ Bắc Kít khốn khổ khốn nạn đó, hà, hà!
Em cũng… Bắc Kít, như GCC!
Mi đâu có thương yêu gì ta, mi thương 1 đứa con nít….. là theo nghĩa đó!

Chuyện này nữa:

Một anh chàng, sáng sớm, mò lên cái suối, ở Bản Giốc cái con mẹ gì đó, nơi cả làng thường lấy nước về uống, và thấy hai thằng Tầu Khựa, đang tính lén đổ thuốc độc xuống đó.
Chúng nói nhau, cho lũ Mít này thành điên khùng hết, ai bảo chúng quên ơn Thiên Triều.
Anh chàng nọ hoảng quá, bèn chạy về làng báo động, sau khi khuân mấy hũ nước chưa dính thuốc độc về để dành.
Dân làng buồn cười quá, nói, mi có khùng không đấy, chúng ông vưỡn uống mà, có sao đâu.
Anh chàng nọ, sau khi khuyên rã họng, dân làng vưỡn trơ ra, bèn đổ bỏ mấy hũ nước chưa trúng độc, và uống nước suối, như mọi người khác.
Anh lý luận, nếu mình ta không trúng độc Tẫu Khựa, thì sống để làm gì, làm sao sống, khi không còn bạn Mít quí nào nữa!

GCC's Novel

Ui chao, Gấu đã từng ngồi như thế!

Đọc cọp Bếp Lửa trên vỉa hè Sài Gòn, thời 1950's
Vạn sự là do cái duyên
Những Con Dã Tràng.
Truyện ngắn đầu tay của Gấu đã được hình thành như thế nào.
Thất Hiền

I’ve never understood why people consider youth a time of freedom and joy. It’s probably because they have forgotten their own.
—Margaret Atwood, 1976

Tôi chẳng làm sao hiểu nổi, tại làm sao mà người ta cứ thổi tuổi trẻ, như là quãng đời của tự do và niềm vui. Có lẽ bởi là vì họ quên mẹ mất tuổi trẻ của chính họ rồi.

Tao năm nay 20 tuổi, và tao không cho phép bất cứ ai được nói đó là tuổi đẹp nhất trong đời 1 người.
"J'avais vingt ans, je ne permettrai à personne de dire que c'est le plus bel age de la vie."

Paul Nizan: Aden Arabie.

Tạp chí Sáng Tạo, trong ký ức người đọc

Tôi còn trong ký ức mấy câu thơ Thanh Tâm Tuyền :

        Vứt mẩu thuốc cuối cùng xuống dòng sông
        Mà lòng mình phơi trên kè đá
        Chiều không xanh không tím không hồng
        Những ống khói tàu mệt lả

Ngày ấy, tôi cứ lẩm nhẩm những câu thơ có hình ảnh tuyệt vời này và không làm sao quên câu nói của nhân vật trong truyện ngắn Dọc Đường : “Tôi lỡ độ đường”.

Bây giờ đây tôi có thể nói được câu nào khác hơn những câu ấy?

CTC 6-2014

GCC's Novel

Bức ảnh dưới đây là dành cho Mr Tin Văn Nguyễn Quốc Trụ, một văn hữu của Hoàng Hải Thủy, để Mr Tin Văn nhìn lại một quyển sách của người thầy học cũ (1)

Roch Cường là ông thầy dậy tiếng Tây đầu tiên của Gấu. Không nhớ là thời gian học trường Văn Hóa của thầy Nguyễn Khắc Kham, ở con hẻm đường Ngô Tùng Châu, Ngã Sáu, Sài Gòn, hay là khi học trường Hồng Lạc, đường Sương Nguyệt Anh, gần vườn Bờ Rô... Cái này phải mail hỏi NKL.

Khi học Thành Công, thì nhớ. Thoạt đầu là Chu Tử, Chu Văn Bình, sau Thầy bị Diệm bắt, Thầy Đồ Xuất Tỵ thay thế. Ông thầy này có nói với Gấu, mi ráng thi đậu rồi ta lo cái vụ du học cho. Ông làm ở Bộ Giáo Dục. Gấu thi đậu, cả ba cái bằng Trung học [Đệ Nhất Cấp, Tú I, Tú II], nhưng không kiếm Thầy để nhờ vả. Gấu thực sự không có ý du học con mẹ gì hết, bỏ nước ra đi, lưu vong gì gì cũng không. Chỉ đến lúc cực chẳng đã, số phận thúc đẩy, đi, không thì chết, vì Cô Ba, không phải vì VC, chết lây mấy đứa nhỏ, đúng lúc đó, gặp lại anh bạn Châu Văn Nam, làm UPI, thế là bèn có dịp đi, thực, và đi thoát!

Kính Ông, HHT

Hi, NQT

Cái cuốn của HTT mà Gấu nghĩ là sáng tác, là Nổ Như Tạc Đạn. Đọc khi đăng fơi ơ tông mê quá. HTT chơi với Nguyễn Hoạt, ông anh rể của GCC.

Vẫn nhớ Trụ chứ. Biết ông ở Canada, tôi vẫn đọc bài ông, thường ở báo Văn. “Giữa những người đã chết” tôi phóng tác quyển D’Entre les morts của Boileau-Narcezac. Tôi không biết ông nhắc đến quyển gì trong thư ông. Tôi có quyển “Yêu Mệt” phóng tác từ quyển Le Repos du Guerrier nhưng quyển này không phải của Boileau-Narcezac. Nghĩ mãi không nhớ ra.

HHT

Yêu Mệt là từ Le Repos du Guerrier, của Christiane Rochefort. Bây giờ có Google, cũng dễ tra cứu.
GCC không cần tra cứu, vì có đọc cuốn này, nguyên tác tiếng Tẩy. Nhớ 1 xen, em có chồng là nhà văn, tức “guerrier”, cứ cằn nhằn hoài, sao không chịu viết, sao không chịu viết 1 cuốn "tỉu thiết", anh nói, không có bàn.
Em bèn mua bàn về, anh bèn đè ngay ra, lên cái bàn, phán, này viết, viết, viết!

GCC's Novel

Hình Don McCullin

Huế Mậu Thân

• La guerre atteignit une sorte d'apogée en février 1968 avec l'offensive du Tet, repoussée par les Américains et les Sud-Vietnamiens mais qui retourna l'opinion aux États-Unis et marqua le début du lent retrait américain et de la victoire nord-vietnamienne.
• The war reached its apex with the tet Offensive in February 1968, which American and South Vietnamese forces rebuffed but which turned American public opinion against the war and marked the beginning of the slow US withdrawal and the North Vietnamese victory.

Marine américain lancant une grenade quelques secondes avant d'être blessé à la main gauche par un tir, offensive du Tet, Hue, sud Vietnam, 1968.
US Marine hurling a grenade seconds before being shot through the left hand, Tet Offensive, Hue, South Vietnam, 1968.

Shaped by War: Photographs by Don McCullin

In Vietnam, McCullin lived among the American soldiers, many of whom, he says, thought him mad. "They kept offering me guns for my protection and, to their utter astonishment, I kept refusing. A gun has no place in a photographer's kit. You are there as an objective observer." He tells me that many of his contemporaries did carry guns, though. "Dana Stone and Sean Flynn [son of the Hollywood actor, Errol Flynn] were straight out of Easy Rider, riding around on motorcycles carrying pearl-handled pistols. Cowboys, really. I think they did more harm than good to our profession."

Surprisingly, when I ask McCullin about the photograph, which features in this retrospective of his reportage in Manchester, he grimaces. "It kind of gets on my nerves now," he says, "because it has appeared everywhere. It's like the Eddie Adams shot of the execution of a Vietnamese prisoner."

GCC's Novel

GióJul 26, 2014, 8:24:00 AM

Dear Bác Gấu,
Dù xuất hiện trong thời gian người Mỹ ở Việt Nam, nhưng có phải văn học nghệ thuật Miền Nam 1954-1975, kể cả Tiền Chiến, chủ yếu chịu ảnh hưởng vhnt Pháp?

AnonymousJul 26, 2014, 12:35:00 PM

@ Gió
Đúng như thế, Miền Nam chịu ảnh hưởng văn học Pháp. Đến 1 kẻ như Gấu hồi đó, là con nít mà cũng chỉ đọc sách Tẩy, chờ Mỹ cút thì mới đọc sách Mẽo. Take Care. NQT

Dịch Là Cướp

GCC's Novel

Gấu đã tính mở ra cuốn tiểu thuyết đầu tiên vào cuối đời của mình, bằng những hồi ức về quãng đời quen bạn Hàm, sau khi đậu Trung Học, được bà cô ở bên Pháp viết thư, ra lệnh, hãy học tiếp, tháng tháng ta gửi tiền về. Và thế là Gấu bèn bye bye cái khu Chợ Vườn Chuối, sang Thủ Thiêm đóng vai một học sinh thực thụ, không phải vừa đi học, vừa làm bồi bàn nơi nhà hàng Chả Cá Thăng Long, ở đầu đường Phạm Đăng Hưng, kế bên cầu Sài Gòn.
Tuy nhiên, đúng vào thời gian này, thì thiên hạ bèn mở ra cái vụ kỷ niệm 60 năm di cư, thế là Gấu bèn tự bảo mình, làm sao mi không “bắt đầu bằng bắt đầu”, để cho cuốn tiểu thuyết của mi có tí mùi… lịch sử?
Hà, hà!

Hồi ức di cư của Gấu chắc chắn là bảnh nhất, so với ba cái lăng nhăng Gấu vừa mới lướt qua trên net. Chắc chắn như vậy, vì ba thứ hồi ký đó, thì toàn của những người ra đi vào lúc sớm sủa, trong khi, Gấu, không hề có ý định di cư, và chỉ đi vào lúc sắp sửa hết hạn 300 ngày dành cho Hải Phòng, cánh cửa Miền Bắc sẽ vĩnh viễn đóng sập xuống, cho đến ngày 30 Tháng Tư, 1975, nó lại mở ra và nuốt trọn Miền Nam vào họng nó!

Khi Gấu từ giã Hà Nội lên tầu hỏa ở Ga Hàng Cỏ, xuống Hải Phòng, thì cuộc di cư đang ở đỉnh cao của nó, và Bắc Kít hoảng quá! Đúng là như vậy, vì chúng cho dân làng kéo nhau ra nằm vạ trên đường ray, không cho tầu chạy [chuyến đi của Gấu, đâu hai, hoặc ba lần phải ngưng], rồi cho người lên tầu kéo người xuống. Một gia đình, khi tới gần Hải Phòng, mừng quá, ông bố quỳ xuống lạy trời, lạy đất, lậy tứ phương, và cởi giầy, lôi ra ở đáy giầy một số giấy tờ…

Về già nhớ lại, thì Gấu mới hiểu ra được tại làm sao mà Gấu mê ông Diệm, khi nghe thầy Doãn Quốc Sĩ ca ông thấu trời, khi Gấu học trường Thành Công, năm Đệ Tứ. Cái gì cũng phải có nguyên do của nó. Gấu không hề có ý định rời bỏ Đất Bắc, và nếu có đi, là vì nghĩ, hai năm sau lại có dịp trở về, nếu có tổng tuyển cử, thống nhất đất nước theo như hiệp định Genèvequy định. Thèm tới được Sài Gòn, tới được Miền Nam, sống cho thoả giấc mơ, ở 1 miền đất không có cái đói cái lạnh cái rét, rồi hai năm trở về làng, đào khoai lang trộm trở lại, hà, hà!

Bởi là vì hình ảnh gia đình di cư trên tầu hoả năm đó, đã quyết định chuyện Gấu Cà Chớn mê ông Diệm, khi nghe ông thầy DQS ca thấu trời vị thủ tướng anh minh ngày nào!
Trường Thành Công là ổ chống Diệm, điều này chắc là DQS không biết. Gấu có lần vớ được tờ truyền đơn chống Diệm ở ngăn kéo bàn học! Chu Tử, chắc là lấy tiền của Cao Đài mở trường. Ông bị mật vụ Diệm bắt, giam hoài, không làm sao thả, chắc là không tìm ra cái cớ phản động, sau cùng tha, với cái tội trộm xe hơi! Gấu có nhìn thấy bức hình trên báo chí Sài Gòn hồi đó, CT ngồi với cả 1 băng trộm xe hơi!
Chu Tử, Chu Văn Bình, là bạn của Nguyễn Hoạt, ông anh rể của Gấu. Ông chú của Gấu, Chu Quang Thao [Gấu đã nhắc tới trong Tên Của Cuộc Chiến] người làng Phú Hữu, Chu Tử, người làng Thừa Lệnh, Quốc Oai, Sơn Tây, hai làng kế bên nhau. Cả hai quen nhau. Khi mới vô Nam, Nguyễn Hoạt bèn kéo Chu Tử tới gặp ông chú của Gấu, và mượn tiền, rồi vờ, theo như Gấu được biết.
Ông chú Thao rất ghét cả hai Nguyễn Hoạt và Chu Văn Bình, tức Chu Tử. Theo Gấu, không phải vì vụ tiền, mà vì quan điểm chính trị.

CHÚC MỪNG PVH

Khi Gấu từ giã Hà Nội lên tầu hỏa ở Ga Hàng Cỏ, xuống Hải Phòng, thì cuộc di cư đang ở đỉnh cao của nó, và Bắc Kít hoảng quá! Đúng là như vậy, vì chúng cho dân làng kéo nhau ra nằm vạ trên đường ray, không cho tầu chạy [chuyến đi của Gấu, đâu hai, hoặc ba lần phải ngưng], rồi cho người lên tầu kéo người xuống. Một gia đình, khi tới gần Hải Phòng, mừng quá, ông bố quỳ xuống lạy trời, lạy đất, lậy tứ phương, và cởi giầy ra, lôi ở đáy giầy một số giấy tờ…