THE MAN BOOKER PRIZE FOR FICTION 2005
SHORTLIST ANNOUNCED
JOHN BANVILLE, JULIAN BARNES, SEBASTIAN BARRY, KAZUO ISHIGURO, ALI SMITH and ZADIE SMITH are the six authors shortlisted for the Man Booker Prize for Fiction 2005, the UK’s best known literary award. The shortlist was announced by the chair of judges, John Sutherland, at a press conference at the Man Group offices in London today (Thursday 8 September). Danh sách chót, sáu ứng viên Man Booker.
Trên Tin Văn đã giới thiệu bài viết của Zadie Smith, giới thiệu  Graham Greene và cuốn sách nổi tiếng nhất của ông, viết về Việt Nam, và thư tín liên quan tới bản dịch tiếng Việt bài viết này.
Rợp bóng Greene
Trường hợp Người Mỹ Trầm Lặng, bầu khí mang chất đạo hạnh trong đó được xây dựng từ từng mỗi viên gạch của nó, như Zadie Smith đã nói tới, về một hệ thống đạo đức được so đo đong đếm đến từng chi tiết. Nó làm Zadie Smith nhớ tới Henry James trong tác phẩm Những Người Âu Châu, nhưng có khác, với Greene, câu chuyện không xẩy ra ở trong một căn phòng, mà là ở trận địa.
Tưởng niệm Greene.

Kim Phuc, Ajax, biểu tượng Chiến tranh Vietnam Nổi tiếng, Famous Vietnam War symbol, qua bức hình được nhiều người biết tới, ngày 8 Tháng Sáu, 1972, trần trụi chạy bom lửa nhắm vào Quân Đội Miền Bắc, gần Trảng Bàng, Việt Nam, được tưởng thưởng The Order of Ontario. Trong số 29 người được vinh danh, còn có một phụ nữ da đen, và là một dân biểu.
[Toronto Star, 8 Tháng Chín, 2005]

Người Nữu Ước đi bốn bài ngắn, về New Orleans, tương lai bấp bênh, hệ thống đê điều, sự thất bại của Tông Tông Mẽo, và những báo cáo từ Louisiana, của hai phóng viên đi thực tế.
David Remnick, trong bài viết về những thất bại của Bush, hài tội giới lãnh đạo, những chính trị gia, về những bố lếu bố láo, bốc phét, tôi tôi bác bác với lịch sử, về tham vọng phải có danh gì với núi sông của họ.
Ông kể, ngay cả ông thợ kèn trốn lính Clinton mà còn đã từng tiếc hùi hụi, giá mà lúc làm Tông Tông có được một trận giặc lớn thì đã ngang hàng với Lincoln rồi!
Riêng về Bush, tay ký giả nhà văn này cho biết, trong lần tranh cử vào năm 2000, đã từng lên lớp đối thủ Al Gore, thiên tai "trắc nghiệm dũng khí của bạn", và liền đó, chứng minh, bằng cách chê ngay ông bố của mình, đã hơi bị chết nhát, khi cơn bão South Florida hỏi thăm.
Hỡi ơi, nay đến lượt ông con, Remnick than giùm: Dũng khí của Người đã bị trắc nghiệm, và Người, từ thua tới thua, ôm đầu máu chạy dài dài!
Hiển nhiên một thiên tai như Katrina thì không chỉ con người, mà ngay cả thần thánh cũng bỏ của chạy lấy... người! Hơn thế nữa, cái thành phố New Orleans đó, là một "hỗn xược", dám thách đố thiên nhiên: Nằm dưới mực nước biển, giống như một cái túi, được bảo bọc bằng những con đê. Nước chảy chỗ trũng, lọt vô đó, thì chỉ chờ nắng, nhờ máy bơm nước. "New Orleans sống bên cạnh nước và vật lộn với nó, một lâu đài cát trên miếng bọt biển, thấp hơn mặt biển ba mét, ở nơi đó, người ta làm ra âm nhạc bằng những cơn đau tim, đặt tên những trận bão lụt cho những đồ uống, và nói trạng, rằng, một ngày nào đó, bạn có thể dạo chơi thành phố, trên một chiếc xuồng". Time, Sept 12, 2005.
Thành phố đã từng hỗn xược, và bị thiên nhiên nhắc nhở hãy liệu thần hồn, nhiều lần rồi. Nổi danh nhất, là trận lụt 1927, gợi hứng cho W. Faulkner viết Tên Già ,[in song song với Những Cây Cọ Dại ].
Câu chuyện một anh tù được phái đi cứu một người đàn bà, và một người đàn ông, bị mắc kẹt trong trận lụt, tệ hại nhất trong lịch sử của con sông Mississipi: trong vòng sáu tuần lễ, hơn 20 ngàn dậm vuông bị chìm vào cơn lũ, bao gồm trọn vùng châu thổ giầu có; 600 ngàn người bị mất nhà cửa; vài trăm con người bị chết đuối; cộng thêm 25 ngàn con ngựa, 50 ngàn gia súc, 148 ngàn heo, 1300 cừu, 1 triệu ba trăm ngàn gà, 400 ngàn mẫu hoa mầu bị tiêu hủy, cùng hàng trăm dậm đê điều. Vài tuần, sau khi nước sông đã rút, người tù trở về trại tù. "Cái thuyền ở đằng kia kìa". "Còn đây là người đàn bà. Nhưng tôi không kiếm thấy thằng chả".

Đừng nói cho ai biết, bạn mua số báo này.
Tờ Văn học Pháp, Le Magazine Littéraire, số tháng Bẩy & Tám, 2005, là về một thứ hạnh phúc quái đản, hạnh phúc thấy mình bị bách hại, bị săn đuổi, tức chứng hoang tưởng, la paranoia.
Tờ báo cảnh cáo bạn đọc, như trên, và khuyến cáo, nên lén lút đọc, tránh những con mắt tò mò, và giải thích: hoang tưởng sinh sôi, nẩy nở trong im lặng, trong bí mật, và trong nghi kỵ.
 Và nếu chúng ta đồng ý với quan điểm của Francois Rostang, tác giả cuốn "Làm sao cho một tay hoang tưởng cười?", hoang tưởng là dấu hiệu của một xã hội khép kín, chỉ tin vào chính nó, trop sure d'elle-même, thì cái chế độ hiện thực XHCN của nhà nước ta nên đổi tên thành xã hội hoang tưởng.
Ông trích dẫn Nietzsche: Không phải sự bán tín bán nghi, mà chính cái điều quá tin tưởng về mình đó, làm cho chúng ta trở nên khùng.
["Ce n'est pas l'incertitude qui rend fou, c'est la certitude."]
Hai Lúa tin rằng, cơn sốt nhật ký thời chiến, là cũng nhằm giải thích một câu hỏi nhức nhối: Tại làm sao cả một miền đất lại nhắm mắt nhắm mũi lao vào cuộc chiến đó? Tại làm sao mà lại tin tưởng quá như thế, về một "chân lý": "Đường ra trận mùa này đẹp lắm"? Và tại làm sao, kết quả của nó, lại quái đản như thế đó?
Hiện tượng Trâm Thạc

Phê bình không phải chuyện 'nâng bi' chân lý của quá khứ, hay chân lý của những kẻ khác. Nó là một công trình làm sao cho thời đại của chính chúng ta bớt ngu được chút nào hay chút đó.
[Mô phỏng câu của Roland Barthes, bản tiếng Anh: Criticism is not an 'homage' to the truth of the past or to the truth of 'others' - it is a construction of the intelligibility of our own time. R. Barthes: Phê bình là gì?, trong Tiểu luận Phê bình, Critical Essays].
Vương Trí Nhàn, người biên tập, trên BBC, cho biết, trong đời làm xuất bản, làm văn nghệ của ông, khoảng 40 năm, chưa có hiện tượng nào như thế này.
Vẫn sử dụng câu của Barthes, chúng ta có thể gà nhà phê bình họ Vương: Đó là vì, chưa bao giờ người Việt mong được bớt ngu đi một tị như là bây giờ.
Để hiểu tại làm sao, sau một đêm 30 tháng Tư, ngủ dậy, tưởng nhìn thấy cái nhà Việt Nam to lớn hơn, một con người Việt Nam hạnh phúc hơn, thanh thản hơn, thì lại thấy một con bọ!

Trà Kiệu
Nhịp đời là mấy vòng quay
Nhịp tôi chỉ có vòng tay lỡ làng…

Chuyện Tử Tế

Trước khi từ giã Cha, vô nhà tù Bangkok, Hai Lúa giúi vào tay Ngài, những trang bản thảo, viết những ngày ở Lào, sau này, Cha đưa lại, đã được sửa chữa, một phần, thành Lần Cuối Sài Gòn.
Hay trang trên đây, tham vọng về một "đại tác phẩm" của Hai Lúa.
Và bức hình Thích Quảng Đức, mang đi từ Chùa Long Vân, ở Parksé.