|
TRẦN HỮU HOÀNG
Đọc
để làm gì?
"Will
burns
us, and power destroys
us: but knowledge
leaves our frail organism in a perpetual sate of calm."
Roland Barthes.
Đọc
Lolita ở
Teheran đứng
đầu danh sách best sellers, của tờ Nữu Ước Thời Báo, liền tù tì 18
tháng
trời, tại Mẽo, theo TLS, số 6 Tháng Bẩy, 2005. Câu chuyện thực về một
nhóm tiểu thư
Iran dám liều lĩnh đọc cuốn sách tai quái, tác hại đó, coi như một hành
động nhằm lật đổ
chế độ không tự do, quả đã gây hứng khởi cho trí tưởng tượng dân Mẽo.
Lạ một điều,
dân Mẽo rất lười đọc. Vì đâu có ai cấm họ đọc!
Chính thế mà
nhà văn Tây Phương thèm được gắn xi vô miệng, như bạn
văn của ông ở Đông phương.
Lẽ dĩ nhiên,
sách không địch nổi ba trò games, nhạc MP3, iPod.
Nhưng đẩy đến tận cùng, theo TLS, đây là vấn đề: Thay vì đọc, vì thích
thú, thì người Mẽo lại loay hoay với câu hỏi: Đọc
để làm gì?
Mấy thiếu nữ
Iran đọc
Lolita, yêu nó, vì nó nói cho họ về tự do, còn
những người Mẽo lại mê nghe về chuyện đó [love to hear abt it]
Huyền Thoại Mẹ
Không phải
Huyền Thoại Mẹ nhắm vào đám khốn kiếp mê chiến tranh, và
giàu có nhờ nó. HTM nhắm vào những con người đau khổ vì cuộc chiến, và
không hề lợi dụng cuộc chiến đó.
[Mô phỏng câu
của R. Barthes, trong bài Mother
Courage Blind, viết
về
kịch của Brecht: Brecht's Mutter
Courage is not for
those who... get rich on war... No, it is to
those who suffer from wars without profiting... that is the primary
reason for its greatness: Mutter
Courage is
entirely a popular work].
Salvation or Ruin?
Cứu rỗi hay Điêu tàn?
Trong một xã
hội tan rã, một khi thế hệ trẻ mù lòa đi theo chân lý muôn đời, hết cắm
cờ, thì lại ngồi lên đầu nhân dân, tai ương thảm họa là điều không thể
tránh khỏi, và được báo trước. Nhưng chính cứu rỗi, chứ không phải điêu
tàn mới là điều "tới mà chẳng ai biết trước, chẳng ai trông chờ, chẳng
làm sao tiên đoán...", bởi vì cứu rỗi, chính nó, chứ không phải điêu
tàn, tuỳ thuộc vào tự do và ý chí của con người.
[Mô phỏng
Hannah Arendt, trong Franz
Kafka: A Revaluation,
trong Essays in
Understanding 1930-1954, nhà xb Schocken Books, New
York: In a dissolving society which blindly follows the natural course
of ruin, catastrophe can be foreseen. Only salvation not ruin, comes
unexpectedly, for salvation and not ruin depends upon the liberty and
the will of men].
Chỉ một khi
thế hệ trẻ, tốt nghiệp Harvard, trở về nước, bằng tự do và ý chí của
chính họ, từ chối không chịu ngồi lên đầu nhân dân, thì mới mong có cứu
chuộc được.
NQT: Nội cỏ của
thiên đường
A
Surprise From
Long Ago
and Far Away
by Dirck
Halstead
UPI's Saigon
Bureau Staff
UPI's Radio
Photo Operator
Tên Của
Cuộc Chiến I: Sawada
Tên
của cuộc chiến II: Betsy
Viết là
Khiếp
Ký ức Huế
[hay Tên của cuộc chiến III: Thọ]
Subtle
dissent
of a Balkan bard
Đọc
giữa
hai dòng chữ: Tính ly khai tinh tế của một nhà thơ vùng
Balkan.
Cuộc đời
và tác phẩm của Ismail
Kadare
Phượng Hoàng và Bồ
Câu
Cái đẹp, sự thật, sự hiếm quí
Ân sủng rất mực giản dị
Táng tro cốt nơi đây.
Cõi chết Phượng Hoàng nương náu
Và ngực Bồ Câu đoan trinh
Trong thiên thu an nghỉ.
Không lưu truyền tông tích
Chẳng bởi tật nguyền
Vì chưng hôn phối thanh khiết.
Vẻ thật không sao thật
Dáng đẹp phô, hão huyền
Sự thật cùng cái đẹp đã mai một.
Trước quanh quách đôi linh điểu
Hằng chân thật hoặc mỹ miều
Vọng gửi khúc kinh cầu ngưỡng mộ.
TTT
The Phoenix and the
Turtle
Beauty, truth, and rarity,
Grace in all simplicity,
Here enclosed'd in cinders lie
Death is now the phoenix' nest,
And the turtle's royal breast
To eternity cloth rest,
Leaving no posterity -
"Twas not their infirmity,
It was married chastity.
Truth may seem but cannot be;
Beauty brag, but 'tis not she;
truth and beauty buried be.
To this urn let those repair
That are either true or fair;
For those dead birds sigh a prayer.
William Shakespeare
Đã từ lâu, anh đi đâu
cũng có em. Anh gói em, ở nơi nương náu giản dị nhất: anh giấu em trong
nỗi vui của anh như một tờ thư ngập ánh mặt trời.
(Cela fait longtemps que je ne sors plus
sans toi. Je t’emporte dans la plus simple cachette qui soit: je te
cache dans ma joie comme une lettre en plein soleil)
NQT: Cầm Dương Xanh
For
a lousy battery
Ẩn hả, nhớ chứ
[The
Spy Who Loved Us]
14 15
Phượng, của Greene, gây ám ảnh cho chúng ta, đám Mít, nhưng Phượng, một
trong hai sinh vật
trong cái tít một bài thơ Shakespeare, "The Phoenix and the Turtle" mới
gây nhiều tranh cãi, trong giới học giả. Mới đây thôi, tờ TLS dấy lên
cả một trận bão tố văn học, về bài thơ, và nhất là về Phượng Hoàng và
Bồ câu:
Phoenix nào, Turtle nào? Nhân vật nào trong lịch
sử? Trong hai con, con nào đực, con nào cái, vì Bồ Câu còn có thể là
Con Cu.
Bữa nào rảnh, sẽ lôi ra
trình cho độc giả Tin Văn thấy, cái gọi là vụ án Phượng Hoàng và Bồ
Câu.
Lạ một điều, liệu Greene, khi chọn Phượng làm nhân vật chính, là đã
'tiên đoán' luôn cả chiến dịch Phượng Hoàng, của Xịa, sau đó, trong
chiến tranh Việt Nam?
Lạ nữa, TTT đã dịch bài thơ, làm đề từ cho Một Chủ Nhật Khác, cuốn
tiểu thuyết sau cùng và đích thực của ông, trước khi đứt phim. Liên hệ
nào giữa bài thơ, và Một Chủ Nhật Khác?
Nếu có dịp nói chuyện với anh TTT, nhớ cho TC gửi lời hỏi thăm. Hồi em
quen nhà thơ chuyên môn làm thơ tán gái, và luôn luôn thành công, có
gặp ảnh. Ảnh mắng: "Lại trốn học hả?"
"Viết vậy đủ rồi. Vả cũng hết sức rồi. Trời cho sao thì hưởng vậy."
Tôi lại nhớ, lần nói chuyện qua điện thoại với ông anh, đã lâu.
Và, vậy
đủ rồi.
|