1936: London

READING THE MESSAGE

Stop all the clocks, cut off the telephone,
Prevent the dog from barking with a juicy bone,
Silence the pianos and with muffled drum
Bring out the coffin, let the mourners come.

Let airplanes circle moaning overhead
Scribbling on the sky the message HE IS DEAD,
Put crepe bows round the white necks of the public doves,
Let the traffic policemen wear black cotton gloves.

He was my North, my South, my East and West,
My working week and my Sunday rest,
My noon, my midnight, my talk, my song;
I thought that love would last forever: I was wrong.

The stars are not wanted now: put out every one;
Pack up the moon and dismantle the sun;
Pour away the ocean and sweep up the wood;
For nothing now can ever come to any good.

W. H. Auden, from "Twelve Songs." Serving in the Morale Division of the U.S. Strategic Bombing Survey, Auden arrived in Germany shortly before V- E Day, tasked with assessing the impact of Allied bombing on civilians. Darmstadt, he wrote, "was 92 percent destroyed in thirty minutes." Of the concentration-camp survivors he met while visiting a Munich hospital, he observed,"I was prepared for their appearance, but not for their voices: they whisper like gnomes." The following year he became a US citizen; he received a Pulitzer Prize for The Age of Anxiety in 1948.

Phục vụ trong “Phòng Chiến Tranh Chính Trị Quân Đội Mẽo Ngụy” [dịch nhảm], Auden đến Đức chỉ ít lâu, trước Ngày V-E Day, với nhiệm vụ đo lường mức thiệt hại của thường dân sau những cú Đồng Minh dội bom. Ông viết, “thành phố Darmstadt, 92% bị huỷ diệt trong 30 phút”. Về những người sống sót Trại Tù Nazi, khi thăm 1 bịnh viện ở Munich, “Tôi sửa soạn để ngắm nghiá bộ dạng, mặt mũi; thay vì vậy, thì là giọng nói: Họ thì thầm như mấy vị thần lùn." Năm sau đó, ông trở thành công dân Mẽo. Ông nhận giải Pulitzer cho cuốn thơ “Thời Xốn Xang”, năm 1948.

Dịch thoáng:

Đời thì như "Mù Sương, Sương Mù"
Thoát ra từ hầm núi
Và Chết,
Như “Người Đi Trên Mây”
Trên đường tới Thiên Đàng
Nhưng mà đừng suy tư nhiều quá về chúng
Nếu không muốn trở thành cù lần như GCC!

Portrait GCC

Mấy số báo Văn ở trên mặt bàn, là do gặp bạn quí ở 1 tiệm phở. Ðó lần đầu tiên bạn quí gặp bạn Chất. Anh mang theo mấy số Văn, mấy cái “brochure”, bữa tưởng niệm TTT của diễn đàn Gió O. Tính chơi 1 bức hình kỷ niệm, thì máy hết pin, và lúc đó mới nhận ra, chưa hề bao giờ chụp hình chung cùng bạn quí cả!

Nhớ, hồi mới quen BHD, về khoe nhặng với bạn Chất, bạn gật gù thông báo với cả bọn, Thánh nữ đó, mỗi lần Thánh nữ phán, là một Thánh ngôn đối với bạn Gấu ta!
Còn bà cụ C thì lắc đầu, nhà đó không chịu nổi một thằng như mày đâu!
Ông anh bèn cãi lại, nó lấy con H. chứ đâu phải gia đình con H. Mày cứ lấy nó đi, đem nó ra khỏi cái gia đình đó, là đại phúc cho con H đấy!
Ui chao, đúng ra, ông phải nói, đại phúc cho thằng Gấu chứ!
Mày lấy nó đi.
Ôi sao đơn giản như thế mà Gấu không làm được!

Về già, nghĩ lại, mới thấm đòn, tại sao ngày đó ngu thế. Vừa mới nghe em nói, bây giờ H hết lãng mạn rồi, là điên lên, may là chưa tát tai cho em một cái, đúng như DP, thằng bạn của thằng em trai đã tử trận, khi đọc đoạn chạy theo em ở nơi cổng trường Đại Học Khoa Học:
-Gặp tay em là em bạt tai cho vài cái rồi!

Sau này, nhớ lại Maugham, nhớ ra cái mẹo của cô gái ở trong một truyện ngắn của ông, khi tìm cách tống cổ ông Phó Vương ra khỏi nhà, thì mới vỡ ra rằng, BHD cố tình nói như vậy, để tống cổ Gấu ra khỏi gia đình của cô, tránh cho Gấu cái khổ, phải dạ dạ vâng vâng thưa Bố, với ông bố vợ Bắc Kít!
Một mình em gọi ông ta là Bố là quá đủ rồi!
*
Ta tha thứ cho mi, vì mi ngu quá, không hiểu lòng ta. Ta không muốn mi phải gọi cái ông bố của ta là bố, nên đành phải từ chối tình mi.
Mi vừa ngu, vừa kiêu ngạo, vừa bướng bỉnh, vừa quá yêu ta... Chỉ cần ta giả đò lắc đầu, là mi bỏ đi, ta biết trước như vậy...
Ui chao, sao mà khôn như thế, đúng là gái Bắc Kít!
*
Trong Lục Mạch Thần Kiếm, A Châu có tài hóa trang thần kỳ, đóng giả vai Kẻ Đại Ác Đoàn Chính Thuần, chịu chết dưới Giáng Long Thập Bát Chưởng của người yêu là Kiều Phong, trong khi ngắc ngoải, nằm trong lòng Kiều Phong, nghe người yêu gặng hỏi, tại "nàm" sao mà nàng phải "nàm" như vậy, à, thôi ta hiểu rồi, nàng sợ ta đánh chết Đoàn Chính Thuần, dòng họ Đoàn có Lục Mạch Thần Kiếm sẽ kiếm ta giết đi để trả thù…

Rappelle-toi Barbara
Il pleuvait sans cesse sur Brest ce jour-là
Et tu marchais souriante
Épanouie ravie ruisselante
Sous la pluie
Rappelle-toi Barbara
Il pleuvait sans cesse sur Brest
Et je t'ai croisée rue de Siam
Tu souriais
Et moi je souriais de même
Rappelle-toi Barbara
Toi que je ne connaissais pas
Toi qui ne me connaissais pas
Rappelle-toi
Rappelle-toi quand même ce jour-là
N'oublie pas
Un homme sous un porche s'abritait
Et il a crié ton nom
Barbara
Et tu as couru vers lui sous la pluie
Ruisselante ravie épanouie
Et tu t'es jetée dans ses bras
Rappelle-toi cela Barbara
Et ne m'en veux pas si je te tutoie
Je dis tu à tous ceux que j'aime
Même si je ne les ai vus qu'une seule fois
Je dis tu à tous ceux qui s'aiment
Même si je ne les connais pas
Rappelle-toi Barbara
N'oublie pas
Cette pluie sage et heureuse
Sur ton visage heureux
Sur cette ville heureuse
Cette pluie sur la mer
Sur l'arsenal
Sur le bateau d'Ouessant
Oh Barbara
Quelle connerie la guerre
Qu'es-tu devenue maintenant
Sous cette pluie de fer
De feu d'acier de sang
Et celui qui te serrait dans ses bras
Amoureusement
Est-il mort disparu ou bien encore vivant
Oh Barbara
Il pleut sans cesse sur Brest
Comme il pleuvait avant
Mais ce n'est plus pareil et tout est abimé
C'est une pluie de deuil terrible et désolée
Ce n'est meme plus l'orage
De fer d'acier de sang
Tout simplement des nuages
Qui crèvent comme des chiens
Des chiens qui disparaissent
Au fil de l'eau sur Brest
Et vont pourrir au loin
Au loin très loin de Brest
Dont il ne reste rien.

HERACLITUS

The second twilight.
The night sinking into sleep.
Purification and oblivion.
The first twilight.
The morning that was dawn.
The day that was morning.
The day of a thousand things that will be the spent afternoon.
The second twilight.
That other habit of time, the night.
Purification and oblivion.
The first twilight ...
Secretive dawn and at dawn
the Greek's anxiety.
What scheme is this
of it will be, it is and it was?
What river is this
where the Ganges flows?
What river is this whose source is inconceivable?
What river is this
bearing along mythologies and swords?
It would be useless for it to sleep.
It flows through sleep, through the desert, through a
basement.
The river carries me off and I am that river.
I was made of wretched stuff, mysterious time.
Perhaps the source is inside me.
Perhaps the fatal and illusory days
spring from my shadow.

-S.K.

J.L. Borges

Heraclitus

Hoàng hôn thứ nhì.
Đêm chìm vô giấc ngủ
Thanh tẩy và quên lãng.
Hoàng hôn thứ nhất.
Buổi sáng là rạng đông.
Ngày là buổi sáng.
Ngày của ngàn điều thì sẽ là một buổi xế trưa trải qua.
Hoàng hôn thứ nhì.
Cái nửa thói quen kia của thời gian, đêm.
Thanh tẩy và quên lãng.
Hoàng hôn thứ nhất….
Rạng đông giấu diếm của rạng đông
Nỗi xốn xang của người Hy Lạp
Cái sơ đồ này là cái gì
của
cái sẽ là, đang là, đã là?
Sông này là sông gì
Sông Hằng chảy về đâu?
Sông này là sông gì mà cái nguồn của nó đếch làm sao mà hiểu,
hay chấp nhận được?
Sông này là sông gì
Mang theo cùng với nó những huyền thoại học
và những cây gươm?
Ích chi đâu thứ này, dù chỉ để làm 1 giấc?
Nó chảy qua giấc ngủ, qua sa mạc, qua tầng hầm
Dòng sông mang Gấu đi xa, ra khỏi thế giới này, và Gấu là dòng sông
Gấu được làm ra bởi cái chất khốn khổ khốn nạn đó, thời gian bí ẩn đó.
Có lẽ cái nguồn thì ở trong Gấu
Có lẽ những ngày số kiếp, ảo kiếp
Bò ra từ cái bóng của Gấu.

À L'AUTEUR DE « LA NUIT »

Il entra dans sa tombe avant sa mort.
C'était sa ville de chaque soir mais dépeuplée.
Noire la grande porte. Quelques passants
Au loin, encore. Puis personne, dans la nuit.

II suivit une rue, puis d'autres, d'autres.
Une charrette, une fois. Mais sans yeux
Le cocher, ni visage. Et à nouveau
Ne retentit que l'écho de ses pas.

Grilles qu'il secoua à des cours fermées,
Sonnettes éperdument, dont la rumeur
Se perdait dans les escaliers de maisons vides.

Il descendit des marches, vers un quai
Où un reste du fleuve coulait encore.
II écouta le bruit se défaire du temps.

Yves Bonnefoy

TO THE AUTHOR OF "NIGHT"

Before his death, he entered his tomb: it was
His city of each evening, though deserted now.
The portal was black. Far off, a few stragglers
Hurried away. Then no one, only night.

He sidled down this street, that street, then another.
Once, he even saw a cart; but the coachman
Had no eyes, had no face. And again, all he heard
Was his own footfall, echoing between the walls.

He shook the iron gates to sealed-off courts:
No one home. Frantically, he rang the bells;
But empty stairways swallowed every sound.

He went down steps to a landing by the river:
A thread of the stream still flowed. He listened
To that trickle, washing its hands of time.

Translated by Hoyt Rogers

Gửi tác giả “Bụi và Rác”

Trước khi chết, anh đi vô nấm mồ của mình
là thành phố Xề Gòn
của từng buổi chiều
nhưng bi giờ đếch còn người nào,
họ vượt biển bỏ chạy hết cả rồi.
Cửa thành phố đen thui.
Xa xa có bóng người, vội vã. Rồi đếch còn ai.
Đêm xuống.

Anh đi theo con phố, rồi con phố, rồi con phố.
Một chiếc xe, người đánh xe đếch có mắt, đếch có mặt.
Và anh lại chỉ nghe tiếng bước chân của mình.

Những chiếc cổng sắt anh lay lay, dẫn tới những sân, vườn khóa cửa.
Đếch có ai ở nhà. Điên khùng anh nhấn chuông.
Tiếng chuông loãng ra, rồi bị nuốt sạch bởi những cầu thang vắng lặng, trống trơn.

Anh đi xuống từng bậc về phía bến Xề Gòn
Một mẩu sông vưỡn còn chảy.
Anh nghe tiếng động của nó rửa,
bụi thời gian.

HERACLITUS

The second twilight.
The night sinking into sleep.
Purification and oblivion.
The first twilight.
The morning that was dawn.
The day that was morning.
The day of a thousand things that will be the spent afternoon.
The second twilight.
That other habit of time, the night.
Purification and oblivion.
The first twilight ...
Secretive dawn and at dawn
the Greek's anxiety.
What scheme is this
of it will be, it is and it was?
What river is this
where the Ganges flows?
What river is this whose source is inconceivable?
What river is this
bearing along mythologies and swords?
It would be useless for it to sleep.
It flows through sleep, through the desert, through a
basement.
The river carries me off and I am that river.
I was made of wretched stuff, mysterious time.
Perhaps the source is inside me.
Perhaps the fatal and illusory days
spring from my shadow.

-S.K.

J.L. Borges

SOMEONE

A man worn down by time,
a man who does not even expect death
(the proofs of death are statistics
and everyone runs the risk
of being the first immortal),
a man who has learned to express thanks
for the days' modest alms:
sleep, routine, the taste of water,
an unsuspected etymology,
a Latin or Saxon verse,
the memory of a woman who left him
thirty years ago now
whom he can call to mind without bitterness,
a man who is aware that the present
is both future and oblivion,
a man who has betrayed
and has been betrayed,
may feel suddenly, when crossing the street,
a mysterious happiness
not coming from the side of hope
but from an ancient innocence,
from his own root or from some diffused god.

He knows better than to look at it closely,
for there are reasons more terrible than tigers
which will prove to him
that wretchedness is his duty,
but he accepts humbly
this felicity, this glimmer.
Perhaps in death when the dust
is dust, we will be forever
this undecipherable root,
from which will grow forever,
serene or horrible,
our solitary heaven or hell. 

-W.S.M.

 J.L. Borges

(1) Cái hình ảnh “uống bóng đen trở thành nhìn thấy" này, quá tuyệt.
Gấu đã từng lờ mờ nhận ra nó, khi đọc thơ Hoàng Hưng.

Câu thơ "Muời năm còn quen ngồi một mình trong bóng tối" làm nhớ một chi tiết về một nhà thơ trong nhóm Nhân Văn, [không nhớ là ai, NMG có nhắc tới trong một số Văn Học], ông quen ngồi một mình đến nỗi bóng in lên tường, thành một cái vệt, thời gian không làm sao xóa mờ.

Nếu như thế, một người quen ngồi một mình trong bóng tối, cái bóng của người đó in lên tường mới khủng khiếp làm sao. Không ai có thể nhìn thấy nó, để mà hỏi thử, thời gian, khi nào xoá mờ!

Không hiểu

Thế giới có triệu điều không hiểu
Càng hiểu không ra lúc cuối đời
Chẳng sao khi đã nằm trong đất
Đọc ở sao trời sẽ hiểu thôi

Mai Thảo

Bài thơ được nhiều người lập đi lập lại nhiều lần.
Trong bài của MT, có “ẩn dụ”, bói “mu rùa” bằng sao trời của Đông Phương!
Với GCC, bữa nay, nhân bài thơ của MT, là một bài thơ khác, của Stevension, cũng nói tới sao trời.
Bài này, cũng được nhiều người nhắc tới. Bữa nay, Gấu lèm bèm về những lèm bèm của Borges, về bài thơ, trong cuốn This craft of verse:

Requiem

Under the wild and starry sky
Dig the grave and let me die
Glad did I live and gladly die
And let me down with a will
This is the verse you’ grave for me:
“Here he lies where he longed to be;
Home is the sailor, home from the sea,
And the hunter home from the hill.”

Stevension

Cái tay triết gia Henri Lefebvre, cũng 1 ông thầy dậy Triết Học Mạc Xịt cho GCC [học hàm thụ] khi mới lớn, cũng phán 1 câu giống Borges, và Gấu cũng đã từng chôm, đại khái, thơ là bề mặt của đời sống, theo nghĩa, những thắc mắc băn khoăn siêu hình, đại siêu hình phải ngoi lên đó để mà thở. Thơ là lời nói, để bay mẹ đi mất, chứ đếch cần nhớ lại!
Ui chao GCC đâu có nhớ em BHD nói với Gấu cái gì đâu, khi từ biệt, vì lúc đó, chỉ lo khóc!
Những gì viết ra sau này, đều là tưởng tượng ra cả!