 phụ trách Mất vịt không chửi đọc Trần Đăng Khoa |
Xuân Sách Chân dung nhà văn Tâm sự của tác giả Mao đầu tận lạc tự mao luân Lưỡng kiên mai liễu phong trần lý Chuyển địa hà thời chuyển khắc ngân. Con đường văn nghiệp khá thương cho ông Lông đầu ông đã rụng trơ trụi Đôi vai lầm lũi trên con đường gió bụi Chuyển vùng đến bao giờ thì chuyển thành tiền được? Lông đầu rụng hết như lông cái đầu Đôi vai gánh mãi càng đau Chuyển vùng nào nữa làm sao thành tiền?
Ngó trông về Xóm mới khuất xa Cỏ non nay chắc đã già Buồn tênh lại giở thư nhà ra xem Trước đấy, khi còn là lính địa phương, cái xã hội nhà văn đối với tôi đầy thiêng liêng bí ẩn. Đấy là những con người dị biệt, rất đáng ngưỡng mộ, rất đáng yêu mến, dường như họ là một “siêu tầng lớp” trong xã hội. Mỗi hành động, mỗi cử chỉ, lời nói của họ đều có thể trở thành giai thoại, và cả tật xấu nữa, dường như cũng đứng ngoài vòng phán xét thông thường. Tóm lại đó là một thế giới đầy sức hấp dẫn đối với một người say mê văn học và tấp tểnh nuôi mộng viết văn như tôi. Khi tôi được về Hà Nội vào một cơ quan văn nghệ dù là ở quân đội (hoàn cảnh nước ta quân đội có một vị trí đặc biệt trong xã hội kể cả lĩnh vực văn chương) tôi bắt đầu đi vào thế giới mà trước đây tôi mơ ước. Điều tôi nhận ra là ngoài cái phần tôi hiểu trước đây thì thế giới nhà văn còn có những chuyện khác. Đấy là cái mặt đời thường, cái mặt rất chúng sinh, và chúng cũng góp phần quan trọng làm nên các tác phẩm và tính cách nhà văn. Vì vậy chân dung của họ không thể bỏ qua. Hơn nữa nếu “vẽ” được chính xác những bức chân dung đó, thì bộ mặt xã hội của thời đại họ đang sống, đang viết cũng qua đó mà hiện lên. Có thể, tôi nghĩ, không có tầng lớp nào hơn các nhà văn, thể hiện rõ nhất bộ mặt tinh thần của dân tộc qua từng giai đoạn. Những điều này tôi nhận ra sau một thời gian dài, khi những bài thơ chân dung lần lượt ra đời, được phổ biến một cách không chính thức nhưng sâu rộng và dai dẳng, vượt qua cả mong muốn của tôi. Ngày xuân Nhâm Thân Xuân Sách 1. Trên biển lớn lênh đênh sóng nước Ngó trông về xóm mới khuất xa Cỏ non nay chắc đã già Buồn tênh lại giở thư nhà ra xem 2. Xung kích tràn lên nước vỡ bờ Đã vào lửa đỏ hãy còn mơ Bay chi mặt trận trên cao ấy Quên chú nai đen vẫn đứng chờ. 3. Dế mèn lưu lạc mười năm Để o chuột phải ôm cầm thuyền ai Miền Tây sen đã tàn phai Trăng thề một mảnh lạnh ngoài đảo hoang. 4. Bỉ vỏ một thời oanh liệt nhỉ Sóng gầm sông Lấp mấy ai hay Cơn bão đến động rừng Yên Thế Con hổ già uống rượu giả vờ say. 5. Bác Kép Tư Bền rõ đến vui Bởi còn tranh sáng bác nhầm thôi Bới tung đống đống rác nên trời phạt Trời phạt chưa xong bác đã cười. 6. Vang bóng một thời đâu dễ quên Sông Đà cũng muốn đẩy thuyền lên Chén rượu tình rừng cay đắng lắm Tờ hoa lại trút lệ ưu phiền. 7. Các vị La hán chùa Tây phương Các vị già quá tôi thì béo Năm xưa tôi hát vũ trụ ca Bây giờ tôi hát đất nở hoa Tôi hát chiến tranh như trẩy hội Đừng nên xấu hổ khi nói dối Trời mỗi ngày lại sáng có sao đâu 8. Hai đợt sóng dâng một khối hồng Không làm trôi được chút phấn thông Chao ơi ngói mới nhà không mới Riêng còn chẳng có, có gì chung. 9. Quá tuổi hoa niên đã bạc đầu Tình còn dang dở tận Hàng Châu Khúc ca mới hát sao buồn thế Hai nửa yêu thương một nửa sầu 10. Điêu tàn ư? Đâu chỉ có điêu tàn Ta nghĩ tới vàng sao từ thuở ấy Chim báo bão, lựa chiều cơn gió dậy Lựa ánh sáng trên đầu mà thay đổi sắc phù sa Thay đổi cả cơn mơ Ai dám bảo con tầu không mộng tưởng Mỗi đêm khuya không uống một vầng trăng Lòng ta cũng như tầu, ta cũng uống Mặt anh em trong suối cạn hội nhà văn 11. Trăng sáng soi riêng một mặt người Chia ly đôi bạn cách phương trời Ước mơ của đất anh về đất Im lặng mà không cứu nối đời. 12. Nên danh nên giá ở làng Chết vì ông lão bên hàng xóm kia Làm thân con chó xá gì Phận đành xấu xí cũng vì miếng ăn. 13. Một nắm xương khô cũng gọi mỡ Quanh năm múa bút để mua vui Tưởng cụ vẫn bơi dòng nước ngược Nào ngờ trở gió lại trôi xuôi. 14. Phất rồi ông mới ăn khao Thơ ngang chạy dọc bán rao một thời Ông đồ phấn, ông đồ vôi Bao giờ xé xác để tôi ăn mừng. 15. Vị nghệ thuật nửa cuộc đời Nửa đời sau lại vị người ngồi trên Thi nhân còn một chút duyên Lại vò cho nát lại lèn cho đau Bình thơ tới thuở bạc đầu Vẫn chưa thể tất nổi câu nhân tình Giật mình mình lại thương mình Tàn canh tỉnh rượu bóng hình cũng tan. 16. Vốn cùng nhân dân tiến lên Mùa đông năm ấy bỏ quên cờ đào Quay về núp bóng ca dao Giật mình nghe một tiếng chào Văn Ngan? 17. Hỏng đôi mắt phải đâu là mất hết Trong cặp còn hồ sơ điệp viên Ông cố vấn chẳng sợ gì cái chết Cao điểm cuối cùng quyết chí xông lên. 18. Đám cháy ở sau lưng Đám cháy ở trước mặt Than ôi mày chạy đâu Dưới vòm trời quen thuộc Đốt bao nhiêu cỏ mật Không bay mùi thơm tho Càng hun càng đỏ mắt Quay về thung lũng cò. 19. Mải hái hoa dọc chiến hào Bỏ quên chồi biếc lúc nào không hay Thói quen cũng lạ lùng thay Trồng cây táo lại mọc cây bạch đàn 20. Trường Sơn đông em đi hái măng Trường Sơn tây anh làm thơ cho lính Đời có lúc bay lên vầng trăng Lại rơi xuống chiếc xe không kính Thế đấy! Giữa chiến trường Nghe tiếng bom cũng mạnh! 21. Thao thức năm canh nghĩ chẳng ra Trò chơi nguy hiểm đấy thôi mà Lửng lơ giữa khoảng trong xanh ấy Để mối đùn lên cái gốc già. 22. Trời thí cho ông vụ lúa chiêm Ông xây sân gạch với xây thềm Con đường mòn ấy ông đi mãi Lưu lạc lâu ngày mất cả tên. 23. Hai lần lỡ bước sang ngang Thương con bướm đậu trên dàn mồng tơi Trăm hoa thân rã cánh rời Thôi đành lấy đáy giếng thơi làm mồ. 24. Nhọc nhằn theo bước con trâu Hỡi người áo trắng nông sâu đã từng Mỗi bước đi một bước dừng Mà sao vẫn lạc giữa rừng U Minh. 25. Mấy lần đất nước đứng lên Đứng lâu cũng mỏi cho nên phải nằm Hại thay một mạch nước ngầm Cuốn trôi Đất Quảng lẫn rừng Xà Nu. 26. Từ trong hom giỏ chui ra Đã toan gánh vác sơn hà chị ơi Định đem cái lạt buộc người Khổ thân ông lão vịt trời phải chăn. 27. “Sông Mã xa rồi tây tiến ơi...” Về làm xiếc khỉ với đời thôi Nhà đồi một nóc chênh vênh lắm Sống tạm cho qua một kiếp người. “Áo sờn thay chiếu anh về đất” Mây đầu ô trắng, Ba Vì xanh Gửi hồn theo mộng về tây tiến Sông Mã gầm lên khúc độc hành. 28. Tưởng chuyện như đùa hoá ra thật Biết ông sằng phẳng tự bao giờ Cái con thò lò quay sáu mặt Vồ hụt mấy lần ông vẫn trơ. 29. Cha và con... và họ hàng và... Hết bay mùa thóc lẫn mùa lạc Cho nên chiến sĩ thiếu lương ăn Họ sống chiến đấu càng khó khăn Tháng ba ở Tây Nguyên đỏ lửa Tháng tư lại đi xa hơn nữa Đường đi ra đảo đường trong mây Những người trở về mấy ai hay Xung đột mỗi ngày thêm gay gắt Muốn làm cách mạng nhưng lại dát! 30. Đường chúng ta đi trong gió lửa Còn mơ chi tới những cánh buồm Từ thuở tóc xanh đi vỡ đất Đến bạc đầu sỏi đá chửa thành cơm. 31. Tấm áo hào hoa bạc gió mưa Anh thành đồng chí tự bao giờ Trăng còn một mảnh treo đầu súng Cái ghế quan trường giết chết thơ. 32. Bao năm ngậm ngải tìm trầm Giã từ quê mẹ xa dòng Hương giang Bạc đầu mới biết lạc đường Mộng làm giọt nước ôm sông Ôm sông chẳng được, tơ lòng gió bay 33. Một con trâu bạc già nua Nhờ cơn bão biển thổi lùa lên mây Trâu ơi ta bảo trâu này Quay về đất mặn kéo cày cho xong. 34. Tài ba thằng mõ cỡ chuyên viên Chia xôi chia thịt lại chia tiền Việc làng việc nước là như vậy Lộn xộn cho nên phải tắt đèn. 35. Em còn đôi mắt ngây thơ Sống mòn mà vẫn đợi chờ tương lai Thương cho thị Nở ngày nay Kiếm không đủ rượu làm say Chí Phèo! 36. Xoắn mãi dây tình thơ bật ra Đông y ắt hẳn hơn tây dược Xe tải không bằng xe Trên đời kim cương là quí nhất Thứ đến tình thương dân nghèo ta Em chớ cho anh già lẩm cẩm Còn hơn thằng trẻ lượn Honda. 37. Em không nghe mùa thu Mùa thu chỉ có lá Em không nghe rừng thu Rừng mưa to gió cả Em thích nghe mùa xuân Con nai vàng ngơ ngác Nó ca bài cải lương. 38. Một mặt đường khát vọng Cuộc chiến tranh đi qua Rồi trở lại ngôi nhà Đốt lên ngọn lửa ấm Ngủ ngon a kai ơi Ngủ ngon a kai à... 39. Anh Keng cưới vợ tháng mười Những đứa con lại ra đời tháng năm Trong làng kháo chuyện rì rầm Vụ mùa chưa gặt thóc đã nằm đầy kho. 40. Ấy bức tranh quê đẹp một thời Má hồng đến quá nửa pha phôi Bên sông vải chín mùa tu hú Khắc khoải kêu chi suốt một đời. 41. Đôi vai thì gánh lập trường Đôi tay sờ soạng ven đường cuối thôn Nghe anh kể chuyện đầu nguồn Về nhà thấy mất cái hồn của em. 42. Nhá nhem khoảng sáng trong rừng Để cho cuộc thế xoay vần hơn thua Xác xơ màu tím hoa mua Lửa chân sóng báo mây mưa suốt ngày. 43. Chị Tư Hậu đẻ ra anh Ví như hòn đất nặn thành đứa con Biển xa gió dập sóng dồn Đất tan thành đất chỉ còn giấc mơ. 44. Đi bước nữa rồi đi bước nữa Phấn son mưa nắng đã tàn phai Cái kiếp đào chèo là vậy đó Đêm tàn bạn cũ chẳng còn ai. 45. Đã đi qua một thời giông tố Qua một thời cơm thầy cơm cô Còn để lại những thằng Xuân tóc đỏ Vẫn nghênh ngang cho đến tận bây giờ. 46. Thơ ông tang tính tang tình Cây đa bến nước mái đình vườn dâu Thân ông mấy lượt lấm đầu Miếng mồi danh lợi mắc câu vẫn thèm. 47. Bắt đầu từ lão nghị hụt Cầm dao giết một mạng người Chị Nhàn phải đi bước nữa Lấy đại đội trưởng của tôi Cuộc đời mấy phen nổi gió Phải đem tổ quốc thề bồi Lần này ông ra ứng cử Chắc là trúng nghị viên thôi. 48. Ông năm Hạng trở về đất lửa Với chiếc lược ngà vượt Trường Sơn Bỗng mùa gió chướng vừa nổi dậy Ông biến thành thằng nộm hình rơm. 49. Có những lớp người đi vỡ đất Mùa mưa không trồng lúa trồng ngô Lại gieo hạt bông hường bông cúc Trên mảnh đất này hoa héo khô. 50. Chuyện kể cho người mẹ nghe Biển lửa bốc cháy bốn bề tan hoang Đứa con nuôi của trung đoàn Phá vây xong lại chết mòn trong vây. 51. Đất làng vừa một tấc Bao nhiêu người đến cày Thóc giống còn mấy hạt Đợi mùa sau sẽ hay. 52. Sớm nay nhấp một chén trà Bâng khuâng tự hỏi đâu là núi đôi Những người cùng làng với tôi Muốn sang đèo trúc muộn rồi, đừng sang. 53. Biên kia biên giới anh sang Trước giờ nổ súng về làng làm chi Mẫn và tôi tính chi li Gia đình má Bảy lấy gì nuôi anh. 54. Anh chẳng còn sống mãi Với thủ đô luỹ hoa Để những người còn lại Bốn năm sau khóc oà. 55. Chim chơ rao cất cánh ngang trời Tình như chớp trắng nháy liên hồi Đám mây cánh vạc tan thành nước Mà đất ba dan vẫn khát hoài. 56. Sinh ra trong gió cát Đất Nghệ An khô cằn Bao nhiêu năm nằm vạ Trước cửa hội nhà văn. 57. Đem than từ vùng mỏ Về bán tận thủ đô Bị đập chiếc cán búa Hoá ra thằng ngẩn ngơ. 58. Tưởng anh dọn về làng xưa Ngờ đâu về tận thủ đô nhận nhà Sướng cái bụng lắm lắm à Đêm là đèo gió, ngày là Hồ Tây. 59. Với tiếng sáo thiên thai dìu dặt Mở ra dòng thơ mới cho đời Bỏ rừng già về vườn bách thú Con hổ buồn lặng lẽ trút tàn hơi. 60. Cửa sông cất tiếng chào đời Rồi ra đi những vùng trời khác nhau Dấu chân người lính in mau Qua miền cháy với cỏ lau bời bời Đọc lời ai điếu một thời Tan phiên chợ Giát hồn người về đâu? 61. Nếu Trương Lương không thổi địch sông Ô Liệu Hạng Võ có lên ngôi hoàng đế? Nhưng buồn thay đã đánh mất Ngu Cơ Đời còn gì, và thơ cũng thế. 62. “Xưa tôi yêu quê hương vì có chim có bướm Có những ngày trốn học bị đòn roi” Nay tôi yêu quê hương vì có ô che nắng Có ghế ngồi viết những điệu thơ vui. 63. Nhen lên một bếp lửa Mong soi gương mặt người Bỗng cơn giông nổi dậy Mây che một khung trời Đất sau mưa hỡi đất Màu mỡ trôi về đâu Còn trơ chiếc guốc võng Trăng mài mòn canh thâu. 64. Một chút hương thơm trải bốn mùa Mười năm lăn lóc chốn rừng già Quay về khứng chịu cơn mưa móc Đất trắng mưa rồi đất lại khô. 65. Xưa thơ anh viết không người hiểu “Đáy đĩa mùa đi nhịp hải hà” Nay anh chưa viết người đã hiểu Sắp sáng thì nghe có tiếng gà. 66. Người đi, ừ nhỉ người đi thật Đi thật nhưng người lại trở về Nhẹ như hạt bụi, như hơi rượu Mà đắm hồn người trong tái tê. 67. Không có vua thì làm sao có tướng Nên về hưu vẫn phải chết ở chiến trường Kiếm sắc chém bao nhiêu đầu giặc Để vàng tôi trong lửa chịu đau thương. 68. Hồn đã vượt Côn đảo Thân xác còn trong lao Bởi nghe lời mẹ dăn Nên suốt đời lao đao. 69. Ta đi tới đỉnh cao muôn trượng Mắt trông về tám hướng phía trời xa Chân dép lốp bay vào vũ trụ Khi trở về ta lại là ta Từ ấy tim tôi ngừng tiếng hát Trông về Việc Bắc tít mù mây Nhà càng lộng gió thơ càng nhạt Máu ở chiến trường hoa ở đây. 70. Bờ cây đỏ thắm làm chi não lòng Chuyện tình kể trước rạng đông Hoàng hôn ảo vọng vẫn không tới bờ Thiên đường thì quá mù mờ Vĩ nhân tỉnh lẻ vật vờ bóng ma Hành trình thơ ấu đã qua Hỡi người hàng xóm còn ta với mình. 71. Cùng đoàn quân anh đi tới thành phố Bị lạc đường về hội nhà văn Ừ nhỉ bao giờ quay trở lại Với năm anh em trong một chiếc xe tăng. 72. Ván bài lật ngửa tênh hênh Con đường thiên lí gập gềnh mãi thôi Thay tên đổi họ mấy hồi Vẫn chưa tới được chân trời mộng mơ. 73. Mẹ và em đang ở đâu Giữa vùng cát trắng đêm thâu gió lùa Ổ rơm teo tóp ngày mùa Xác xơ thân lúa vật vờ thân tôi Bờ tre kẽo kẹt liên hồi Bầu trời vuông với một ngôi sao dời Đánh thức tiềm lực mấy hồi Ai? Chẳng ai đáp lại lời của tôi. 74. Anh đã đứng trước biển Cù Lao Chàm kia rồi Nhưng khoảng cách còn lại Xa vời lắm anh ơi. 75. Ôi thằng Trần Mạnh Hảo Đi phỏng vấn Chí Phèo Lão chết từ tám hoánh Đời mày vẫn gieo neo Còn cái lão Bá Kiến Đục bản in thơ mày Bao giờ mày say rượu Bao giờ thì ra tay. 76. Em ơi buồn làm chi Em không buồn sao được Quan họ đã vào hợp tác Đông Hồ gà lợn nuôi chung Bên kia sông Đuống em trông Còn đâu thấy lá diêu bông hỡi chàng. 77. Người về đồng cói người ơi Phía ấy mặt trời mọc lại Một thời xa vắng, xa rồi Phủ Khoái xin tương oai oái Ở đời gặp may hơn khôn Nào ai dám ghen dám cãi Người đã đi Mĩ hai lần Biết rồi, khổ lắm, nói mãi! 78. Anh đứng thành tro em có biết Hôm qua lại gặp chuyến xe bò Vẫn anh đi với vầng trăng cũ Áo đỏ bên cầu đợi ngẩn ngơ. 79. Ôi màu tím hoa sim Nhuộm tím cuộc đời dài đến thế Cho đến khi tóc bạc da mồi Chưa làm được nhà còn bận làm người Ngoảnh lại ba mươi năm Tím mấy ngàn chiều hoang biền biệt. 80. Kòn trô dấn bước đường chinh chiến Nửa gánh giang hồ nửa ái ân Ngàn sau sông Dịch còn tê lạnh Tráng sĩ có về với bến xuân. 81. Văn chương thuở ấy như bèo Thương cụ gồng gánh trèo leo tận trời Giấc mộng lớn đã bốc hơi Giấc mộng con suốt một đời bơ vơ Ước chi cụ sống tới giờ Chợ trời nhan nhản tha hồ bán văn 82. Cũng muốn tin vào hoa hồng Tin vào điều không thể mất Cả tôi và cả chúng ta Đứng trong đầm lầy mà hát Ông không phải là bố tôi Con chim sâm cầm đã chết Ông không phải là bố tôi Con chim sâm cầm ai giết! 83. Bốn mươi tuổi mới vào đời Ăn đòn hội chợ tơi bời xác xơ Giữa hai trận tuyến ngu ngơ Trong lòng Hà nội bây giờ ở đâu? 84. Vỡ lòng câu thơ viết Mời bác ngủ bác ơi Đêm nay bác không ngủ Nhà thơ ngủ lâu rồi. 85. Thiên thai từ giã về dương thế Nhắc chi ngày ấy buồn lòng ta Sân đình ngất ngưởng ngôi tiên chỉ Uống rượu say rồi hát quốc ca. 86. Khi về xuôi anh mang theo đồng bạc trắng hoa xoè Với một mối tình sơn cước Mùa lá rụng trong vườn năm này qua năm khác Đám cưới vẫn không thành vì giấy giá thú chửa làm xong. 87. Sắp cưới bỗng có thằng phá đám Nên ông chửi bố chúng mày lên Đầu chày đít thớt đâu còn ngán Không viết văn thì ông viết phim 88. Biết mấy mươi chiều khói thuốc bay Quê nhà vạn dặm khuất trùng mây Lui về kí ức chân trời cũ Uống chén rượu buồn không dám say. 89. Trăm năm ông phủ... Ngọc Tường ôi Cái nợ lên xanh rũ sạch rồi Cửa Việt tung hoành con sóng vỗ Sông Hương lặng lẽ chiếc thuyền trôi Sử thi thành cổ buồn nao dạ Chuyện mới Đông Hà tái nhợt môi Từ biệt chốn xưa nhiều ánh lửa Trăm năm ông phủ... Ngọc Tường ôi! 90. Dẫu chín bỏ làm mười hay mười hai cũng mặc Chẳng ai dung thiên sứ đất này Dụ đồng đội vào trong mê lộ Rồi bỏ đi du hí đến năm ngày. 91. Giặc giã yên rồi về xoay khối vuông Ru bích Đoán hậu vận rủi may Xanh tím trắng đỏ vàng đều đủ hết Ta cùng vào cuộc chơi Không gian bốn năm chiều Đảo lộn tùng phèo thật giả trắng đen Tôi như cục xà bông thứ thiệt Cứ đổ rượu vào Người người lớp lớp Cờ đỏ suốt dặm dài Mở đột phá khẩu nhất định thắng Lô cốt mấy tầng Dẫu sông núi cỏ cây làm chứng Hồn vẫn treo trên
Ba lô trên vai từ đêm mười chín Một tiếng chim kêu sáng cả rừng Thì cứ khắc đi rồi khắc đến Sao còn ngồi đó cụ già Khương? 94. Tuổi hai mươi xung phong lên Tây bắc Nguyện hi sinh chiến đấu dưới cờ Lại xung phong vào Với bà mẹ đào hầm đầu bạc phơ phơ Hoà bình rồi tiến lên đổi mới Bất ngờ ngã ngựa chốn non cao Dẫu nhiều lần bị lừa như thế Thì cuộc đời vẫn đẹp sao Tình yêu vẫn đẹp sao! 95. Trái tim với nỗi nhớ ai Như cây trong phố đứng hoài chờ trăng Như người đàn bà ngồi đan Sợi dọc thì rối, sợi ngang thì chùng. 96. Ra đi từ bến My Lăng Bao năm dấu kín ánh trăng trong lòng Tuổi già về lại bến sông Trăng kia đã lặn phải chong đèn dầu. 97. Giấu một chùm thơ trong chiếc khăn tay Em hăm hở đi tìm người trao tặng Những kẻ phong lưu, những tên du đãng Mấy ai biết được hương thầm của cô gái xóm đê. 98. Chú dế góc sân hồn nhiên ca hát Hát thành thơ như nước triều lên Khi khôn lớn lại hồn nhiên đi giữa Biển một bên và em một bên. 99. Người đàn bà mà tôi ao ước Trên vành đai chống Mĩ những năm xưa Tình yêu đã lụi tàn cùng kí ức Nhưng còn đây tội lỗi đến bao giờ Tự hoạ Cô giáo làng tôi đã chết rồi Một đêm ra trận đất bom vùi Xót xa Đình Bảng người du kích Đau đớn Bạch Đằng lũ trẻ côi Đường tới chiến công gân cốt mỏi Lối vào lửa đạn tóc da mồi Mặt trời ảm đạm quê hương cũ Ở một cung đường rách tả tơi. Lời cuối sách Tiếp theo cuốn Thương nhớ tài hoa của Nguyễn Vũ Tiềm, phác thảo chân dung của năm mươi nhà thơ, nhà văn đã quá cố, những cây bút có những đóng góp đặc sắc cho nền văn học của đất nước, hôm nay Nhà xuất bản Văn học gửi tới bạn đọc một tập hợp khác về chân dung các nhà văn. Đây là những kí hoạ có tính đặc tả của Xuân Sách, những chân dung vốn đã khá phổ biến trong và ngoài giới văn học suốt vài chục năm qua. Tác giả không nêu đích danh ai, nhưng dưới nét bút phác thảo, những độc giả quan tâm tới văn học và người làm văn học, vẫn có thể nhận ra từng đối tượng. Dĩ nhiên thể loại này thường cố ý phóng to các đặc điểm và khi nhìn vào nét đặc tả ấy – tuy mất cân đối và đôi khi phiến diện - vẫn dễ dàng nhận ra diện mạo, cốt cách từng nhân vật. Chất vui, hóm và nhất là khả năng chơi chữ có thể khiến người ta ngạc nhiên một cách thú vị, nhưng cũng có thể gây nên những sự không hài lòng đây đó... Chúng tôi chỉ coi đây là những nét tự trào của giới cầm bút, cười đấy nhưng cũng tự nhận ra những xót xa, hạn hẹp của chính mình, những gì chưa vượt qua được trên những chặng đường quanh co của lịch sử và thời đại. Tự soi mình hoặc hiểu mình thêm qua cái nhìn của người cùng hội, cùng thuyền lắm khi cũng hữu ích. Cái cười trong truyền thống dân gian vốn là vũ khí, ngày nay còn có thể là sức mạnh thúc đẩy đi tới phía trước. Với ý nghĩ ấy, chúng tôi mong bạn đọc và các nhà văn thông cảm cho những gì bất cập hoặc chưa lột tả được thần thái của từng chân dung. Dù sao đây cũng là 100 bức tranh nhỏ về những người có công trong văn học, những người nổi tiếng trong làng văn, trong bạn đọc bằng chính những tác phẩm có giá trị của mình. Rất mong bạn đọc và các nhà văn nhận ra mối chân tình trong cuộc vui của làng văn, và lượng thứ cho những khiếm khuyết. * Chân dung nhà văn 1. Hồ Phương 3. Tô Hoài 5. Nguyễn Công Hoan 7. Huy Cận 9. Tế Hanh 11. Nguyễn Thi 13. Tú Mỡ 15. Hoài Thanh 17. Hữu Mai 19. Xuân Quỳnh 21. Nguyễn Thành Long 23. Nguyễn Bính 25. Nguyên Ngọc 27. Quang Dũng 29. Nguyễn Khải 31. Chính Hữu 33. 35. 37. Lưu Trọng Lư 39. Nguyễn Kiên 41. Xuân Thiều 43. Bùi Đức Ái (Anh Đức) 45. Vũ Trọng Phụng 47. Đào Hồng Cẩm 49. Hoàng Văn Bổn 51. Nguyễn Thị Ngọc Tú 53. Phan Tứ 55. Thu Bồn 57. Võ Huy Tâm 59. Thế Lữ 61. Phạm Huy Thông 63. Bằng Việt 65. Nguyễn Xuân Sanh 67. Nguyễn Huy Thiệp 69. Tố Hữu 71. Hữu Thỉnh 73. Nguyễn Duy 75. Trần Mạnh Hảo 77. Lê Lựu 79. Hữu Loan 81. Tản Đà 83. Hà Minh Tuân 85. Văn Cao 87. Vũ Bão 89. Hoàng Phủ Ngọc Tường 91. Thanh Thảo 93. Khương Hữu Dụng 95. Ý Nhi 97. Phan Thị Thanh Nhàn 99. Hoàng Lại Giang 2. Nguyễn Đình Thi 4. Nguyên Hồng 6. Nguyễn Tuân 8. Xuân Diệu 10. Chế Lan Viên 12. Kim Lân 14. Bùi Huy Phồn (Đồ Phồn) 16. Vũ Tú 18. Đỗ 20. Phạm Tiến Duật 22. Đào Vũ 24. Nguyễn Văn Bổng 26. Vũ Thị Thường 28. Mai Ngữ 30. Hoàng Trung Thông 32. Thanh Tịnh 34. Ngô Tất Tố 36. Xuân Thủy 38. Nguyễn Khoa Điềm 40. Anh Thơ 42. Nguyễn Thị Như Trang 44. Nguyễn Thế Phương 46. Xuân Thiêm 48. Nguyễn Quang Sáng 50. Phù Thăng 52. Vũ Cao 54. Nguyễn Huy Tưởng 56. Bùi Hiển 58. Nông Quốc Chấn 60. Nguyễn Minh Châu 62. Giang Nam 64. Nguyễn Trọng Oánh 66. Thâm Tâm 68. Phùng Quán 70. Dương Thu Hương 72. Trần Bạch Đằng 74. Nguyễn Mạnh Tuấn 76. Hoàng Cầm 78. Vũ Quần Phương 80. Lý Văn Sâm 82. Lưu Quang Vũ 84. Minh Huệ 86. Ma Văn Kháng 88. Hồ Dzếnh 90. Phạm Thị Hoài 92. Trần Dần 94. Bùi Minh Quốc 96. Yến Lan 98. Trần Đăng Khoa 100. Xuân Sách |