The Saigon Execution
October 2004
by Horst Faas

Regarding the Pain of Others
by Susan Sontag.

"the clarity of everything is tragic"
- Witold Gombrowicz

Charles Simic

Note: Bức hình, trên 1 số NYRB đã cũ, May 1, 2003, tình cờ GNV vớ lại được, trong bài viết của Charles Simic, điểm cuốn của Susan Sontag: Nhìn nỗi đau của kẻ khác, Regarding the Pain of Others.
Trong bài viết, Simic cũng nhắc đến cái thú của quản giáo Khờ Me Ðỏ, trước khi làm thịt ai, thì cho nguời đó được chụp 1 tấm hình làm kỷ niệm.
Bài viết của Simic, quả đúng là của thi sĩ, thật tuyệt. Ông viết về kinh nghiệm ấu thời của ông, ở vùng Balkans.
Có thể nói, qua bài viết của ông, thì cả lịch sử nhân loại được chia ra làm hai, một thời kỳ không có hình, và một, có hình.
Chỉ khi có hình, thì chúng ta mới được thưởng thức nỗi đau của kẻ khác, dù không là chứng nhân tận mắt.
Archives of Horror, Ảnh Khố của Sự Ghê Rợn, là theo nghĩa đó.

Cruel Radiance

Tỏa Sáng Ðộc Ác  

Quản giáo, cai tù Pol Pot, giống như của Stalin, có cái thú trước khi làm thịt ai thì cho chụp hình làm kỷ niệm

"Who are you who will read these words and study these photographs, and through what cause, by what chance, and for what purpose, and by what right do you qualify to, and what will you do about it?"

"Perhaps the camera promises a festive cruelty", Judith Butler has suggested, of the images of Abu Ghraib; she writes provokingly of "the moral indifference of the photograph, coupled with its investment in the continuation and reiteration of the scene as a visual icon". Thus are Sontag's theories dealt with. Butler's are still current. Linfield joins a select company.

Một lần tôi nằm mơ, và cũng như Hebel, tôi mơ giấc mơ của mình ở trong thành phố Paris, ở đó, tôi bị lột mặt nạ, và trơ ra, là một tên phản bội quê nhà, và một tên lừa đảo.
Sebald: Phát biểu khi là ông Hàn

Liệu có một tên VC nào cảm thấy bị lột mặt nạ, trơ ra là một tên phản bội, và một tên lường gạt, ở ngay trên chính quê hương của nó?

Hay 1 tên VNCH, nhưng gốc Bắc Kít Di Cư, ở quê hương…. Mẽo của nó?

Ðược đằng đầu lân đằng chân

Ðọc bài bình loạn chính trẹo của Ông Số 2, Gấu thấy nực cuời, do cái sự ấu trĩ của nó. Làm sao mà lại so sánh hai sự kiện Tây đánh VN từ hổi nảo hồi nào với chuyện TQ xử lý [nội bộ] thằng em Bắc Kít ngày hôm nay.

Khi Tây đánh VN, chúng đánh Miền Nam trước, vì dễ ăn hơn, chúng quen thuộc đường đi nước bước ở Ðàng Trong hơn so với Ðàng Ngoài, chưa kể đến lý do tiềm ẩn của cuộc chiến: khai hoá, mang văn minh đến cho những xứ sở bán khai, nhưng “Chúa đi trước, võ khí đi sau”: sự đàn áp Ky Tô giáo của Nhà Nguyễn là ngòi nổ làm bùng ra cuộc chiến xâm luợc. Giả như nhà Nguyễn khôn ngoan, như nước Nhật đã từng làm, lịch sử VN chắc là khác đi nhiều.
Ðây là chiến thuật đầu cầu, trong quân sự, xưa như trái đất, mắc mớ đến chiến thuật dạy cho Việt Nam một bài học của TQ?

Ðâu có phải chuyện nắm cái đầu, là đám chóp bu Bắc Bộ Phủ.

Giữa VC và TQ có rất nhiều mắc míu, và cái sự sợ hãi TQ của đám chóp bu VC là do đó mà ra. Ông số 2 này, trí nhỏ, bàn toàn chuyện tào lao, lại thêm cái tâm cũng chẳng lớn gì cho lắm, đọc chán phèo.
Một người thực sự đau cú đau TQ, thì lập tức lại thấy nhói lên cái đau của Miền Nam. Bởi vì chính là do đối xử khốn nạn  trong thời gian chiến tranh, bằng mọi cách phải chiến thắng, đánh 100 năm, đốt sạch Trường Sơn… và để chiến thắng, thì lạy lục thằng Tẫu, cung phụng chúng. Bắt gái Bắc làm hộ lý, phục vụ sex chúng… và hậu quả là ngày hôm nay. 

Chúng ta cứ giả thử, sau 30 Tháng Tư, Bắc Kít thực sự ôm lấy Nam Kít, cả nước cùng nhau xây dựng cái nhà Mít, thì làm sao thằng Tẫu dám ngó ngoé?

Chính là do Tây đánh Nam Kỳ trước, cho nên Gia Long mới bị VC & Bắc Kít qui tội cõng rắn cắn gà nhà, còn Ky Tô giáo trở thành kẻ thù muôn đời của những tên VC cực VC như Thái Dúi.

Cứ giả dụ như thằng Tây ngu ngốc, đánh Bắc Kít trước, thì chúng được cái gì?

Hỏi là trả lời. Tuy nhiên Bắc Kít mới là mục tiêu sau cùng của Tây, cùng với nó, là giấc mộng ngược sông Hồng lên tận Vân Nam của Ðồ Phổ Nghĩa. Lịch sử lập lại, khi Kissinger gặp Mao Xếnh Xáng là giấc mộng này, lại một lần nữa được thực hiện giữa Mafia Do Thái [chữ của Bà Huệ, Gió O], và anh Tẫu.

Tay Số 2 này, Bắc Kít di cư, khôn tổ cha, chưa hề sứt 1 sợi lông chim suốt cuộc chiến, rồi ra hải ngoại lo học lấy đủ thứ bằng cấp, rồi lo làm báo, cả 1 cơ sở báo chí to tổ bố, trong bao nhiêu năm trời, chưa làm được 1 việc thiện, chưa sứt 1 đồng đô la. Thời gian Gấu qua Cali, ghé thăm bạn làm tại đây, thấy ông VC nhà văn VTH được tòa báo o bế, ban cho cả 1 văn phòng tổ chảng, còn Gấu, bạn "thân", cùng giới viết văn Sài Gòn ngày nào, ông vờ luôn, Gấu còn mừng.

Tuy nhiên, khôn cỡ đó, làm sao không mất Miền Nam.
Có 1 lần Gấu đọc 1 bài ký của ông trên tờ Thế Kỷ 21, ông sót sa, Sài Gòn có người chết đói rồi đó.
Ngay bên hông Chợ Bến Thành!
Quí hoá thật.

V/v không sứt 1 đồng đô la, thì không chỉ ông số 2, mà cả một bộ lạc, clan, [cờ lăng] đều y chang.
“Giai thoại” sau đây, là do DN, báo SGN, kể: Lần tưởng niệm, hay giỗ đầu Mai Thảo, hình như vậy, băng Cờ Hoa Lăng Bác đứng ra tổ chức, và cái tay DNY hô hào, lập giải thưởng văn học Mai Thảo, thế là 1 cái quỹ được thành lập, và 1 trong những vị thính/khán giả có mặt bèn xung phong bỏ vô… túi DNY 200 đô.

Và bà DN tự hỏi, giải thưởng thì sẽ muôn đời lục quân… Miền Nam, nhưng còn hai trăm đô, chắc là sau đó DNY bỏ vô account của ông ta, tiền lời của nó, bi giờ là bao nhiêu?

Câu chuyện về anh VC bị làm thịt trong bức hình của Eddie xem ra cũng nhiêu khê: Tướng Loan biểu, hắn giết nhiều người Miền Nam, và cả Mẽo nữa. Đám nhiếp ảnh viên Mít nói, hắn là 1 tên phản bội, hai mang, vừa làm cho VC, vừa làm cho Cảnh Sát Quốc Gia. Những người khác thì nói, anh ta là VC, thứ tép riu, vừa mặc 1 cái áo sơ mi ca rô mới tinh, tính lặn…
32 năm sau tôi gặp bà vợ góa của anh, vẫn sống trong căn nhà ngoại ô phía Nam Sài Gòn, và tưởng nhớ chồng. Tại một góc phòng khách, đằng sau mớ hoa ni lông, là bức hình của Nguyễn Văn Lắm, một người, bởi vì là VC nên cũng có nick [như Sáu Dân, như Ba Dzũng, thí dụ], và bí danh của anh là Bẩy Lốp. Đúng, anh ta là thành viên của MTGP, tức VC, và chỉ mới biến mất khỏi gia đình trước Cú Mậu Thân, và chẳng hề trở về.
Bức hình của Eddie làm anh ta trở thành kẻ tuẫn đạo, nhưng không, không, bà vợ chẳng có, và chẳng hề muốn có, bức hình anh bị Loan xử. Bả sẽ tưởng nhớ chồng cho tới khi xác của chồng được tìm thấy, bà thố lộ như thế, vào năm 2000, khi VC ăn mừng 25 ăn cướp Miền Nam.
[Bản dịch không đúng theo bản tiếng Anh, có tí lệch pha, sorry]

Ui chao, đọc, sao lại nhớ đến ông già Gấu. Cũng biến mất đúng dịp Tết 1945, đầu Cách Mạng VC, và cũng chẳng bao giờ trở về!
*

…. in those days it took 20 minutes to transmit a single photo, which often had to be repeated - and the single radiotelephone circuit to Paris, shared with UPI, was closing down after three hours. AP's radiophoto operator, Tran von Hung, already had gone to sleep beneath his transmitter because of the curfew and continued fighting.
Horst Faas

[Vào những ngày đó, phải mất 20 phút để chuyển  chỉ một tấm hình, và thường phải lập lại – và chỉ một mạch vô tuyến điện thoại đi Paris, chia với UPI, và đang đóng cửa tiệm sau 3 giờ. Chuyên viên chuyển hình vô tuyến của AP, Tran von Hung, [Trần Văn Hưng] đã ngủ bên cạnh máy chuyển hình bởi vì giới nghiêm và trận chiến tiếp tục.]

Note: Một tấm hình, khi chuyển bằng VTD, mất đúng 15 phút, [không phải 20 phút], thời gian quét bức hình, bao kín cái rouleau máy gửi hình. Vì chuyển bằng mạch được sử dụng cho điện thoại viễn liên, nên coi như là 1 cuộc nói chuyện kéo dài 15 phút, khi tính tiền. Vì là vô tuyến, sử dụng làn sóng ngắn [short waves, như những đài VOA, BBC hồi đó], cho nên phụ thuộc điều kiện thời tiết. Một cái hình bị nhiễu quá, khi in ra đầy sọc, thì phải lập lại. Có khi chỉ 1 bức hình mà phải lập lại tới ba, bốn lần. Chị Linh, nữ điện thoại mạch Sài Gòn – Paris được ông Trưởng Đài giao cho trách nhiệm kiểm tra, tính tiền, vố sổ kế toán, nhưng vì tin tưởng GCC [UPI] và ông Hưng [AP] nên để cả hai muốn ghi bao nhiêu phút thì ghi, khi chấm dứt 1 cas gửi. Những lần lập đi lập lại quá ba, tới bốn, hoặc hơn nữa, thì cả hai AP/UPI đều đồng ý với nhau, chỉ tính ba, hoặc hai, nếu bữa đó, chất lượng quá tệ.
Lần Gấu gửi tấm hình đám phóng viên báo chí thế giới, trên 10 mạng, ngồi xe Jeep lùn có gắn bảng PRESS, bị VC tóm được tại khu Chợ Thiếc, Chợ Lớn, chúng giữ rất lâu, chắc tính đem ra Bắc, hẳn thế, để khoe, nhưng cuối cùng, thua, chạy, chẳng biết ai ra lịnh, [có ai dám nhận đâu, Trần Bạch Đằng lắc đầu, đếch biết], tàn sát tập thể. Bữa đó, máy phát tín đặt tại khu Chí Hòa, bị hư, mà hư 1 cách thật là kỳ cục: Sóng phát ra OK, nhưng lâu lâu, mất, chỉ chừng một, hoặc hai giây đồng hồ!
Nói chuyện thì đâu có sao, nhưng gửi hình, là hư liền tù tì, vì mất đồng bộ giữa hai máy gửi và nhận. Gấu nhớ là bức hình 15 phút, gửi đi gửi lại không biết bao nhiêu lần, Tokyo vẫn trả lời, đếch được, mất “synchro” [thường, nhiễu mạnh quá cũng làm mất synchro]. Lần chót, Gấu vừa gửi vừa căn làn sóng phát, OK được đúng 15, thế là thoát!
Tay Faas, bữa sau, thấy tấm hình trên báo chí toàn thế giới, hỏi ông Hưng, biết được, bèn viết thư cho ông Tổng Giám Đốc Bưu Điện [Thầy Nguyễn Văn Điều, dậy GCC khi học trường Quốc Gia Bưu Điện], tố thằng “Jeune Technicien” UPI – anh ta đâu biết tên Gấu, biết cũng đếch gọi được - gửi hình trong giờ giới nghiêm, chuyện này cũng lèm bèm rồi.
Ông Hưng, trước là nhân viên Bưu Điện, sau bị sa thải, vì bị 1 đồng nghiệp tố ông là VC nằm vùng - Gấu biết tay tố ông - bị An Ninh bắt, giam giữ 1 thời gian, không có chứng cớ, thả, nhưng Bưu Điện bye bye.
Nhờ ông làm cho AP, cho nên khi UPI thiết lập mạch Radiophoto, sau AP ít lâu, Nguyễn Thành Tài, nhiếp ảnh viên UPI bèn giới thiệu GCC với họ. Cho tới nay, Gấu vẫn không hiểu được, tại làm sao mà anh giới thiệu Gấu, vì thực sự không quen biết, anh lên Đài thấy Gấu làm việc ở đó, bèn nói với UPI, thế mới lạ! Sau anh bị UPI sa thải, do ngụy tạo hình. Gấu cũng viết về chuyện này rồi.

1969

Những đêm trực ở Đài, hoặc ngủ ngay sau khi đọc vớ vẩn một mẩu báo, một trang tiểu thuyết, nghe lơ đãng một điệu nhạc, một giọng hát, chập chờn theo khói thuốc rồi ngủ lúc nào không hay. Có khi ngủ luôn tới sáng. Đó là những đêm thành phố may mắn không bị pháo kích, tình hình chiến sự tương đối yên tĩnh. Nhưng hầu như đêm nào cũng bị dựng dậy. Khi thì nhân viên viễn ký hai hãng AP, UPI yêu cầu chỉnh lại tín hiệu. Hoặc đồng nghiệp trực Đài phát tín Phú Thọ nhắc đến giờ thay đổi tần số liên lạc. Có khi một đồng nghiệp Phi Luật Tân ở mãi Manila réo chuông máy viễn ký liên hồi, chỉ để hỏi thăm thời tiết Sài-gòn, tình trạng vợ con gia đình, hay nhờ dịch giùm một message bằng tiếng Pháp của hãng SITA than phiền nhân viên RCA Manila làm ăn cẩu thả. Một lần ngủ quá say dù đã cẩn thận để điện thoại ngay kế bên, và chỉ giật mình thức giấc khi nghe tiếng đập cửa ầm ầm: Anh chàng Mẽo trưởng phòng tin tức AP và nhân viên viễn ký, cũng đồng nghiệp Bưu Điện làm ngoài giờ cho hãng thông tấn ngoại quốc, một đỏ gay tức giận, một lắc đầu ái ngại, hình như vào lúc đó hai ông Thiệu Kỳ đang gặp tổng thống Johnson tại đảo Midway. Hôm sau bị ông Tổng Giám Đốc, cũng may còn là thầy dậy cũ khi học trường Quốc Gia Bưu Điện, gọi lên văn phòng giũa cho một trận. Bị nặng nhất là trong Mậu Thân đợt hai. Khoảng gần nửa đêm, UPI vớ được hình đặc biệt, bằng mọi giá phải chuyển ngay đi Tokyo: Chừng trên dưới một chục ký giả, phóng viên ngoại quốc, ngồi xe díp lùn có gắn bảng báo chí, Press, ở kính trước, không may bị Việt Cộng tóm được tại khu chợ Thiếc. Sau cùng là thảm sát. Người gục chết trên vô lăng, kẻ vắt nửa khúc đầu trên sàn xe, nửa khúc đuôi trên mặt lộ. Sau này, khi cuộc chiến nghiêng về phía Miền Bắc, dư luận thế giới hình như chỉ còn nhớ cảnh tướng Loan xử bắn tù binh ngay trên đường phố. Hôm sau, Horst Fass, trưởng phòng hình ảnh AP, thay vì gọi điện thoại than phiền với Trưởng Đài Vô Tuyến Điện Thoại, anh viết văn thư tố cáo gã chuyên viên trẻ, Jeune Technicien, nhân viên Bưu Điện làm cho UPI, đã gửi hình trong giờ giới nghiêm. Sau cùng mọi chuyện cũng ổn thỏa, vì ngay những ngày đầu biến cố Mậu Thân, khi hai bên đang tranh giành từng viên gạch, hoặc đánh cuộc xem tao Dù hay mày Biệt Động Thành, ai chết trước tại Đài Phát Thanh Sài-gòn ngay kế bên, khi đám quân cảnh Mỹ đang vật lộn tay đôi với Việt Cộng tại Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ cách đó cũng không xa, gã chuyên viên trẻ do nhà ở cạnh Đài, lại đúng đêm trực nên đã một mình "tử thủ", sau thêm tay phóng viên AP được đám lính Dù, lính chiến xa mở vòng kẽm gai cho vào bên trong phòng tuyến. Gã chuyên viên trẻ đã chuyển hình cho AP, giùm ông bạn già trước cũng nhân viên Bưu Điện nhưng bị An Ninh Quân Đội cho đi nằm ấp một thời gian dài, khi được thả bị Bưu Điện cho về hưu non, do có kẻ tố cáo ông là Việt Cộng nằm vùng ngay từ hồi còn ông Diệm. Sự thực ông bị một đồng nghiệp mưu hại chỉ vì nhất định không vào đảng Cần Lao hay tham gia phong trào Cách Mạng Quốc Gia. Những ngày đầu tháng Tư, AP đề nghị cho cả gia đình ông đi Mỹ, nhưng ông từ chối.

Cõi khác

The stories surrounding the victim in Eddie Adams' execution photo differed. Lt. Colonel Loan had said that the man had killed many South Vietnamese and even Americans. Vietnamese photographers said that he was a traitor, working for both sides - the Vietcong and the South Vietnamese police. Others said he was a small-time Vietcong who had put on a fresh shirt hoping to slip away.

Thirty-two years later, I met his widow, who still lived in their home in a southern Saigon suburb and mourned him. In a corner of the living room, behind plastic flowers, was a heavily retouched photograph of Nguyen Van Lam, who, as a Viet Cong, had the "secret name" (alias) Bay Lap. Yes, he had been a member of the National Liberation Front, the Vietcong. He just disappeared shortly before the Tet Offensive, and never came back.

Eddie Adams' photograph made him a martyr, but, no, she does not have and does not want to see the photograph of her husband's death. She will mourn Nguyen Van Lam until his body is found, she said in 2000, when the Vietnam government celebrated the 25th anniversary of the end of the war. 

The Saigon Execution
October 2004
by Horst Faas 

Câu chuyện về anh VC bị làm thịt trong bức hình của Eddie xem ra cũng nhiêu khê: Tướng Loan biểu, hắn giết nhiều người Miền Nam, và cả Mẽo nữa. Đám nhiếp ảnh viên Mít nói, hắn là 1 tên phản bội, hai mang, vừa làm cho VC, vừa làm cho Cảnh Sát Quốc Gia. Những người khác thì nói, anh ta là VC, thứ tép riu, vừa mặc 1 cái áo sơ mi ca rô mới tinh, tính lặn…
32 năm sau tôi gặp bà vợ góa của anh, vẫn sống trong căn nhà ngoại ô phía Nam Sài Gòn, và tưởng nhớ chồng. Tại một góc phòng khách, đằng sau mớ hoa ni lông, là bức hình của Nguyễn Văn Lắm, một người, bởi vì là VC nên cũng có nick [như Sáu Dân, như Ba Dzũng, thí dụ], và bí danh của anh là Bẩy Lốp. Đúng, anh ta là thành viên của MTGP, tức VC, và chỉ mới biến mất khỏi gia đình trước Cú Mậu Thân, và chẳng hề trở về.
Bức hình của Eddie làm anh ta trở thành kẻ tuẫn đạo, nhưng không, không, bà vợ chẳng có, và chẳng hề muốn có, bức hình anh bị Loan xử. Bả sẽ tưởng nhớ chồng cho tới khi xác của chồng được tìm thấy, bà thố lộ như thế, vào năm 2000, khi VC ăn mừng 25 ăn cướp Miền Nam.
[Bản dịch không đúng theo bản tiếng Anh, có tí lệch pha, sorry]

Ui chao, đọc, sao lại nhớ đến ông già Gấu. Cũng biến mất đúng dịp Tết 1945, đầu Cách Mạng VC, và cũng chẳng bao giờ trở về!

Le Magazine Littéraire

   Le Nobel Kenzaburô Ôé milite contre le nucléaire au Japon

Nhà văn Noel Nhật, Oé, xuống đường chiến đấu với nguyên tử lực ở Nhựt Bổn

Notes de Fukushima aurait pu écrire Kenzaburô Ôé.
Ghi chú về Fukushima đã viết ra Oé, không phải Oé viết nó.

Presque cinquante ans après ses Notes d’Hiroshima (1965) dans lesquelles il se penchait sur les souffrances des irradiés, le prix Nobel de littérature 1994 vient de signer une pétition contre la reprise de l’activité nucléaire au Japon, pétition qu’il a remise en main propre au premier Ministre Yoshihiko Noda.
Après l’accident de Fukushima, en Mars 2011, l’ensemble des réacteurs nucléaires de l’archipel avaient été arrêtés pour des questions de sécurité. Mais la semaine dernière, deux mois après l’extinction du dernier réacteur, le gouvernement décidait de reprendre l’activité, suscitant l’ire des anti-nucléaires.
Déjà au Salon du Livre de Paris, en mars dernier, Ôé avait insisté sur la nécessité d’une rupture, situant Fukushima dans la droite ligne d’Hiroshima : « Les Japonais ne devraient pas penser l'énergie nucléaire en termes de productivité industrielle » rapportait alors le journal ActuaLitté, citant ses propos, « ils ne devraient pas tirer de la tragédie d'Hiroshima une « recette » de croissance. Comme les séismes, les tsunamis, et les autres catastrophes naturelles, l'expérience d'Hiroshima devrait être gravée dans la mémoire humaine. C'était une catastrophe bien plus dramatique que les désastres naturels, justement parce qu'elle est née de la main de l'homme ». Selon un sondage publié par l’organisme indépendant Pew Research Center, 70% des Japonais interrogés sont partisans d’une réduction ou d’un arrêt total de la production d’énergie nucléaire. 

Janpan Crisis

Thảm họa Nhựt

GCC xuống phố, vớ cuốn trên cùng với 1 số báo Thế Giới Ngoại Giao trong có bài viết “Một nhà văn, một xứ sở”, về thảm họa động đất và sóng thần, 11 Tháng Ba 2011, ở Nhựt.
Tác giả bài viết Ikezawa Natsuki là tiểu thuyết gia Nhựt, đã từng đoạt giải thưởng Akutagawa.
Câu văn Oé lấy làm đề từ cho chuyến đi thăm Hiroshima:
Qui donc, dans les temps à venir, pourra comprendre [. .. ] qu'après avoir connu la lumière, nous avons été amenés ainsi, de nouveau, à basculer dans les ténèbres ?
SEBASTIEN CASTILIAN
De arte dubitandi (1562)
Kẻ nào, trong số hậu duệ của chúng ta sẽ giải ra được nghi án thê lương sau đây:
Sau khi con người biết ánh sáng, nó lại quay lại với bóng tối?
*
« Si un accident entrainant la fonte du coeur nucléaire se produisait à Tokaimura ou à Fukushima, les dommages que devrait supporter la société japonaise seraient trop lourds » écrivait en 1993 le romancier Ikezawa Natsuki dans « Une fin joyeuse ».
Dans un texte inédit, il tire les lecons de la catastrophe. Une facon de saluer la littérature japonaise, invitée du Salon du livre de Paris, du 16 au 19 mars. 

IKEZAWA NATSUKI

Động đất và sóng thần làm chúng ta tái khám phá ra mấy điều sau đây:
Thứ nhất, thiên nhiên đếch ưa con người. Nó có đó không phải để hớn hở chào đón con người. Thiên nhiên bất nhân coi con người như rơm rác!
Thứ nhì, con người có khả năng làm lại. Ngay cả những đấng khóc lóc thảm thiết, tưởng không thể sống được, sau thảm họa, thì cũng có bữa thò tay ra dọn dẹp, nếu đồng loại cũng làm như vậy, tuy vẫn trông cậy ở sức mình.
Thứ ba, đừng tin bất cứ nhà nước, nhất là nhà nước VC!
Thứ tư, tai ương có khi là dịp để đổi thay.

Bị VC xử

Neutrinos
Still faster than light

The Higgs boson
Science’s great leap forward
Bước nhảy vọt vĩ đại của khoa học
After decades of searching, physicists have solved one of the mysteries of the universe
Sau nhiều thập niên tìm tòi, những nhà vật lý đã giải được một trong những bí mật của vũ trụ

The Violent Visions of Slavoj Žižek
Những viễn ảnh hung bạo của Slavoj Zizeck

... that the devil lies not so much in the detail of what constitutes totalitariarism as in what enables the very designation totalitarian: the liberal-democratic consensus itself.
Slavoj Zizek [SZ]: Did somebody say totalitarianism? Ai nói chủ nghĩa toàn trị đó?
[Quỉ không hẳn nằm trong chi tiết tạo thành chủ nghĩa toàn trị cho bằng nằm trong chi tiết tạo thành chính cái chỉ danh toàn trị: sự đồng thuận tự do dân chủ, đích thị chính nó].

SZ là một trí thức hàng đầu trong những phong trào xã hội mới ở Trung và Đông Âu. Ông là nhà nghiên cứu cấp cao trong Học Viện Nghiên Cứu Xã Hội, Đại Học Ljubljana, Slovenia, thuộc Nam Tư cũ. Ông còn chuyên về phê bình phim ảnh, chính trị, văn học.

Trường hợp Lê Công Định 

Trên Điểm Sách London, số 23 July, 2009, trong Berlusconi ở Tehran, Slavoj Zizek viết:

Khi một chế độ quyền lực đi tới cú giẫy chết, ngay trước khi đó, bất thình lình, một cú gẫy đổ, thoái vị bí ẩn, a mysterious rupture, xuất hiện, và nhân dân của nó ngộ ra, xong rồi, tới lúc rồi: họ giản dị ngưng sợ, they simply cease to be afraid.

Không phải chế độ mất tính chính thống, its legitimacy: cái sự phô trương quyền lực của nó, vào lúc này, làm cho người ta nhận ra, đây là một hành động trong cơn hoảng hốt, a panic action, một hành động của sự bất lực.

Rysard Kapuscinski trong Shah of Shads, kể về cuộc cách mạng Khomeini, đã định vị một cách thật là rõ ràng, cái thời khắc bể vỡ, rồi thoái trào, này: Tại một ngã tư hay ngã ba, hay ngã sáu Tehran, một người biểu tình, chỉ một người, một cư dân của thành phố, hẳn thế, đếch chịu nhúc nhích khi một ông công an nhân dân ra lệnh, hãy đi chỗ khác chơi, và cái anh công an nhân dân bèn bứt rứt rút lui, and the embarrassed policeman withdrew!
Chỉ trong vài giờ đồng hồ, cả thành phố đều biết biến cố trên, và mặc dù cuộc chiến đấu trong đường phố còn tiếp tục trong nhiều tuần lễ tiếp theo, nhưng mọi người đều hiểu, xong rồi!

Liệu cái cú LCD, cái cú diễn đàn Bô Xịt, cái cú NTT, là những cánh chim báo bão, về cái cú ‘gẫy đổ, sụm bà chè bí ấn’ của nhà nước VC? Hình như ngài Bùi Tín có vẻ rất tin tưởng chuyện này, vì trước đó chưa hề có. Những LCD, NTT, những đứa trẻ của cách mạng 30 Tháng Tư 1975, đúng ra là phải ngồi vào chỗ của họ, ở trên đầu nhân dân, vậy mà không khứng ngồi, báo hiệu cái mysterious rupture mà Zizek nói tới.

Có thể lắm, bởi vì cái sự bắt giữ LCD, NTT... có gì hoảng loạn ở trong đó.

*
Blogger Huỳnh Thục Vy nói trong phỏng vấn với BBC sau khi được trả tự do rằng Đảng cầm quyền đã suy yếu và người dân cần can đảm đấu tranh. (1)

Số NYRB số mới nhất July 12, 2012 có mấy bài thật thú. Thí dụ, bài điểm cuốn tiểu sử của Aung San Suu Kui, The Lady and the Peacok: Những Ngày Miến Điện, Burmese Days [chắc là thuổng Những Ngày Ở Sài Gòn của... Gấu!], nhưng cái tít ở trang bìa mới thú: Miến Điện: Phía Mặt Tối [Burma: The Dark Side]. (2)

TV sẽ giới thiệu bài này, thay cho bài điểm cũng cuốn này, trên tờ TLS.

Bài viết về Mẽo Đực Tiểu Thuyết Gia cũng....  thú lắm, American Male Novelists: The New Deal, trong đó, tác giả bài viết nói về sự khác biệt giữa Michel Houellebecq và John Updike, thí dụ: Cùng 1 thứ nhân vật, đếch được gái yêu, và cùng thứ bịnh, loserdom, nhưng mỗi ông viết cách.

---

Người ta không đo đạc con người bằng những tấm bản đồ.

---

Note: Trong bài Préface, Freud quả có nhắc tới vụ Dos bị tố làm thịt một bé gái [l’attentat sexuel commis sur une petite fillette]. GCC nhớ là, đọc vụ này trên 1 tờ nhật báo, trang văn học chủ nhật, [tờ Toronto Star, hình như vậy], sợ quá, ném ngay tờ báo vô thùng rác, nhằm thủ tiêu tang chứng!

---

Hãy Săn Sóc Mẹ

… tôi chắc chắn một điều, cho dù miền đèo heo hút gió đó - tôi muốn nói Bắc Hàn - tà ma ác quỉ tới mức nào, tôi chẳng thể thù ghét nó." ("... I am certain, no matter how evil North Korea is supposed to be, that I could never hate it". Suki Kim: A Visit to North Korea, NYRB, số đề ngày 13 tháng Hai, 2003)

Ui chao, GCC cũng muốn phán như thế, về cái xứ "quỉ tha ma bắt", quê hương Bắc Kít của Gấu, nhưng sao… khó quá!

Hà, hà!
*

Tôi vẫn tự chế nhạo mình viết như một ca sĩ không có giọng hát tốt, yêu hát nhưng không vươn lên nốt cao được cũng không cúi xuống nốt trầm được, nên mãi mãi hát những nốt chung chung ngang phè phè nghe ngấy lỗ tai.
Tôi có những nỗi đau, tự trách mình nhưng giấu kín không dám viết ra, không dám đối diện với cái thất bại, cái ngu xuẩn của chính mình. Biết chỗ nào đau tôi né tránh chứ không hề dám đụng đến.

Blog HH

Tình cờ, GCC đọc bài viết ngắn trên, cùng lúc đang đọc cuốn A Reader on Reading [Một độc giả về Đọc] của Alberto Manguel. Trong có bài viết The End of Reading [Chấm dứt Đọc].
Trích:

Lars Gustafsson, trong cuốn tiểu thuyết cảm động của mình, Death of a Beekeeper [Cái chết của Người giữ mật ong], trong đó, nhân vật kể chuyện, Lars Lenmart Westin, chết vì ung thư, trước khi chết, làm 1 danh sách những hình thức nghệ thuật, art forms, theo mức độ khó khăn của chúng, according to their level of difficulty.
Đứng đầu là nghệ thuật huê tình [erotic arts. Thảo nào viết về sex cực khó!], tiếp theo là âm nhạc, thơ, kịch…
Nhưng có 1 thứ hình thức nghệ thuật không làm sao lọt vô danh sách trên: Nghệ thuật ôm nỗi đau, the art of bearing pain. “Chúng ta đụng hình thức nghệ thuật độc nhất mà mức độ khó quá cao”, Westin viết, “cho đến nay, chưa từng có ai hiện hữu để mà thực tập nó”.
*

Brodsky phán:

Có một giả tưởng quái đản cho rằng có đau khổ mới có nghệ thuật lớn, Đau khổ làm cho người ta mù lòa, điếc lác, tàn hại, và thường khi, sát nhân. [It’s an abominable fallacy that suffering makes for great art. Suffering blinds, deafens, ruins, and often kills]. Osip Mandelstam là nhà thơ vĩ đại “trước” cách mạng. Cũng vậy, là Akhmatova. Cũng vậy, là Marina Tsvetaeva. Họ sẽ vẫn là họ, đếch cần đến cái cuộc cách mạng đó, đếch cần dù chỉ một biến cố lịch sử đó giáng lên đầu dân Nga: Bởi vì họ là thiên bẩm [gifted].
Cơ bản mà nói, tài năng đếch cần lịch sử.
Joseph Brodsky: Ai điếu Nadezhda Mandelstam [1899-1980].

Cơ bản, tài năng đếch cần lịch sử. [Basically, talent doesn’t need history]. Hãy nhớ lại những tài năng tiền chiến, đếch cần tới Mùa Thu Lịch Sử sau đó. Thê thảm hơn, họ bị nó nghiền nát bấy, biến thành, hoặc đao phủ hoặc nạn nhân. Người đọc chẳng đã sửng sốt vì những cái độc cái ác đầy rẫy ở trong sổ Ghi của Trần Dần, chúng đâu làm cho tài năng của ông lớn thêm lên đâu?
Một cách nào đó, phải coi hành động tiêu diệt nhóm Nhân Văn Giai Phẩm như là một hành động sát nhân.

Chúng ta hãy so sánh những bài Mùa Cầm Xanh, của thi sĩ Joseph Huỳnh Văn, được làm vào thời kỳ miền nam tương đối thanh bình, với những bài sau này, như Em đẹp như cách mạng [1972], hay Cây Đa Bến Cũ Hồn Ta [1975], là thấy rõ.
Những bài Mùa Cầm Xanh, giống như một cõi Thiên Thai của Văn Cao.
Hai bài sau, đã nhuốm mùi trần tục: Thi sĩ sửa soạn, dọn mình, để cùng đau với cả một miền đất, với bạn bè của ông.
Mùa Cầm Xanh  làm năm 1970, như để chào mừng Tập San Văn Chương, tờ báo của đám bạn, với ông là Tổng Thư Ký!
Ông, và đám bạn của ông có thể tự hào, Tập San Văn Chương [1972-1974?] là "đỉnh cao" cuối cùng của văn học Miền Nam, trước khi được dán nhãn phản động đồi trụy tuốt luốt.

1972, nghĩa là, sau Mậu Thân 1968?
Đúng như vậy, và do đó, theo tôi, có lẽ phải đọc Mùa Cầm Xanh  theo dòng của Tống Biệt,"suối tiễn oanh đưa những ngậm ngùi", "mấy năm tiên cảnh [1954-1975], một bước trại giam".

Muối mặn chưa trao ngày nhạt nắng
Miếng gừng cay đắng tới ngàn sau

Và đây là cảnh chia ly, ‘bước chân xuống thuyền nước  mắt như mưa”:

Khuya nức nở những cõi lòng không ngủ
Đợi vì sao dậy sớm tiễn người đi

Trang Thơ Joseph Huỳnh Văn
Đọc Joseph và Akhmatova

---

Gallant in Paris in 1959. "No one is as real to me as people in the novel," she wrote.

Miếng Cơm Manh Chữ

hay là

Nhật Ký Đói

THE HUNGER DIARIES
A writer's apprenticeship.

BY MAVIS GALLANT

In 1950, at the age of twenty-eight, Mavis Gallant left a job as a journalist in Montreal and moved to Paris. She published her first short story in The New Yorker in 1951 and spent the next decade travelling around Europe, from city to city, from hotel to pension to rented apartment, while working on her fiction.
The following excerpts from her diary cover March to June, 1952, when Gallant was living hand to mouth in Spain, giving English lessons and anxiously waiting for payment for her New Yorker stories to arrive via her literary agent, Jacques Chambrun.

---

Cội Rễ Loài Người
Vargas Llosa

---

Ghi_1/chet_vi_tinh.html

Note: Bài đang hot!
Lạ thật! Làm sao mà độc giả mò ra nó?