Feb 6, 2004
Thơ là toán thuần tuý, ngược với văn, là toán áp dụng, của ngôn ngữ. Nó xác thực hơn, có nhiều khả năng tạo những hình thức lý thuyết, độc lập không dựa vào nền tảng chất liệu, so với văn.
G. Steiner: Verse in Tragedy, Thơ trong Bi Kịch.
[... that verse is the pure mathematics of language. It is more exact than prose..., and more capable of constructing theoretic forms independent of material basis. Prose, on the contrary, is applied mathematics].
[Trích Nhật Ký Tin Văn] 

Khi từ Phú Thọ ra, ghé lại Hànội chờ tầu về Nam, lúc chiều tối đứng trên ga Hàng Cỏ, trông xuống phố Hàng Lọng, phố Trần Hưng Đạo sâu hoắm bóng đêm rét lạnh của một ngày cuối năm, tôi thầm nhắc thành tiếng bên tai "... Nhìn xuống vực thẳm... dưới ấy..", câu của anh vẳng ngân như là một câu thơ. [Câu văn là một câu gắn liền trong mạch văn, tách ra khỏi mạch không ít thì nhiều cũng bất toàn. Câu thơ tách ra khỏi mạch vẫn tự đầy đủ, tự lập trên cái nền thiếu vắng nó gợi nhắc]....
Thơ là thứ tiếng nói tàng ẩn trong quên lãng bất chợt vẳng dội, đòi được nghe lại (nghĩa là đọc lại, lập lại). Người ta nghĩ đến một truyện ngắn, một bài tùy bút, một quyển tiểu thuyết đã đọc, nhưng người ta nhớ đồng thời nghe và gặp lại một câu thơ, một bài thơ.
Trong đất trời nhau.

Hiểu như thế, Một Chủ Nhật Khác quả là một bài thơ. Nó tách rời ra khỏi cái mạch "văn chương miền nam trước 1975", và bây giờ, nó ngày càng tự đầy đủ, độc lập trên cái nền thiếu vắng đó. Nó chính là... cái nền thiếu vắng đó. Cái nền kia có thể mất đi, hay bị huỷ diệt, bị lăng mạ, làm nhục.. nhưng nó vẫn còn, và tách hẳn ra khỏi.
Nó chính là cái mà Steiner gọi là toán thuần túy.
*
Cái nền thiếu vắng?

Cũng thế, đọc đoạn văn trên đây, trong Một Chủ Nhật Khác, tả cuộc sống bình thường của Thùy, khi chồng bị động viên, ở trong quân ngũ, ngay cả tác giả, khi viết, cũng không thể tiên đoán ra được rằng, chúng, sau này sẽ trở thành những di tích của một nền văn minh miền nam đã bị đám VC miền bắc huỷ diệt.
Đây cũng là điều đã xẩy ra đối với nữ bá tước de Ségur. Hậu thế sau này nhận ra, có quá nhiều xác chết, sát nhân... ở trong những cuốn truyện dành cho nhi đồng của bà. Và đồng thời người ta nhận ra sự thực: Vào thời của bà, yêu đương thì thầm lén, nhưng chết chóc lại công khai. Cái yếu tố xã hội đó, tác giả, khi viết, chẳng để ý tới!. 

Hồi nhỏ, đọc Tam Quốc, đến khúc Quan Công bị chặt đầu, rồi đòi, trả đầu ta đây, là thằng bé Hai Lúa quăng bỏ cuốn truyện, không làm sao đọc tiếp được nữa. Bao nhiêu người hùng của thằng bé cứ theo Quan Công mà đi, đọc làm gì nữa! 

Một Chủ Nhật Khác, kể từ lúc Oanh đi, sau lần gặp chót rất ư là thê thảm giữa Thầy và Em, chắc là ở bên ngoài rạp Rex thì phải, vì cứ như cung cách Oanh đậu xe tắc xi cách rạp một tị, để đi vài đường ngắm phố xá, là Hai Luá lại tưởng tượng ra, cái cảnh của "chàng" ngày nào đợi Bông Hồng Đen, vừa thấy bóng nàng xuất hiện, là vẫy một cái tắc xi chở cái rụp qua Chợ Lớn, đâu có dám chần chờ sợ người quen bắt gặp... kể từ lúc Oanh đi, là kể như anh chàng Kiệt cứ thế lao xuống hố, thảm quá, không làm sao type tiếp được nữa!
[Ôi chao chỉ còn ba chương nữa, nhưng chương nào cũng thảm cả!]
*

Nàng nhìn trân trân đầu tóc bờm xờm, gương mặt thiểu não, quần áo xốc xếch của Kiệt. Nàng trông thấy sự xuy xụp khốn nạn. Không thể tưởng tượng đó là con người nàng từng ôm ấp chung đụng trong gần mười năm. Nếu bây giờ hắn chạm vào người chắc chắn nàng ngất xỉu.
MCNK

Ông bố của Kiệt là Bắc Kỳ, chạy tản cư, khi trở về, bán hết cơ nghiệp chạy vô Nam.  Bên nội mấy đứa nhỏ con của hai vợ chồng Kiệt Thùy không còn ai. Quê ngoại của chúng là Bình Dương. Cuộc sống chung của hai vợ chồng là gần mười năm... Thành thử cái kết cục thảm hại như Thuỳ nhìn anh chàng Kiệt trên đây, hình như lại có vẻ giống như một "ẩn dụ", về một anh chàng Bắc Kỳ di cư 1954 làm thất vọng cô vợ Miền Nam, trước khi anh chàng VC Bắc Kỳ xuất hiện?
Ôi chao, đọc truyện, đọc tiểu thuyết, mà cứ như bị "bóng đè"!

Thùy hớp những ngụm cà phê đắng nghét vì cứ nghĩ đến mùi hôi hám tanh tưởi tiết ra từ người đàn ông này.
MCNK