Grief like ours

Chao ôi, chẳng lẽ chúng ta cũng bị một ông thợ rèn nào đó trù yểm, một ngàn năm nô lệ chú Chệt, một trăm năm nô lệ thằng Tây, ba mươi năm nội chiến từng ngày, và năm trăm năm sau vẫn còn lang thang chờ khóc một 30-4?
K.

 Đi tìm một tác phẩm sẽ có
5

The Balcony, [bản dịch tiếng Anh] [Ban công, Bao Lơn] kịch nổi tiếng của "Thánh" Genet. Thánh, là do Sartre phong cho ông.
Genet viết kịch này, ấn bản thứ nhất, vào năm 1955. Kịch xẩy ra tại Bao Lơn Lớn, Le Grand Balcon, một nhà bướm, những khách của nó, toàn tầng lớp tinh anh của thành phố, của chế độ, của tôn giáo... Họ tới đây, để cho bướm hành hạ, chửi mắng, xỉa xói, đánh đập. Sau khi bị hành xác tới chỉ như thế, họ thảnh thơi ra về, được thanh hoá, và phạm tội tiếp. Mắm mì, chủ nhà bướm, căn nhà của những ảo tưởng, the house of illusions, tên là Irma. Những nhân vật khi xuất hiện thường lập đi lập lại những "ẩn dụ" liên quan tới cuộc cách mạng đang diễn ra dưới phố. Một trong những bướm, Chantal, trốn nhà bướm tham gia cách mạng và trở thành biểu tượng của Tự Do. Khi cách mạng thành công, làm thịt Vua và Hoàng Hậu, Trùm Công An thay thế Hoàng Hậu bằng mắm mì Irma....
Hai Lúa không hiểu Đỗ Hoàng Diệu đã từng đọc The Balcony? Và cái chuyện thiên hạ khen Bóng Đè um lên, vì ĐHD đã "viết giùm" những ẩn ức, những ẩn dụ cho họ? Hoặc đọc Bóng Đè, theo một nghĩa nào đó, là trở thành khách hàng của The Balcony? Là được đến The Balcony, được hành xác, và sau đó, được thanh hoá?
Hay là, những đao phủ, thay vì ngồi thiền, thì đọc Bóng Đè?
Le mauvais gout mène au crim [Stendhal].
Không biết thưởng thức, khiếu thưởng ngoạn dở đưa đến tội ác.
Biết đồ dởm, nhưng vẫn hít hà, thì đưa đến cái gì?

-Anh mời em đi ăn tối nay. Rồi anh đưa em về nhà em cho biết nhà. Mai anh sẽ đưa em ra phi trường. Đó là chương trình từ biệt.
-Anh muốn đưa em đi đâu em cũng đi hết. Oanh nói vẻ cố hăng hái.
-Thật không? Kiệt nheo mắt hỏi đùa đầy ngụ ý.
-Thật. Oanh quyết liệt như thách thức.
Kiệt cười xòa.
Mặc dầu hơi rượu đã bốc nhưng Kiệt hiểu không thể có gì xẩy ra giữa hai người. Chàng thấy mình lố bịch quá sức, Lố bịch không tưởng. Chàng đang tự trói mình vào một ám ảnh vu vơ do trí tưởng tượng của gã thiếu niên mười sáu tuổi dựng lên. Cô bé hàng xóm thường nghe Kiệt thổi kèn mỗi chiều tối năm nào, ốm thương hàn chết một cách quá đột ngột với Kiệt: suốt tuần lễ Kiệt không thấy bóng cô nàng và một buổi trưa đi học về chàng nghe tiếng khóc bên hàng xóm. Kiệt không thổi kèn từ năm ấy.

“Anh sẽ ngồi chỗ này trong mỗi buổi chiều từ giờ cho đến lúc em đi, nghĩa là hết mùa hè, đợi. Biết đâu ngày nào đó em trở lại”.

Đà Lạt  1 2