|
Vua
cờ ra đi
Kim Dung có nhiều xen,
xen nào cũng ly kỳ, về kỳ [cờ]. Ván cờ Hư Trúc, khỏi nói. Ván cờ, chưa
đánh, chỉ mới vẽ bàn cờ, mà đã mở ra một trường tình
trường, và một trường tai kiếp: cuộc gặp gỡ giữa Côn Luân
Tam Thánh, trước, với Quách Tường, và sau, với nhà sư già gánh nước đổ
vô giếng, trên Thiếu Lâm Tự. Ván cờ thổ huyết mở cõi tù cho Nhậm Ngã
Hành...
Ván cờ Fischer vs Spassky được coi là ván cờ của thế kỷ.
Một trong những yêu cầu của cờ liên quan tới trí nhớ của con người. Và
cái sự nhớ đó, cũng rất ly kỳ, mỗi thiên tài có một kiểu nhớ khác nhau.
Gấu còn nhớ, có đọc một bài báo, nói về trí nhớ của vua cờ Kasparov.
Truớc một trận đấu, ông coi lại một số trận đấu lừng danh trên chốn
giang hồ, và bộ não của ông chụp [copy] chúng, khi gặp nước cờ tương
tự, là cả bàn cờ lộ ra, cùng với sự thắng bại của nó.
Cũng trong bài viết, còn
nhắc tới một diễn viên, nhớ, và nhập vai, trong một vở tuồng, xong, là
xóa sạch, để nạp cái mới.
Ván cờ trên núi Thiếu Thất. Khi hứng cờ nổi lên, Côn Luân Tam
Thánh vận nội lực, dùng chỉ lực vẽ bàn cờ, Giác Viễn thiền sư nghĩ tay
này muốn so tài, bèn vận nội lực vô bàn chân, đi từng bước, xóa sạch:
Cửu Dương thần công lần đầu tiên dương oai.
Ván cờ không xẩy ra, nhưng trước đó, Côn Luân Tam Thánh, ngồi buồn, tự
vẽ bàn cờ, hai tay là hai địch thử, phân thua thắng bại, Quách Tường
đứng ngoài, mách nước, sao không bỏ Trung Nguyên lấy Tây Vực, giang hồ
kể như đã phân định.
Nước Cờ
Của Hư Trúc
Độc giả say mê Kim Dung và say mê
môn chơi cờ, chắc khó quên nổi ván cờ của chưởng môn nhân phái Tiêu
Dao. Ván cờ ma quái, chính không ra chính, tà không phải tà. Dùng chính
đạo phá không xong mà theo nẻo tà phá cũng chẳng đặng. Có người ví nó
với thế Quốc Cộng ở một số quốc gia trên thế giới. Sau, Hư Trúc, chẳng
biết chơi cờ nên cũng chẳng màng đến chuyện được thua, cũng chẳng luận
ra đâu là tà, đâu là chính, đi đại một nước chỉ nhằm mục đích nhất thờI
là cứu người, vậy mà giải được. Nước cờ của Hư Trúc, cao thủ đều lắc
đầu vì là một nước cờ tự diệt, nhờ vậy mà tìm ra sinh lộ.
Tác giả, Kim Dung, thấm nhuần lịch sử, triết học Đông Phương và cái thế
"dựa lưng nỗi chết" đã từng được nhiều danh tướng sử dụng.
Thú vị hơn, một lần nữa, sau đó, ông lại sử dụng thế cờ này để giúp
Thiên Sơn Đồng Mỗ tìm ra chỗ trú ẩn, là hầm băng nơi nhà kẻ thù.
Là một nhà văn theo ý nghĩa đầu
tiên của từ này, tức là một người kể chuyện, ông hiểu rất rõ, trên đời
mọi chuyện đã được nói, và sáng tạo chỉ có nghĩa là lập lại. Những tác
phẩm lớn chưa được biết tới, không có. (Les chefs-d'oeuvre inconnus
n'existent pas). Nói rõ hơn, những tác phẩm lớn đều cưu mang trong nó
bóng dáng những nguyên mẫu có trước đó, trong văn chương hoặc trong
cuộc đời.
Có những nhà văn suốt đời chỉ viết đi viết lại một cuốn sách. Tất cả
những tác phẩm lớn của Kafka đều là những cái bóng được phóng lên từ
những truyện ngắn, những "ngụ ngôn, ẩn dụ" của ông.
Thiệp và giải thưởng
rượu nho
Nguồn
Đúng như Gấu bói mu rùa, Thiệp được giải vì ba tập
truyện ngắn. Xứng đáng quá. Đây là Thiệp vinh danh giải thưởng, chứ
không phải giải thưởng vinh danh Thiệp!
Nhật
Ký Anne
Frank
Của
nước và gió
Thú thực, thoạt đầu,
Gấu không thể hiểu được, tại làm sao cái ông nhà văn nhà thơ nhà giáo
có thể phán, NNT là nhà văn học trò, với một cuốn best seller nho nhỏ,
nhưng sau, nhớ ra là, ông và các bạn của ông, chưa từng có tác phẩm bán
được, dù chỉ một hai cuốn, mơ gì chuyện best seller. Ông và bạn ông,
in sách, đều "chỉ để" phổ biến hạn chế, xử lý nội bộ, trong vòng thân
hữu, và chính cái
sự cay đắng này khiến ông phán sảng.
Gấu nói, phán sảng, ấy là vì, cỡ như ông ta và bạn của ông ta, không
thể nào viết nổi, dù chỉ một câu văn Mít, cho có tí hồn.
Còn nhớ lần ông quảng cáo cho một cuốn sách dịch, sắp ra lò, bằng lời
phán của bà chủ quán, tại một cái chợ cá, khi ông gửi bản thảo xin bà
hạ cố đi cho vài lời.
Bà này mới thẳng thắn làm sao, tuy hơi độc miệng, chắc cũng kiểu nhà
văn Oe, dưới đây.
Bà biểu, đếch ngửi được. Không phải văn
Mít!
*
Nhất bên trọng, nhất bên khinh. Lần đó, ngoài lời phán của bà chủ sạp
chợ cá, còn một, của một ông Mít, chuyên viết văn bằng tiếng Anh. Ông
này khen um lên. Có vẻ như ông nhà văn nhà thơ nhà giáo định đi cả hai
đường quảng cáo, trên cuốn sách sắp ra lò, ra cái điều sòng phẳng với
văn chương, nhưng sau, chắc thấy bên "khinh" [khinh còn có nghĩa là
nhẹ], nặng quá, bèn bỏ, chỉ giữ lại lời khen nức nở của ông bạn quí
viết văn không phải bằng tiếng Mít.
Ông bạn của ông, [không phải ông viết văn bằng tiếng Anh], bảnh hơn
nhiều. Người đầu tiên giới thiệu một nhà thơ
bỏ chạy nước Nga, tại Việt Nam. Nhất định chấp nhận làm nhà văn
nhà thơ lưu vong. Đi là đi một lèo, nhất định không về.
Nhưng đi đâu?
Ông cho ông nhà thơ lưu vong này đi qua nước Mít, cầm
súng AK
xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước Mít, diệt đuợc không biết bao nhiêu là Mỹ
Ngụy!
*
Ông này, Gấu có quen, những ngày còn Quán Chùa. Quen qua ông bạn quí
HPA. Đã có thời, Gấu cứ nghĩ, ông coi Gấu là bạn của ông ta.
Đã có thời, theo nghĩa, suốt cả một thời. Thời chinh chiến.
Chỉ đến khi ra hải ngoại, về già, Gấu mới chưng hửng, ông đếch coi Gấu
là bạn, và cùng lúc đó, nhận ra một sự thực lớn lao hơn nhiều: Tất cả
những ông bạn quí của Gấu, cũng chẳng coi Gấu là bạn. Bạn thường, chứ
không phải bạn quí!
*
Ui chao, đang một mình chống lại giang hồ, may thay, có "ông bạn nhà
văn VC", Nguyên Ngọc, phụ một tay, trong cái việc thanh minh thanh nga
cho nhà văn học trò NNT!
Không gian NNT
Tôi
đã có lần nói rồi, và lần này xin nói lại, và trước khi nói tất nhiên
phải xin lỗi tất cả những người cầm bút: Để mà tính chuyện đi ra thế
giới, tức là cái mà người ta gọi là mở rộng không gian văn học, và như
thế cũng tức là không gian đất nước, ra với thế giới, với bàng dân
thiên hạ, tức là cái sự bây giờ được gọi một cách nghiêm trang và hơi
lo sợ là “hội nhập”, mà không phải sợ bất cứ ai hết, thì theo tôi trong
văn học hiện đại ta có thể có mấy cái: Số đỏ của Vũ Trọng Phụng
là một, một số truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp là hai, Nỗi buồn
chiến tranh của Bảo Ninh là ba, và nay là Cánh đồng bất tận.
Tôi nói thế này mà không sợ quá đáng đâu: Với Cánh đồng bất tận,
văn chương ta bước vào toàn cầu hoá hôm nay một cách đàng hoàng, cùng
và ngang bằng với những giá trị nghệ thuật và nhân văn của toàn cầu,
chẳng phải nể ai hết. Nó đưa văn chương, và như thế cũng là con người
của ta, ra toàn cầu, để cho toàn cầu biết rằng ta cũng là con người
chẳng hề thua gì họ.
*
Bảnh, bảnh thật!
Đúng là thứ thầy!
Thiên hạ có bốn bồ chữ, ta có đủ bốn, còn sợ gì thằng Tây nào nữa!
*
Thời Cao Bá Quát, có ba bồ, nhờ net, có thêm một bồ. Thời Cao Bá Quát,
ông một bồ, bà con của ông, một bồ, còn bồ thứ ba, cho
người dưng.
Thời bi giờ, ngoài một bồ Số Đỏ, Vũ Trọng Phụng, còn ba bồ, trong
nước xơi cả ba. Hải ngoại trơ mắt ếch ra.
Ngài Vũ Thư Hiên, đã từng hạch, lại có thứ văn chương hải ngoại ư?,
là cũng theo nghĩa đó.
Chắc là vì lý do đó mà Nguyên Ngọc mới phải rào đón, tất nhiên phải xin
lỗi tất cả những người cầm bút.
Nếu đúng như thế thì khéo quá, khéo quá!
*
Khoan nói tới Số Đỏ, ba bồ còn
lại, và cái thế chia ba thiên hạ của
chúng, có tính, hoặc hỗ tương, hoặc nhân quả, hoặc, nếu không cả ba thì
cũng ít ra, giữa Tướng Về
Hưu và Nỗi Buồn Chiến Tranh. Một cách nào đó, Nỗi Buồn Chiến Tranh và
Tướng Về Hưu là hai mặt tiêu cực, của cuộc chiến, chúng đều chửi bố
chân lý Đường ra trận mùa này đẹp lắm.
Cánh Đồng Bất Tận là hậu quả tất yếu, biện chứng, của mặt tích cực
của cuộc chiến. Thay vì Cái Nhà Việt Nam thì Cánh Đồng Bất Tận!
Tôi là một con
người
rất độc ác!
Bạn chắc biết câu của
Flaubert, nhân nói về cuốn Bà Bovary của mình, đã phán, ta muốn
đi tới 'tâm hồn của sự vật', ‘l’âme des choses’. Trong những cuốn sách
của tôi, tôi có cảm tưởng, mình muốn đi tới tâm hồn của cái chết. Chính
vì thế mà tôi chấp nhận ý nghĩ về nó, với một sự bình thản. Trong
“Quatre Quatuors”, T.S. Eliot viết, khi cái chết tới gần, phải “ngọ
nguậy nhè nhẹ, và thật là nhè nhẹ.”. Chính là trong sự bình thản, chậm
rãi đó tôi đưa đẩy mình về phía cái chết, trong khi giữ cho trạng thái
tinh thần của mình luôn luôn tỉnh táo.
Oe: Tôi là người bị phỉ nhổ nhiều nhất tại
Nhật Bản
Ui chao, khi cái chết đến gần, phải ngọ nguậy nhè nhẹ! |