|
Thơ
| Nội cỏ
của
thiên đường | Album | Passage Eden | Chuyện văn
| Dịch
thuật | Dịch ngắn | Đọc sách | Độc giả
sáng tác | Giới
thiệu | Góc
Sài gòn
| Góc Hà nội
| Góc
Thảo Trường
Lý thuyết phê bình | Tác giả Việt | Tác giả ngoại | Tác giả & Tác phẩm | Tạp ghi | Text Scan | Tin văn vắn | Thời sự văn học | Thư tín | Phỏng vấn | Phỏng vấn dởm | Phỏng vấn ngắn | Giai thoại | Potin | | Nhật ký Tin Văn | Linh tinh | Thống kê | Viết ngắn | Tưởng niệm | Tiểu thuyết | Sáng tác | Sách mới xuất bản | Gấu nhà văn |
|
|
Mùi hương nào, ta nhớ Giọt lệ nào, ta yêu Dáng thâm trầm, ta giữ Bờ môi nào, ta mong Đài Sử From:
To: Subject: Gioi qua
Date: Tue, 22 Jan 2008 07:03:45 -0500 Nhân lúc câu chuyện đang hồi hào hứng, tôi hỏi nhà văn vì sao ông rời Hà Nội, chia tay nhà số 4 Lí Nam Đế, nhà văn nói rất hồn nhiên: ”Sài Gòn lúc ấy hấp dẫn vì nhiều lẽ. Cái mạch ngầm sôi động của nó là nguồn đề tài phong phú, dạt dào lắm. Không vào làm sao viết nổi Gặp gỡ cuối năm, Sư già chùa Thắm và hàng loạt truyện ngắn sau này và cũng sẽ không có Nguyễn Khải hôm nay. Không bỏ Hà Nội đi làm sao viết về Hà Nội với niềm nhớ thương khắc khoải lòng người đến thế." * Cái cú ăn cướp Miền Nam, là một cú đổi đời với nhà văn Miền Bắc. Mặc khải, đúng hơn. Ra khỏi hang Plato, càng đúng hơn nữa. Câu nói, dân chúng Miền Nam chửi Thiệu như điên, của Duơng Thư Hương, là một nhận xét, cụ thể, nhưng chính vì thế, thật mãnh liệt, thật khủng khiếp, về mặt chính trị. Trong câu nói đó, là cú đụng độ giữa hai nền văn minh, một dân chủ, một độc tài đảng trị. Biết đâu đấy, Nguyễn Huy Thiệp, nhờ mặc khải từ câu này, mà viết ra được Không có Vua? Câu nói, trên, của Nguyễn Khải đâu có "hồn nhiên". Một kẻ quá khôn, khó mà hồn nhiên. Chứng cớ: ông bỏ đi những tác phẩm đầu tay tại "vùng đất không người" đối với văn chương XHCN, khi làm cớm xông xáo sào huyệt một tôn giáo, và làm điệp viên hai mang, khi đơn thương độc mã, tung hoành giữa tận cùng hang ổ của tầng lớp đầu não Mỹ Ngụy, qua nhân vật Quân, một hóa thân của Phạm Xuân Ẩn trong Thời gian của Người. Một cách nào đó, đây mới là những tác phẩm mà ông muốn viết, chứ không phải Gặp gỡ cuối năm, một thứ tầm phào, gossip, cả về mặt văn chương lẫn chính trị, với giọng văn têu tếu, khinh đời, đúng giọng một nhà văn già làm ra vẻ từng trải. Thứ đó, chỉ bịp được những độc giả ấu trĩ, ghê gớm gì đâu, mà ông nêu ra một cách hồn nhiên? Chính ông thừa biết điều đó, nhưng 'faiblesse oblige'! Ông đâu đủ dũng khí như Dương Thu Hương? Đặng Tiến đọc Nguyễn Xuân Thiệp Note:
NXT làm thơ từ lâu, từ trước 1975. Nhưng chỉ đến khi anh đi tù, và khi Đặng Tiến đọc thơ anh, thì anh mới được thường nhân chúng ta biết đến. Đó là sự thực. Holderlin, phán, chỉ có hiểm nguy, mới mong cứu chuộc, là vậy. (1) Ngay cả Thanh Tâm Tuyền, nổi tiếng như thế, nhưng để cho thường nhân biết đến ông, thì cũng phải đợi đến những dòng trong Thơ Ở Đâu Xa. Đành phải cám ơn VC một phát! Và trân trọng giới thiệu Nguyễn Xuân Thiệp, qua Đặng Tiến. NQT (1) But where there is danger, there grows also what saves: Nhưng ở đâu có hiểm nguy, ở đó chồi cứu chuộc nẩy lên. Holderlin. Đây chính là cái thiếu nhất, của dòng văn chương XHCN. Cứ "đường ra trận mùa này đẹp lắm", thì làm sao hiểm nguy, nguy nàn? Văn chương lẫm liệt một thời, thì cần gì cứu chuộc? Tôi Cùng Gió Mùa
Thảo Nguyên vs Trại Tù Những câu thơ không
phải là tình cảm, như người ta thường nghĩ, nhưng mà là kinh nghiệm.
(1)
Kinh nghiệm trại tù. (1) "Car les vers ne sont pas, comme certains croient, des sentiments[.... ] Ce sont de exprériments [...]". Rilke: Cahiers de Malte Laurids Brigge. [Henri Meschonic trích dẫn, trong Vì Thi Tính I, Pour la poétique I] * Trong ba nhà thơ, ba vị hiền giả, trở về từ một cõi thật xa xăm cả về thời gian, lẫn không gian với chúng ta - cõi tù VC - Thanh Tâm Tuyền, tìm thấy ở trong cõi đó, sự ẩn mật, lòng không chút oán thù, Tô Thùy Yên, hồn ma hờn tủi khi về và tìm đến hơi rượu, nhằm giải oan cho cuộc biển dâu, thơ của Nguyễn Xuân Thiệp "chẳng nói gì hết.". Chính vì thế, ông cứ lặng lờ giữa hai vị hiền giả kia, và có lẽ đã đến lúc chúng ta lôi ông ra, để lên đầu, ngôi vị số 1? * Trong Inner Workings, tập tiểu luận, trong Hugo Claus, poet, Coetzee viết: Trong một trong những bài thơ sau này của Hugo Claus, một nhà thơ nổi tiếng bằng lòng cho một nhà thơ trẻ phỏng vấn [Gấu bỗng nhớ đến Hoàng Cầm và cú cho phép một nhà thơ trẻ lặn lội từ hải ngoại về châm đóm cho ông hút thuốc lào, quái quỉ thế!]. Sau vài điếu thuốc lào [vài ly, nguyên văn], mượn hơi thuốc lào [hơi men], nhà thơ trẻ bèn ra đòn: Lúc này chỉ có hai ta, tớ hỏi thiệt anh già, cớ sao cứ ruỗi ra với đám trẻ, với thế giới hiện đại? Tại sao quá để ý đến đến những đại sư phụ đã ngỏm củ tỏi? Tại sao qua bị ám ảnh bởi kỹ thuật? Đừng nóng giận, cảm thấy bị xúc phạm nếu tớ nói ra sự thực này: Ông có vẻ quá hũ nút [hermetique]? Lại còn nhịp thơ của ông, sao nó hiển nhiên quá, trẻ con quá? Đâu là triết lý của ông, đâu là tư tưởng cơ bản của ông, ở trong cõi khùng đó? * Nhà thơ già bèn đưa cái đầu trở về với thời trẻ thơ, về những ông thầy đã chết của mình, Byron, Erza Pound, Stevie Smith. "Lối đi đá tảng" [Stepping Stones], ông nói. Ông nói sao? Nhà thơ trẻ bối rối, không hiểu. Những hòn đá làm thành những bước đi, để cho bài thơ cứ thế mà bước tới. Anh già đẩy anh trẻ ra cửa, vừa đẩy vừa khoác lên vai nhà thơ trẻ cái áo choàng. Từ thềm bên ngoài, ông chỉ mặt trăng. Vẫn không làm sao hiểu ra ý của nhà thơ già, nhà thơ trẻ cứ ngó mãi ngón tay trỏ. * Ngón tay chỉ mặt trăng. * Cũng ý đó, Borges kể câu chuyện "Bông Hồng của Paracelsus": "Tôi không quan tâm đến vàng. Những đồng tiền này chỉ để nói lên lòng mong ước của tôi được theo chân Thầy. Tôi muốn Thầy dậy tôi Nghệ Thuật. Tôi muốn bước kế bên Thầy, trên con đường đi tới Cục Đá." "Con đường 'là' Cục Đá... Mỗi bước đi của bạn, là mục tiêu mà bạn tìm kiếm." Người đàn ông nhìn vị đại sư, giọng anh thay đổi: Nguồn * Nhịp thơ hiển nhiên quá, trẻ con quá, liệu chúng ta có thể nói như vậy về thơ NXT? Chúng chỉ là những hòn đá tảng cho thơ và nhà thơ dạo chơi giữa thảo nguyên, trong cõi tù? Liệu Nguyễn Xuân Thiệp, cũng có thể nói, như Hoàng Cầm nói, thơ tôi không không cần thông điệp? Và như chúng ta hiểu, chính cuộc đời của họ là thông điệp của thơ của họ. Với Hoàng Cầm, là thảm họa Nhân Văn. Với Nguyễn Xuân Thiệp, một cõi tù, ở đó, ông khám phá ra thảo nguyên? Camus @ Combat
Sept 6, 1944
Tận Lời, Tận Chữ: The End of a Word Đất nước chúng ta có một thời chỉ có hai hạng quí tộc, thứ thiệt, một, lao động chân tay, và một, cái đầu. Bây giờ chúng ta có một định nghĩa mới, cho từ quí tộc, aristocracy: cái phần của quốc gia từ chối bị làm nô lệ, hay, bắt người khác làm nô lệ. Nhưng bốn năm thất trận, và cuộc kháng chiến chỉ xác nhận, điều rõ như ban ngày, đối với tất cả những người yêu nước Pháp, ngay cả những người xét đoán nó bằng sự thất bại. Cái giai cấp cầm quyền của đất nước đã đầu hàng, chịu thua. Cái nước Pháp trưởng giả đã có thời sướng điên lên vì vinh quang, và hãnh diện, của nước Pháp. Nhưng chính niềm vinh quang này sống dai hơn chính nó. Nó chẳng còn hơi sức nào để mà ngõi dậy, để mà ôm lấy những trách nhiệm bổn phận của nó. Khi phải nhận trách nhiệm giai cấp của mình, nó bèn vờ. Có một sự thoái trào. Thảm hơn nữa, nó sợ. Nói thẳng ra, nó đếch có yêu dân của nó, và sẽ chấp nhận bất cứ một cuộc mà cả nào, để cứu chúng nó: giai cấp trưởng giả. Chính sự sợ hãi tạo ra những tên phản bội.... Nghệ thuật Điểm sách Although Li read a great deal of
Chinese poetry growing up,
she has found that "I can't write in Chinese at all. I think it's more
like self-censoring, than other people censoring me. I don't know - I
just feel
so much more comfortable writing in English. I think I need a distance
with
language just to write." She is also extremely reluctant to have her
work
translated into Chinese. She has seen other Chinese writers working in
English,
such as Ha Jin, come in for storms of criticism at home, and "I'm just
not
ready." * |
