|
Sài Gòn
Ngày
Nào Của Gấu
Bệnh Viện Dã
Chiến số 3 của Mẽo, 1966, Sài Gòn. Ông Sếp của Gấu, Trưởng Đài VTD,
được 1 anh
MP Mẽo đưa vô đây, sau khi ăn mìn VC tại nhà hàng nổi Mỹ Cảnh (1965).
Anh MP này,
hay lên Đài gọi điện thoại cho gia đình.
Gấu được
mấy anh cảnh sát Ngụy khiêng lên xe cứu thương, đưa vô bệnh
viện Đô
Thành, đường Lê Lợi.
Khi ông
Tổng Giám Đốc Bưu Điện ghé thăm Gấu, thấy cái tay bốc mùi, bèn
phán,
cho nó vô ngay Grall [còn gọi nhà thương Đồn Đất, của hải quân Pháp].
Còn ông
Thạch cũng được gia đình đưa vô Grall trước đó đâu một,
hai ngày.
Gấu đếch có tiền đóng, nhờ ông TGD ra lệnh cho phát ngân viên Bưu Điện
OK, đóng
cho nó, trừ dần vô lương!
Bệnh Viện Dã
Chiến số 3 của Mẽo, 1966, Sài Gòn. Ông Sếp của Gấu, Trưởng Đài VTD,
được 1 anh
MP Mẽo đưa vô đây, sau khi ăn mìn VC tại nhà hàng nổi Mỹ Cảnh (1965).
Anh MP này,
hay lên Đài gọi điện thoại cho gia đình.
Gấu được mấy anh cảnh sát Ngụy khiêng lên xe cứu thương, đưa vô bệnh
viện Đô
Thành, đường Lê Lợi.
Khi ông Tổng Giám Đốc Bưu Điện ghé thăm Gấu, thấy cái tay bốc mùi, bèn
phán,
cho nó vô ngay Grall [còn gọi nhà thương Đồn Đất, của hải quân Pháp].
Còn ông Thạch cũng được gia đình đưa vô Grall trước đó đâu một,
hai ngày.
Gấu đếch có tiền đóng, nhờ ông TGD ra lệnh cho phát ngân viên Bưu Điện
OK, đóng
cho nó, trừ dần vô lương!
“Chủ nghĩa hiện
sinh là một chủ nghĩa nhân bản”, là 1 trong những cuốn sách, đọc, “đầu
tay”, tiếng
Tẩy, thời mới lớn Của Gấu, tại Sài Gòn.
Nhớ, chỉ 1
câu trong đó, của Dos, nếu Thượng Đế đếch có thì mọi chuyện đều được
phép, và
Sartre coi đây là điểm xuất phát, “point de depart”, của chủ nghĩa hiện
sinh.
Còn cuốn của Rilke, mua,
về nhà mới biết, mua rồi!
Ấy là vì khi đứng ở tiệm
sách, lật đúng cái đoạn em nữ thi sĩ Nga,
Marina
Tsvétaiéva, người tình của cả hai nhà thơ, 1 Nga, 1 Đức [Pasternak
&
Rilke], viết 1 cái thư cho Rilke - vài tháng sau đó, ông ngỏm vì bịnh -
để hỏi 1 câu thật ngớ ngẩn, và cũng
thật thê
lương:
Rilke, thực
sự anh là ai? Đức đếch phải, Lang bạt kỳ hồ, du mục, bohême, cũng đếch
phải. Áo,
Autriche, thì chưa phải [bởi vì Áo thì có rồi, còn anh sẽ trở thành,
parce
que l’Autriche était et que
toi
– tu deviens! Kỳ diệu làm
sao, Toi – sans pays!
Mi đếch có xứ sở, kỳ diệu
làm sao!
Cái em bướm Hà Lội, chửi
Gấu, hay ho gì cái thứ tiếng Bắc Kít đó, là có thật.
Em lầm Gấu là Nam Kít, tập tành nói tiếng Bắc Kít!
Người tình,
nữ thi sĩ [Bắc Kít, gặp lần về Hà Lội], nói thẳng:
Mi quá chán
cái tiếng Bắc Kít mẹ đẻ của mi rồi!
“Il était
las de sa langue maternelle”!
Chuyện Rilke
quá tởm tiếng Đức, và coi mình đếch có quê hương, nhiều người biết.
Coetzee
trong 1 bài viết về ông, cũng có nói tới:
Sinh năm
1875 tại Prague, thành phố thứ ba của Đế quốc Áo Hung, Rilke tởm nước
Áo và tất
cả những gì có mùi Áo, all it stood for, và chạy trốn nó, ngay khi nào
có thể.
Một phần của nỗi tởm, là do phản ứng những năm trẻ thơ khốn khổ khốn
nạn ông trải
qua tại những nhà trường nhà binh. Những cảm nghĩ của ông về Đức quốc,
cũng chẳng
ấm áp hơn được tị nào. Sau khi lấy vợ, vào năm 1901, ông dời qua Tây,
và, ngoại
trừ những năm chiến tranh, ông bị kẹt trong vùng đất của Những Quyền
Lực Trung
Tâm, the Central Powers, do vấn đề quốc tịch, ông chẳng bao giờ trở về.
*
Chúng ta tự
hỏi, giả như không bị tống ra Bắc như một anh tù, liệu, sau 1975, TTT
sẽ trở về
Hà Nội, Miền Bắc?
Gấu tin, ông
đếch thèm về!
Ông anh khác
thằng em. Thằng em cố đấm ăn xôi, trở về tới hai lần. Lần thứ ba, nếu
không nhận
được lời cảnh báo, khí hậu Hà Nội bi giờ không đẹp, thì Gấu vẫn còn mò
về dài
dài… (1)
Có thể nói,
Gấu lấy Gấu Cái, là vì muốn chọn 1 quê hương cho Gấu, và lũ Gấu Con sau
đó.
Thật cũng
may, cuối cùng bố mẹ lại tìm thấy nhau, cho dù bố mẹ biết rất rõ, nếu
cuộc đời
được làm lại từ đầu, thì mọi chuyện vẫn y nguyên như vậy. Chắc là bố sẽ
lo cho
mẹ thêm một chút xíu, nhờ vậy mẹ sẽ bớt đi một chút, niềm tủi thân.
Con đã đọc
thư chú Bảo thì biết gia đình mình ở ngoài Bắc. Đó là quê hương mà bố
phải từ bỏ,
theo bà Nội vào Nam, và khi chú Sĩ chết, bố tự nhủ sẽ chẳng khi nào trở
về. Đấy
là một phần lý do tại sao bố lấy mẹ. Bố muốn các con có một quê hương
Miền Nam,
các con sẽ cần tới nó như bố cần tới mẹ vậy.
Ui chao, vãi
linh hồn, thực!
As a young
man he liked to say he was heimatlos, homeless, without a
country. He
even asserted a right to decide his own origin. "We are born, so to
speak,
provisionally, it doesn't matter where; it is only gradually that we
compose,
within ourselves, our true place of origin, so that we may be born
there
retrospectively.”
Coetzee viết về Rilke
Khi còn trẻ, ông thích nói
về mình, tôi thì không nhà, không nước. Ông
còn đòi cho mình cái quyền được quyết định gốc gác của riêng
mình.
"Chúng ta sinh ra, thì cứ nói, theo kiểu dự trữ, chẳng quan trọng gì
cái
chuyện, sinh ra ở đâu. Dần dà, bạn sẽ tạo nên, ở bên trong bạn, cái nơi
chốn thực
sự cội nguồn, và nếu như thế, chỉ một khi nhìn ngoái lại, bạn mới phải
tự hỏi,
hình như quê của mình là ở cái chỗ kia kìa, cái xứ Đoài mây trắng lắm
của riêng
mình đó..."
Mai Thảo có lần kể một
anecdote về TTT. "Hắn" nói, bạn cầm một cây
lao, quay người lại, và phóng mạnh, cây lao tới đâu thì là quá khứ của
bạn tới
đó, cắm xuống chỗ nào thì là đó là nơi bạn sinh ra.
Một lần, một buổi sáng
sớm, chỉ có hai anh em, ngồi nhâm nhi ly cà phê
tại Quán
Chùa, nhắc tới Mai Thảo đời thường, TTT đưa ra nhận xét, nhớ đại
khái, đàn ông
sống độc thân, ở vào cái tuổi đó, rất dễ mất quân bình [Đàn bà chắc
cũng vậy?], khó
chịu lắm, Mai Thảo không thế.
Gấu nhắc lại anecdote
trên, ông cười, nhân đó kể
câu chuyện về anh chàng học trò xóm nhà lá, ở mãi cuối lớp, không chịu
nghe ông
thầy giảng bài, còn chọc phá mấy người ngồi bạn cùng bàn, sẵn chiếc
khăn lau bảng
trong tay, ông vo tròn thành một cục, sự tức giận anh học trò khiến ông
thêm sức
mạnh chăng, vì cái khăn vo tròn như
cục đạn bắn thẳng
tới tận cuối lớp, cùng tiếng thét giận dữ của ông thầy, "Mang nó lên
đây!", khiến anh học trò líu ríu làm theo, Gấu bỗng nhớ đến câu văn để
đời
của ông, qua miệng nhân vật Thạch:
-Em đã biết tay anh chưa ? (Chửi tục!).
Và
cuốn tiểu thuyết xuất sắc nhất lấy quán cà phê làm bối cảnh hẳn là “Ở
quán cà
phê của tuổi trẻ lạc lối” của Patrick Modiano, sắp được xuất bản tại
Việt Nam.
Blog NL
Tếu thật, Gấu
mua cuốn trên, là cũng tính làm"chim mồi", nhằm làm sống lại cái quán
ngày xưa
hay ngồi với BHD mỗi buổi sáng trên đường chở em tới trường.
Gấu đã
từng viết về
cái quán này, thời gian làm cho ông Nhàn, chủ nhà xb Vàng Son, và còn
chủ
trương 1 tờ báo Thiếu Nhi, giao cho Từ
Kế Tường trông coi. Gấu bèn đóng góp bài vở, và cái bài Gấu viết, là về
cái
quán xưa, cái gì gì, “như người xưa đánh rớt cây gươm xuống lòng sông,
bèn
đánh dấu
vào mạn thuyền, nơi cây gươm rớt xuống, chàng trở lại quán xưa, tìm dư
âm ngày
tháng cũ, dấu hài của BHD trên ngọn cỏ mờ sương…”, ái chà chà, vãi linh
hồn quá
sá… Ông Nhàn đọc, kêu Gấu tới, lắc đầu, báo thiếu nhi mà sao anh đi bài
này!
Cái bài viết
ngắn đó, Gấu lôi ra viết lại, và cho đăng trên Tập San Văn Chương, khi
quen
Joseph Huỳnh Văn, và Nguyễn Tử Lộc, và vì cả hai mà Gấu nhận lời viết
cho tờ báo
này, dù cả đám đều là bạn quí của Gấu ngày nào cả!
Gấu nhớ là
Nguyễn Tử Lộc mê quá; anh gật gù, làm chủ ngòi viết được đến như thế,
thì cực là
bảnh.
Nguyên con cái tít, là 1
câu được tác giả dùng làm đề từ, và theo
như câu
này, thì "perdue", không thể dịch là “lạc lối”, mà là, “mất mẹ
nó rồi”, như cái quán ngày nào của Gấu, thuộc về 1 tuổi trẻ đếch
còn, như
Sài Gòn cũng đếch còn:
À la moitié du chemin
de la vraie vie, nous étions environnés d'une sombre
mélancolie, qu'on exprimé tant de mots railleurs et tristes, dans le
café de la
jeunesse perdue
Guy Debord
[Tạm dịch: Ở
cái đoạn nửa đời người, chúng ta bị bao quanh bởi 1 thứ buồn buồn ảm
đạm, và
bèn diễn tả nó, bằng vô số là từ, tếu và buồn, ở quán cà phê tuổi trẻ
đã mất]
Note: Đọc lại,
thì Gấu hiểu ra, cái từ "lạc lối", tương tự "Lạc Đường" của Đào Hiếu,
và có thể đây là lý do Modiano trích câu của 1 ông Mác Xị làm đề từ
cuốn truyện
của ông về 1 thời cà phê cũng buồn, như tuổi trẻ vậy:
Ôi tuổi trẻ
quá buồn
Như bàn ghế
không bày
Thơ TTT, nhớ
đại khái, trong Liên Đêm, hình như vậy. (2)
| |