Điều phải nói

Gunter Grass vừa đi một bài thơ, “Điều phải nói”, tố cáo Israel âm mưu làm cỏ, [wipe out, annihilation] Iran, gây hiểm họa cho hòa bình thế giới.

“Tớ quá già rồi, và bằng những giọt mực chót, cảnh cáo nước Đức của tớ, coi chừng lại dính vô tội ác [“supplier to a crime”]." (1)

Bộ Trưởng ngoại giao Israel, đọc bài thơ, phán, thơ vãi linh hồn [“pathetic”], và cái việc ông ta, Grass, chuyển từ giả tưởng qua khoa học viễn tưởng, coi bộ ngửi không được, poor taste.

(1)

Günter Grass pointe tout particulièrement le silence de l'Allemagne, "culpabilisée par son passé nazi", qui refuserait de voir le danger constitué par l'arsenal nucléaire israélien. Un arsenal "maintenu secret -, et sans contrôle, puisque aucune vérification n'est permise" et qui "menace la paix mondiale déjà si fragile", insiste l'écrivain. Il en profite pour rappeler que l'Allemagne s'apprête à livrer un sixième sous-marin à Israël. Berlin et Tel Aviv ont en effet conclu un contrat en 2005 sur la vente de sous-marins Dolphin, qui peuvent être équipées d'armes nucléaires. Enfin, Günter Grass réclame la création d'une agence" internationale pour contrôler les armes atomiques israéliennes, tout comme l'AIEA le fait pour les activités nucléaires iraniennes

Grass đặc biệt nhấn mạnh tới sự im lặng của nước Đức, “do tội lỗi bởi quá khứ Nazi”, thành ra vờ, làm ra vẻ không nhìn thấy hiểm họa của võ khí nguyên tử của Israel. Một võ khí nguyên tử “được giữ bí mật, không kiểm cha, kiểm mẹ, vì đếch ai được phép”…

Many years ago, before V.S. Naipaul—a writer whom I hold in high regard, by the way—won the Nobel Prize, I tried to write a story about him, with the title “Scholars of Sodom.”

Nhiều năm trước đây, trước khi Naipaul đợp Nobel văn chương, tôi cố viết 1 truyện ngắn về ông ta, và đặt tít là “Những học giả ở Sodom”.

Của Thầy Cuốc, trên VOA Blog

Roland Barthes, một người được xem là cấu trúc luận ở cuối thập niên 1950 và đầu thập niên 1960 và là hậu cấu trúc luận từ cuối thập niên 60 về sau, xem mọi văn bản đều chỉ là một không gian trong đó có vô số các văn bản đan xen nhau, hoà trộn với nhau, và không có yếu tố nào là thực sự độc sáng cả. (4)
NHQ Blog VOA

Tò mò GCC thử coi tiểu chú số 4 là cái gì:
(4) Roland Barthes, "The Death of the Author", tài liệu đã dẫn, tr. 166-172.

Câu tiếng Anh (được dịch từ tiếng Tẩy) như sau, nhưng Thầy Cuốc đếch dám trưng ra:

We know now that a text consists not of a line of words, releasing a single "theological" meaning (the "message" of the Author-God), but of a multi-dimensional space in which are married and contested several writings, none of which is original: the text is a fabric of quotations, resulting from a thousand sources of culture.

GCC dịch:

Chúng ta bây giờ biết một bản văn thì không phải là một đường chữ, đưa ra một nghĩa “thần học” đơn (“thông điệp”của đấng Tác giả-Thượng đế), nhưng mà là một không gian đa chiều, ở trong đó một số bản viết phối với nhau, và kèn cựa lẫn nhau, chẳng bản viết nào còn zin: bản văn là một miếng, mảnh [giống như mảnh vải] những trích dẫn, kết quả của cả ngàn nguồn văn hoá.

Còn đây là của TV [Tiền Vệ, không phải Tin Văn nhe, hà, hà!]

Nhân chuyện nói không với cuộc chiến, và nhân đọc thơ Brodsky (1940-1996), do Hoàng Ngọc Biên dịch, đăng trên Tiền Vệ, Gấu tôi xin ghi ra đây.

Odysseus nói với Telemachus

Telemachus con yêu của ta,
                                               Cuộc chiến thành Troy

giờ đây đã kết thúc; ta không còn nhớ ai đã thắng trận.

Người Hy lạp, hẳn thế, bởi cho đến nay chỉ có họ mới có thể

đánh gục được nhiều người đến vậy khi xa quê hương mình.
[HNB dịch]

Bản tiếng Anh [Collected Poems in English]

My dear Telemachus,
              The Trojan war
is over now; I don't recall who won it.
The Greeks, no doubt, for only they would leave
so many dead so far from their own homeland.

Câu trên, ông bố nói với thằng con, ta đếch thèm nhớ, ai thắng trận.
Câu dưới, ông bố quả quyết, chắc chắn mấy thằng... VC, ấy chết xin lỗi, mấy thằng Hy Lạp, bởi vì chỉ chúng nó mới dám đi xa quê hương của chính chúng nó.
Nhưng Brodsky viết, họ "để lại nhiều xác chết", chứ không phải "đánh gục nhiều người".
Nhà thơ không hề phân biệt, giữa rất nhiều xác chết đó, cái nào được coi là... liệt sĩ, cái bị coi là... nguỵ.

Những sai sót dịch thuật, ở trên, của Thầy Cuốc, hay của Thầy Mít Butor - cũng một trong những ông bạn mà GCC đinh ninh bạn quí của mình, từ những ngày ngồi Quán Chùa – GCC, khi đọc câu tiếng Việt, là đã ngửi ra có vấn đề.

Câu của Thầy Cuốc, là do từ ‘độc sáng”.
Ai đã từng đọc Roland Barthes, là biết ngay, ông ta không hề sử dụng những từ như thế, ấy là bởi vì tham vọng của ông, nếu có thể nói như vậy, là muốn trở về cái thời kỳ không độ của văn chương, của cách viết, tức là xóa sạch tu từ pháp, và cùng với nó là thứ văn chương đọc thì nghe kêu xoang xoảng, nhưng thực chất là lập đi lập lại, nói quẩn, ‘thùng rỗng kêu to’, như Mít nói. Đây là văn chương của... Mai Thảo, mà người ta khen là hào hoa, tài hoa, đào hoa... mỗi ngón tay là một tháp bút, tháp chữ… Chính vì thế mà Barthes mới khen Camus, và thứ văn chương trắng, trung tính của ông.
GCC dâu có khốn nạn, thù Thầy Cuốc đến nỗi bới lông tìm vết như… Hà Súc Sinh thù CVD!

Cũng thế, là câu thơ dịch của Thầy Mít Butor. Đọc là chối tai liền. Làm gì có 1 ông thi sĩ Brodsky “máu” đến như thế!

V/v một người có lương tri.

Đây là câu chuyện 1 anh học trò, đang sống nhăn mà được mời xuống âm ti thi thành hoàng, và đậu, chỉ nhờ 1 câu trong bài văn:

"Hữu tâm vi thiện, tuy thiện bất thưởng,
Vô tâm vi ác, tuy ác bất phạt"

Làm việc thiện mà có chủ ý thì không được thưởng,
Làm việc ác mà không có chủ ý thì không bị phạt 

Ông “Hà hà” này làm cái "việc thiện", chỉ ra những cái lỗi dịch thuật của CVD, tâm địa đâu có tốt lành gì đâu.
Đúng ra chẳng những không được thưởng mà còn phải đè ông ta phết cho chừng 100 roi mới phải.
Vậy mà bà Beo còn xin được đứng về phía ông Hà hà!
Một khi mà về phe với ông ta, là về phe với cái ác.

Hà, hà!

Don Draper of Existentialism

Đối diện lịch sử, Facing History

Adam Gopnik viết về Camus, trên The New Yorker, April, 9, 2012

Do Hội Sách Nhựt tại Paris

Nỗi Buồn Hoa Phượng

Nhà thơ TTT có lần ngồi Quán Chùa, nhân lèm bèm về nhạc sến, đúng hơn, nhạc có lời, ông phán, GCC nhớ đại khái, ở trong chúng, có cái gọi là nhịp của thời gian.
Bạn nghe 1 bản nhạc sến, là nhớ lại 1 cái thời nào đó liên quan đến nó.
Bản Tình Nhớ với Gấu là thời gian đi trình diện nhập ngũ tại Quang Trung, viết rồi.
Ngày mai đi nhận xác chồng, là thời gian ở nông trường cải tạo Đỗ Hoà, đang loay hoay viết.
La plus belle pour aller danser, là thời gian thằng em nghêu ngao, chờ đi xa.

Với Nỗi Buồn Hoa Phượng, của vị nhạc sĩ vừa mới ra đi, với GCC, cái thời của nó, là thời gian học Đệ Tứ, trường Thành Công, ở khu Hoà Hưng, của thầy Chu Tử, tức Chu Văn Bình, bạn của ông anh rể của GCC, là nhà văn Nguyễn Hoạt, và còn là nhà báo với cái nick Hiếu Chân.
Chu Tử là hiệu trưởng, và là giáo sư dạy Pháp Văn, lớp của GCC.
Trường có thể chỉ là cái vỏ để ông làm chính trị. Vốn thành lập trường có thể là của Cao Đài.
Ông bị Diệm bắt, và sau 1 thời gian giam giữ lâu quá, không có cớ để bắt, thành ra cũng không có cớ để tha, chúng ghép ông vào 1 băng ăn trộm xe hơi, để chụp hình đăng báo, cùng đồng bọn, và sau đó, thả.
GCC có nhìn thấy tấm hình đó, trên 1 nhật báo ở Sài Gòn.
Thả, ông làm báo tiếp, tờ Sóng Thần, viết văn, và nổi tiếng với tác phẩm Yêu.

Lần đầu tiên GCC biết đến cái gọi là “lưu bút ngày xanh” là ở trường Thành Công.
Hết năm học, một em, còn nhớ, người Nam, đưa cho GCC 1 cuốn sổ nho nhỏ, GGC nhớ là, đẹp lắm, và nói, anh viết vài dòng lưu bút cho em!
Ui chao, thế là Gấu bèn viết.  Không còn nhớ viết cái gì, nhưng chắc là cũng vãi linh hồn lắm!
Trong thời gian học trường Thành Công, GCC gặp lại cô gái ở Hà Nội, con 1 người bạn của bà cô, Cô Dung, của Gấu. Nhà cũng ở khu đường gần hồ Hallais, cô Gấu hay tới xoa mà chược, và Gấu tới, để lấy tiền đi mua bánh mì baguette, ở lò bánh mì Michaux, ở đường Trường Thi, gần Bờ Hồ.
Nhờ vậy, mà được nhìn thấy cô gái.

Gặp lại ở Thành Công.

Cô học ở 1 lớp ở bên dưới. Gấu học 1 lớp ở trên lầu. Gấu mò ra đúng chỗ cô ngồi, và 1 bữa, để cái thư của Gấu ở nơi ngăn bàn học.
Cũng chẳng nhớ 1 tí gì, về nội dung bức thư tình.
Cô gái đem thư trình ông giám hiệu.
Thời gian đó, Chu Tử đã bị bắt. GCC học trường Thành Công, tuy là trường tư, nhưng không phải đóng học phí, hay chỉ phải đóng 1 nửa, lâu quá chẳng nhớ, nhờ cái thư của ông anh rể đưa cho Thầy Chu Tử.
Tay giám hiệu trừng trị GCC bằng cách quyết định, mi từ nay phải đóng học phí.
Học không lo, lo tán gái!

GCC  trở lại, không phải trường Thành Công, mà là trường Thánh Mẫu, đối diện với trường Thành Công, mãi sau đó, khi đã đậu Tú Tài I, vô Chu Văn An, quen bạn C, em nhà thơ TTT, và nhờ vậy, quen biết Bà T, bạn của bà cụ C.

Cái cô gái trong Những con dã tràng, là con gái của bà T.
Cô học trường Thánh Mẫu.

GCC rất nhiều lần tới trường Thánh Mẫu, để chờ, nhìn thấy cô, tan học, lên chiếc xích lô, về nhà, còn GCC lẽo đẽo đi bộ, cũng về nhà, nhà mình.
Mai đi đến trường đón em tiếp!

GCC đã viết về cảnh này trong Một Người Anh