Lý thuyết phê bình | Tác giả Việt | Tác giả ngoại | Tác giả & Tác phẩm | Tạp ghi | Text  Scan | Tin văn vắn | Thời sự văn học | Thư tín | Phỏng vấn | Phỏng vấn dởm | Phỏng vấn ngắn

Dai Sijie is a wonderful storyteller. There are not many storytellers writing at present in the French language, which makes his speed and intricacy and drama appear even more surprising. Once on a Moonless Night is full of tales within tales and worlds within worlds, ranging from ancient Chinese empires through communist China to modern Beijing. The female narrator is French, studying Chinese. She becomes involved in the search for a lost sacred text, on a roll of silk, in a lost language.

Dai Sijie. nhà văn gốc Trung Hoa, sau thành công của cuốn đầu tay, "nhà văn Pháp Balzac và cô thợ may nhỏ bé người Trung Hoa" [đã được quay thành phim], còn là tác giả của những thước phim, thí dụ như "Trung Hoa, nỗi đau của tôi" [Chine, ma douleur], đã cho ra lò một cuốn mới toanh: Mặc Cảm của Di [Le Complexe de Di]. Lần này, văn hóa đế quốc "Trung Nguyên" [l'empire du Milieu] đối đầu với ông tổ phân tâm học Freud.
Mới từ Trung Quốc trở lại Pháp, nhà văn gốc Trung Hoa, nhưng viết văn bằng tiếng Tây này tỏ ra không được vui: "Đám ký giả 'trong nước' xúm lại cấu xé tôi, nói, mày là thằng phản bội..." Tôi trả lời: "Liệu có phải là một tội ác không, khi yêu nước Tây, và những tác giả của nó?"
Trường hợp của ông làm nhớ tới nhà văn Nga viết văn bằng tiếng Tây, André Makine, tác giả của những cuốn như Di Chúc Pháp, Sông Tình Một Thuở mà Tin Văn đã giới thiệu.
Trường hợp Makine, ông đã phải coi những cuốn sách của mình, như là bản dịch, từ nguyên bản tiếng Nga, bởi vì giới xb không tin, một người Nga chân ướt chân ráo tới Paris, lại có thể giỏi tiếng Tây như thế!
Với Dai Sijie, là nhờ cặp mắt xanh của Bernard Pivot, đạo diễn show văn học "Bouillon de culture" [Nước dùng văn hóa] trên France 2. Trong chương trình bữa 21 Tháng Giêng 2000, dành cho những best sellers như Max Gallo, Daniel Pennac... ông cài vào một tay mơ, là Dai Sijie, với cuốn sách đầu tay còn nóng hổi từ Gallimard. Một thứ tự thuật, câu chuyện về hai chàng trai trí thức thành phố được đi thực tế, đúng ra là để tàn đời, tại một vùng núi. "Một cuốn sách nên tìm đọc", đó là lời giới thiệu của Bernard Pivot, và tác giả của nó thì ngồi chết dí trong chiếc ghế bành, trong cái dáng thiểu não lần đầu chường mặt ra công chúng, trên một sân quay, anh ta búng búng nói vài tiếng rồi câm luôn... "Tôi thật bối rối. Tôi rất tin tưởng ở cuốn sách, " sau này Pivot nhớ lại. Và rồi ông bốc lên:"Nếu cuốn sách không trở thành một best-seller, thì kể như buổi chiếu này vứt đi."
Chỉ nội ngày hôm sau, bốn trăm ngàn ấn bản bán sạch. Gallimard phải cho in thêm...
Tin Văn xin giới thiệu bài phỏng vấn Dai Sijie, trích từ "Đàn Chim Việt"

Âm thanh và Cuồng nộ. Tôi viết nó trong năm lần, cố kể câu chuyện và rứt ra khỏi giấc mộng tiếp tục hành hạ tôi, cho đến khi viết xong cuốn sách. Đó là một thảm kịch của hai người đàn bà bị mất, bị lạc, bị tiêu trầm: Caddy và con gái của cô, Quentin. Dilsey là một trong những nhân vật mà tôi trân trọng, bởi vì bà can đảm, độ lượng dịu dàng, và chân thật. Bà can đảm, chân thực và độ lượng hơn tôi rất nhiều.

---

Rừng Tràm

Thảo Trường

---

Thềm nắng sau lưng
Note: Đọc, nhớ NNT hồi đầu, hồi mới viết, NNT của Một Mối Tình
Còn làm nhớ đến truyện ngắn Nội Cỏ Của Thiên Đường của John Steinbeck
*
Có con thuyền đã buông bờ
Lâu rồi mới viết chuyện tình
Nguyễn Ngọc Tư
Nho cho rằng, chỉ có ai đó ôm ghì lấy Bế một lần, thì mới mong cô hết quay quắt, khắt khe.
Bàn tay vịn vai Nho rất lạnh và hơi run. Ôi những người đàn bà, hễ mặt mũi xấu thì tay chân đẹp, cổ xấu thì lưng đẹp, người xấu thì tâm hồn đẹp. Bằng cách này hay cách khác, họ cứ phải đẹp. Lúc buồn cũng đẹp.

---

Dọn
Gió lẻ gợi người đọc nhớ ngay đến Buồn nôn trước hết bởi chi tiết cô gái (nhân vật chính trong truyện) cứ buồn nôn khi nghe những tiếng nói không thành thật của bọn đàn ông được lặp đi lặp lại nhiều lần.
e Van
Đã có một đấng coi cái chết vì tai nạn của Camus hơi bị được NNT thuổng đưa vô Gió Lẻ, bi giờ lại đến buồn nôn của J-P Sartre bị NNT chôm.
Lạ, là ở cuối bài viết, có tham khảo bản dịch Buồn Nôn. Nếu có đọc Buồn Nôn, dù bản dịch tiếng Việt, thì cũng hiểu ra là buồn nôn của Sartre là một tình cảm siêu hình, do đầy ứ, thừa mứa hiện sinh. Còn buồn nôn của NNT, là do tởm cái xã hội toàn chị, toàn em, toàn lũ đàn ông khốn kiếp.
Đâu có giống nhau!
*
Vấn đề của "Gió lẻ" là ở chỗ, không mất quá nhiều thời gian và không cần quá tinh tế, người ta cũng sẽ thấy ngay dấu vết của Jean Paul Sartre và Albert Camus ở tác phẩm này. Đáng tiếc đó không phải là sự hấp thụ ánh sáng mà là núp bóng hai cây đại thụ.
No còm!
*
Buồn Nôn được coi là một cuốn tiểu thuyết triết học, thí dụ như những dòng sau đây, từ Wikipedia, cho thấy:
La Nausée est un roman philosophique mais aussi quelque peu autobiographique de Jean-Paul Sartre, publié en 1938.
[Buồn Nôn là một cuốn tiểu thuyết triết học, mà còn có tí tính tự thuật của J-P Sartre, xb năm 1938.]
Còn phi lý, quả là một trong những đề tài tủ của triết học hiện sinh, nhưng phi lý ở Sartre, hay ở Camus vẫn là một phạm trù triết học, khác ở một nhà văn miệt vườn như NNT, là từ đời thực, từ chuyện thường ngày ở huyện]
*
Thú thực Gấu này không hiểu tại làm sao mà lại có cái sự móc NNT vào với hiện sinh, với Xác, với Cá Mú?
Đành phải giải thích bằng câu chuyện ngụ ngôn học từ hồi còn con nít, về một ông nhà quê, thấy người ta vô tiệm kính, đeo kính, rồi mở cuốn sách ra đọc, thì bèn suy ra là, cứ đeo kính là đọc được chữ.
Lớn lên, Gấu cứ bị câu chuyện ám ảnh hoài, chẳng lẽ cổ nhân dỗi hơi, phịa ra câu chuyện như vậy để miệt thị người nhà quê ngu dốt?
Chỉ đến khi đọc mấy ông bà rành tiếng Tây, viết phê bình bằng tiếng Tây, hay bằng tiếng Mít, thì mới vỡ ra rằng thì là, mấy ông bà này mù chữ, nhưng đeo kính [biết tiếng Tây], và nghĩ là mình hết mù chữ, và viết phê bình loạn cào cào châu chấu, nhặng xị cả lên!
Mới đây, Gấu đọc Salman Rushdie, ông cũng có một nhân vật y chang. Một ông chủ đất mù, nhưng phán về hội họa Tây Phương còn hách hơn cả những nhà phê bình Mít, mù phê bình nhưng rành tiếng Tây!
*
Buồn Nôn không dễ đọc. Ngay cả mũi lõ thứ thiệt còn ớn nữa là.
Nhớ, hồi mới lớn ngồi Quán Chùa với ông anh, thằng em hung hăng khoe, em mê nó lắm, ông anh trợn mắt, ngỡ ngàng:
-Cậu hiểu được nó hả?
Thằng em thu hết can đảm nói:
-Em nghĩ là em hiểu.
Ông anh gật gù:
-Thế thì cậu hơn ông anh của cậu rồi!
*
Tôi đọc truyện ngắn đầu tiên của Nguyễn Huy Thiệp khi còn đang học ở Cuba. Đó là truyện ngắn Vầng lửa...
Nguồn
Note: Không hiểu tòa soạn đánh máy sai, hay là người kể chuyện [Nguyễn Quang Thiều] đọc lộn!
Tên truyện ngắn của NHT là Vàng Nửa! NQT
*
Bài viết về NHT của ‘theo’ [?] Nguyễn Quang Thiều này, là một bài viết hay, và làm Gấu nhớ đến một bài viết của Gấu; bài viết của Gấu, "tất nhiên là hay",  nhưng không hay bằng cái tít của bài viết, và cái tít này, là của PTH:

---

How one book ignited a culture war

It's 20 years since Iran's religious leader Ayatollah Khomeini pronounced a death sentence on Salman Rushdie for 'insulting' Islam with his novel The Satanic Verses. The repercussions were profound - and are still being felt. Andrew Anthony traces the course of the affair, from book-burnings and firebombings to the dramatic impact it had on freedom of expression in a multicultural society
*

Salman Rushdie
Những đứa con giờ Tý
Đưa mắt thoáng nhìn và ánh phản chiếu từ cặp kính đen của Ghani khiến ông bác sĩ bất thình lình hiểu ra là vị chủ đất mù. Phát giác ra điều này càng làm ông thêm ngán ngẩm: một người mù mà lại hiu hiu tự đắc là sành điệu, là biết thưởng thức hội họa Âu Châu. Sự mù lòa của vị chủ đất còn khiến ông sửng sốt, ấy là vì ông không hề va đụng vào bất cứ đồ vật nào trong nhà…
*

Giấc mơ Áo gấm về làng
Thứ Năm 6 Tháng Tư, 2002
Tôi rời Ấn Độ nhiều lần. Lần đầu, khi 13 tuổi rưỡi, đi học, tại một trường ở Anh quốc. Mẹ tôi không muốn tôi đi. Chuyến bay, Tháng Giêng 1961 làm tôi thật phấn kích, không hề biết rằng nó làm cuộc đời của tôi thay đổi hoàn toàn. Vài năm sau, cha tôi, không nói cho tôi biết, bất thình lình bán căn nhà của chúng tôi tại Bombay. Bữa tôi biết tin này, tôi cảm thấy hố thẳm mở ra ngay dưới chân, và nghĩ, sẽ chẳng bao giờ tha thứ cho ông già của mình. Nếu ông không bán nhà, chúng tôi vẫn còn ở đó.
Kể từ khi những nhân vật của tôi từ Đông bỏ qua Tây, thì tôi, hay nói rõ hơn, trí tưởng tượng của tác giả, luôn bò về, hết cuốn tiểu thuyết này tới cuốn khác. Điều này có lẽ nói lên ý nghĩa, yêu một xứ sở có nghĩa là gì: dáng của nó là dáng của bạn, its shape is yours. Dáng nghĩ, dáng cảm, dáng mơ dáng mộng. Dáng đứng Bến Tre! Dáng đứng đường băng [Tân Sơn Nhứt]. Dáng đứng Mít!
[The shape of the way you think, and feel and dream].
Rằng, bạn chẳng thể nào thực sự bỏ đi. That you can never really leave.
Salman Rushdie: A Dream of Glorious Return

---

Phi Châu Truyền Kỳ
Du lịch với Herodotus [TLS Review]

Note: Post lại một bài cũ trên Tin Văn của John Ryle, tác giả bài viết về Kap
Disneyland cho những tên độc tài   

---

Những đứa con của trí tưởng

---

TLS đọc Áo Đỏ Tiểu Thư Con Gái Nhà Quan

---

Vĩnh Biệt Bạn Cờ

---

Xuân Diệu: Phượng hoàng đậu chốn cheo leo

---

Xa Miền Bắc hơn nửa thế kỷ, khi trở về, Gấu canh cánh trong lòng một điều, giả như Gấu này không bỏ chạy vào Nam năm 1954, thì cái thằng Gấu ở lại, nó sẽ như thế nào.

---

Đỉnh cao chói lọi

 Trong cuộc chiến Việt Nam, vì quá sợ nó, tôi tìm đủ mọi cách để chạy trốn. Một trong những chỗ ẩn núp "khá" an toàn, là sách vở. Và trong đó, truyện trinh thám. Những cuốn tiểu thuyết đen, série noire, với những tác giả như nhà văn người Mỹ James Hadley Chase (ông này hiện rất đang ăn khách ở Việt Nam), nhà văn người Bỉ viết tiếng Pháp Georges Simenon, và John Le Carré, được coi là "ông vua" của tiểu thuyết gián điệp, với bối cảnh cuộc Chiến Tranh Lạnh.
Tôi tình cờ khám phá ra ông, nhân bữa ghé tiệm sách Xuân Thu, ở đường Tự Do Sài Gòn, thấy cuốn Gián Điệp Từ Miền Lạnh, (L’Espion qui venait du froid). Mấy chữ "Từ Miền Lạnh" đập ngay vào mắt. Như thể sợ, mà vẫn tò mò muốn biết, muốn thử! Y hệt nỗi sợ cuộc chiến! Biết chắc chạy trời không khỏi nắng, nhưng vẫn tìm đủ mọi cách để kéo dài thời gian "hoãn dịch" (sursis). Một cái sợ tiềm ẩn, ma quái, đâu đó từ góc sâu quá khứ. Lạnh, Đói, Cô Đơn, Tủi Thân…
 Chả là, tôi người Bắc, bố mất sớm, mẹ còn trẻ, một nách bốn con, cứ phải gửi hết đứa này đứa nọ đến ăn nhờ ở đậu nơi bà con chú bác, bên nội bên ngoại… Những chi tiết này chẳng liên quan gì tới Gián Điệp Từ Miền Lạnh , nhưng chính là cánh cửa mở vào tiểu thuyết của Le Carré.
 John le Carré là bút hiệu của David Cornwell, người Anh, sinh năm 1931, làm Bộ Ngoại giao (công tác gián điệp), do vậy, không được dùng tên thực. Cuốn The Spy Who Came in From The Cold là cuốn đưa ông lên đài danh vọng. Đã được quay thành phim, với tài tử Richard Burton. Đã được dịch ra tiếng Việt, nhưng thú vị nhất, đã được nhà văn chuyên viết truyện trinh thám nổi tiếng, Người Thứ Tám, phóng tác, với nhân vật "thần sầu quỉ khốc" Tống Văn Bình, bí số Z.28. Nội ngoại công thâm hậu; võ Hồng Mao, Thiếu Lâm vào hàng thượng thừa, Văn Bình được Ông Hoàng, thủ lãnh điệp viên Miền Nam phái ra Bắc (Hà Nội), để cứu một điệp viên Miền Nam nằm vùng, một cán bộ cao cấp CS. Anh được cung cấp đầy đủ tài liệu: nào là sổ băng của tên "ngụy đội lốt cách mạng" ở một ngân hàng Thụy Sĩ; ngày giờ, địa điểm những lần nhận tiền…
 Trong nguyên tác của Le Carré, câu chuyện xẩy ra tại nước Đức, bên này và bên kia Bức Tường (Bá Linh). Muốn cho chắc ăn, ông đã để cho nhân vật chính của mình bị cơ quan phản gián cho về vườn, sau khi thất bại trong một điệp vụ, thân tàn ma dại, đói, bịnh, rồi được một cô gái thương tình cưu mang, săn sóc cho hết bịnh, và sau đó được móc nối với "cách mạng" (Đông Đức).
 Mọi việc diễn tiến êm ru bà rù. Muốn chắc ăn, Phản Gián Anh vờ đi, cho gián điệp Đông Đức bắt cóc cô gái, người yêu của anh chàng điệp viên bị thất sủng quay đầu về với cách mạng.
 Bí mật bật mí: tất cả những tài liệu tố cáo đều là dởm. Người mà anh điệp viên tin là phe ta, lại là kẻ địch. Và kẻ địch này là một tay Cộng Sản thứ thiệt, theo nghĩa, rất tin tưởng chủ nghĩa Cộng Sản sẽ đưa thiên hạ tới "thái bường"! Còn cái người mà anh điệp viên "tởm" nhất, và tin rằng là kẻ địch, lại chính là phe ta!
 Phản gián Anh, qua nhân viên nhị trùng, tổ chức cho anh điệp viên vượt bức tường Bá Linh, cùng với cô bồ, nhưng lính gác đã được lệnh: bắn chết cô bồ. Phải có một kẻ "hi sinh" chứ!
 Cuối cùng anh điệp viên nhất định không bỏ người yêu, vả lại cũng quá chán sự tàn nhẫn của nghề điệp viên, quá chán "đế quốc Anh", anh cùng chịu chết với bồ.

 Anh nghe một giọng nói tiếng Anh, từ phía Tây bức tường:
 -Nhẩy đi, Alec! Nhảy!
 Anh nghe tiếng Smiley, thật gần:
 -Cô gái, cô gái đâu?
 Đưa mắt nhìn xuống chân tường, sau cùng anh nhìn thấy cô gái, nằm bất động. Trong một thoáng, anh lưỡng lự, rồi chầm chậm bò xuống… cho tới khi đứng bên cô gái. Cô đã chết; khuôn mặt quay đi, mớ tóc đen phủ trên má, như để che những giọt mưa cho cô.
 Họ hình như ngần ngừ, trước khi nổ súng tiếp; một người nào đó ra lệnh, nhưng vẫn chưa có ai nổ súng. Sau cùng, họ bắn anh, hai hoặc ba phát. Anh đứng trơ, ngơ ngác, như một con bò mù giữa đấu trường. Rồi anh ngã xuống, trong khi ngã, anh nhìn thấy một chiếc xe nhỏ… và những đứa trẻ trong xe giơ tay vẫy vẫy anh, qua cửa xe.
Như trên đã nói, Gián Điệp Từ Miền Lạnh  là cuốn đưa Le Carré lên đài danh vọng, nhưng theo tôi, cuốn đầu tay của ông, Điện Thoại dành cho Người Đã Chết, Call For The Dead mới là cuốn hay nhất của ông. Và đây là một tác phẩm văn chương, thứ thiệt. Nó còn mang chất bi hùng của Kịch Hy Lạp.
 Đây là câu chuyện một nhân viên ngoại giao tự tử, sau khi bị sở cho người điều tra, vì nghi là "thân Cộng". Để lại thư tố cáo. Người lãnh đạn, là Smiley, nhân viên được sở cử đi điều tra. "Anh điều cha điều bố thế nào để cho con người ta cảm thấy nhục nhã, mất danh dự đến nỗi phải tự tử để minh oan?"
 Trước mắt, ngay sáng sớm hôm sau, Smiley phải tới gặp bà vợ, để thay mặt sở chia buồn. Đang nói chuyện, có điện thoại. Tưởng của Sếp, anh nhắc nghe. Hoá ra là của nữ điện thoại viên bưu điện, do người đã chết tối hôm qua đã dặn, " Tám giờ sáng, nhớ đánh thức tôi nhé!"
 Smiley tự hỏi: làm sao một người sửa soạn từ giã cõi đời, lại nhờ người đánh thức?
 Hoá ra là bà vợ mới là gián điệp nằm vùng. Bồ của bà, một điệp viên Đông Đức. Trong thời gian chiến tranh, anh này là nhân viên của Smiley. Cũng là một tay Cộng Sản thứ thiệt.
 Smiley vẫn còn nhớ, cách anh này hẹn gặp nhân viên dưới quyền. Anh thử làm theo, và thành công.
 Ông cho hai người gặp nhau tại một rạp hát. Khi nhân viên dưới quyền xin lệnh bắt, Smiley lắc đầu, không có chứng cớ, bắt cũng phải thả ra thôi. Nhưng anh ra lệnh: cứ để yên, sẽ có biến động. (Let them bolt, panic, anything… so long as they do ‘something’). Bởi vì theo anh, Dieter, nhân viên cũ của anh, khi gặp cô bồ, khám phá ra bị lừa, sẽ nghĩ rằng phản gián Anh đã biết tất cả.
 Vấn đề là: anh ta sẽ hành động như thế nào?
 The Last Act, màn chót của vở hát và cũng là màn chót của cuộc đấu trí, Dieter xiết cổ cô bồ, làm như đang ngủ, và rời rạp hát cùng với khán thính giả.
 Smiley và Dieter đụng độ trên cầu. Nhớ lại những năm tháng cùng chống Quốc Xã, anh tha chết cho tên bạn đế quốc, và chịu chết thay vì đầu hàng.
 Những đoạn đối đáp giữa bà vợ và Smiley, giữa Similey và Mendel, người bạn làm nghề cảnh sát… là những trang đẹp nhất trong truyện:

 (Mendel hỏi Smiley):
 -Bà ta có phải là cộng sản không?
 -Tôi không tin bà ta thích những nhãn hiệu. Tôi tin rằng, bà muốn xây dựng một thế giới có thể sống mà không có tranh chấp… Hoà bình là một từ dơ dáy, hiện nay, có phải không? Tôi nghĩ, bà muốn hoà bình.
 (I don’t think she liked labels. I think she wanted to help build one society which could live without conflict. Peace is a dirty word now, isn’t it? I think she wanted peace.)
 -Còn Dieter?
 -Trời biết Dieter muốn gì. Thanh danh, tôi nghĩ vậy. Và một thế giới xã hội chủ nghĩa. Smiley nhún vai. "Họ mơ tưởng hoà bình và tự do. Và bây giờ, họ là những tên sát nhân, những tên gián điệp."
 -Trời đất!
 Smiley im lặng một lát:
 -Tôi không hy vọng bạn hiểu. Bạn chỉ nhìn thấy tận cùng của anh ta. Tôi đã nhìn thấy khởi đầu. Anh ta là một trong những người xây dựng thế giới. Những người tưởng là xây dựng, nhưng thật ra là hủy diệt.
 Le Carré luôn tỏ ra "ưu ái", với những người Cộng Sản chân chính. Có vẻ như ông tin rằng, chính những người đó có lý hơn ông, như trong đoạn cuối ở trên, Smiley nước mắt ràn rụa, hét lớn, nhìn thân xác Dieter chìm xuống lòng sông, giữa sương mù Luân Đôn:
 -Dieter! Tại sao bạn không bắn tôi? Tại sao?…
Nguồn

---

Một chủ nhật khác
Đà Lạt

---

Một Orhan khác

Ngay từ khi còn bé tí, tôi đã hồ nghi thế giới của tôi rộng hơn nhiều so với những gì tôi có thể nhìn thấy: ở đâu đó, trong những con phố của Istanbul, có một căn nhà giống như căn nhà của chúng tôi, ở đó có một thằng bé Orhan khác, rất giống tôi, tôi và nó là hai đứa sinh đôi, hơn thế nữa, nó có thể là một thế thân của tôi. Tôi không thể nhớ, tôi lấy ý nghĩ đó ở đâu, và làm thế nào nó đến với tôi. Hẳn là nó nhập vào tôi, từ mớ bòng bong, là những câu chuyện xì xầm, những hiểu lầm, ngộ nhận, những ảo tưởng, và những sợ hãi. Nhưng, trong một hồi ức sớm sủa nhất mà tôi còn giữ được, tôi đã cảm nhận thật rõ ràng, về một thằng bé Orhan khác, một bóng ma của mình rồi.
Chẳng bao lâu, ước muốn của tôi trở thành sự thực. Nhưng cái bóng ma của một thằng bé Orhan khác, trong một căn nhà khác, đâu đó trong thành phố Istanbul chẳng bao giờ rời bỏ tôi. Suốt thời ấu thơ, và luôn cả những năm mới lớn, nó ám ảnh, quấy nhiễu tôi. Vào những buổi chiều mùa đông, lang thang trên đường phố, tôi thường đưa mắt nhìn vô những căn nhà hai bên đường, qua ánh đèn vàng nhạt ở bên trong nhà, và mơ mòng tưởng tượng, những gia đình hạnh phúc, bình dị, sống những cuộc sống thoải mái dễ chịu của họ. Thế rồi, bỗng dưng tôi giật mình đánh thót khi nghĩ đến một anh chàng Orhan khác, có thể đang sống, trong một trong những căn nhà đó. Lớn dần thêm, già dặn hơn, bóng ma trở thành tai quái, và tai quái trở thành ác mộng cứ thế trở đi trở lại. Trong một vài giấc mơ, cuộc gặp gỡ giữa tôi và anh ta, một Orhan khác đó, luôn xẩy ra trong một căn nhà khác, khiến tôi sợ khiếp vía. Trong những lần mơ khác, hai Orhan im lặng nhìn nhau, lạnh như băng. Trong những khoảnh khắc giữa tỉnh thức và mê muội, tôi ôm ghì cái gối, bám riết căn nhà, con phố, cái chỗ của tôi, ở trên cõi đời này. Khi tủi thân, cảm thấy bất hạnh, tôi tưởng tượng ra mình ở trong căn nhà khác, trong cuộc đời khác, ở cái nơi chốn mà anh Orhan khác sống, và, mặc dù mọi chuyện, tôi nửa thuyết phục chính mình, tôi là anh ta và thích thú khi tưởng tượng, anh ta hạnh phúc, sự thích thú như thế đó, có một thời gian, nó khiến cho tôi cảm thấy không cần thiết phải tìm kiếm cho ra căn nhà khác, trong một phần khác, được tưởng tượng ra, của thành phố.

Istanbul

---