*

Gậy Ông Đập Lưng Ông

Cuộc chiến vượt biên giới, vào sâu đất liền giết hại đồng bào ta đập phá nước ta năm 1979 của những tên xâm lược TQ được giải thích là một cuộc “đánh nhau”! Nghĩa là không có kẻ đi xâm lược và người bị xâm lược. “Địch” ở đây chính là Việt Nam, giết Việt Nam tức là giết địch (!) Thứ lý luận lưu manh truyền kiếp và tàn độc đó lại được “anh em ta” ở nhà xuất bản Văn Học dịch ra in thành sách để đồng bào mình đọc(!) Thật không còn gì bỉ ổi hơn, khi những tư tưởng đó được giới thiệu ở bìa sách là : “Một cách ca tụng riêng về chủ nghĩa anh hùng”!
*
Cái đoạn trên đây, Gấu không dám xuyên tạc, nhưng giả sử me-xừ Đào Hiếu đổi đi một tí, là nó biến thành cuộc chiến giữa ta, Miền Bắc, và địch, Miền Nam liền tù tì!
“Một cách ca tụng riêng về chủ nghĩa anh hùng”!
Tuyệt!
Nào đâu là Nguỵ bị giết, nào đâu là liệt sĩ được nhân dân đời đời nhớ ơn!


Leave None To Tell The Story


Oral history in China
Tales of old


Ruined souls
Điêu tàn ư, đâu chỉ linh hồn?

John Banville applauds the return of a novel that directly addresses the turmoil of its time.
The Post Office Girl is fierce, sad, moving and, ultimately, frightening. True, it is over-written - Simenon would have done it better, in half the space - but it is also hypnotic in its downward spiral into tragedy. In the figures of Christine and, especially, Ferdinand, Zweig gives us a portrait of a world coming horribly to an end.
Cô gái làm ở Bưu Điện thì dữ dằn, buồn, cảm động, và sau hết, dễ sợ. Đúng, nó được viết lằng nhằng - nếu gặp tay Simenon, chắc chỉ còn một nửa - nhưng cuốn sách hớp hồn người đọc, bị xoáy xuống mãi, theo một cầu thang xoắn, tới kết cục bi thương: số phận cặp tình nhân là số phần của thế giới, đi đến tận cùng của nó một cách thật là ghê rợn. Đây là một di cảo của Zweig.


Corruption in Kenya
How to ruin a country?
Feb 26th 2009
From The Economist print edition



Trang Vila-Matas

*

Thi tập thứ tư của Nguyễn Lương Vỵ
Hình bìa & Minh họa: Đinh Cường
Trình bầy bìa & Trang trong: Vương Trùng Dương
Nhà in Five Stars Printing
Q.P ấn hành lần thứ nhất. Tháng 12.2008. Quận Cam, Cali, USA.
E-mail: nguyenluongvy@yahoo.com
Tác giả giữ bản quyền
*

Trang thơ
Nguyễn Lương Vỵ
nlv


Trò chuyện với dòng sông
Thanh Thảo viết về Tế Hanh.
Tuyệt! NQT
*

Những ngày nghỉ học
Tế Hanh
(Tặng Nguyễn Văn Bổng)
Những ngày nghỉ học tôi hay tới
Đón chuyến tầu đi đến những ga…
Tôi đứng bơ vơ xem tiễn biệt,
Lòng buồn đau xót nỗi chia xa. 

Tôi thấy lòng thương những chiếc tàu
Ngàn đời không đủ sức đi mau
Có chi vương víu trong hơi máy,
Mấy chiếc toa đầy nặng khổ đau.

Bánh nghiến lăn lăn quá nặng nề!
Khói phì như nghẹn nỗi đau tê;
Lâu lâu còi rúc nghe rền rĩ;
Lòng của người đi réo kẻ về.

Kẻ về không nói bước vương vương
Thương nhớ lan xa mấy dặm trường.
Lẽo đẽo tôi về theo bước họ
Tâm hồn ngơ ngẩn nhớ muôn phương.
Nguồn net

Tôi đứng bơ vơ xem tiễn biệt.
Tuyệt cú. Thần cú!
Ui chao, Gấu lại nhớ đến cảnh Gấu đứng bơ vơ, xem Gấu tiễn biệt: Tiễn biệt cô bạn đi lấy chồng!
Cái gì gì:
“Em đi áo mỏng mềm lưng phố,
Có động lòng thương kẻ cuối đường”!
Ui chao, lại nhớ lần tỏ tình với một nữ thi sĩ, "cũng mới đây thôi", anh nhớ em đến vãi lệ.
Em mắng, già rồi vãi lệ hoài, con nít nó cười cho!
*
Cô bạn của Gấu, là tác giả câu thơ thần sầu:
Hồn Đông phương thất lạc, buồn Tây phương. (1)
Ui chao, chỉ cần một câu thơ, đủ là thi sĩ, đủ chứng minh câu của Borges:
Thơ, là để trao cho thi sĩ.
Cái đám thi sĩ dởm, hay cả một trường phái thơ dởm Tân Hình Thức, liệu có nổi, chỉ một câu thơ?
(1)
Ai cho phép mi là thi sĩ ?
*
Lại nói chuyện thơ được trao cho thi sĩ, thi sĩ dởm chớ làm thơ!
Lần Gấu qua Cali, mới đây, gặp một thi sĩ, cũng đã từng văn kỳ thanh, lần này nhất kiến kỳ hình. Ông nói, tôi thích mấy bài ông viết về thơ, có in từ net ra, treo ở bàn làm việc, lâu lâu bí thơ, đọc đỡ nhớ.
Ui chao, Gấu cả đời không dám liều mạng làm thơ, bèn lèm bèm viết về thơ, theo kiểu ăn đồ chay thay đồ mặn, vậy mà được bạn thơ khen, sướng nào bằng!



Kỷ niệm đẹp nhất trong đời viết văn
Thật vậy, chỉ vì cái dâm bôn của mụ đàn bà Khang Mẫn mà cái nguồn gốc cẩu Liêu của Tiêu Phong trở thành một bản án tử hình.
Nguồn Da Mầu

Nhận xét như vậy, là sai, theo Gấu. Cả bài viết của tay này, vẫn theo Gấu, nhảm. Đại nhảm! Đọc chưởng KD rồi viết theo kiểu này là tán phó mát, khiến đám ngoại đạo phì cười và càng khiến chúng ngoảnh mặt với chưởng, tội nghiệp cho chúng!
Cái tội của Kiều Phong, hay Tiêu Phong, là coi thường nhan sắc, thứ nhan sắc ngoài lề, ngoài da. Sở dĩ em KM thù KP đến mức khui ra cái gốc Liêu của ông, ấy là chỉ vì, trong phiên Chợ Hoa năm đó, KM là nhan sắc số 1, bất cứ ai cũng phải nhìn và con heo phải sùng sục muốn xổng chuồng, y hệt như trường hợp Người Đẹp Bay Lên Trời của Garcia Marquez, bất cứ ai nhìn người đẹp khỏa thân, heo lòng động, là chết. KP không thèm nhìn em, mà chỉ mải kết bạn, uống rượu, bàn chuyện võ lâm, giang hồ. Mi không biết đến nhan sắc của ta, thì mi sẽ biết đến cái độc của ta.
Nguyên nhân tai ương xẩy ra cho KP thu vào hai chữ 'độc và đẹp'. Trai tài gái sắc, một cách nào đó, là cũng theo nghĩa này. Với một người đàn bà chỉ có nhan sắc không có tâm hồn, thì quan niệm của họ về nam giới thật là giản dị, ta đẹp, ai cũng phải nhìn ta, và thèm ta. KM là thứ đàn bà đó. Nếu không nhìn ta, là coi thường ta, là phải chết, phải nếm độc chưỏng của ta.
Gấu này, sự thực, bị những đấng bạn hữu, những đấng mày râu thù cực thù, về già, nhận ra nguyên do, ấy chỉ là vì "cù lần" quá, em đến với mình, thì quá trọng, quá thương, chẳng dám đụng tới bất cứ sợi lông, dù chỉ sợi lông tay!
Và những bậc hồng nhan tri kỷ, nói về Gấu, anh ấy ngày xưa hiền quá, nghe, là đấng trượng phu phát điên lên rồi!
NTV có lần cũng chửi Gấu, theo nghĩa đó, đàn bà thường ra là họ muốn cái chuyện đó, mà mi vờ, thì chính những người đàn bà đó chẳng coi mi là đấng nam nhi.
Nhưng nói như thế, là quá coi thường đàn bà.
Cái cô Oanh đến với ông thầy Kiệt, chỉ để nói, em yêu thầy, rồi 'bye bye' thầy, em đi du học, em sẽ từ giã cái đất nước khốn kiếp này, cuộc chiến khốn nạn này, ông thầy Trung Uý khốn khổ này... cái cô đó mới là thậm ngu.
Chính vì thế, khi về Sài Gòn cô mới vỡ ra cái ngu của mình, và bèn đánh điện cho Thầy, nói, Thầy nói, Thầy cần em đi, là em lên liền, Thầy ‘muốn làm gì thì làm’, và khi chẳng thấy điện phúc đáp của Thầy, bèn phát điên lên, là vậy!
Cho nhau chẳng tiếc gì nhau, cho nhau cởi áo cho nhau, về nhà mẹ hỏi, qua cầu gió bay! Ui chao, cái trong trắng, cái trinh nguyên, cái nội y...  đâu phải cái nón, mà qua cầu gió bay cho được?
*
Cái sự kính trọng nhan sắc, của Gấu, nguyên do thật giản dị, nhan sắc đó đếch phải của mình.
Khi gặp cô bạn, Gấu cám ơn ông Trời, vì nhờ có cô mà Gấu chịu đựng được nỗi đau thằng em trai tử trận, và cứ mỗi khi đau quá, là chạy đến cô, và nhìn thấy cô, là cái đau dịu đi. Sau này, cô nói ra giùm cho Gấu lý do tại sao của cuộc tình chỉ có phần hồn mà không có phần xác: You’re not available. Tôi biết, anh yêu tôi lo lắng cho tôi, như một người thân trong gia đình, chờ khi nào tôi có nguời bạn lòng thực sự, thì anh lui đi cho được việc nhà nước!
*
Cái chuyện Gấu vừa nghe đến tên của cô bạn, một cái tên thật bình thường, chẳng có gì là đặc biệt, vậy mà đã biết ngay đây là ‘người của mình’, vậy mà vẫn muộn, vẫn chào thua định mệnh, là chuyện có thực, và sau này, về già, Gấu cứ tự hỏi, liệu có cách nào thay đổi, nếu phải sống lại đời của Gấu.
Vừa nghe tên, biết ngay? Chắc không phải, chắc trí nhớ nhớ lộn? Nhưng có điều chắc chắn, là, vào đúng đi qua cây cầu gỗ ở nơi thị xã, và bất thình lình, pháo từ chi khu bắn đi, ầm một tiếng, và thế là hình ảnh cô bạn hiện ra trên mặt sông, trên mặt nước, run lẩy bẩy, đau thương, nhăn nhó, cùng với cả thị xã, và đúng lúc đó, Gấu mới biết ra là, chiến tranh có thực, và cô bạn cũng có thực, mối tình cũng có thực, và sau này, thằng em trai sẽ tử trận, mọi chuyện sẽ như thế, như thế, như thế….
*
Cái mẩu sáng tác đầu tiên, khi tới xứ lạnh, Ký Ức Còn Mãi, Gấu viết theo ‘order’, của một đệ tử của NTV, tay này lúc đó phụ trách một đặc san sinh viên học sinh Mít, Gấu nhớ đại khái.
Cô bạn là người đầu tiên đọc bản thảo, than, anh đâu phải là tôi, anh đâu phải là đàn bà, mà sao anh đọc ra hết lòng dạ của tôi, như thế?
Còn Gấu Cái, thì bực lắm, và, lẽ dĩ nhiên, chê, đúng là thứ văn cải lương, vãi lệ!
Mẩu văn sau mất tiêu luôn cùng tờ báo, và Gấu viết lại, nhưng, mất mát, phiêu lạc, quên lãng, tất cả, chỉ còn một câu độc nhất:
Tôi cứ tưởng tượng ra một người đàn bà, sau khi làm hết bổn phận với chồng với con, với cuộc đời nặng nề này, trong đêm khuya, đợi cho người thân yên giấc, lặng lẽ thả từng cánh hoa xuống lòng giếng sâu là hồn mình, rồi hồi hộp, âu lo, đợi chờ tiếng vọng của một thời nào đã xưa, đã cũ…(1)
Câu độc nhất còn nhớ lại được đó, sau này Gấu lại sử dụng, để viết về một… cô gái khác, khiến "cô khác" này hiểu lầm, ‘chú viết như vậy không được kín đáo’, cô viết mail than phiền.
Ấy là vì, cô, dung nhan, phong thái y hệt cô bạn ở trong Cõi Khác, và trong Ký Ức Còn Mãi. Cái cô than thở, anh đâu phải là tôi, mà sao đọc ra lòng dạ của tôi, tại sao bao nhiêu năm rồi, mà những tình cảm của anh dành tôi ngày nào vẫn y như vậy?
Cái cô bạn, mà Gấu những ngày còn trẻ, khi, vừa nghe nói tên một cái, là đã đinh ninh, đây là một nửa linh hồn của mình, vậy mà vẫn muộn màng, không kịp với số mệnh, số mệnh theo nghĩa, đến thần thánh, Thượng Đế, ma quỉ… bất cứ cái gì gì cũng phải cúi đầu khuất phục!
Ngay cả Gấu Cái, lần đầu tiên nhìn thấy cô sau, cũng giật mình, sao mà giống ’cô phù dâu’ ngày nào thế!
(1) Câu văn, mãi sau này, Gấu tìm ra nguồn của nó, là của một nhà văn nước ngoài, nói về chuyện in thơ ở Mẽo, cứ như thả một cánh hoa xuống Grand Canyon, rồi đợi tiếng vọng của nó, đại khái như vậy.
Thú thực, không hiểu, Gấu viết câu của Gấu, rồi mới đọc câu của người, hay ngược lại.
Tuy nhiên, đọc kỹ, ngửi ra mùi hiện sinh, Camus, trong Người đàn bà ngoại tình. Truyện ngắn này, hay đúng hơn, toàn cõi văn của Camus là đều chỉ để nói về Lưu đầy và Quê nhà: Quê nhà là cõi đã mất kia.

Tôi xa người xa môi rất tham
Em như gió núi, như chim ngàn
Em xa xôi quá làm sao biết
Tôi âm thầm như cơn mê hoang
Tôi xa người xa không hờn oán
Vườn tôi trăng lạnh đến hoang tàn
Nhớ ai buồn ngất trên vai áo
Mưa ở đâu về như vết thương...

Ui chao, già rồi mới thèm ơi là thèm, giá có tí kỷ niệm như trên với Thánh Nữ:
Tôi xa người xa môi rất tham!
Quê Nhà chắc là cõi Môi Người đã mất kia?


Tổ Quỉ

Đỉnh cao chói lọi
ON CLOWNS: THE DICTATOR AND THE ARTIST
NOTES TO A TEXT BY FELLINI
Về những tên hề: Nhà độc tài và người nghệ sĩ.
Ghi chú về một bản văn của Fellini

The year 1989 did not mark only the bicentennial of the French Revolution, but also the centennials of two figures  who - each in his own way - knew how to exploit the hunger of the masses and their vulnerability and gullibility.
He was a tramp in the big city, using a park bench for a bed. He wore a weathered black derby and a frock coat askew on his shoulders—both tragicomic attempts at respectability. He drifted along the sidewalks, without family. He had no friends. Acquaintances saw him go into strange fits and thought him a clown. But he became a charismatic clown—the center of a show that he perfected and in which he functioned not just as leading man but as writer, director, producer, and set designer. When his little black mustache had become emblematic, when he had grown into the idol of millions, a great Hollywood star called him 'the greatest actor of us all.' His name was Adolf Hitler, born just over a hundred years ago, on April 20, 1889.
Frederic Morton, "Chaplin, Hitler: Outsiders as Actors," New York Times, April 24, 1989.
Cái năm 1989 không những chỉ kỷ niệm 200 năm Cách Mạng Pháp mà còn kỷ niệm 100 năm sinh của hai hình tượng; mỗi người một cách riêng, đã biết khai thác cái đói khát của quần chúng, điểm yếu nhược, và tính dễ mắc lừa của họ.
Một kẻ lang thang trong một thành phố lớn, lấy ghế đá công viên làm giường. Đầu đội nón đen quả dưa bốn mùa, khoác áo thụng trên vai -  nón và áo như cầu mong sự kính trọng - vừa tếu lại vừa buồn - của người đời. Lêu bêu trên những hè đường, không gia đình. Không bạn bè. Dáng điệu kỳ cục khiến có người cho rằng, đây là một anh hề. Nhưng đây quả là một tên hề làm mê hoặc mọi người - nhân vật trung tâm của một sô trình diễn, qua đó, ông đạt tới mức tuyệt hảo, không chỉ như người lãnh đạo, mà còn như nhà văn, ông giám đốc, nhà sản xuất, người tạo kiểu mẫu. Khi bộ ria của ông trở thành biểu tượng, khi ông trở thành thần tượng của hàng triệu con người, một ngôi sao lớn ở Hồ Ly Vọng gọi ông là "diễn viên vĩ đại nhất của tất cả chúng ta.". Tên ông ta là Adolf Hitler, sinh ra cách đây đúng 100 năm, vào ngày 20 Tháng Tư, 1898.
Frederic Morton: Chaplin, Hitler: Những kẻ đứng bên lề như là những diễn viên. Nữu Ước thời báo, ngày 24 Tháng Tư, 1989.

*
Hồ Chí Minh, khi đó mang tên Nguyễn Ái Quốc, tại hội nghị Tours, Pháp, tháng Chạp 1920.

Một người đương thời miêu tả ông: "Trong con người này có chất [hề] Charlot - vừa tếu lại vừa buồn".
Trích tạp chí Lịch Sử, L'Histoire, số tháng Tư & Năm 2004, đặc biệt về Việt Nam, thuộc địa, chiến tranh, và Cộng Sản
 [Indochine Vietnam, colonisation, guerres et communisme].
*

He was incapable of forming friendships, had difficulties communicating.
Không có khả năng kết bạn, có những khó khăn trao đổi, trò chuyện.
Chúng ta tự hỏi, Ông Hồ từng có bạn?
*

Charlie đóng vai Nhà Độc Tài trong phim cùng tên, trong có một xen thật nổi tiếng, nhân vật chính, trong cơn sảng khoái vì chiến thắng, tưng tưng trái banh tượng trưng cho quả địa cầu. Diễn viên nhấn mạnh những thành phần thô kệch, the grotesque elements, của chứng loạn thần kinh, cử chỉ hành động giống như một đứa con nít, của nhà độc tài. Trong khi đồng cảm với chứng khùng điên, hành động của diễn viên ttrở thành đồng lõa, một cách hàm hồ [his acting becomes ambiguously complicitous]. Từ một nhân vật, lúc đầu được coi như là một kiểu mẫu ngây ngô, trẻ con, và mang tính nghệ sĩ như thế, bỗng bật ra nét nhăn nhó quằn quại, của sự xấu xa quỉ mị.
"Hitler có thể là một thiên tài sát nhân ghê tởm nhất của lịch sử, tuy nhiên, trong cái bí quyết của ông ta, có những thành phần mà ông ta chia sẻ với của Charlie. Cả hai cùng khai thác sự đòi hỏi của kẻ ở bên lề, hãy cho ta vô với! ["Hitler may have been history's most murderous genius, yet his formula shared elements with Charlie's. Both men tapped the need of the outsider to be let in". Frederic Morton.

Về những tên hề
*
Cái gì còn lại? Ngôn ngữ còn lại
“’What remains’? ‘The Language Remains’”
Hannah Arendt
Trong bài giới thiệu tập tiểu luận Essays in Understanding 1930-1954, của Arendt, Jerome Kohn nhắc tới câu châm ngôn của Tầu, do chính Arendt đã từng trích dẫn, “Đó là một lời trù ẻo được sống vào những thời thú vị” [It is a curse to live in interesting times], và theo người viết, câu này thật tuyệt khi áp dụng vào đời và thời của Arendt, một người luôn tìm hiểu những biến động của ‘thế kỷ khủng khiếp’ với đam mê và trong nhiều năm đã tạo hứng khởi cho những bậc khoa bảng, những nghệ sĩ, nhà văn, nhà trí thức, những nhân vật của công chúng, và bao độc giả khác của tác phẩm của bà, về những khổ đau thế giới này, một thế giới “chưa từng bao giờ đẹp đến thế”, ở ngay cả những “thời kỳ đen tối nhất của nó”. Câu châm ngôn giống như một dấu ấn thật ấn tượng, lên cuộc đời riêng tư của bà.

Dọn
Tục ngữ Việt Nam có câu "Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo". Hóa ra sự tha hóa tiếng nói ở ta đã bắt đầu từ lâu lắm. Điều cần nói thêm là đến nay trong xã hội hiện đại, khuynh hướng này ngày càng phổ biến.
Vương Trì Nhàn
Nhà viên ngoại họ Vương, dựa vào câu “Lưỡi không xương…”, mà đưa ra phán quyết về sự tha hóa của ngôn ngữ, là một sự lầm lẫn lớn, theo Gấu.
Cái sự tha hoá của ngôn ngữ chẳng liên quan mắc mớ gì đến cái lưỡi không xương, và Gấu còn sợ rằng, họ Vương lầm lẫn cái đẹp, sự đa dạng của ngôn ngữ, thành cái xấu, là sự băng hoại của nó. Giả như, thay vì cái lưỡi không xương, mà là cái lưỡi gỗ, thì sự tình còn khốn nạn tới cỡ nào!
Để chỉ trích một con người nói xuôi cũng được, nói ngược cũng được, người Việt mình mượn ngay cái lưỡi làm hình ảnh minh họa, và lấy ngay cái đẹp của ngôn ngữ, mà vận cái xấu của con người sử dụng nó,


Văn chương và siêu hình: Về cuốn Linh Sơn