Một điều ngạc nhiên, từ một
thưở rất xa, và một nơi cũng rất
xa.
by Dirck
Halstead
Washington
- May 21, 2005
Hàng
năm, cứ vào bữa đó, đám thợ chụp chuyên lo phục vụ Tổng
Thống Mẽo, ai nấy thắng bộ đồ vía, thắt cà vạt đen, tới dự bữa ăn tối,
tại nhà
Hội [the White House News Photographers' Association], tại thủ đô.
Lẽ
dĩ nhiên, cái đinh của bữa tiệc, là Tổng Thống. Ông tha
hồ kể tiếu lâm, hoặc cho đám thợ chụp coi một đoạn video về Phó Tổng
Thống,
me-xừ Dick Cheney cưỡi mô tô. Lần gặp này, còn là để vinh danh Chick
Harrity,
một cựu chức sắc trong Hội, đã từng được tưởng thưởng mề đay WHNPA's
Lifetime
Achievement Award.
Mặc
dù Chick được biết nhiều, qua 33 năm vác máy chụp hình
Tông Tông cho hãng AP, và US.
News, nhưng bức hình bảnh nhất, tuyệt vời nhất của ông, là được chụp
vào năm
1973, trong Cuộc Chiến Việt Nam, khi làm cho AP. Hình chụp một bé gái
nằm trong
một cái hộp giấy bìa, hộp carton, trên đường phố Sài Gòn. Kế bên, là
cậu bé,
anh của bé.
Bức
hình chạy qua suốt những trang báo trên toàn thế giới,
và tạo nên cả một luồng gió cứu trợ trẻ mồ côi. Hàng ngàn em được những
gia
đình người Mỹ bảo trợ, nhận làm con.
Cô
bé mà Harrity chụp hình ngày nào, sau có tên là Nhanny,
được gia đình Evelyn Heil of Springfield,
Ohio, bảo trợ,
đưa vào Mỹ, sau
khi tìm đủ mọi cách kiếm cho ra được cô.
Ánh
đèn xoáy vào Harrity, khi ông đang tiến lên bệ danh dự
nhận tặng thưởng, thì đột nhiên, chuyển qua hình ảnh một cô gái cũng
đang len
lỏi giữa quan khách, tiến tới bục diễn đàn.
Đó
là Nhanny.
Đúng
là một giây phút tuyệt vời đến không thể nào tưởng
tượng ra nổi, Harrity nói. Ông đã từng tập dượt cái xen kể trên, nhưng
chẳng ai
nói tới cô gái. Sauk hi bắt tay tổng thống, ông nhận ra, mọi người như
chần trừ
chưa tiến vào những vị trí như đã được chỉ định. Rồi ông nghe vị chủ
tịch hội
WHNPA, Susan Walsh nói với tổng thống, “Đừng cử động, đứng nguyên đó.”
Một khi
có người dám ra lệnh cho tổng thống như thế, là phải có chuyện gì khác
thường.
Đúng vào lúc đó, cô gái xuất hiện.
“Bức
hình quả đã thúc đẩy việc bảo trợ trẻ em mồ côi,” ông
nói.
Trong
bữa tiệc bữa đó, chẳng ai có thể cầm nổi, những giọt
nước mắt, khi Chick và Nhanny, người chụp hình, và cô bé ngủ trong hộp
giấy
trên đường phố Sài Gòn ngày nào, ôm nhau.
Mà
cầm nước mắt làm gì nhỉ?
“Đó
là những giây phút sững sờ đến chết sững. Nó khiến cho
bạn, khi trở về mái ấm gia đình, ngả xuống chiếc giường, và thảnh thơi,
tự hào
về điều mình đã làm, về cái gọi là “real aspect”, sắc thái đích thực về
điều mà
chúng ta đã làm. Nó thay đổi những cuộc đời. Nó rõ ràng thay đổi cuộc
đời của
cô gái. Chúng ta có thể thay đổi thế giới”, ông nói.
©
Dirck Halstead
NQT
phỏng dịch
Nguyên
bản
A
Surprise From Long Ago and Far Away
by Dirck Halstead
Washington
- May 21, 2005) -- Every year, top
photojournalists who cover the President of The United States gather
for the
White House News Photographers' Association's black-tie dinner in the
nation's
capital.
Although
the star at the dinner was President George W.
Bush, who cracked jokes at his own expense that had the photographers
rolling
in the aisle, especially when he showed a video of Vice President Dick
Cheney
buzzing around the country on a Segway scooter, the emotional highlight
of the
evening came when it was time to honor former U.S. News & World
Report
Chief Photographer (and Digital Journalist "Camera Corner" editor)
Chick Harrity with the WHNPA's Lifetime Achievement Award.
Although
Chick is best known for his 33 years of covering
the White House for The Associated Press and U.S. News, his favorite
photograph
was a picture he made in 1973 during the Vietnam War, when he was with
AP,
showing a street child sleeping in a cardboard box on a Saigon street
with her
brother by her side.
After
publication in newspapers around the world, the
picture caused a ground swell of support for Vietnamese orphans.
Thousands of
Vietnamese children were adopted into American homes. The little girl
that
Harrity had photographed was named Nhanny and she was adopted by Evelyn
Heil of Springfield, Ohio,
after Heil's long crusade to find her and bring her to the United States.
As
he walked to the stage to accept his Lifetime Achievement
Award, the spotlight swung to pick out a woman also making her way to
the
podium. It was Nhanny.
"It
was an incredible moment," said Harrity.
"I had been to a rehearsal for the presentation that afternoon and
there
was no mention of her. After I shook hands with the president, I
noticed that
the other people were not moving into their rehearsed positions. Then I
heard
WHNPA President Susan Walsh tell the president, "Don't move, stay
here!" Since you usually don't talk to the president like that I
figured
something was happening …., and then Nhanny appeared."
"That
a picture became instrumental in the idea of
adopting these children was overwhelming," Harrity added.
According
to people who attended the dinner, there wasn't a
dry eye in the house as Chick and Nhanny embraced.
"It
was one of those drop-dead moments," said
Harrity. "It brought home the real aspect of what we do. It can change
lives. It certainly changed her life. We can affect the world."
© Dirck Halstead
Editor
and Publisher of The Digital Journalist
A Surprise
From Long Ago
and Far Away
by Dirck Halstead
Dirck
Halstead là sếp UPI đầu tiên của
Hai Lúa, khi HL làm UPI Radiophoto
Operator. Anh là nhiếp ảnh viên, và là trưởng phòng hình ảnh văn phòng
UPI, khi cuộc chiến vừa leo thang. Anh tới Sài gòn, đúng vào lúc
sân bay Biên Hòa bị pháo kích nặng nề, cùng thời gian danh hề Bope Hope
tới trình diễn giúp vui cho GI, nếu HL nhớ không lầm.
Khi nghe tin Hai
Lúa cưới vợ, anh và Sawada Kyoichi hùn tiền mua quà cho Hai Lúa.
Lần đó, Sawada đưa HL lên terrace khách sạn Majestic làm bữa ăn sáng.
HL nhớ hoài, vì đó là lần thứ nhì ghé khách sạn này. Lần trước ghé, là
để phá khách sạn, truy lùng tướng VC Văn Tiến Dũng.
Hai Lúa có viết lại
sơ sơ, trong Tên Của Cuộc Chiến
Có thể nói, Hai Lúa gặp Dirck là vào lúc cuộc chiến bắt đầu thực hiện
những lời hứa khủng khiếp của nó, và lần cuối, là lúc
chấm dứt cuộc chiến, như trong thư gửi cho Jen's Mom, hay Cô Út, hay Xì
lô,
Xì lô thân thương
Gấu đang
gửi Radiophoto cho UPI.
Bên cạnh là
ông Hưng, AP Radiophoto operator.
Đài Liên Lạc
VTĐ thoại quốc tế, số 5 Phan Đình Phùng, kế bên Đài Phát Thanh Sài Gòn.
Bức hình trên
sau 1975 đã được gửi tới văn phòng ODP tại Bangkok,
để xin đi Huê Kỳ, theo diện
nhân viên Mẽo.
[hình chụp
trước 1975, thời gian viết Cõi Khác]
Còn đây là Hai Lúa, cùng thời gian trên, đứng trên đỉnh cồn, bên cạnh
cái ăng ten log.
Gấu @ Đỉnh Cồn
Thời gian viết
Những Ngày Ở Sài Gòn
Mới
nhận mail
của Dirck, liền tức thì:
From:
Date: Thursday, July 21, 2005
11:36:18 PM
To: Nguyen_Quoc_Tru
Subject: Re:
It's wonderful to hear
from you Tru. How are you?
We missed you at the reunion in Saigon in May.
Cuộc hội ngộ
vào tháng Năm,
the reunion in Saigon in May, là vào năm 1985, khi VC kỷ niệm
Mười Năm
Đại Thắng Mùa Xuân. Mời mấy anh ký giả Mẽo tới, trong có Dirck.
Hai Lúa lúc đó ở trong Trại Bà Bèo, sau chuyến đi Vàm Láng thất bại,
như đã kể sơ sơ trong một bài viết.
Khi về được Sài Gòn thì lễ lạc đã qua. Tình cờ gặp Tám, nhân viên phòng
tối. Anh nói, thằng Dirck hỏi thăm mày, nhưng tao với nó phải đứng xa
nhau cả mấy thước. Sợ mấy ảnh, đầy đường lúc đó.
Chuyến
đi "liên can" tới lễ kỷ niệm 10 năm đại thắng Mùa Xuân, của những
người CS. Người bạn đi cùng ông già mang theo những danh sách, những
bản tin,
những tài liệu về miền Nam sau mười năm, phóng sự về những sĩ quan đi
học tập,
tình cảnh vợ con ở nhà, và ... MIA.
Viết là Khiếp
Bài Surprise là do một độc giả Tin Văn [ĐLK, cộng tác viên thường trực
của Tin Văn, đúng hơn], chuyển cho. Nhờ vậy, liên lạc
được với Dirck. Tks. Hai Lúa.
Dirck
Halstead, tác giả bài viết, sếp, và bạn Hai Lúa ngày nào.
Gấu
và Châu Văn Nam, UPI's photographer. Hình chụp tại
Vientiane Lào, cc
1997. Nam là cứu
tinh của Gấu.
Hồn Thiêng Thành Phố
Cả hai
là nhân
viên của Dirck Halstead.
Còn đây
là bức hình đưa đến cái
chết cho người chụp
"PULITZER
PRIZE" winning photo taken in 1994 during the Sudan
famine.
The
picture depicts a famine stricken child crawling towards an
United
Nations food camp, located a kilometer away.
The vulture is
waiting for the child to die so that it can eat it. This picture
shocked
the whole world. No one knows what happened to the child, including the
photographer Kevin Carter who left the place as soon as the
photograph was taken.
Three months
later he committed suicide due to depression.
Hình được
PULITZER 1994, chụp một cháu bé trong trận đói tại Sudan, cố
lết tới trại thực phẩm của LHQ, cách đó một kí lô mét, trong khi con
kên kên đang chờ món mồi. Không ai biết số phận của cháu, ngay cả nhiếp
ảnh
viên Kevin Carter, sau khi chụp tấm hình là phải lìa khỏi nơi đó. Ba
tháng sau, ông tự tử vì tinh thần quá suy sụp.