TƯỞNG NIỆM
|
If only there were
evil
people somewhere insidiously committing evil deeds, and it were
necessary only
to separate them from the rest of us and destroy them. But the line
dividing
good and evil cuts through the heart of every human being. And who is
willing
to destroy a piece of his own heart?
Nếu
kẻ ác làm điều ác, thì tách chúng ra, rồi làm thịt chúng?
Nhưng
mặt trời chân lý chiếu qua tim, làm lộ rõ con đường phân
chia thiện ác.
Có
kẻ nào dám làm thịt một mẩu trái tim của chính nó?
....
Alexander Solzhenitsyn, tác
giả các cuốn ‘Bán đảo Gulag' (the Gulag Archipelago) và ‘Một ngày
trong cuộc
đời Ivan Denisovich’ (One Day In The Life Of Ivan Denisovich), đã trở
về Nga
năm 1994...
BBC
Thú
thực Gấu không thể tưởng
tượng mấy anh Yankee mũi tẹt làm cho Bi Bi Xèo ngu dốt đến mức như thế
này!
Quần
đảo, Archipelago, biến
thành Bán đảo, Peninsula!
Chứng
tỏ, mấy anh này không
có một tí hiểu biết gì về bộ sách khổng lồ của Solz. Tất nhiên, chưa
hề đọc,
ngoài ra, còn mù tịt, về hệ thống trại tù của Liên Xô. Chúng như những
hòn đảo
nhỏ, rải rác khắp nước Nga, lập thành một quần
đảo.
Thảm
thật! (1)
(1) Đã
sửa lại thành Quần đảo ngục tù, nhưng đếch có cám ơn Gấu! 6.59 AM.
4.8.08. NQT
Cái gọi là văn
chương Miền
Nam, trước 1975, ngày càng lộ ra như một toàn thể, không một nhà văn
nào có thể
bị chia cắt ra khỏi một nhà văn nào, trừ những anh VC nằm cùng, tất
nhiên.
Gấu đọc D.M. Thomas,
viết về
tiểu sử Solzhenitsyn, và ngộ ra điều trên.
Gửi Dương Thu Hương
Jennifer Tran
Khi lương tâm vùng vẫy [mong]
thoát khỏi kiếp xiềng, nó lay động hết một cõi người của chúng ta. Sau
một cú
khủng khiếp như thế, chẳng có thể nói được, ai là người trong số chúng
ta sẽ
thoát ra khỏi cơn bão tố, mà còn giữ được tâm hồn phẳng lặng.
Solzhenitsyn
Không
hiểu ngày nay, ở quê
hương Việt Nam
thân yêu của chúng ta, còn có những đồng bào hong hóng chờ tới giờ phát
thanh
bằng tiếng Việt của một VOA, một BBC?… Những người dân Nga đã có thời
trải qua
những giờ phút như vậy, và Solzhenitsyn hiểu rằng, những đồng bào của
ông, đâu
phải ai cũng có cơ may, hoặc có đủ can đảm, cầm trong tay một ấn bản in
lén lút
tác phẩm của ông. Họ biết về Hy Vọng Dù Không Còn Hy Vọng, biết những
sự thực
nóng bỏng ở trong những tác phẩm của ông, những cuốn tiểu thuyết, và
nhất là
tác phẩm mang tính tài liệu lớn lao của ông, Quần Đảo Gulag: họ biết
chúng, qua
những tiếng còn tiếng mất, của những làn sóng ngắn các đài phát thanh
Tây Phương.
The Old Days
Có
nhớ, nhưng nhớ nhất, là nhớ
Nhà Hội
Nhà Hội, với
Gấu, là
cuốn sách tuyệt cú mèo.
Buồn buồn, là lôi ra đọc. Là nhớ Phạm Văn Cội, Củ Chi. Nhớ Đỗ Hòa, Nhà
Bè.
*
Mùi
của Gulag
Tuyệt thật: Mùi của
Gulag!
Mùi của bà vợ, vượt ngược Trường Sơn đi thăm chồng
cải tạo.
Quần đảo Gulag, vào lúc đỉnh cao thời đại của nó.
(1)
(2)
(1) Lấy từ Gulag a history, của Anne Applebaum
(2). Từ Quần đảo Gulag, của Solz, bản rút gọn
*
Cái gọi là văn
chương Miền
Nam, trước 1975, ngày càng lộ ra như một toàn thể, không một nhà văn
nào có thể
bị chia cắt ra khỏi một nhà văn nào, trừ những anh VC nằm cùng, tất
nhiên.
Gấu đọc D.M. Thomas,
viết về
tiểu sử Solzhenitsyn, và ngộ ra điều trên.
Alexander Solzhenitsyn: Thế kỷ
ở trong ta.
Trong bài tựa, D.M. Thomas viết,
Solz đã giúp trong cái chuyện hạ gục nền độc tài vĩ đại nhất thế giới,
kể từ trước
tới nay, ngoài ra còn dậy cho Tây phương biết, Cái Ác đầy đủ của nó
khủng
khiếp ghê rợn là dường nào, its full horror. Không nhà văn nào của thế
kỷ 20 có
một tầm ảnh hưởng như ông trong lịch sử.
Nhưng câu chuyện của
ông không
phải của chỉ đơn độc một thế kỷ. Khi Alexander Tvardovsky, chủ biên tờ Novy
Mir
cho người vời nhà văn vô danh tới, để thảo luận về bản thảo Một
ngày trong đời
Ivan Denisovich, trên đường tới
gặp, Solz bèn ghé Quảng trường Strastnaya, đứng
bên dưới tượng Pushkin, chơi một pô hình, một phần, mong thi sĩ phù hộ
[support: hỗ
trợ], một phần, hứa hẹn: Đàn em biết con đường phải đi theo. Và sẽ đếch
thèm xin thuận buồm xuôi gió! [I knew the path I must follow and would
not stray from it].
Một
thứ cầu nguyện, theo
Thomas.
Không phải theo kiểu thường nhân ghé đứng chụp hình kế bên Shakespeare,
vừa tưởng niệm vừa hưởng tí vinh dự: Solz nhìn ở Pushkin như người đồng
thời của
mình.
Nhưng cái cử chỉ, hành động ghé tượng Pushkin đã khiến Thomas có một vision về cuốn sách mình sẽ viết.
Nó làm ông nhớ đến bài thơ hách xì xằng của Pushkin, Kỵ Sĩ Đồng, 1833.
Ui chao, lạ làm sao, nó làm Gấu nhớ tượng Đức Thánh Trần và ngón tay
của Người chỉ ra cửa biển Vũng Tầu!
*
Di sản
văn học của Solz
Alexander Solzhenitsyn's
influence will lie in his moral courage, which inspired younger
dissidents to
carry on the struggle
In
purely literary terms,
then, Solzhenitsyn is a teacher without disciples.
Về mặt văn học thuần túy, Solz
là một bậc thầy không có truyền nhân
Tổ sư phê bình gia Mác Xít viết về tên nhà văn phản động số 1
I have
often
heard it said that cowardice is the mother of cruelty.
Montaigne.
Tôi thường nghe người ta nói, hèn nhát là mẹ độc ác.
Paz trích dẫn, trong bài viết:
Hãy coi trường hợp Solzhenitsyn: Bụi Sau Bùn,
in trong "Về những thi sĩ và những người khác".
"Lukacs coi Tầng Đầu
Địa Ngục như đỉnh cao của chủ nghĩa hiện thực xã hội, theo nghĩa, về
mặt xã hội cũng như về mặt ý thức hệ, nó đem đến cho con người cơ may
khám phá tất cả những sắc thái tức thời và cụ thể của xã hội, và trình
bầy chúng, theo những lề thói thẩm định của chính chúng".
Theo Lukacs [về cuối đời], Solzhenitsyn mới là một tay "hiện thực xã hội chủ
nghĩa" đích thực.
Trong bài diễn văn Nobel, Solzhenitsyn
có nói vài lời tóm tắt cái điều mà Lukacs muốn
nói đó, tức là chủ nghĩa hiện thực xã hội, nó là một cái gì khác hẳn
những bản văn tuyên truyền, vốn đã chẳng hiện thực, mà lại chẳng có một
tí gì là xã hội ở trong đó:
"Văn chương là hồi ức của những con người; nó truyền
đi từ thế hệ này qua thế hệ kế tiếp, những kinh nghiệm không thể nào bẻ
bác được về con người. Nó gìn giữ và thắp sáng, ngọn lửa lịch sử, vốn
miễn nhiễm trước mọi bóp mép, và lại càng cách xa, mọi dối trá."
Paz: Bụi
Sau Bùn
*
Đi tìm một tác phẩm sẽ có
G. Lukacs, vào cuối đời,
nhận ra Solzhenitsyn quả là một nhà văn hiện
thực thứ thiệt, ấy là vì, ông muốn tách biệt hẳn ông này ra khỏi "cả
một vài" thế hệ nhà văn Nga, kể từ khi chủ nghĩa Cộng Sản đăng quang ở
đất nước này, và cùng với nó là dòng văn chương hiện thực xã hội chủ
nghĩa.
Theo tôi, trường hợp của Nguyễn Huy Thiệp và Bảo Ninh, cũng vậy. Khi
Nguyên Ngọc chỉ lọc hai ông này ra, cũng là theo nghĩa như vậy. Hai Lúa.
Nhận định của nhà phê bình Mác xít Lukacs, như
trên, Hai Lúa mới truy ra nguồn, từ bài viết của Paz. Một bài viết rất
quan trọng đối với độc giả người Việt, "nhất là" ở trong nước, "nhất
là" sau hiện tượng NHT tới hiện tượng ĐHD, và "nhất là", cả hai đều
được Nguyên Ngọc làm bà đỡ.
Tin Văn sẽ giới thiệu bài của Paz, trong những kỳ tới.
*
Considering Solzhenitsyn: Dust After Mud.
I have often heard it said that cowardice is the mother of cruelty.
Montaigne
[Tôi thường nghe, hèn nhát là mẹ độc ác].
Octavio Paz
... that Lukacs had, at the end of his life,
considered Solzhenitsyn a true "socialist
realist". I quote that paragraph:
Lukacs presents the author of the
First Circle as the most archieved exponent of socialist realism who
has, socially and ideologically, the chance of discovering all the
immediate and concrete aspects of society, and representing them
artistically according to the laws of their own evaluation.
Ông đại phê bình gia Mác xít, cuối đời ngồi thiền, vác thánh giá, sám
hối.... và ngộ ra rằng thì là, Solzhenitsyn
mới đúng thứ thiệt, đại diện độc nhất của văn học hiện thực xã hội chủ
nghĩa, và, xổ toẹt tất cả đám còn lại.
Nếu như thế, ở xứ sở vệ tinh của nó, NHT và BN thật khó mà ngồi
chung một chiếu với mấy ông kia.
Và nếu như thế, Hai Lúa cũng không thể nhất trí được với phê bình gia
họ Vương!
VTN: Tôi không nhất trí với đồng chí
Nguyên Ngọc!
|