Saigon 1965: Hình này thật tuyệt, có đủ cả, nào taxi, mobylette, xích lô máy.
Gấu ăn mìn VC 1965

30.4.2011

---

 Thời Sự Hình

---

Thơ mỗi ngày

NMG có cái hình ảnh thú vị lắm: Mọi đồng hồ Mít ngưng chạy đúng vào ngày 30 Tháng Tư 1975.

 
THE CLOCKS OF THE DEAD

One night I went to keep the clock company.
It had a loud tick after midnight
As if it were uncommonly afraid.
It's like whistling past a graveyard,
I explained
In any case, I told him I understood

Once there were clocks like that
In every kitchen in America.
Now the factory's windows are all broken.
The old men on night shift are in Charon's boat.
The day you stop, I said to the clock,
The little wheels they keep in reserve
Will have rolled away
Into many hard-to-find places.

Just thinking about it, I forgot to wind the clock.
We woke up in the dark.
How quiet the city is, I said.
Like the clocks of the dead, my wife replied.
Grandmother on the wall,
I heard the snows of your childhood
Begin to fall.

Charles Simic
 

Một đêm Gấu đi ra đường kiếm bạn đồng hành là chiếc đồng hồ
Nó kêu một tiếng “tích” thật bự sau nửa đêm
Như thể nó sợ, một cái sợ không giống ai
Như tiếng huýt sáo khi đi qua nghĩa địa
Tôi giải thích
Trong bất cứ trường hợp, tôi bảo nó, tôi hiểu 

Đã có 1 lần, có nhiều đồng hồ như thế
Ở mọi nhà bếp của lũ Ngụy
Bây giờ mọi cửa sổ nhà máy sản xuất đồng hồ Chợ Lớn,
Đồng hồ một cửa sổ, hai cửa sổ, không người lái...
thì đều tan hoang, đổ vỡ.
Những người già của những ca trực đêm thì đều lên con thuyền của Charon
Ngày mi ngưng, tôi biểu cái đồng hồ,
Những bánh xe dự trữ thì đều bỏ đi
Tới rất nhiều nơi thật khó mà tìm được

Mải nghĩ về những chuyện đó, tôi quên mẹ lên giây cót đồng hồ
Chúng tôi thức dậy trong bóng tối
Sao thành phố im ắng như thế này, tôi nói.
Như những đồng hồ của người chết, Gấu Cái trả lời
Bà cụ ở trên tường,
Con nghe tiếng tuyết của thời thơ ấu của bà
Bắt đầu rơi 

EMPIRES

My grandmother prophesied the end
Of your empires, O fools!
She was ironing. The radio was on.
The earth trembled beneath our feet. 

One of your heroes was giving a speech.
"Monster," she called him.
There were cheers and gun salutes for the monster.
"I could kill him with my bare hands,"
She announced to me.

There was no need to. They were all
Going to the devil any day now
"Don't go blabbering about this to anyone."
She warned me.
And pulled my ear to make sure 1 understood.

Charles Simic

 

---

Carlos Fuentes: Women
on
Sister Benedicta & Anna Akhmatova & Simone Weil

Triết gia Đức gốc Do Thái Simone Weil là đệ tử của Alain. Và lời phán của ông thầy xuống đệ tử, là suy đi nghĩ lại mọi điều, dựa vào việc đọc, mỗi năm, một triết gia hay một nhà thơ, như Plato và Homer. Alain không nghĩ ông là Cộng Sản hay xã hội. “Tôi thuộc phe Tả đời đời, một phe Tả chẳng bao giờ hành xử quyền lực, như bản chất của nó, thể nào cũng đưa đến lạm dụng.”
Simone Weil chẳng những suy đi nghĩ lại mọi chuyện mà còn quyết định biến tư tưởng của bà thành hành động, đưa chúng vào thử nghiệm ở trên đường phố, ở xưởng thợ, ở mặt trận. Khi còn là sinh viên, bà có biệt danh là “Thánh Nữ Đỏ”, và bà biểu lộ khuynh hướng tả phái của bà bằng cách đi tới nhà máy, xưởng thợ cùng làm việc với công nhân, chiến đấu chống phát xít tại Tây Ban Nha, và sau đó, dục bỏ “chủ nghĩa ái quốc của Nhà Thờ”, và luôn cả những tiếng nói của Ky Tô Giáo Pháp, hô hào: “Thà Hitler còn hơn là Mặt Trận Bình Dân”. Nhưng Simone Weil cũng dục bỏ Liên Xô Cộng Sản, khi bà biết về những vụ thanh trừng của Stalin.

---

GRANTA
THE RIVER POTUDAN
Andrei Platonov
TRANSLATION BY ROBERT AND ELIZABETH CHANDLER AND ANGELA LIVINGSTONE

The River Potudan

Grass had grown back on the trodden-down dirt tracks of the civil war, because the war had stopped. With peace the provinces had grown quiet again and there were fewer people: some had died in the fighting, many were being treated for their wounds and were resting with their families, forgetting the heavy work of the war in long sleep. Demobilized men in old greatcoats were still making their way home, carrying kitbags and wearing helmets or sheepskin caps-walking over the thick unfamiliar grass which there had not been time to see before, or maybe it had just been trampled down by the campaigns and had not been growing then. They walked with faint, astonished hearts, recognizing afresh the fields and villages that lay along their path. Their souls had been changed by the torment of war, by illness and the happiness of victory, and it was as if they were approaching life for the first time, dimly remembering themselves as they had been three or four years ago. They were older and had grown up, they had become wiser and more patient and had started to feel inside themselves the great universal hope which had become the idea of their lives-lives that were still young and which, before the civil war, had had no clear aim or purpose.

In the late summer of 1921 the last demobilized Red Army soldiers were dispersing. They had been kept back on the labor teams, working at unfamiliar trades, feeling homesick; only now had they been told to go home to their own lives and to life in general.

A former Red Army soldier, Nikita Firsov, on his way home to an obscure provincial town, had been walking for more than a day now along a ridge that stretched beside the River Potudan. Nearly twenty-five years had passed since this man's birth, and he had a modest face that seemed permanently sorrowful-though this expression may have been caused not by sadness but by some restrained goodness of character or, perhaps, simply the intensity of youth. From under his cap his fair hair, which had not been cut for a long time, hung down to his ears, and his large grey eyes gazed anxiously at the monotonous landscape, as if the man on foot were not from these parts.

At noon Nikita Firsov lay down beside a small stream that flowed along the bottom of a gully and down into the Potudan. He dozed off on the earth, under the sun, in September grass that had....

Đọc truyện này, Gấu cũng nhớ tới mấy truyện ngắn của “bạn của Gấu”, là TTH, và truyện, ký, đúng hơn, "Nổi chìm một thị xã" của Nguyễn Quang Lập, viết về Quảng Trị....

Truyện dưới đây, Gấu thấy ở Diễn Đàn Forum, lâu rồi, nay post lại, tính đi một đường lèm bèm, nhưng sợ hư mất truyện, chỉ lọc ra vài câu, tuyệt bút, với riêng Gấu.

Cỏ léc vẫn rập rờn xanh biếc một màu, ngàn ngàn lớp sóng xô đuổi nhau chạy qua, xôn xao, khấp khởi. Heo may thổi lồng lộng buốt lên tận óc. Lại mưa phùn hay đổ vào buổi chiều tối, giăng mắc lên làng mạc một màn sương mờ dày đặc....
Trong hơi may, trên những triền đồi hoang chỉ còn độc mỗi lũ trẻ chăn trâu. Chúng co ro trong áo tơi, da tái xám giữa lồng lộng gió. Trên muôn triệu lá léc xanh xuyên qua lớp lớp mưa phùn là trong trẻo, là réo rắt, là huyền hoặc tiếng sáo. Chưa bao giờ tiếng sáo nổi (1) niềm da diết đến thế. Không đứa nào lên tiếng. Chúng nắm chặt tay nhau nhìn về hướng ngôi nhà nhỏ bên kia đồi. Phía đó, một làn khói bếp mỏng bay lên, vẽ một đường cong mềm mại, rồi tỏa tỏa vào trong chiều muộn.

(1) Nguyên là "nỗi", Gấu sửa lại là "nổi", sử dụng như một động từ, giống như "trổi", không biết có đúng ý của người xưa hay không?
NQT

Heo may thổi lồng lộng buốt lên tận óc làm Gấu nhớ đến câu thơ của Gấu, làm khi vừa đến đất lạnh ải Bắc, đầu địa cầu:

Đi trong gió,
Nỗi nhớ Sài Gòn buốt trên đầu ngón tay