To My Older Brother

How calmly we walk
through the days and months,
how softly we sing
our black lullaby,
how easily wolves seize our brothers,
how gently
death breathes,
how swiftly
ships swim
in our arteries. 

Gửi ông anh của Gấu

Lặng lẽ làm sao chúng ta tản bộ
Qua những ngày, những tháng
Nhẹ nhàng làm sao
Chúng ta hát bài du em đen,
Dễ dàng làm sao lũ sói VC
Tóm lấy mấy ông anh của chúng ta!
Lịch sự làm sao
Thần Chết thở
Mau lẹ làm sao
Những con tầu bơi
Trong động mạch của chúng ta.

Tierra del Fuego

You who see our homes at night
and the frail walls of our conscience,
you who hear our conversations
droning on like sewing machines
-save me, tear me from sleep,
from amnesia. 

Why is childhood-oh, tinfoil treasures,
oh, the rustling of lead, lovely and foreboding -
our only origin, our only longing?
Why is manhood, which takes the place of ripeness,
an endless highway,
Sahara yellow? 

After all, you know there are days
when even thirst runs dry
and prayer's lips harden. 

Sometimes the sun's coin dims
and life shrinks so small
that you could tuck it
in the blue gloves of the Gypsy who
predicts the future
for seven generations back

and then in some other little town
in the south a charlatan
decides to destroy you,
me, and himself. 

You who see the whites of our eyes,
you who hide like a bullfinch
in the rowans,
like a falcon
in the clouds' warm stockings
-open the boxes full of song,
open the blood that pulses in aortas
of animals and stones,
light lanterns in black gardens.

Nameless, unseen, silent,
save me from anesthesia,
take me to Tierra del Fuego,
take me where the rivers
flow straight up, horizontal rivers
flowing up and down.

Adam Zagajewski

Tưởng niệm Brodsky nhân ngày mất của ông

January 2001

Archangelsk, cái lạnh mặn, những con người Baltic nhạt
Trẻ con ném những trái banh tuyết vô những bức tượng Xô Viết 

Cái ớn lạnh Bắc Cực của mặt trăng vào giữa trưa
Cây bao, bộ hành cuộn.

Mặt trời rùng mình sau những ống khói
Như một tên lính cứng lạnh ngay tại chỗ

Ở Viện Bảo Tàng Viễn Bắc lù tù mù ánh đèn
Ðề tài là về cuộc lưu vong nội xứ của nhà thơ 

Siêu hình đấu với Lịch sử, và
Cuộc chiến đấu thê lương giữa Thơ và Thời gian

Một Cuộc Chiến Lạnh chẳng hề chấm dứt.
Thì cũng y chang tình yêu của nhà thơ với những bến cảng sũng nước

Và những con mèo bướng bỉnh, đặc biệt giống Nga
Xanh, tới từ Bạch Hải

Sau đó, là một cuộc tản bộ lầy lội trong tuyết, trong không khí mặn mùi muối
Ngủ trong áo choàng ở những trại lính đã được cải tạo

Suốt đêm tôi nghe có những tiếng giầy nhà binh bị bóp nghẹn
Của một đội quân diễn hành qua những con phố

Dưới cái vỏ thật là dầy của đêm đen
Nhưng vào buổi sáng, cái buổi sáng tưởng niệm,

Tôi thức giấc, bổ choàng vào trong 1 sự yên lặng thật là quyền uy, hách xì xằng.
Tuyết chiếm cứ thành phố.

Crucifixion

Crucified Jesus on a yellow cross
Washed down by cold rain
Spreads his arms wide
As if playing the accordion.

He bends his ear down to the instrument
Better to hear its sound
Unaware the passing tinker took it
When he went by cold and hungry. 

They all abandoned him, haughtily,
The revelers, the dancers
Only sparrows, crickets, and snowflakes
Still dance around him. 

The cross is at the crossroads
Where the village road meets the country road.
If you hear music, stop and listen!
It's true, you can hear the music!

Ljubomir Simovic

1935-

Simonic sinh tại Uzice, học văn và triết tại Ðại học Belgrade. Thành công cả về viết kịch và làm thơ. Kể từ khi cuốn sách đầu tay, Slavic Elegies, xb năm 1958, ông có thêm một số tuyển tập và 1 cuốn thơ tuyển.

Ðóng đinh Chúa

Chúa Giê Su bị đóng đinh trên cây thập tự vàng
Mưa lạnh dội xuống, rửa sạch Người
Nguời vươn rộng tay
Như chơi đàn accordion.

Người nghiêng tai xuống gần nhạc cụ
Như để nghe rõ thêm tiếng đàn
Không để ý đến anh hàn nồi đi qua,
Lạnh và đói,
Chôm mẹ cây đàn.

Chúng bỏ rơi Người, lũ người ngạo mạn
Lũ ham vui, đám nhảy nhót
Chỉ có chim sẻ, dế, và những bông tuyết
Vẫn khiêu vũ quanh Người.

Cây thập tự thì ở ngã tư,
Khi đường làng gặp đường tỉnh
Nếu bạn nghe âm nhạc
Hãy ngưng lại, và lắng nghe
Thực đấy, bạn có thể nghe âm nhạc!

TTT 2011

Vẫn chuyện dịch dọt: Vết thương di tản.

Tình cờ GCC giở cuốn NN dịch Kundera, Những di chúc bị phản bội.

Cuốn này, Gấu mua, lần về Hà Nội, nhưng chưa từng đọc, vì lỡ đọc rồi, bản tiếng Tây & tiếng Anh.

NN dịch từ "émigration" là di tản. Theo Gấu, dịch là di trú, di cư, lưu vong, thì đều OK, nhưng di tản, thì hơi bị nhảm. Di tản, có tính chớp nhoáng, tạm thời, giai đoạn, Di tản, sơ tán, là theo nghĩa này.
Di tản cái chó gì suốt cả 1 đời, nếu không cũng vài ba chục năm!
Có vẻ "Người" giống nhà văn NMG hải ngoại, rất ghét từ "lưu vong"!

Do đọc K, đúng cái đoạn mà ông nói về lưu vong là vấn đề của số học, Gấu viết bài “Mùa Thu, những di dân”, để phản biện [ngầm] PD, khi ông thổi VC dọn đường về trong lần trả lời phỏng vấn tờ gió đông.

Di dân, không phải di tản, GCC nói lại.
PD thì đúng là di tản, dù lâu cách mấy!

Di tản, là từ NN chôm của VNCH. VC đã sẵn từ sơ tán rồi. Bọn Ngụy khi đó, để giải thích cái vụ mất cao nguyên, coi đây là “di tản chiến thuật”, giống như bàn tay thu lại thành quả đấm, để ra đòn!

Cái từ di tản, nếu phải dịch ngược lại, thì là "evacuation", theo GCC.
*

Nobody reads poetry anymore,
so who the hell are you
I see bend over this book?
Aleksandar Ristovic

Chẳng ai đọc thơ nữa,
Nếu vậy mi là ai,
Cái kẻ cúi xuống cuốn sách này?

Câu trên, Charles Simic dùng làm đề từ cho Ngựa có 6 chân, The Horse Has Six Legs, tuyển tập thơ Serbian.
Những kẻ dè bỉu thơ, không chỉ là lũ mắt trắng dã, trong số đó có kẻ mang chai XO đến bàn thơ, và làm PNH bực mình.
Người xưa nói, nghe để rửa thì thà đừng nghe. (1)

Dè bỉu thơ thứ thiệt, thì phải là thi sĩ, chứ không phải phường tục tử.
“Tại sao thi sĩ trong cái thời khốn kiếp như thế”? Holderlin đã từng dè bỉu thơ, đâu chỉ vì…  chai rượu?

MT thì đã từng bỏ chạy thơ, đến khi không thể bỏ chạy được nữa, thì đành phải làm thơ, và cả đời, chỉ có tí thơ đó, ba thứ tiểu thuyết đăng báo kiếm sống, ai thèm đọc nữa.

Không dè bỉu, mà phải nói, tởm thơ, là Rimbaud. Ông tởm thơ đến nỗi bỏ đi làm 1 thằng bồi, cho 1 ông chủ chuyên buôn bán cà phê, ở mãi xứ Mọi, và sau đó, bỏ đi làm lái súng.

Hai câu tục ngữ sau đây, chắc là nghe NTV đọc, rồi ghi lại, ở đằng sau 1 bản phocopy, 1 bài viết của 1 tờ báo của thư viện.
Bài về Walter Benjanin, The Arcades Project. Chỉ là 1 mẩu của 1 bài viết lớn, không biết báo nào. Ðọc loáng thoáng, thấy câu này:

The Arcades Project is not, in any ready sense, "legible". It is an "old curiosity shop” (Benjamin adduces Dickens's title repeatedly), an Aladdin's treasure-cave of an attic, a metaphysical-historical rummage room and uncannily furnished doll's house in which to browse, to meditate precisely as do the flâneur, ragpicker and collector in Benjamin's own staging.

1910: Việt Nam mới có thợ cạo.

Lấy ai cũng một tấm chồng,
Lấy anh thợ cạo sợi lông không còn.

Lấy Tây phải ngủ với bồi.

Le Monde Littératures
Dossiers & Documents Juin 2010

---

W.G. Sebald

---

Cali 8, 2011

Cuốn này chắc cũng không có ở VN

Tôi đọc Trúc Chi, và tưởng tượng, mình cũng đang ngấm chất văn chương của ông, theo kiểu nhân vật cái bang ngấm chất trà của một thời vang bóng, theo kiểu Trúc Chi ngấm chất rượu bữa gặp mặt, hay như... nhân vật xưng tôi ngấm tiếng đàn của một người đẹp không thể đàn được nữa. Tôi cứ hồi hộp, cái ông này, làm thế nào bây giờ, làm sao lại làm khó người yêu xưa, ở xứ người, bằng tiếng Cầm Dương Xanh (12) ngày nào, ngày nào...
Nghe Đàn (13) mở ra bằng một lời nhạc: Dạo ấy đời đẹp thiệt, đẹp hơn bây giờ...
Tôi nghiệm ra một điều, trí nhớ của ông bạn là một nhạc viện, hơn là một thư viện. Hình như cái tật của ông, mỗi lần hồi tưởng, là phải bắt đầu bằng một lời nhạc. Tôi đã từng "nhờ ông nhớ giùm" một câu hát, để choàng lên ý thơ cổ mà ông vua mê gái Tự Đức đã mô phỏng, tất cả chỉ để "choàng hoa" cho một cô bạn "của mình":

Đâu con phố đơn côi,
Như tên thường gọi
Nơi bóng cũ,
Gương xưa,
Gặp gỡ?

(Where is that street,
called lonely street,
where broken dreams
and memories
meet?

... Đập cổ kính ra tìm lấy bóng).

Một chuyến đi

Ui chao, mình khen mình, mình thổi mình. Cái bài viết này, là bài viết cuối cùng Gấu viết cho tờ Văn Học, mục Tạp Ghi, và quả nó đã làm được cái điều tác giả của nó mong muốn, một bi khúc, cho một đoạn đời, sau nhớ lại, sẽ chỉ còn bóng dáng của mấy người bạn, bạn văn, Trúc Chi, Tạ Chí Ðại Trường….

Nhưng không chỉ có thế!

Người mê nhất bài viết này, là 1 vị độc giả TV. Tuyệt, quá tuyệt.
Vị đó sau này giận Gấu, không thèm mail nữa.
Nhân đây, nhân dịp Noel, cầu mong mọi điều tốt lành, cho tất cả.

NQT