@ Home

Ráng chiều trôi theo cánh cò cô lẻ,
Màu nước thu xen lẫn với màu trời.
HNC dịch
Nguồn

Ui chao, dịch thế này sợ hết mẹ mất mùa thu, dù mới chớm!
GNV đang tính đi một đường về hai câu thơ thần sầu trên, nhân một cái tin buồn, về một người bạn rất thân của cô bạn, mới mất.
Và về câu thơ của Gấu, làm vào những ngày gặp lại cô bạn nơi xứ người,  lấy hứng khởi từ hai câu thơ trên, và, sau đó, đã đi thêm một đường diễn dịch trong bài viết Dạ Vũ Ký Bắc:

Phương Nghi lúc nào cũng vội vội, vàng vàng
Mùa Thu không đâu xa mà ở trong đôi mắt
Hồ Thu và đôi mắt của cô cùng một mầu
NQT: Sinh nhật 

Mấy câu trên, lấy ý từ Đằng Vương Các Tự, của Vương Bột, một trong tứ trụ, thời Sơ Đường

Lạc hà dữ cô vụ tề phi, thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc.

Trần Trọng San, [trong cuốn Hán Văn, nhà xb Bắc Đẩu, lần in thứ bẩy tại Canada], dịch là:
Ráng chiều rơi xuống cùng cái cò đơn chiếc đều bay; làn nước sông thu với bầu trời kéo dài một sắc.

Trong nguyên tác, động từ "bay", "phi", chỉ dùng một lần, để tả hai vật cùng bay một lúc, tề phi, một, từ dưới bay lên, và một, từ trên rơi xuống.
Thành thử TTS, tuy đã nhận ra cảnh tuyệt vời này, dịch "ráng chiều rơi xuống", nhưng sau đó, ông lập lại động từ bay một lần nữa, trong "đều bay", hỏng!

Theo Hai Lúa, câu dịch đại khái phải như thế này:
Ráng chiều rơi xuống cùng lúc với cái cò đơn chiếc kia bay lên.
Bởi vì, phải cả hai cái bay như thế, mới nối liền một dải, như câu sau cho thấy:
Hồ Thu cùng Trường Thiên - nhờ ráng chiều rớt xuống và cái cò cô đơn bay lên cùng một lúc -  nên mới  - cộng được cả trời đất - trời đất từ nay xa cách mãi - bỗng chốc được liền lại - kéo dài thành một vạch - là nhất sắc mùa thu!

Câu thơ của Hai Lúa, từ ý thơ trên, nhưng, vì thiếu một cái cò đơn chiếc, mà thành ra dư ra...  hai hồ thu.
Bởi vì có tới ba hồ thu, ở đây.
Mùa Thu không ở đâu xa, [đâu cần phải vội vội vàng vàng đi tìm], mà ở ngay trong đôi mắt của cô.
Hồ Thu và Đôi Mắt của cô cùng một mầu. 

Cái ý "cộng thành một", nhờ hai vật cùng bay, một xuống, một lên, làm người đọc liên tưởng tới cảnh người đẹp bay lên trời trong Trăm Năm Cô Đơn, và để tả nó, Garcia Marquez đã phải sử dụng những nấc thang vải, hay một cái thang vải kiểu ốc xoắn, như ông kể lại trong bài trả lời phỏng vấn.

Khi viết tới đoạn Người Đẹp Remedios bay lên trời, tôi loay hoay hoài, làm sao cho người đọc tin nổi đây. Bữa đó, tôi ra vườn và thấy người đàn bà vẫn thường tới lo việc lau chùi, quét dọn; lúc đó bà ta đang phơi những tấm khăn trải giường, và đang năn nỉ gió: "mày đừng thổi bay tứ tung những tấm khăn của tao nhe!", thế là tôi vớ ngay lấy, và sử dụng những tấm khăn đang phất phơ trong gió kia, như là cái thang cuốn, nhờ đó Người Đẹp cùng bay lên trời với chúng. Đó là cách tôi làm cho độc giả tin. Đối với bất cứ một nhà văn, vấn đề là, độ khả tín. Bạn có thể viết bất cứ điều gì, chừng nào còn tin được.
Garcia Marquez trả lời phỏng vấn báo Paris Review về chuyện nghề

Nói một cách khác, tất cả những toan tính trên đây, của thơ, của thi sĩ, là để giải cho được lời trù yểm của... Tản Đà.

Trời đất từ này xa cách mãi

Đọc Thơ Đường, sững sờ trước cái đẹp của nó, Hai Lúa lẩn thẩn, cứ nghĩ tới cái đẹp của một thời La Hy, như Lukacs đã từng phán về nó. Thơ Đường, giống như Hùng Ca của Tây Phương, là một Cái Đẹp khép kín, tròn trịa, con người không sao thay đổi chi được, mà chỉ có thể chiêm ngưỡng.
Trong Thơ Đường, chưa có cái gọi là tâm thức lưu vong, chỉ xuất hiện sau đó, cùng với tiểu thuyết. Nếu Đỗ Phủ có nói tới cái khổ làm người, ông cũng không hề phát giác ra nỗi cô đơn của nó, một khi những thần thi như Lý Bạch đã nhẩy xuống sông ôm vầng trăng mà... tịch!

Nếu tiểu thuyết là để diễn tả cõi không nhà siêu việt, thì thơ sẽ là căn nhà của một cõi không nhà siêu việt đó!
Trong Lý thuyết về Tiểu thuyết (1916), lưu vong có nghĩa: trục xuất ra khỏi Hy Lạp cổ.
Nếu thế, Thơ, sau Thơ Đường có nghĩa: Bị trục xuất ra khỏi thơ Đường?
Thơ là một cõi lưu vong khi không còn…. thơ Đường?
NQT

Cái hỏng nhất, của câu dịch của ‘Huỳnh huynh đệ’, là đã không nhận ra, chỉ hai câu trên, diễn ra 1 trường song đấu giữa ‘nhất thời’ và ‘vô cùng’: hình ảnh thoáng qua mắt con người, ráng chiều rớt xuống cùng lúc cánh cò cô đơn bay lên

đấu với
vs

mầu xanh vô cùng của mặt nước hồ thu kéo dài đến suốt bầu trời!

Nhưng thiếu anh cu lùn Richie, tức là thiếu sự hiện diện của con người, thua!
Nên nhớ, 'tương truyền', Vương Bột làm 2 câu trên khi mới 7, hay 8 tuổi!
Có thể nhỏ hơn!