*






Bỏ qua thật uổng!


Kỷ niệm 200 năm ngày Kant mất, dịch Khai Sáng Là Gì?…như vậy theo tôi vẫn chưa đủ!

"Uống rượu, sao không kêu tại hạ", tôi nghe như thấy tiếng của Foucault vọng từ dưới mồ lên, bởi vì theo như tôi biết, Foucault cũng đã từng viết một bài nổi tiếng chẳng kém, tức Khai Sáng Là Gì? của chính Foucault.

Tôi không hiểu, Kant có một, hay nhiều bài cùng có tên Khai Sáng Là Gì, nếu chỉ một, thì Foucault đã cho biết tại sao Kant viết bài đó.


"Ngày nay, khi một tờ báo đưa ra một câu hỏi, là để thâu gom một số ý kiến về một vấn đề mà mọi người, nhiều hoặc ít, đã hiểu tại sao câu hỏi được đặt ra. Vào thế kỷ 18, giới báo chí thường đưa ra công chúng những câu hỏi về những vấn đề chưa có câu trả lời. Vào tháng 11 năm 1784, tờ báo Đức, Berliniche Monatschrift, đã cho đăng bài trả lời câu hỏi Khai Sáng Là Gì, tác giả bài này là Kant."

"Bài viết của Kant chỉ nhỏ nhoi thôi, có lẽ, nhưng nó mở ra một lối đi thận trọng vào lịch sử của tư tưởng, về một câu hỏi mà triết học hiện đại chưa có đủ khả năng trả lời, tuy nhiên, chẳng bao giờ rũ khỏi. Nó đã được lập lại, dưới những hình thức khác nhau, từ hai thế kỷ, bởi những triết gia, từ Hegel qua Nietzsche, hay Max Weber tới Horkheimer, hay Habermas, nhưng tội thay, tất cả đều thất bại, hoặc trực tiếp, hoặc gián tiếp, khi phải đối đầu với nó…"

"Giả sử tờ báo Đức kia vẫn còn sống, và nó lại đặt câu hỏi, Triết Học Hiện Đại Là Gì? Có thể chúng ta sẽ nghe một tiếng dội: Triết học hiện đại là một toan tính nhằm trả lời một câu hỏi đã được khinh xuất đặt ra từ hai thế kỷ trước Khai Sáng Là Gì?"

Trong bài viết, Foucault còn cho biết thêm, người trả lời câu hỏi của tờ báo, hai tháng trước đó, là [triết gia] Moses Mendelssohn, nhưng theo Foucault, Kant chưa đọc bài viết của Mendelssohn khi viết bài của mình.

Đã có hai bản dịch Kant, chắc hẳn phải có bản dịch Foucault!

NQT