"Sinh hoạt văn học nghệ thuật tại Sài Gòn trước 1975".
LH

Tái định cư nước người, SHVHNT đầu tiên của Gấu, là với nhóm Montreal của LH, qua tờ Nắng Mới.
Gấu biết tờ này từ hồi ở trại cấm Thái Lan. Gặp nhóm này, qua NTV. Rồi qua Nguyễn Đông Ngạc, khi lên Montreal chơi. Trong nhóm này, tính tình dễ chịu nhất, theo Gấu, là Lưu Nguyễn.
Rồi viết lách, rồi nhậu nhẹt. Luân Hoán thì Gấu đã từng đọc thơ. Gặp mới biết, ông là bạn - bạn lính và bạn thơ - của Cao Thoại Châu, tức Cao Đình Vưu, bạn thân từ hồi còn học trung học của Gấu.

Thời gian đó, Gấu bỏ luôn mớ con chữ, học bảo hiểm, lấy cái "lai xần" [giấy phép hành nghề], xong xuôi, lo kiếm bạc cắc, đỡ đần mấy đứa nhỏ còn kẹt lại.
Nhưng để hành nghề bảo hiểm, thì phải cần quen biết, và thế là lại phải dở trò sinh hoạt văn học nghệ thuật, để kiếm khách, không phải cho văn chương, mà là cho bảo hiểm nhân thọ.

Trong những cơ hội kiếm khách như thế, có lần Gấu làm MC, giới thiệu sách, một cuốn của một nhà văn trong nhóm Montreal. Để bữa nào, kiếm ra được, Gấu sẽ post lên Tin Văn hầu quí vị độc giả, cảnh Gấu diễn trò SHVHNT.

Bữa diễn trò, có thể nói, thành công. Nhóm M. "order" một cái bàn riêng, ở kế ngay bên diễn đàn VHNT, theo cái kiểu "tables séparées", bàn riêng, thêm vách ngăn, cho chắc ăn. Trong lúc, bên ngoài, Gấu diễn trò thổi ống đu đủ, bên trong, nhóm "văn hữu", vừa thưởng thức tiếng kèn, vừa nhâm nhi ly rượu mạnh.
Gấu diễn trò xong, cả đám kéo nhau tới một tiệm khác. Lúc đó, Gấu cũng có phần của Gấu. Thật chu đáo.

Sau đó, vẫn liên lạc, thường xuyên, thì với nhà thơ LH, qua email.
Một lần, ông email trả lời một chuyện gì đó, dưới ký tên bằng những dòng như thế này:
Anh Chị Luân Hoán.

Thế là từ đó, Gấu không dám liên lạc với nhà thơ nữa.
Theo Gấu, đây chỉ là một trong những chi tiết, cẩu thả, của nhà thơ. Nhà thơ tuổi cũng cao, thành danh sớm, em út nhiều, bà con đông, và thường là hạng dưới, danh xưng "anh chị" quá quen dùng, thành thử Gấu này bị coi là đàn em, là do sơ ý chứ không phải cố tình.
Thì đã nói cẩu thả mà!

Anh Chị Luân Hoán!
Nhờ anh chị tí! NQT

Nhưng, nhờ múa may quay cuồng như thế, Gấu có được một kỷ niệm thật là cảm động, thật là tuyệt vời, và cũng thật là bi thuơng, có thể nói như vậy, về cái gọi là tri âm tri kỷ, giữa người đọc và người viết.
Mô phỏng nhà văn NMG, đây là kỷ niệm đẹp nhất trong đời viết văn của Gấu.
Đẹp, như không hề có thực!
Như chưa từng xẩy ra.
Và đúng như thế.

Kỷ niệm của Gấu làm Gấu nhớ đến truyện ngắn Tuyết, của nhà văn Nga, Konstantin Paustovsky, mà Gấu này đã từng dịch, vào đúng cái lúc tập tành viết văn.
Trong truyện, chàng tán nàng, kể lại kỷ niệm đã từng gặp nàng ở....
Nàng buồn cuời quá, nghĩ thầm, mình đã có bao giờ tới đó, nhưng đâu cần.

Kỷ niệm của Gấu cũng nửa hư nửa thực, như vậy.
*
Hồi tưởng lại những ngày vừa mới tới trại tị nạn Thái Lan, nhận được thư của bà Trùng Dương, sau khi gửi tín hiệu "Cứu Tôi Với, S.O.S", trong thư, bà than giùm cho...  Gấu, đúng là thứ Trâu chậm uống nước đục, cuối mùa vượt biên rồi!. Rồi những ngày đầu, 'tái định cư", hay sau này, thỉnh thoảng, lại được nghe một ông bà nhà văn, hải ngoại, hậu-1975, thuộc dòng văn chương Miền Nam kéo dài, cũng cỡ tuổi Gấu, than, tui viết từ khi còn trẻ, nhưng cái đám nhà văn Miền Nam lúc đó chúng kỳ thị, chúng bè phái, thành thử chúng dìm, chúng ém tài tui, nếu không tui nổi tiếng từ lâu rồi!
Gấu cũng đã từng nhắc tới một hai ông, thù Gấu và mấy ông bạn viết cùng thời, chỉ vì dám nổi tiếng từ thập niên 1960, trong khi mấy ông này, phải ra đến hải ngoại, phải đến khi về già, mới được nổi tiếng!
Có ông khoe, viết từ thời... Sáng Tạo, đã có bài này, bài kia, đăng số mấy, số mấy!
Lạ một điều, là, mấy ông này đều làm như độc giả... mù! Hoặc chính mấy ông... mù, không nhận ra một sơ hở trầm trọng, trong lập luận của họ, về cái vụ dìm thiên tài, do phe phái, của đám chóp bu văn học Miền Nam trước 1975. Chỉ cần đọc, những gì mấy ông bà này viết, ở hải ngoại, khi đã về già, khi tài năng đã chín mùi, là đủ hiểu, vào thời trẻ, sáng tác của họ nó... nặng mùi khủng khiếp tới cỡ nào!

Nói rõ hơn, chẳng làm gì có cái vụ dìm tài năng trong giới văn học, ở Miền Nam, hay nói cụ thể hơn, ở Sài Gòn, trước 1975.
Chứng cớ: Những truyện ngắn đầu tay của Dương Nghiễm Mậu [nếu có người nào không tin thì đọc Mai Thảo, trong Chân Dung Nhà Văn], Cung Tích Biền [Ngoại Ô Dĩ An Và Linh Hồn Tôi], Nguỵ Ngữ [Con Thú Tật Nguyền], Trần Thị NgH [Nhà có cửa khoá trái], Trăng Huyết của Minh Ngọc.... Chúng, có khi chỉ vừa mới đến tòa soạn không thôi, hoặc vừa mới ló mặt trên báo, là đã gây chấn động trong giới viết lách, chỉ qua phương tiện truyền thông, là rỉ tai nhau! Bắn chậm thì chết, thằng nào đọc muộn một tí, là đã xuýt xoa, tại sao mãi đến bữa nay mình mới được đọc!
Gấu cũng đã từng kể chuyện, Lý Hoàng Phong, tác giả Sau Cơn Mưa, đi lùng tờ nhật báo Dân Chủ, số có đăng bài điểm sách của ông, do Gấu viết, và khi tình cờ gặp tại khu Trương Minh Giảng, ông giơ tờ báo, khoe, nghe bạn bè đồn ầm lên, vớ được nó rồi!
Một lời đó, thay cho một lời chào hỏi, lần đầu làm quen, sướng cỡ nào!

Bản thân Gấu, truyện ngắn Những Ngày Ở Sài Gòn, chưa kịp khô mực trên tuần báo Nghệ Thuật, là, Nguyễn Đình Toàn, khi đó Gấu chưa từng quen biết, đã tự động đi kiếm tác giả của nó, đề nghị viết cho tờ Văn, khi đó anh là một trong những người chọn và duyệt bài.
Và khi truyện ngắn đầu tiên của Gấu xuất hiện trên Văn, đích thân ông chủ báo Nguyễn Đình Vượng, trịnh trọng cổ cồn cà vạt, lên khung đồ lớn, "chống ba toong", đi cùng ông phụ trá kiêm tổng thư ký, là Trần Phong Giao, ra Quán Chùa diện kiến nhà văn "mới ra đời", trịnh trọng đưa tiền nhuận bút, trịnh trọng để trong phong bì, cho nó sang!
Gấu đâu có quen  biết gì Nguyễn Đình Toàn, Trần Phong Giao, Nguyễn Đình Vượng!
Ngay cả với ông anh, Gấu cũng "đâu có thèm nhờ", mà gửi thẳng truyện ngắn xuống tòa soạn, bởi vì Gấu nghĩ, nếu ông anh đưa, thì làm sao biết, tài thực hay là tài dởm!

*
Một trang bản thảo tìm lại được, viết về Bông Hồng Đen.
Viết hồi ở trại tị nạn Thái Lan.

Cùng một air với những dòng sau đây, mở ra
Lần Cuối Sài Gòn
Viết, một cách nào đó, là chết. Hà-nội, tuổi thanh xuân, mối tình đầu... mòn dần theo những chữ. Khi gặp Lan Hương, cô bé mới 11 tuổi, học trường Kiến Thiết, trong một con hẻm bên kia đường Phan Đình Phùng, bên kia nhà cô bé, một tiệm sách theo chủ nhân bỏ chạy vào Sài-gòn nhưng vẫn cố giữ cái tên có từ Hà-nội, những chả cá Thăng Long, bánh cuốn Tây Hồ, những điểm xuyết của một Hà-nội trong một Sài-gòn sau được họa sĩ Phạm Tăng ghi lại bằng những cảnh chăn trâu, thổi sáo trên bờ đê, hát trống quân, đánh đu... trên bìa một tờ báo Xuân năm nảo năm nào,"Chúng ta đi mang theo quê hương".
*
"Cô đã đi xa, xa lắm" có nghĩa, lúc đó BHĐ ở Huê Kỳ. Gấu thì chưa biết có đậu thanh lọc, hay bị trả về cho VC.
Bi giờ mới biết, "Cô đã đi xa, xa lắm" có nghĩa là:
Vĩnh Biệt
Cái câu văn sau cùng, là một kỷ niệm thật là tuyệt vời về Bông Hồng Đen

Nhớ, đêm đó là đêm Noel.
Em nói, làm sao có chuyện đi rước đèn với anh được!
Gấu bèn đưa ra... giải pháp:
Anh sẽ đi chơi, tơi bời, thăm đủ chỗ, đủ thứ, của Sài Gòn, giùm cho cả Em!
 Đúng 12 giờ đêm, anh sẽ đậu xe ngay dưới đường, nhìn lên phòng em, và lúc đó em bật đèn, mở cửa sổ.

Bông Hồng Đen gật đầu.