8

Khi Hai Lúa qua tới tại tị nạn Thái Lan, thì đã sau dead-line, nghĩa là, nếu đến trước ngày đó, thì tự động được coi là tị nạn chính trị. Đến sau, phải qua thanh lọc.
Hai Lúa ở gần bốn năm. Lúc đầu ở trại tiếp nhận, tức trại Panat Nikhom. Sau, chuyển xuống Trại Cấm, Sikiew, chờ thanh lọc. Nếu đậu, được ra khỏi trại cấm, trở lại trại Panat, nhưng ở khu Chuyển Tiếp, Transit, chờ gặp phái đoàn các nước đến trại để phỏng vấn, nhận người, theo "quota" đã thoả thuận với Cao Uỷ Tị Nạn.

Quyền uy nhất là phái đoàn Mẽo. Họ ưu tiên số một trong việc chọn người. Khổ nhất, là gặp Mẽo, bị Mẽo treo hồ sơ, nhận không, từ chối cũng không, cứ để đó. Chỉ khi nào họ đá, mới có quyền xin gặp phái đoàn khác.

Có lần Hai Lúa viết về cái nghề viết muớn tại Bưu Điện chính Sàigòn. Nghề viết muớn đó theo Hai Lúa tới trại tị nạn. Trong những ngày ở trại cấm, Hai Lúa phịa hồ sơ thanh lọc, bằng tiếng Anh, cho những ai cần, với những chi tiết thật lâm ly bi đát, và những dữ kiện đúng theo tinh thần Công Ước Genève, để được công nhận là tị nạn chính trị!
Khi lên trại Transit, viết đơn xin được tái định cư gửi phái đoàn liên quan.
Nên nhớ một điều, bạn giỏi tiếng Anh, điều này rất cần, nhưng chưa đủ.
Đơn của bạn phải giống như những câu thơ tán gái của nhà thơ Du Tử Táo thì mới ăn tiền!
Viết muớn tại Bưu Điện

Hai Lúa nhớ một lần viết giùm đơn, cho một bà mẹ có mấy người con. Chồng ở Mẽo. Hồ sơ bị treo. Có hơn một năm. Đói quá đến gặp ông thợ dịch. Hai Lúa viết thẳng thừng, thằng chồng, thằng bố này là một thằng khốn nạn. Nó đã có vợ bé, nó đếch muốn nhận của nợ, cả một đống con, cùng bà vợ già. Không lẽ Phái Đoàn Mẽo mà lại tiếp tay với thằng khốn nạn? Tôi viết đơn này không phải để xin các ông nhận họ. Nhận, sang gặp lại chồng, gặp lại bố, nhục nhã thêm chứ chẳng sung sướng gì! Tôi yêu cầu các ông đá cho họ một phát, nhờ vậy họ mới có cơ hội được một xứ sở khác mở lòng nhân đạo đón nhận.
Phái Đoàn Mẽo phê OK, và nói với cô nường làm nghề thông dịch: Bảo bà này về cám ơn thằng viết đơn. Cho tụi tao gửi lời cám ơn nó luôn!
*
Nghệ Thuật Ai Điếu
Giả như Hai Luá được phép viết ai điếu về Hai Luá, không thể bỏ qua chi tiết hiển hách này:
Đứng thứ 7, trong danh sách đen, gồm 12 tên văn sĩ phản động, đồi trụy của Miền Nam, ngay sau khi Miền Nam mất.
*
Cái danh sách A Dirty Dozen - muợn tên một cuốn phim -  muời hai tên dơ dáy, hay muời hai nhà văn phản động đồi truỵ của Miền Nam, như đã có lần Hai Lúa nhắc sơ qua, xuất hiện chỉ ít lâu sau ngày 30 Tháng Tư, trên tờ Tia Sáng của đám Ngô Công Đức trong có cả ông bạn nhà văn Miền Nam của HL, và ông bạn Dương Văn Ba, cựu dân biểu, đã có lần được Tướng Râu Kẽm 'Ky est Ky' [Qui est Ky?] hỏi thăm [Ba nào, Ba Gà hả?].
Hai Lúa thực sự không đọc. Một người bạn cùng sở Bưu Điện dí vào mắt, biểu, đọc đi, rồi cười cười bỏ đi, khi Hai Lúa ngồi trên băng ghế bên trong Bưu Điện Sài Gòn, chỗ dành cho khách hàng, một buổi sáng, thời gian làm chung phòng với tay kỹ sư mới ra trường tên Hoàng, nói là làm nhưng chẳng có việc gì, cứ vô sở ngồi chơi sơi nước, thời kỳ còn Quân Quản.
Đọc. Sợ, có. Hãnh diện, có. Thán phục, có.
Sợ, sợ thiệt. Làm sao bi giờ?
Hãnh diện. Thế là mình được nhà nước Cách Mạng công nhận!
[Liệu cái cảm giác đưa tác phẩm về trong nước, được đóng dấu kiểm duyệt, được công nhận là Nhà Văn Không Phản Động, nó cũng xêm xêm?].
Thán phục?
Ấy là bởi vì, tại sao mà Cách Mạng, con mắt của nhân dân hay thế! Cuốn sách mỏng dính, ra lò từ năm 1970, in hai ngàn, đã tuyệt tích giang hồ từ đời thuở nào, sao Cách Mạng cũng hỏi thăm, Cách Mạng ghê thiệt!

Mãi sau này, ra hải ngoại cũng được khá lâu, mới hiểu ra là, cái danh sách đó, là tác  phẩm của một ông nhà văn Miền Nam thuộc loại Cách Mạng 30 Tháng Tư.
Ông này, trước 30 Tháng Tư thuộc loại cắc cé, chẳng ai biết đến, nhưng ra hải ngoại bắt đầu nổi, và sau này rất nổi tiếng.
Một cách nào đó, ông này là người được Hai Lúa "đỡ đầu", khi mới tập tành viết!

Trước 1975, khi TTT chán phụ trách trang VHNT của tờ Tiền Tuyến, ông giao cho Hai Lúa. Hai Lúa kéo theo ông bạn HPA. Sau ông bạn cũng rãn ra, một mình Hai Lúa cân luôn.

Ông giao thêm một mớ bài vở. Mày xem xem, rồi cố giúp tụi nó. Cần thì sửa qua...

Tụi nó, là hai tay, như Hai Lúa còn nhớ rõ.
Trong hai tay này, một tay là tác giả bản danh sách đen kể trên.
Người "order", LP, cũng một tay "nhẩy toán", sau Mậu Thân.

Nguồn: Tờ Văn Học, của NMG. Bài phỏng vấn một nhà văn hải ngoại, mà HL vì lịch sự không nêu tên.
Tay này, sự thực, không nói thẳng, ông ta là tác giả bản danh sách đen. Nhưng ông kể là, sau ngày 30 tháng Tư, ông có đến yết kiến ông anh LP.  Được ông anh ra lệnh, chú làm cái danh sách mấy thằng khốn nạn đó cho anh. Và ông này bèn nhét vô trong đó, tất cả những tác giả mà ông không ưa. Trong có Hai Lúa. Đám Sáng Tạo dính đủ.
Dám viết ra, là được rồi. Như vậy là bảnh rồi. Vậy là đáng nể rồi, còn hơn nhiều thằng khác, anh bạn ngày xưa kia ơi! NQT
*

Cái danh sách A Dirty Dozen - muợn tên một cuốn phim -  muời hai tên dơ dáy, hay muời hai nhà văn phản động đồi truỵ của Miền Nam, như đã có lần Hai Lúa nhắc sơ qua, xuất hiện chỉ ít lâu sau ngày 30 Tháng Tư, trên tờ Tia Sáng của đám Ngô Công Đức.

Tay này, sự thực, không nói thẳng, ông ta là tác giả bản danh sách đen. Nhưng ông kể là, sau ngày 30 tháng Tư, ông có đến yết kiến ông anh LP.  Được ông anh ra lệnh, chú làm cái danh sách mấy thằng khốn nạn đó cho anh. Và ông này bèn nhét vô trong đó, tất cả những tác giả mà ông không ưa. Trong có Hai Lúa. Đám Sáng Tạo dính đủ.
Dám viết ra, là được rồi. Như vậy là bảnh rồi. Vậy là đáng nể rồi, còn hơn nhiều thằng khác, anh bạn ngày xưa kia ơi! NQT
*
Tổng cộng tôi bị bắt hình như ba lần, đi cải tạo ba lần, về lại làm nghề viết mướn tiếp, cho tới ngày gặp Châu Văn Nam thì mới bỏ được Nghề Tổ Đãi đó.
Viết mướn tại Bưu Điện

Sự thực, qua đến trại tị nạn, tôi vẫn hành nghề viết mướn.
Chuyến đi vượt biên đó, cũng là nhờ công việc viết đơn mướn mà ra, cũng liên quan đến nghề viết mướn!

Thú vị nhất là, tôi gặp một người bạn làm nghề viết mướn như tôi, ở trại tị nạn. Đó là nhân vật chính của cuốn Tình yêu Thời Thổ Tả của Garcia Marquez. Anh chàng này làm nghề viết mướn trong khi chờ tình yêu của anh ta.

Khen Garcia Marquez thì chắc củ rồi, không sợ bị hố, Hai Lúa lập lại lời của Võ Phiến, viết về tùy bút Nguyễn Tuân.
Nhưng khen cũng nhiều đường khen. Cũng khen tuỳ bút Nguyễn Tuân đấy, nhưng với Võ Phiến chẳng hạn, ông mê nhất nét tài hoa, đào hoa, 'đẹp' như một ả đào, uốn cong người để tránh cái hôn thô bạo của khách tục tử, [HL nhớ đại khái, một lần ông viết]. Nhưng như đã từng thưa, Nguyễn Tuân là Nguyễn Tuân là Nguyễn Tuân là....Bắc Kỳ. Khi gặp tri kỷ, ông lôi ra giữa nhà, trải cái chiếu ra, mời món cơm nắm chấm muối vừng, uống tí cuốc lủi, với tép rang, với cà vại ngâm tương vại.... Lê Lựu, Phù Thăng nếu có có tí Nguyễn Tuân, là cũng ở chỗ đó. Bạn cứ thử tưởng tượng cái cảnh Nguyễn Tuân đi Mẽo, rồi chìa cho đám Mẽo coi, và ngửi, mùi 'Bắc Kỳ', từ đôi tất của ông!
Nguyễn Huy Thiệp nếu có đổi khinh bạc của Nguyễn Tuân thành bỗ bã của mình, là cũng chỉ học đòi gõ ba toong, gõ trống trầu. Nào đâu Lư đồng mắt cua, nào đâu Mê Thảo...  Tàn đèn dầu lạc hả?  Thì có đèn mỡ heo đây. Heo này nuôi bằng thai nhi, mời ngài, như ngày xưa các cụ nói, cổ nhân bỉnh trúc, không có bạch lạp, hồng lạp, thì...  heo lạp vậy!