 Tác Giả Việt Nam
|
Ba
Mươi Tháng Tư
Đọc Thơ Thanh Tâm
Tuyền
Đầu năm 78 ở Lào Kay lần đầu tiên nhận được thư nhà, biết tin anh đi xa. (Vợ tôi viết: "Bố nuôi của Thái đã về quê ngoại sống, không còn ở Sài Gòn nữa"), tôi như chợt tỉnh sau giấc hôn thụy. Bài Nhớ Thi Sĩ viết vào lúc ấy đề tặng một thi sĩ đã mất và gửi Anh, một thi sĩ lưu lạc khi chúng tôi nghĩ chắc không còn ngày gặp lại. Trong những lời thơ vẳng trong tôi bấy giờ có cả lời thơ anh. Thanh Tâm Tuyền:
Trong Đất Trời Nhau Bài
nhớ thi sĩ
Anh
nhớ những câu thơ viết thời trẻ u
ám quạnh quẽ Ánh
lửa mênh mang buổi tình đầu Gió
náo nức mù tối Đang
lay thức rừng núi biên giới Đã
qua đã qua chuỗi ngày lạnh lẽo anh
tự nhủ Cũng
qua cơn khô hạn khác thường Tắt
theo ngọn nắng chon von mê hoặc đầu
óc quái gở Từng
thiêu đốt anh trên đồi theo vào
đêm hành
hạ anh đớn đau Từ
bao giờ anh đứng trân trối cô đơn Hôn
ám trời sơ khai nhìn qua song tù
ngục Hoang
vu lời thơ ai reo hát cùng cỏ lá
heo hút Dẫn
đưa anh về tận nẻo nguồn chốn
bình minh lẩn lút (Bình
minh bình minh anh kêu khẽ cảm
động muốn khóc Mai
Mai xa Mai như hoa Mai về tình
thơ hôm nay) Em,
em có hay kẻ tội đồ biệt xứ sớm
nay về ngang cố quận Xao
xuyến ngây ngô hắn dọ hỏi bóng tối
sâu thẳm Đêm
vây hãm lụn dần Thủ
thỉ mưa ru ngày khốn đốn Em,
soi bóng em hồn nhiên trên lối
thời gian Lặng
lẽ anh gầy nhóm lửa tinh mơ đầm
ấm.
Vĩnh
Phú 1/79 Thơ
Ở Đâu Xa
Ghi chú của tác giả: Già Ung: Giuseppe Ungaretti (1898-1970). Thi sĩ Ý. Ghi chú của người sao lục: Bài Nhớ Thi Sĩ của Thanh Tâm Tuyền, qua thi sĩ Nguyễn Hà Tuệ, còn là sĩ quan cải tạo, đã được nhạc sĩ Hồ Đăng Tín phổ nhạc, hát giữa bạn tù, tại trại Tân Lập K2. Độc giả [Thính giả?]
đầu tiên của bài
thơ, là trại viên
Nguyễn Chí Kham, như tác giả Nắng
Hồng Phương Trong đất trời nhau, là từ thơ Mai Thảo: Trong đất trời nhau mình vẫn gần. Biết tin anh đi xa, là để chỉ Mai Thảo đã vượt thoát. Quê ngoại là hải ngoại. ...
Hôn thụy, ngủ mê, như Gấu
tôi được
biết, là
chữ của Tô Thuỳ Yên, khi
chuyển từ "coma" [hôn mê] sang tiếng Việt. Trong một lần hai anh em
ngồi Quán Chùa, TTT tâm đắc với từ này, và gật gù, 'luý' dịch từ này,
hay thật!
Nhưng phải đợi đến đầu năm 87 ở Lao Kay, lần đầu tiên nhận được tin nhà, biết Mai Thảo đã vượt thoát, Thanh Tâm Tuyền mới chợt tỉnh giấc hôn thụy, và chúng ta mới thấy hết ý của lời khen của TTT dành cho bạn mình là Tô Thuỳ Yên [luý dịch hay thật!]. Một lời khen biến thành một lời tiên tri, cho số phận của ba nhà thơ. - Mai Thảo, chắc chắn là nhận ra được lời nhắn gọi của bạn mình [Trong thơ tui có thơ anh], nên đã trở lại với thơ, nhờ vậy chúng ta có Ta Thấy Hình Ta Những Miếu Đền. - Tô Thuỳ Yên tiếp tục làm thơ, và có Ta Về. - Thanh Tâm Tuyền, có Thơ Ở Đâu Xa. Toàn bài thơ là từ "chợt tỉnh giấc hôn thụy", mà ra: Sáng nay, thức giấc, nhà giam Nhớ thơ làm hồi trẻ Đã qua đã qua chuỗi ngày lạnh lẽo. Cũng qua cơn hạn khác thường... Bạn hãy nhớ lại câu thơ của Holderlin: Nơi nào có hiểm nguy, nơi đó có cứu rỗi. Với Thanh Tâm Tuyền, cứu rỗi, chính là tin bạn mình đã đi xa. Tức Sáng Tạo vẫn còn. |