Công Chúa Jen

---

Bịt miệng ký ngoại
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/regionalnews/story/2004/09/040909_vnpeopleforum.shtml

---

Trân trọng giới thiệu
"Góc Thảo Trường" ra mắt độc giả Tin Văn
 bằng tác phẩm:
Tầm Xa Cũ, Bắn Hiệu Quả
Cai Lậy, Mỹ Tho

---

Báo chí và thân hữu viết về Nơi Dòng Sông

---

Cũng mới đây thôi, nhân Mê Thảo, Gấu tui có đi một đường tản mạn về phim và những ngày ở Sài Gòn. Không hiểu mấy ông Tây, ông Hồng Mao có đọc, và thuổng bài viết của Gấu, nhưng tờ Granta số mới nhất, [Hè 2004] là đặc biệt về phim.
Phần đạo diễn, có bài viết về tay Akira Kurosawa [1910-1998], ông khổng lồ trong làng điện ảnh với những kiệt tác, thí dụ như Bẩy Võ Sĩ Đạo.
Phim này hay đến nỗi mấy ông Tây, và Ý, bèn thuổng, và làm thành những phim nổi tiếng chẳng kém gì nguyên tác.
Thí dụ trong bản gốc, mấy kiếm sĩ quần thảo với đám cướp tại một bãi đầm ruộng. Bùn là "chi tiết" tuyệt hảo ở đây, nói theo Steiner, vừa là ác quỉ, vừa là thượng đế. Mấy ông Tây, bí quá, cái khó nẩy cái khôn, bèn thay bùn bằng bụi, trong Bẩy Nếp Sống Oai Hùng.
Gấu tôi còn nhớ, câu chót của phim Bẩy Võ Sĩ Đạo: Người nông dân, sau cùng, là người thắng trận.
Và nhớ tới, kết cục thê lương của cuộc chiến tại đầm lầy nhiệt đới Việt Nam: Người nông dân, sau cùng, là kẻ thất trận.
Thảm hơn nữa, trong lịch sử Việt Nam, chưa từng có thời kỳ nào, người nông dân thua trận nhục nhã như là thời kỳ cộng sản. Bởi kẻ nội thù.
Có bao giờ người nông dân miền nam thảm đến nỗi phải bán những đứa con nít của họ cho đám mẹ mìn đem qua Campuchia?
Đó là nỗi nhục lớn nhất, trong mọi nỗi nhục thắng trận.
Bảo Ninh, có thể đã được gợi hứng từ Bẩy Người Võ Sĩ Đạo: cảnh B.52 cày người, bùn, máu... làm  thành bánh hamburger, mở ra Nỗi Buồn Chiến Tranh, thật tuyệt vời, tuyệt bi, tuyệt thảm...

Khi còn là một đứa trẻ, Kurosawa mơ trở thành họa sĩ. Vào cuối đời, khi được hỏi, tại sao không làm họa sĩ, ông trả lời, tại vì hỏng, kỳ thi tốt nghiệp.
Gấu tui nghĩ, có những sự hỏng thi thật là tuyệt vời. Cứ giả dụ như ông ta thi đậu, thì mất đi một tay đạo diễn kỳ tài, còn cái việc có thêm một tay họa sĩ thiên tài, thì đành miễn bàn.

---

Im Lặng Dài
Tôi cũng có một kỷ niệm hơi giống giống như vậy. Vào năm 1945, một buổi sáng, cha tôi từ đâu chạy về, và la lớn: "Nước nhà độc lập rồi." Khi đó, tôi tám, chín tuổi. Cha tôi là hiệu trưởng trường tiểu học Việt Trì, Vĩnh Phúc.

Tết năm đó, cha tôi bị đám người vũ trang chiếm đóng Việt Trì bắt, và thủ tiêu. Sau này, gia đình tôi lấy bữa cúng đêm ba mươi làm bữa giỗ bố.

---

Những Đứa Con Hoang Của Sartre
1 ,  2
Chính VC đã 'cứu' Gấu 'sống sót' cuộc chiến!

---

Nếu Đi Hết Biển

---

Biển Nhớ
1, 2
Hãy thua, thua nữa, thua cho bảnh. [Beckett].

Biết tòa án Mẽo sẽ phán, tụi mày thua, mà vẫn lao vô.
Biết vụ án, nhìn về mặt pháp lý, là một vụ án có tính cá nhân, mà vẫn không thể bỏ mặc cho một người.
Biết, giả dụ như thắng, cũng chẳng thể nào nhờ đó, mà có được, một tác phẩm văn học ra hồn, về cuộc chiến, về văn học hải ngoại.
Thua, may ra...

---

Ngu như Gấu!

---

Thi Sĩ và Thế Giới
Diễn văn Nobel 1996
Wistawa Szymborska 

Người ta nói, câu mở đầu bất cứ một bài diễn văn luôn là câu khó nhất. Như vậy là, tôi đã bỏ được cái khó đó ở phía sau mình rồi. Nhưng tôi có cảm giác, những câu sắp sửa -  câu thứ ba, thứ sáu, thứ mười, và cứ thế, cho tới dòng cuối - cũng khó chẳng thua, bởi vì, ở đây, tôi muốn nói tới thi ca. Tôi có nói một tí, cứ kể như là chưa nói gì, về nó. Và cứ mỗi lần tính nói, tôi lại nghi, rằng, mình biết gì mà thưa thốt. Vì vậy mà bài nói chuyện của tôi sẽ ngăn ngắn. Ngắn chừng nào dễ giấu được cái dở của mình chừng đó.

Những nhà thơ đương thời thường tỏ ra bi quan - và ngay cả, hồ nghi, và có lẽ, đặc biệt - về chính họ. Họ rất ngần ngại, khi công khái thú nhận, rằng mình là thi sĩ, như thể họ có chút xấu hổ, nhục nhã, vì là nhà thơ. Nhưng vào những lúc ồn ào bát nháo như lúc này, thật dễ nhận cái dở của bạn, nếu chúng được gói ghém thật quyến rũ, hơn là nhìn ra cái hay của chính mình, khi nó lặn sâu đến nỗi chính bạn cũng chẳng còn tin vào nó nữa. Khi phải kê khai lý lịch, điền đơn từ, hoặc khi trò chuyện với người lạ - nghĩa là khi chẳng thể nào tránh nổi chuyện nói về nghề nghiệp của mình - những nhà thơ thường ưa dùng từ chung chung là "người viết", "writer", hoặc, thay thế từ "thi sĩ" bằng tên của bất kỳ công việc 'làm thêm’ của người đó. Những nhân viên bàn giấy, và những hành khách xe buýt thường đáp ứng bằng một cái nhướng mày hồ nghi, hay hoảng hốt, khi họ khám phá ra họ đang đối diện với một nhà thơ. Tôi nghĩ, những triết gia cũng gặp phản ứng tương tự. Tuy nhiên, triết gia dù sao cũng ở trong một hoàn cảnh khá hơn, bởi vì, họ có thể xưng danh, thay vì triết gia, thì là, “giáo sư triết”. Giáo sư triết, nghe có vẻ đáng kính đấy chứ!

Nhưng làm gì có “giáo sư thơ”. Sự việc nó như thế này, theo tôi: Thi ca là một công việc đòi hỏi một nghiên cứu đặc biệt, những thường xuyên kiểm tra, những bài viết có tính lý thuyết kèm tiểu sử và chú dẫn, và sau hết, những văn bằng với những lễ nghi của chúng. Và điều này, tới lượt nó, lại đẻ ra một sự kiện, là, không phải bạn cứ bôi thơ, cho dù là thơ hay, đầy, hết trang giấy này tới trang khác, là thành nhà thơ! Điều mà bạn cần, là một cái mộc của nhà nước chứng nhận bạn là thi sĩ. Bạn chắc còn nhớ, niềm kiêu hãnh của thi ca Nga, nhà thơ sau này được Nobel, Joseph Brodsky, đã từng bị lưu đầy nội xứ, là dựa trên nền tảng nói trên. Nhà nước gọi ông là “một tên ăn hại”, bởi vì ông thiếu giấy chứng nhận của nhà nước cho phép ông là thi sĩ.

Cách đây vài năm, tôi có vinh dự được gặp nhà thơ Brodsky, bằng xương bằng thịt, trước mắt tôi. Và tôi  nhận ra là, trong số tất cả những nhà thơ mà tôi được biết, ông là người độc nhất rất khoái cái chuyện “tớ tự gọi tớ, là một thi sĩ”. Ông nói lên từ này một cách rất ư là vô tư, thoải mái! Chẳng ức chế ức chiếc gì hết, mà đúng ra là, ngược hẳn lại: Ông nói tớ là thi sĩ theo cái kiểu tự do mà có vẻ thách đố. Như thể, sự thể nó phải như vậy, bởi vì ông nhớ lại những đối xử tàn nhẫn mà ông đã từng trải qua trong thời niên thiếu.