Độc giả Tin Văn đón đọc:
Nơi Dòng Sông Chảy Về Phía Nam
Truyện & Ký
Thảo Trần & Nguyễn Quốc Trụ
Bìa do họa sĩ Nguyễn Đình Thuần trình bầy.
200 trang, giá 12 Mỹ Kim.
Sài Gòn Nhỏ xuất bản. Phát hành trung tuần tháng Tám, 2004.

"Làm cho văn chương trở thành điếm đàng là một tội ác chống lại nhân loại".
Andrei Makine

                    

Ai Điếu Nadezhda Mandestam [1899-1980]
Joseph Brodsky
1, 2  3
Nguyên tác 1 2
Gửi DTH.
Jennifer Tran
Một tay ly khai nổi tiếng vừa tuyên bố vừa lắc lắc chòm râu: "Bà đã ỉa lên cả một thế hệ chúng ta".

Gì thì gì, thì đây cũng là một điều tốt lành. Bởi vì, một người đàn bà mảnh mai, yếu đuối đã làm chậm - nếu không muốn nói, về mặt đường dài - đã ngăn chặn, cơn băng hoại văn hóa của cả một dân tộc. Những hồi ức của bà là một cái gì còn hơn cả một chứng tích, về thời của bà. Chúng là một cái nhìn lịch sử dưới ánh sáng của lương tâm và văn hoá. Dưới ánh sáng đó, lịch sử nhăn nhó, và cá nhân thực hiện sự chọn lựa của mình: Hoặc là, bỏ công tìm kiếm coi ánh sáng tới từ đâu, hoặc là, phạm một tội liên quan tới gốc rễ con người, đối với chính anh ta.

Bà đâu có muốn lớn lao, cao cả như vậy, ngay cả chuyện giản dị, là muốn ngang hàng với chế độ, cũng không. Với bà, đây là một chuyện riêng, nó liên quan tới tính tình, phong cách rất đỗi tư riêng của bà, và điều tạo nên phong cách đó. Và như chúng ta đã biết đấy, một vóc dáng cá nhân như thế, là đã được văn hóa và những sản phẩm tối hảo của nó, tạo nên: những bài thơ của chồng bà. Chính chúng, chứ  không phải hồi ức về chồng, là điều mà bà cố gắng cho sống hoài, không thể bị mai một. Chính là vì những bài thơ, chứ không vì ông chồng, mà trong vòng 42 năm trời đằng đẵng, bà trở thành một góa phụ. Lẽ dĩ nhiên, bà yêu chồng, nhưng tình yêu, tự thân nó, một trong những tinh hoa, tài tình, "phong hoa nhất mực", của những đam mê một kiếp. Và tình yêu, nó chỉ có được bản chất phong hoa nhất mực, viễn tượng tuyệt vời, từ nội dung văn hoá, bởi vì nó cần nhiều không gian ở trong đầu, trong tâm hồn, chứ không phải không gian ở trên, và xung quanh một cái giường. Ra ngoài không gian đó, nó bèn rớt liền vào trong không gian giả tưởng một chiều. Bà là goá phụ , đối với văn hóa, và tôi nghĩ, bà yêu chồng nhiều ở những ngày hôm sau, hơn là cái ngày đầuhọ lấy nhau.  Có lẽ chính vì vậy, mà độc giả đọc những cuốn sách của bà, và nhận thấy chúng thật gây ám ảnh.