Từ Việt Linh đến Mê Thảo

"Từ đầu đến cuối chỉ là câu chuyện văn học viết lại một cách vụng về, minh họa bằng hình ảnh, âm thanh, ánh sáng... Trong giấc mơ đêm qua tôi thấy bác Nguyễn hiện về, đập mạnh cây ba-toong quen thuộc, và khi tôi hỏi bác đã xem Chùa Đàn lên phim chưa, thì chỉ quát lên một tiếng: Nhảm!" (Tằng Phát - Tiền Phong).  “Tôi không hiểu nhiều điện ảnh, nhưng tôi thấy những ý tưởng của cha tôi nổi lên rất rõ trong phim. Gia đình tôi cảm ơn chị Việt Linh đã đưa lên màn ảnh một câu chuyện như thế...” (GSTS Nguyễn Xuân Đào, con trai, đại diện chính thức gia đình cụ Nguyễn Tuân - VnExpress).

---

Vậy, Mê Thảo nghĩa là gì?
Theo tôi, Nguyễn Tuân phải là người đã từng đọc Marx, qua nhân vật Lịnh cho thấy ("Lịnh đang nghiền ngẫm bộ Kinh Dịch và đang xoay nó vào Biện Chứng Pháp Duy Vật". Chùa Đàn), như vậy, ông phải biết đến câu nói nổi danh của Marx: tôn giáo là thuốc phiện của quần chúng. Thuốc phiện còn có tên là Mê Thảo, Mê Dược. Liệu đây là "message" của phim: Cách mạng là thuốc phiện của.... Lịnh, và những người như ông (những công dân, những "sĩ phu", của một miền đất đã một thời vang bóng)?
Theo tôi, có ba cách đọc Chùa Đàn, với "chỉ một" độc giả của nó. Nói một cách khác, cấu trúc Chùa Đàn chính là câu thai đố mà con nhân sư đặt ra cho Oedipe, và vì giải được, Oedipe đã phải chịu lời nguyền của nó: giết cha, lấy mẹ, tự chọc mù mắt mình, đi lang thang trong sa mạc...
Con vật nào buổi sáng đi bốn chân, là độc giả của Chùa Đàn khi còn trẻ tuổi, hăm hở với giấc mơ làm lại lịch sử, thay đổi cuộc đời. Với một độc giả như vậy, đoạn cuối, là đoạn hay nhất, tuyệt nhất. Một Tâm Sự Của Nước Độc, một nhân vật thần thoại như thế, Lãnh Út, làm sao có thể kết thúc, bằng những tiếng gõ mõ tẻ nhạt của một sư thầy Tuệ Không?
Tản Mạn về Phim và Những Ngày Ở Sài Gòn

---

Dạ Cổ Hoài Lang và ông Sáu Lầu

---

---

Tưỏng Niệm Trịnh Công Sơn
Und bin ganz allein in dem grossen Sturm
Arnold Schoenberg: The Orchestra Songs op. 22
[And am all alone in the great storm: (Mình) hoàn toàn cô đơn trong cơn bão lớn]

Lễ trao giải Âm nhạc Hoà bình thế giới sẽ được tổ chức tại TPHCM?
Theo thông cáo báo chí ngày 9.7.2004 (được gửi qua mạng đến các báo) của Ban tổ chức giải thưởng Âm nhạc Hoà bình thế giới (WPMA) tại VN thì lễ trao giải thưởng nói trên trước đây dự định tiến hành tại sân vận động Mỹ Đình (Hà Nội) tối 22.6.2004 (đã bị hoãn) nay sẽ được tổ chức tại Nhà hát TP Hồ Chí Minh tối 25.9.2004.
Tuy nhiên, chiều 9.7, qua trao đổi với người có trách nhiệm của đơn vị đối tác phía VN (do Bộ VH-TT uỷ nhiệm) với WPMA, phóng viên báo Lao Động được biết: Việc hoãn lễ trao giải tối 22.6 là do phía WPMA đơn phương dừng. Về đề nghị lùi lễ trao giải, ngày 7.7, phía đối tác VN đã gửi văn thư tới WPMA thông báo không thể tiếp tục hỗ trợ chương trình này, bởi thời gian từ nay đến cuối năm 2004, VN phải tổ chức nhiều hoạt động quốc tế quy mô lớn đã được hoạch định từ trước.
Như vậy, chương trình nói trên tại VN sẽ không diễn ra như thông báo của WPMA.
Lê Quang Vinh [Lao Động]

---

Bóng Đêm Giữa Ban Ngày... một trường hợp biên cương [giữa văn học và ý hệ]. Nó sẽ vẫn còn được đọc, không chỉ vì Gletkin và Rubashov là những nhân vật giả tưởng, mà còn vì những tranh luận về chủ nghĩa Stalin, chủ nghĩa Marx, về sự tra tấn, và khủng bố: đâu là bản chất của sự dấn thân tới chết, với ý hệ? Đâu là bản chất của dối trá, nhằm bảo vệ chính nghĩa?

Tôi là một người của hồi nhớ. Ở trung tâm tác phẩm của tôi, là toan tính: tới sau Lò Thiêu, theo nghĩa văn học, dưới góc cạnh văn hóa, triết học. Được lòng vòng đâu đó, với tất cả những cái bóng, những hồn ma và tro than, những thứ đó thì đầy rẫy ở đây [Âu Châu].
G. Steiner: Trả lời phỏng vấn

---

Ngón tay Người như những chú giun

---