La Cumparsita 

Quán cà phê La Giralda ở Montevideo, Uruguay đóng một vai tṛí quan trọng trong lịch sử của Tango. Tại nơi đó năm 1917 chàng thanh niên Gerado Matos Rordiguez đã đưa bản nhạc tango của ḿình đã viết, nhưng giấu tên, cho ban nhạc của Roberto Firpo trình  diễn lần đầu tiên. Gerado lúc đó c̣òn vị thành niên (17 tuổi) đang theo học tại phân khoa kiến trúc ở Montevideo. Tại sao muốn giaấu tên ? Ý không thích khoe khoang? Ý mắc cở ? Ý sợ bị chê cười ? không ai biết. Firpo chỉ biết người sáng tác trẻ kia là Gerardo vậy thôi.

Ít lâu sau tông tích của tác giả mới hoàn toàn được biết. Người thanh niên có học thức, đa cảm nhưng cọ̀n khờ khạo đã bán tác quyền cho nhà xuất bản Breyer với giá 20 pesos. Sau một vài thành công tác giả và tác phẩm đều đi vào quên lãng.

Bảy năm sau đó, năm 1924, lúc Gerado đang sống tại Paris và chàng gặp Francisco Canaro vừa mới tới với ban nhạc của ông, lúc đó chàng mới biết được là bài nhạc La Cumparsita đang ở trên đỉnh, là bản nhạc ăn khách nhất. Nhà viết lời Enrique Maroni và Pascual Contursi đã đặt thêm lời cho bản tango và đổi tên bản nhạc là 'Si Supieras'. Mọi người ở Buenos Aires nghe, khiêu vũ và nhu cầu mua bản nhạc tango đó hầu như ở mọi nơi trình diễn nhạc, thâu dĩa và đài phát thanh. Một thời gian ngắn sau đó, La Cumparsita tới Paris, nơi thu hút náo nhiệt của thập niên 20, người ta khiêu vũ đủ loại và khi quần chúng hỏi tới tango, là họ nhảy La Cumparsita. Từ Paris La Cumparsita lan ra bốn phương của trái đất và từ đó trở đi, La Cumparsita trở nên đồng nghĩa với Tango.

 Gerardo Matos Rodriguez mất 20 năm sau đó. Ông đã nhờ toà án để giành lại tác quyền bài tango nổi tiếng nhất thế giới. Và ông đã thắng với lý dó, khi bán bản quyền ông còn là vị thành niên.

La Cumparsita ở Việt Nam được Phạm Duy đặt lời ca với tựa bài là “Vũ Nữ Thân Gầy”.

 L.T.Sơn - Aug/2001

Nguồn: http://geocities.com/ltsguitar/lacumparsita.html