*





*

Snipers in the hills above Sarajevo are tracking the inhabitants on the city streets below as they strive to go about their daily lives, uncertain when the next shot will land, nearly paralyzed with fear. In a frightening form of "Sarajevo roulette," Kenan steels himself for his weekly walk to collect water for his family on the other side of town; Dragan, a man Kenan doesn't know; takes his chances on the bridges and streets to find food.
Meanwhile, a shell has killed 22 people waiting in line for bread, as a renowned cellist watched in horror. He vows to bear witness by sitting in the hollow where the mortar fell, defying the odds, and play Albinoni's Adagio once a day for 22 days for each of the victims. The Adagio is itself a triumph of hope over adversity, recreated and re imagined from a fragment found after the only extant score was firebombed in the Dresden Music Library during WW II.
Unbeknownst to the cellist, a gifted young female sniper, 'Arrow," watches his performances more avidly than most: she is the counter-sniper chosen to protect him from the enemy sharppshooter she knows lurks nearby, his gun poised and ready, close enough she can hear him sneeze. Can she keep the cellist alive as he plays his memorial to the victims? And what will it cost her?
Tense and heart-wrenching, this is a profound meditation on survival with universal resonance. Steven Galloway has taken an extraordinary imaginative leap to create an unforgettable story that speaks powerfully to the dignity and generosity of the human spirit under duress.
*
Đọc những dòng trên, Gấu nhớ lại cảm giác những ngày ở Sài Gòn, sau khi thằng em trai mất, Gấu sợ quá, đến nỗi ngày nào cũng chui vô rạp ciné, và tự nhủ, khi hết phim, ra về, thì chiến tranh cũng đã xong xuôi!
Chính cũng là cái cảm giác đó, mỗi lần ghé nhà em, ra về...

Một lần trên đường về, khi chạy xe đến gần khu chợ Bến Thành, từ xa đã nhìn thấy một gói đồ nằm giữa mặt lộ, đường Trần Hưng Đạo, dưới ánh đèn chói lòa. Có tiếng súng nhỏ rồi tiếng còi xe Quân Cảnh thổi dạt xe cộ, người đi đường qua hai bên. Khi cơn báo động hoảng đã qua đi, trong một thoáng bỗng nhận ra vẻ tiều tụy của thành phố. Của mối tình. Ngay cả những giây phút êm đềm ngồi quây quần bên mấy đứa em, mấy cô bạn, vẫn cảm thấy cực kỳ cô đơn, có cảm giác như không còn thương yêu nổi ai, đã tự lừa dối khi nghĩ rằng đã yêu thương cô bạn. Đã lấy mức độ pháo kích làm thước đo tình yêu, đã lầm tiếng hỏa tiễn là tiếng reo hò đắc thắng của mối tình: Nhiều khi quẩn trí còn mong mỏi thành phố bị pháo kích hoài hoài để được sống mãi mãi những giờ phút thê thảm nhất của mối tình. Những ngày Mậu Thân căng thẳng, Đại Học đóng cửa, cô bạn về quê, nỗi nhớ bám riết vào da thịt thay cho cơn bàng hoàng khi cận kề cái chết theo từng cơn hấp hối của thành phố cùng với tiếng hỏa tiễn réo ngang đầu. Trong những giờ phút lặng câm nhìn bóng mình run rẩy cùng với những thảm bom B52 rải chung quanh thành phố, trong lúc cảm thấy còn sống sót, vẫn thường tự hỏi, phải yêu thương cô bạn một cách bình thường, giản dị như thế nào cho cân xứng với cuộc sống thảm thương như vậy...
*
Với những sử gia, cuộc vây hãm Sarajevo có vẻ như là một tận điểm của thế kỷ, một thế kỷ phát minh ra những cuộc thế chiến, vũ khí  hạt nhân, và huỷ diệt hành tinh, ở đây, là trái đất.
Lịch sử không quan tâm tới những chi tiết, nó chỉ ghi nhận, con số người chết, và độ dài của biến cố, sự kiện. Chính vì lý do đó mà cuộc chiến Sarajevo thuộc về nghệ sĩ, chứ không phải chuyên gia. Trong cuốn tiểu thuyết sống động, cảm động, và rộng  lượng, Galloway đưa chúng ta tới đó, tới hang cùng ngõ hẻm, phố rất phố, của một thành phố bị vây hãm. Những tên bắn sẻ ở trên đầu chúng ta, những chiếc máy camera ở giữa chúng ta, những mảnh vụn của những giấc mơ ở bên dưới chúng ta, mỗi bước chân có thể dẫn chúng ta tới cái chết, và tệ hại hơn, tới mất nhân phẩm.

Sarajevo ở đây, là hố thẳm của những cuộc đời của chúng ta.
Dragan Todorovic [lời giới thiệu bìa sau]

Đúng là cảnh tượng những ngày Mậu Thân của Gấu, khi "tử thủ" tại Đài vô tuyến điện thoại quốc tế, số 5 Phan Đình Phùng Sài Gòn. Đài Phát Thanh, số 3, bị VC chiếm đoạt, và cuộc chiến đang diễn ra ở đó, ở Tòa Đại sứ Mỹ, cũng gần đó.