 |
For a lousy battery  Hai Lúa có lần kể, trong bài Sách Quí, về chuyện xin chọn Canada làm quê hương thứ nhì của gia đình Gấu Đực, Cái, và Con, thay vì năn nỉ mấy anh Mẽo xin được làm bồi Mẽo trở lại, sau hơn mười năm làm việc cho UPI. Bởi vì không đi Mẽo, nên không thể tham dự những cuộc thi Viết Về Nước Mẽo được. Đành dịch bài viết của nhà văn Nhật Bản, Nobel văn chương, viết về cú đụng độ giữa hai nền văn minh ở nơi ông, qua bài viết For a lousy battery, An American Encounter by Kenzaburo Oe, đăng trên Người Nữu Ước số đề ngày 15 Tháng Mười 2001, về lần ông đoạt giải nhất trong một cuộc thi viết về nước Mẽo, khi ông là một học sinh mười bốn tuổi. After the war, our teachers had persisted in asking us why we thought "How is science useful to us?" I rebelled. "Science will enable us to win the next war". Sau chiến tranh, mấy ông thầy của chúng tôi cứ ra đề hoài, tại sao Nhật Bản thua trận? Tại vì chúng ta chưa đủ khoa học. "Khoa học ích lợi gì cho chúng ta"? Tôi cáu quá, bèn phạng liền: Khoa học sẽ giúp chúng ta thắng cuộc chiến tới! Oe Hai Lúa mô phỏng đoạn trên, và tưởng tượng ra mình, là một cháu ngoan Bác Hồ: Tại sao Miền Bắc thắng trận, đánh cho Mỹ cút Ngụy nhào? Tại vì chúng em chỉ được dậy có một việc, là cắm cờ. Khoa học ích lợi gì cho chúng ta? Nếu thực sự hữu ích, thì xin khoa học dậy cho chúng em cách thua trận! Bởi vì thắng trận nhục nhã lắm! (1) (1) Câu này, Hai Lúa thuổng của nhà văn Ý, Malaparte, trong cuốn La Peau mà Hai Lúa đã từng dịch, qua bản tiếng Tây, trước 1975, với cái tên thật là cải lương "Thượng Đế Đã Chết Trong Thành Phố" [tít này của ông Nhàn, chủ nhà xb Vàng Son], viết về nỗi tủi nhục của nước Ý khi được Chú Sam "giải phóng". Sông Lô, sóng ngàn hùng vĩ, bãi dài ô lau, núi rừng âm u. Đâu phải sóng. Chỉ là nước mắt bố mẹ, dành cho những đứa con sinh Bắc tử Nam. [Mô phỏng thơ Akhmatova: What are the waves of the glorious quiet Don filled with? The waves of the quiet Don are filled with fathers' and mothers' tears.] Nỗi tủi nhục được Chú Sam giải phóng, lại được nhà văn nổi tiếng số một hiện nay của Ý, Umberto Eco, đưa lên bàn mổ, qua cuốn tiểu thuyết mới nhất của ông, Ngọn Lửa Huyền bí của Hoàng hậu Loana. Ngưòi điểm cuốn của Eco, Paul Duguid, trên TLS, June 6, 2005, viết: Người Anh sẽ chẳng bao giờ quên Đệ Nhị Chiến. Những người nước khác, không hứng khởi cho lắm so với người Anh. Người Ý mới thê thảm, và tiếu lâm. Họ chọn lầm bên, đã khổ rồi, lại còn bị cả hai ông Nazi và Đồng Minh xâm lăng. |