Pico Iyer

Theo GCC, cuốn Người Mỹ Trầm Lặng được phát sinh, là từ cái tên Phượng, đúng như trong tiềm thức của Greene mách bảo ông.
Cả cuốn truyện là từ đó mà ra. Và nó còn tiên tri ra được cuộc xuất cảng người phụ nữ Mít cả trước và sau cuộc chiến, đúng như lời anh ký giả Hồng Mao ghiền khuyên Pyle, mi hãy quên “lực lượng thứ ba” và đem Phượng về Mẽo, quên cha luôn cái xứ sở khốn kiếp Mít này đi!

Graham Greene

Một tên Yankee mũi lõ tới một nơi ở hải ngoại, đầu đầy ắp những ý tưởng về dân chủ và như thế nào, anh ta sẽ dậy một nền văn hóa cũ kỹ, cổ xưa, hết thời rồi một cách bảnh hơn - thì cứ nói huỵch toẹt ra ở đây, đường lối, cách hành xử, lối sống Mẽo. Một tên Hồng Mao đợi anh ta ở đó, bảo vệ chính anh ta, trước cái ý nghĩ khùng điên ba trợn như thế, bằng cách khuyên anh ta đừng để ý đến cái gì hết. Và giữa họ là 1 em Mít thơm như Mít, sẵn sàng nghe hai anh mũi lõ khuyên bảo, và hưởng lợi được, từ cả hai 
    "Người Mẽo trầm lặng" của GG, được viết năm 1955, và đặt để ở Việt Nam, lúc đó là nơi đang xẩy ra cuộc nổi dậy của lực lượng bản xứ, chống lại chế độ thực dân thuộc địa của Pháp. Lồng vào, hoặc phủ lên, tam giác tình, là 1 tam giác, với ba đỉnh Mỹ, Âu và Á, với những nhân vật, như là những biểu tượng, những con người bình thường bị lôi cuốn vào đó với những đau thương, nhức nhối của họ. Lạ, là tính tiên tri của cuốn tiểu thuyết….
    Nhưng đó không phải là lý do tôi đọc đi đọc lại “Người Mỹ Trầm Lặng”, như nhiều cuốn khác của GG, và luôn có nó cùng với tôi, như 1 cuốn thánh kinh cá nhân. Rõ ràng là, nếu bạn lang thang trong 1 thành phố Saigon hiện đại, như tôi đã làm, bạn có thể thấy cái tam giác tình của GG diễn ra ở mọi khách sạn khác. Và nếu bạn nghĩ đến Iraq, Afghanistan, và đâu đó, elsewhere, bạn thấy đường ven của cùng 1 câu chuyện.
    Điều cuốn sách thọi tôi, sâu thẳm hơn, riêng tư hơn nhiều. Cuốn tiểu thuyết đòi hỏi mọi người trong chúng ta, muốn cái gì từ 1 nơi chốn hải ngoại, và toan tính gì với nó. Nó chỉ ra, cái ngây thơ và cái lý tưởng có thể làm thịt rất nhiều mạng người, như cái đối nghịch với nó, cái đểu cáng đáng sợ. Và nó nhắc nhở tôi rằng, thế giới thì rộng lớn nhiều so với những ý nghĩ tư tưởng của chúng ta về nó, và như thế nào, người thiếu phụ ở trong cuốn sách, cái cô Phượng, sẽ luôn luôn ở bên ngoài một vòng ôm của 1 tên mũi lõ. Nó còn ôm trọn những mảnh miểng hiểu biết - cái nền của tôi -  Á, Anh, Mẽo – vào trong cùng thai đố.
    Bạn phải đọc Người Mẽo trầm lặng, tôi biểu bạn bè của tôi, bởi là vì nó giải thích quá khứ của chúng ta, ở Đông Nam Á, chiếu sáng cái sự hiện diện của chúng ta ở nhiều nơi chốn, và có lẽ, báo trước tương lai của chúng ta nếu chúng ta không để ý.

Nhìn như thế, thì Diệm bị giết, phần nhiều là do thiện ý của Mẽo, hơn là do Cái Ác Bắc Kít: Nó chỉ ra, cái ngây thơ và cái lý tưởng có thể làm thịt rất nhiều mạng người, như cái đối nghịch với nó, cái đểu cáng đáng sợ.

Đọc cái lời giới thiệu mới tiếu lâm làm sao.
Graham Greene mà "bên kia chiến tuyến".
Bất giác lại nhớ đến Nguyễn Khải vs Võ Phiến, và cái sự áo thụng vái nhau, giữa nhà văn CM và nhà văn nô dịch đồi trụy Ngụy.
Cuốn NMTL khi mới ra lò là bèn bị báo chí Mẽo chửi chống Mẽo rồi.
GCC không biết Kron là ai, và mắc mớ gì tới GG.

Nhưng ông đã dũng cảm phủ nhận ngay chính mình!

Kinh thiệt!

Pico Iyer

 

Pico Iyer Commemorates the Centennial of Graham Greene's Birth Oct. 6, 2004 
Pico Iyer tưởng niệm GG, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của sư phụ

An American comes into a foreign place full of ideas of democracy and how he will teach an ancient culture a better — in fact, an American — way of doing things. An Englishman awaits him there, protecting himself against such foolishness by claiming to care about nothing at all. And between them shimmers a young local woman who seems ready to listen to either suitor, and certain to get the better of both. 

The Quiet American, by Graham Greene, was written in 1955 and set in Vietnam, then the site of a rising local insurgency against French colonial rule. In its brilliant braiding together of a political and a romantic tangle, its characters serve as emblems of the American, European and Asian way, and yet ache and tremble as ordinary human beings do. It also is a typically Greenian prophecy of what would happen 10 years later when U.S. troops would arrive, determined to teach a rich and complex place the latest theories of Harvard Square. Lyrical, enchanted descriptions of rice paddies, languorous opium dens and even slightly sinister Buddhist political groups are a lantered backdrop to a tale of irony and betrayal. 

But that's not why I keep reading and rereading The Quiet American, like many of Greene's books, and have it always with me in my carry-on, a private bible. Certainly it's true that if you walk through modern Saigon, as I have done, you can see Greene's romantic triangle playing out in every other hotel. And if you think about Iraq, Afghanistan, elsewhere, you see the outline of the same story. 

What touches me in the book, though, is something even deeper and more personal. The novel asks every one of us what we want from a foreign place, and what we are planning to do with it. It points out that innocence and idealism can claim as many lives as the opposite, fearful cynicism. And it reminds me that the world is much larger than our ideas of it, and how the Vietnamese woman at the book's center, Phuong, will always remain outside a foreigner's grasp. It even brings all the pieces of my own background — Asian, English, American — into the same puzzle. 

    You must read The Quiet American, I tell my friends, because it explains our past, in Southeast Asia, trains light on our present in many places, and perhaps foreshadows our future if we don't take heed. It spins a heartrending romance and tale of friendship against a backdrop of murder, all the while unfolding a scary political parable. And most of all, it refuses the easy answer: The unquiet Englishman isn't as tough as he seems, and the blundering American not quite so terrible — or so innocent. Both of them are just the people we might be at different stages of our lives. The Quiet American, in fact, becomes most haunting and profound if you think of it just as a dialogue between one side of Greene — or yourself — and the other.     The old in their wisdom, as he writes elsewhere, sometimes envy the folly of the young.

Một tên Yankee mũi lõ tới một nơi ở hải ngoại, đầu đầy ắp những ý tưởng về dân chủ và như thế nào, anh ta sẽ dậy một nền văn hóa cũ kỹ, cổ xưa, hết thời rồi một cách bảnh hơn - thì cứ nói huỵch toẹt ra ở đây, đường lối, cách hành xử, lối sống Mẽo. Một tên Hồng Mao đợi anh ta ở đó, bảo vệ chính anh ta, trước cái ý nghĩ khùng điên ba trợn như thế, bằng cách khuyên anh ta đừng để ý đến cái gì hết. Và giữa họ là 1 em Mít thơm như Mít, sẵn sàng nghe hai anh mũi lõ khuyên bảo, và hưởng lợi được, từ cả hai 
    "Người Mẽo trầm lặng" của GG, được viết năm 1955, và đặt để ở Việt Nam, lúc đó là nơi đang xẩy ra cuộc nổi dậy của lực lượng bản xứ, chống lại chế độ thực dân thuộc địa của Pháp. Lồng vào, hoặc phủ lên, tam giác tình, là 1 tam giác, với ba đỉnh Mỹ, Âu và Á, với những nhân vật, như là những biểu tượng, những con người bình thường bị lôi cuốn vào đó với những đau thương, nhức nhối của họ. Lạ, là tính tiên tri của cuốn tiểu thuyết….
    Nhưng đó không phải là lý do tôi đọc đi đọc lại “Người Mỹ Trầm Lặng”, như nhiều cuốn khác của GG, và luôn có nó cùng với tôi, như 1 cuốn thánh kinh cá nhân. Rõ ràng là, nếu bạn lang thang trong 1 thành phố Saigon hiện đại, như tôi đã làm, bạn có thể thấy cái tam giác tình của GG diễn ra ở mọi khách sạn khác. Và nếu bạn nghĩ đến Iraq, Afghanistan, và đâu đó, elsewhere, bạn thấy đường ven của cùng 1 câu chuyện.
    Điều cuốn sách thọi tôi, sâu thẳm hơn, riêng tư hơn nhiều. Cuốn tiểu thuyết đòi hỏi mọi người trong chúng ta, muốn cái gì từ 1 nơi chốn hải ngoại, và toan tính gì với nó. Nó chỉ ra, cái ngây thơ và cái lý tưởng có thể làm thịt rất nhiều mạng người, như cái đối nghịch với nó, cái đểu cáng đáng sợ. Và nó nhắc nhở tôi rằng, thế giới thì rộng lớn nhiều so với những ý nghĩ tư tưởng của chúng ta về nó, và như thế nào, người thiếu phụ ở trong cuốn sách, cái cô Phượng, sẽ luôn luôn ở bên ngoài một vòng ôm của 1 tên mũi lõ.  Nó còn ôm trọn những mảnh miểng hiểu biết - cái nền của tôi -  Á, Anh, Mẽo – vào trong cùng thai đố.
    Bạn phải đọc Người Mẽo trầm lặng, tôi biểu bạn bè của tôi, bởi là vì nó giải thích quá khứ của chúng ta, ở Đông Nam Á, chiếu sáng cái sự hiện diện của chúng ta ở nhiều nơi chốn, và có lẽ, báo trước tương lai của chúng ta nếu chúng ta không để ý.
    Nó kể một chuyện tình đau thương, nhức nhối, và tình bạn trên cái nền sát nhân, cùng lúc như thế đó, bèn kèm thêm bonus, là 1 ngụ ngôn chính trị khiếp đảm, cứ theo đà của cuốn truyện mà thò ra, và trên tất cả, nó từ chối 1 câu trả lời dễ dãi: Cái tên Ăng Lê không trầm lặng thì hóa ra cũng không đến nỗi dữ dằn như có vẻ, và cái tên Mẽo ngớ ngẩn thì cũng không khủng khiếp – hay ngây thơ như thế. Cả hai thì cũng có thể giống y chang chúng ta, trong những đoạn đời nào đó của mình.
    "Người Mẽo Trầm Lặng", sự thực, trở thành ám ảnh nhất, sâu thẳm nhất, nếu bạn nghĩ về nó: thì cũng là 1 cuộc lèm lèm tay đôi, giữa, một bên là Greene - hay chính bạn –và một bên kia, bên khác. Cái xưa cũ ở trong minh triết của chúng, như ông ta viết, đâu đó, đôi khi thèm muốn cái điên rồ của tuổi trẻ.
 
Cuốn "Người Đàn Ông Ở Trong Đầu Tôi" mở ra bằng câu:

What means the fact-which is so common-so universal-that some soul that has lost all hope for itself can inspire in another listening soul an infinite confidence in it, even while it is expressing its despair?
- HENRY DAVID THOREAU to Lucy Brown, January 24,1843

Một linh hồn mất mẹ hết mọi hy vọng về chính nó, có thể thở phào 1 phát, khi lắng nghe một linh hồn khác, và tin tưởng tuyệt đối vào linh hồn khác này, mặc dù nó đang lải nhải về nỗi chán đời của nó.

Graham Greene

Theo GCC, cuốn NMTL được phát sinh, là từ cái tên Phượng, đúng như trong tiềm thức của Greene mách bảo ông.
Cả cuốn truyện là từ đó mà ra. Và nó còn tiên tri ra được cuộc xuất cảng người phụ nữ Mít cả trước và sau cuộc chiến, đúng như lời anh ký giả Hồng Mao ghiền khuyên Pyle, mi hãy quên “lực lượng thứ ba” và đem Phượng về Mẽo, quên cha luôn cái xứ sở khốn kiếp Mít này đi!

 

Pico Iyer Commemorates the Centennial of Graham Greene's Birth Oct. 6, 2004 

An American comes into a foreign place full of ideas of democracy and how he will teach an ancient culture a better — in fact, an American — way of doing things. An Englishman awaits him there, protecting himself against such foolishness by claiming to care about nothing at all. And between them shimmers a young local woman who seems ready to listen to either suitor, and certain to get the better of both. 

The Quiet American, by Graham Greene, was written in 1955 and set in Vietnam, then the site of a rising local insurgency against French colonial rule. In its brilliant braiding together of a political and a romantic tangle, its characters serve as emblems of the American, European and Asian way, and yet ache and tremble as ordinary human beings do. It also is a typically Greenian prophecy of what would happen 10 years later when U.S. troops would arrive, determined to teach a rich and complex place the latest theories of Harvard Square. Lyrical, enchanted descriptions of rice paddies, languorous opium dens and even slightly sinister Buddhist political groups are a lantered backdrop to a tale of irony and betrayal. 

But that's not why I keep reading and rereading The Quiet American, like many of Greene's books, and have it always with me in my carry-on, a private bible. Certainly it's true that if you walk through modern Saigon, as I have done, you can see Greene's romantic triangle playing out in every other hotel. And if you think about Iraq, Afghanistan, elsewhere, you see the outline of the same story. 

What touches me in the book, though, is something even deeper and more personal. The novel asks every one of us what we want from a foreign place, and what we are planning to do with it. It points out that innocence and idealism can claim as many lives as the opposite, fearful cynicism. And it reminds me that the world is much larger than our ideas of it, and how the Vietnamese woman at the book's center, Phuong, will always remain outside a foreigner's grasp. It even brings all the pieces of my own background — Asian, English, American — into the same puzzle. 

You must read The Quiet American, I tell my friends, because it explains our past, in Southeast Asia, trains light on our present in many places, and perhaps foreshadows our future if we don't take heed. It spins a heartrending romance and tale of friendship against a backdrop of murder, all the while unfolding a scary political parable. And most of all, it refuses the easy answer: The unquiet Englishman isn't as tough as he seems, and the blundering American not quite so terrible — or so innocent. Both of them are just the people we might be at different stages of our lives. The Quiet American, in fact, becomes most haunting and profound if you think of it just as a dialogue between one side of Greene — or yourself — and the other. The old in their wisdom, as he writes elsewhere, sometimes envy the folly of the young.

The Man Within My Head

Pico Iyer mở ra bài viết bằng 1 câu, qua đó, có vẻ như cũng thật mê Greene (1)

Tôi mất cả nửa đời mình để nhập vô cuốn phúc âm nhức nhối của Graham Greene về nhân loại.
It took me half a life time to grow into Graham Greene’s anguished gospel of humanity.

Tuyệt!

Tờ Brick viết về Pico Iyer:

Pico Iyer cố làm bật G.G khỏi hệ thống của mình bằng cách viết ba ngàn trang về G.G, với cuốn mới nhất: “Người đàn ông trong đầu tôi”. Nhưng vưỡn thua.
Pico Iyer tried to get Graham Greene out of his system by writing three thousands pages on him, boiled down into his most recent book, The Man Within My Head (a). He still failed

“Writing is, in the end, that oddest of anomalies: an intimate letter to a stranger.”
Viết, quái nhất trong những quái: Lá thư riêng tư cho... một kẻ lạ, người dưng, nước lã!

― Pico Iyer

“Perhaps the greatest danger of our global community is that the person in LA thinks he knows Cambodia because he's seen The Killing Fields on-screen, and the newcomer from Cambodia thinks he knows LA because he's seen City of Angels on video.”
Cái nguy hiểm nhất của cộng động toàn cầu, là, ngồi ở LA phán, tớ biết Cam bốt, vì mới xem phim “Cánh đồng giết người”. Và 1 tên Cam bốt mới nhập Mẽo phán, tớ biết LA, vì mới coi video “Thành phố của những thiên thần”

― Pico Iyer (1)

“Ông số 2”, ngồi ở Quận Cam, chẳng đã ngậm ngùi phán, Sài Gòn có người chết đói, ngay bên hông Chợ Bến Thành!

(a)

We all carry people inside our heads—actors, leaders, writers, people out of history or fiction, met or unmet, who sometimes seem closer to us than people we know.

In The Man Within My Head, Pico Iyer sets out to unravel the mysterious closeness he has always felt with the English writer Graham Greene; he examines Greene’s obsessions, his elusiveness, his penchant for mystery. Iyer follows Greene’s trail from his first novel, The Man Within, to such later classics as The Quiet American and begins to unpack all he has in common with Greene: an English public school education, a lifelong restlessness and refusal to make a home anywhere, a fascination with the complications of faith. The deeper Iyer plunges into their haunted kinship, the more he begins to wonder whether the man within his head is not Greene but his own father, or perhaps some more shadowy aspect of himself.

Drawing upon experiences across the globe, from Cuba to Bhutan, and moving, as Greene would, from Sri Lanka in war to intimate moments of introspection; trying to make sense of his own past, commuting between the cloisters of a fifteenth-century boarding school and California in the 1960s, one of our most resourceful explorers of crossing cultures gives us his most personal and revelatory book.

(b)