 |
Antoine
Marie Roger de Saint-Exupéry (1900 - 1944) Văn sĩ và
phi công người Pháp, một anh hùng trong đời thực, người nhìn sự phiêu
lưu mạo
hiểm dưới góc độ của một thi sĩ - hoặc đôi khi với con mắt trẻ thơ.
“Hoàng tử
bé” là tác phẩm nổi tiếng nhất của Saint-Exupéry, ra đời vào năm 1943
và đã trở
thành một trong số các tác phẩm văn học cổ điển dành cho trẻ em trong
thế kỷ
hai mươi. Ông tham gia Chiến tranh Thế giới lần II với cương vị phi
công chiến
đấu. Máy bay của ông bị bắn rơi trên vùng trời nước Pháp vào năm 1944. " Những
người lớn, chẳng bao giờ tự họ hiểu được cái gì cả, và thật là mệt cho
trẻ con
lúc nào cũng phải giải thích cho họ. " (trích “Hoàng tử bé”, 1931) Antoine de
Saint-Exupéry sinh ở Lyons ngày 29 tháng 6 năm 1900 trong một gia đình
quí tộc
địa phương lâu đời. Cha ông là một chuyên viên công ty bảo hiểm, mất
năm 1904
vì chứng đột quị. Mẹ ông, bà Marie de (Fonscolombe) Exupéry (1875-
1972), đưa
các con đến Le Mans vào năm 1909, tại lâu đài Saint-Maurice-de-Rémens
của người
dì. Tại đây, ông đã trải qua những năm tháng tuổi thơ giữa những người
thân của
mình. Ông theo học các trường dòng Jesuit ở Montgré và Le Mans, và cả
trường
Công giáo ở Thụy Sĩ (1915-1917). Sau khi thi rớt trường dự bị đại học,
ông đăng
ký học môn kiến trúc ở trường cao đẳng Beaux-Arts. Bước ngoặt của
cuộc đời ông xảy ra khi ông nhập ngũ vào năm 1921, và được gởi đến
Strasbourgh
để dự khóa huấn luyện phi công. Vào ngày 9 tháng 7 năm 1921, ông bay
chuyến đầu
tiên một mình với kiểu máy bay Sopwith F-CTEE. Ông lấy bằng phi công
vào năm
1922, và sau đó định cư ở Paris nơi ông khởi sự viết văn. Tiếp theo đó
là những
năm kém may mắn. Cuộc đính hôn của ông với nữ văn sĩ Louise de Vilmorin
bị hủy
bỏ, và ông cũng không thành công trong việc viết lách và kinh doanh.
Ông phải
làm hàng loạt nghề từ quản thủ thư viện đến buôn bán động cơ. Tác phẩm
đầu tay
của ông là truyện ngắn Người lái máy bay (L'Aviateur) xuất bản vào năm
1926
trên tạp chí văn học Le Navire d'argent. Sau đó, ông tìm thấy một công
việc thực
sự, là chuyên chở thư tín cho công ty thương mại hàng không Aéropostale
ở Bắc
Phi trong 3 năm, với nhiều lần chết hụt. Vào năm 1928, ông làm giám đốc
vùng
bay Cap Juby ở Rio de Oro, sâu trong sa mạc Sahara. Ông yêu thích sự cô
độc của
sa mạc và mô tả vẻ đẹp hoang dã của nó trong các tác phẩm “Hoàng tử bé”
và
Thành trì (1948). Trong vòng 3 năm, Saint-Exupéry viết tiểu thuyết “Tàu
thư
phương nam” (1929), ngợi ca lòng dũng cảm của những phi công đầu tiên,
những
con người đã bất chấp hiểm nguy trong cuộc đua tranh tốc độ, để chiến
thắng các
đồng nghiệp đưa thư của họ theo đường tàu hỏa và đường thủy. Một mạch
truyện
khác trong tác phẩm này mô tả cuộc tình bất thành của tác giả với nữ
văn sĩ
Louise de Vilmorin. Tàu thư phương nam được đạo diễn Robert Bresseo
dựng thành
phim vào năm 1937. Vào năm
1929, Saint-Exupéry đến Nam Mỹ làm công việc chuyên chở thư tín qua dãy
Andes.
Kinh nghiệm này làm nên cốt truyện của tiểu thuyết thứ hai, “Bay đêm”,
đã trở
thành một bestseller trên bình diện quốc tế, đoạt giải Femina, và được
được đưa
lên màn ảnh vào năm 1933, với các ngôi sao điện ảnh Clark Gable và
Lionel
Barrymore. Trong câu chuyện, Rivière, người phụ trách sân bay kiên
nghị, đã từ
bỏ tất cả các toan tính về hưu và xem công việc chuyên chở thư tín như
là mục
đích đời mình. 'Chúng ta không cần đến sự vĩnh cửu', ông nghĩ. 'Điều mà
chúng
ta cần là không để những hành động và sự việc đột nhiên mất đi ý nghĩa
thực sự
của chúng. Nhờ đó, thế giới xung quanh chúng ta sẽ mở toang ra từ mọi
phía.'
(trích “Bay đêm”) Saint-Exupéry
lập gia đình năm 1931 với Consuelo Gomez Castillo, và khởi sự làm phi
công thử
nghiệm cho Air France và các công ty hàng không khác. Ông viết cho tờ
Paris-Soir mô tả sự cố khẩn cấp ở Moscow năm 1936, và sáng tác hàng
loạt bài viết
về Cuộc nội chiến ở Tây Ban Nha. Saint-Exupéry sống cuộc đời phiêu bạt,
rày đây
mai đó : ông mua một máy bay hiệu Caudron Simoun (F-ANRY) với số tiền
còn lại của
mình, và trải qua một tai nạn máy bay ở Libya, sau đó mua một máy bay
Caudron
Simoun khác vào năm 1937 và lại gặp tai nạn chấn thương nghiêm trọng ở
Guatemala trong một vụ rớt máy bay. Với sự động
viên của người bạn André Gide, Saint-Exupéry viết một quyển sách về
nghề lái
máy bay. “Cõi người ta”, ra đời năm 1939, đoạt giải Grand Prix du Roman
của Viện
Hàn Lâm Pháp 1939 và giải National Book Award ở Mỹ. Đạo diễn Jean
Renoir
(1894-1979) muốn dựng thành phim và thảo luận với tác giả, chủ yếu về
các chủ đề
văn học mà ông ghi nhận. Vào thời điểm đó Renoir làm việc ở Hollywood
nơi người
ta dựng phim trong phim trường. Renoir đưa ra ý tưởng dựng phim ngay
tại chính
các địa điểm được mô tả trong truyện. Điều này sẽ có lợi thế để thành
công ở Mỹ,
nhưng tiếc thay, không ai muốn sản xuất bộ phim. Sau khi nước
Pháp bị thất thủ trong Chiến tranh Thế giới lần II, Saint-Exupéry gia
nhập quân
đội, thực hiện hàng loạt phi vụ, mặc dù ông bị xem như là không đủ khả
năng lái
máy bay chiến đấu do mắc phải hàng loạt chấn thương trước đây. Tuy vậy,
Saint-Exupéry vẫn được phong tặng huân chương Croix de Guerre [Croix de
Guerre
: huân chương được nhà nước Pháp trao tặng cho các cá nhân hoặc đơn vị
có thành
tích trong Chiến tranh Thế giới lần II.]. Ông rời Mỹ năm 1942 và bị phê
phán bởi
những người đồng hương vì đã không ủng hộ lực lượng Nước Pháp Tự Do của
de
Gaulle ở London. Phi công chiến tranh (1942) mô tả chuyến bay tuyệt
vọng của
ông trên giới tuyến quân địch, khi nước Pháp đã thực sự bị đánh bại.
Năm 1943
ông tái gia nhập không lực Pháp đóng ở Bắc Phi (trong phi đoàn người ta
gọi ông
một cách thân mật là Saint-Ex hay "thiếu tá Ex") và xuất bản tác phẩm
nổi tiếng nhất của mình, Hoàng tử bé (1943), một truyện ngụ ngôn trẻ em
dành
cho người lớn. Cuốn sách đã được dịch sang gần năm mươi ngôn ngữ.
“Hoàng tử bé” (1943, Le Petit Prince)
- minh họa bởi chính tác giả. Câu chuyện về một
phi công phải hạ cánh khẩn cấp trong sa mạc. Anh gặp một cậu bé, người
hóa ra
là một hoàng tử từ hành tinh khác đến. Hoàng tử kể về những cuộc phiêu
lưu của
em trên Trái Đất và về bông hồng quí giá trên hành tinh của em. Em thất
vọng
khi phát hiện ra hoa hồng là loài bình thường như bao loài khác trên
Trái Đất.
Một con cáo sa mạc khuyên em nên yêu thương chính bông hồng của em và
hãy tìm
kiếm trong đó ý nghĩa của cuộc đời mình. Nhận ra điều ấy, hoàng tử quay
trở về
hành tinh của em. Ngày 31
tháng 7 năm1944, Saint-Exupéry cất cánh từ đường băng hẹp ở Sardinia
trong một
phi vụ trên vùng trời miền Nam nước Pháp. Và vào cái ngày định mệnh đó,
"thiếu tá Ex" đã ra đi mãi mãi, không bao giờ trở về nữa... Trường hợp
của ông được xem như là mất tích. Sau này, người ta đoán rằng, máy bay
của ông
bị bắn rơi trên vùng biển Địa Trung Hải hay có lẽ ông đã gặp phải tai
nạn.
Saint-Exupéry để lại bản thảo dang dở của tác phẩm Thành trì và một vài
ghi
chép mà chúng được xuất bản sau ngày ông mất.
"Tự do và áp bức là hai mặt của cùng một
điều tất yếu, nơi mà tồn tại điều này thì không thể tồn tại điều kia"
(trích “Thành trì”, 1948). Quyển sách phản ánh sự quan tâm ngày càng
tăng của
Saint-Exupéry đối với chính trị, và những tư tưởng then chốt sau cùng
của ông. Sự nghiệp
văn chương :
* L'AVIATEUR, 1926 - Người lái máy bay
* COURRIER-SUD, 1929 - Tàu thư phương nam -
Southern Mail - dựng phim 1937, đạo diễn Robert Bresseo
* VOL DE NUIT, 1931 - Bay đêm - Night
Flight - dựng phim 1933, đạo diễn Clarence Brown, với các ngôi sao điện
ảnh
John Barrymore, Clark Gable, Helen Hayes, Myrna Loy, Lionel Barrymore
* TERRE DES HOMMES, 1939 - Cõi người ta -
Wind, Sand, and Stars
* PILOTE DE GUERRE, 1942 - Phi công chiến
tranh - Flight to Arras
* LETTRE À UN OTAGE, 1943 - Thư gửi một con
tin - Letter to a Hostage
* LE PETIT PRINCE, 1943 (illust. by
Saint-Exupéry) - Hoàng tử bé - The Little Prince
* LA CITADELLE, 1948 - Thành trì - The
Wisdom of the Sands
* OUVRES COMPLÈTES, 1950 (7 vols.)
* OUVRES, 1953
* LETTRES DE JEUNESSE, 1923-31, 1953
* CARNETS, 1953
* LETTRES À SA MÈRE, 1955
* UN SENS À LA VIE, 1956 - Cảm nhận cuộc sống
- A Sense of Life
* LETTERS DE SAINT EXUPÉRY, 1960
* LETTRES AUX AMÉRICAINS, 1960
* ECRITS DE GUERRE, 1939-1944, 1982 - Những
ghi chép trong thời chiến - Wartime Writings
|
|