 |
Tủ sách
talawas Thanh
Tâm Tuyền Thơ ở
đâu xa 1 Mục lục Ngã trên núi Việt Hồng Yên Bái khi đi lấy nứa Thơ ở
K5 Tân Lập (1980 –
1982) Tháng
mười cấy rau lấp Trưa, tù, bướm Tắm
suối ngày hè Chủ
nhật lên núi kiếm củi Trà,
sớm và tối Bão muộn Bài
tặng họa sĩ Thơ tặng bạn đi cày Ba bài
sinh nhật con gái Từ
những ý thơ thấp thoáng Sinh
nhật thứ 9 của Th. Bài ru tháng 5 * Long
Giao (1975-1976) 1. Ngày
đến Long Giao Tinh mơ
xe đến Long Giao 2. Thức
sớm Ngày
chưa thức hồi kẻng 3. Đêm thu ở lán 9 Long Giao Giật
mình tỉnh giấc Heo may
rập rờn Đây đó
ngủ thức Trằn
trọc mông lung Vách
khe chuột rúc Nỉ non
dế trùng Bóng đè
ngộp câm Người
vùng giẫy dụa Khủng
khiếp ú ớ Mê sảng
thì thầm Đêm dài
thu phân Vi vu
lạnh nhạt Hư thực
bần thần Cô đơn
ai hát Vẳng
lời đạm bạc Điệu
khúc thời xuân Như xa
như gần Tình
chung mộng biệt Ngoài
đêm trôi tít Theo
sao tàn vong Theo
gió mờ mịt Ngày
lên ngại ngùng (1975 –
1988) 4. Xuân
Tặng
B.G. Vẫn
thấy trong mơ đời trở
giấc Cỏ cây
rủ quyến gió bông lông Trời
xanh trong vắt giếng
nước ngọc Đất
hiền thở hương nắng thênh
thang (1976) 5. Thơ
thuốc lào Ngồi
đây hút điếu thuốc lào Gạt bên
mấy nỗi mày cau dạ
phiền Điếu
thông đóm nỏ khói êm Hút vào
sẽ thấy đảo điên đất
trời Bạn tù
ơi lửa châm mồi Rít cho
ròn rã mê tơi cõi
lòng Ngậm
hơi nếm vị phiêu bồng Nhẹ
thân lơ lửng hết mong
cùng chờ Kể chi
vợ dại con thơ Tính
chi chuyện cửa chuyện
nhà mai sau Sá gì
một cuộc bể dâu Loay
hoay chỉ tổ bạc đầu mà
thôi Lại
thêm trà đượm rót mời Long
Giao còn thú tuyệt vời
nào hơn (1975) Yên Bái
(1976-1977) 6. Bão Tặng
N.X.T. Trận
bão thổi tắt đám sao
sáng mùa hè Cuốn
thốc tán loạn ký ức mỏi
mê Cuồng
giông đêm đêm lay ngục
mộng Va chạm
hỗn độn những tối tăm Áp tai
xuống ngực em nghe
ruổi chĩu nhịp trầm 7. Hái
chè dưới trời mưa
tháng 7 Mưa rối
mắt đong đưa búp lá
nõn Thoáng
lơi tay tỉnh thức ngón
tê mê Nghe
gần gũi sa đà trời tháng
bảy Gió xa
xôi từ mạn lãng quên
về 8. Trưa
giao mùa trên đồi cọ Gió
sang mùa reo lộng đồi cọ Rào rạt
mướt xanh ngỡ mưa lay Nhìn
nắng lóa trắng ngoài tàn
lá Cơn sốt
tình rực rỡ đắm say 9. Thơ
làm khi đi nuôi cá Cánh cỏ
trên vai thơ trong
đầu Trời
chớm thu hạ mường tượng
hồng au Tung hê
cỏ vụn trên hồ vắng Băm nát
tình si đều nhịp dao * Lào Cai
(1977-1978) 10.
Trên đồi sắn mùa đông Trời
thấp gió nhốn nháo Tai ù
buốt huyên náo Chống
cuốc đứng sườn đồi Đói,
mệt, thở khò khạo 11.
Trong tù Trăng
lạnh soi mái ngoài Lênh
đênh đâu chẳng thấy Gió hú
rợn núi đồi Đêm sâu
nín khắc khoải 12. Chủ
nhật trời mưa Chờ cơm
ôm bụng lép đo giường Muốn
sang chơi bạn sợ người
trông Đổ trận
mưa giông trời tối
sập Buông
sách ngồi lên ngó trống
không 13.
Sinh nhật trong tù Vợ con
không ở gần Bạn bè
xa tất cả Cùng
đôi bạn tù thân Uống
trà ăn “bánh đá” Trời có
mấy độ xuân Đất bao
nhiêu miền lạ Chưa
ngấy tiệc trần gian Hồn
rung xanh búp lá * 14. Bài
nhớ thi sĩ Tặng
già Ung Gửi
M.T. Sáng
nay thức giấc trong nhà
giam Anh nhớ
những câu thơ viết
thời trẻ Bừng
cháy trong lòng anh bấy
lâu u ám quạnh quẽ Ánh lửa
mênh mang buồi tình
đầu Mưa bụi
rì rào Gió náo
nức mù tối Trễ
muộn mùa xuân trên miền
cao Đang
lay thức rừng núi biên
giới Đã qua
đã qua chuỗi ngày lạnh
lẽo, anh tự nhủ Cũng
qua cơn khô cạn khác
thường Tắt
theo ngọn nắng chon von
mê hoặc đầu óc quái gở Từng
thiêu đốt anh trên đồi,
theo vào đêm dập vùi anh đớn đau Từ lúc
nào anh đứng trân trối
cô đơn Hôn ám
trời sơ khai nhìn qua
song cửa ngục Hoang
vu thơ hát lời lá cỏ
heo hút Dẫn anh
về tận nẻo nguồn hừng
đông lẩn lút (Hừng
đông Hừng đông ôi Hừng
đông anh kêu khẽ cảm động muốn khóc Mai,
Mai xa, Mai như hoa, Mai
hoa. Mai về tình thơ hôm nay) Em có
hay kẻ tội đồ biệt xứ
một buổi về ngang cố quận Xao
xuyến ngây ngô hắn dò hỏi
lớp bóng mờ tàng ẩn Đêm vây
hãm lụn dần Thủ thỉ
mưa ru ngày khốn đốn Em, soi
bóng em hồn nhiên
ngược lối thời gian Lặng lẽ
anh gầy lửa tinh mơ
đầm ấm. (Lào
Cai 5/77, Vĩnh
Phú 1/78) * Vĩnh
Phú (1978 – 1982) Tân Lập
K 2 (1978 – 1980) 15.
Chiều cuối năm qua xóm
nghèo Mưa bay
lất phất gió căm căm Đường
lầy trơn nhà cửa tối
tăm Trốn
đâu lũ trẻ mặt lem luốc Co ro
đứng xem tù qua thôn Vác bó
cuốc nặng bước loạng
choạng Về
trong xây sẩm buổi tàn
đông Lạnh
lẽo nhà ai không đèn lửa Ảm đạm
lòng ta chiều cuối năm 16. Đêm
đông ở k 2 Tân Lập Tặng
L.V.T. Đêm
lạnh nằm co quắp Thân
xương sầu trơ khấc Bụng
trống ruột ục sôi Đếm hơi
thở lay lắt Hòa
trong tiếng gió bấc Suối
chảy siết bồi hồi Lẫn
trong nỗi giá buốt Thoáng
rùng rợn xa xôi Nhớ đã
hơn năm trời Tin nhà
trông vắng bặt Chốc đã
ba đông rồi Lưu đày
trên đất Bắc Còn qua
bao cửa ngục? Đây quê
mình quê người? Chốn
nào về thân thiết? Ngày
nào được thảnh thơi? Trở
mình trên ván chật Ru dỗ
giấc đơn chiếc Rõi mắt
đốm mộng vời Thương
vợ con khôn nguôi 17. Thư
gửi P.L.P. ở K 5 Thiếu
bạn như đang thiếu
thuốc lào Đường
gần nhưng cách trở biết
bao Mấy năm
không gặp nhau rồi
nhỉ? Râu tóc
long đong hẳn bạc
phau? “Đằng
ấy” còn chăng nét “tiếu
ngạo”? “Tớ
đây” vẫn một vẻ “tiêu
dao” Mong
ngày hội ngộ nằm chung
chiếu Tán gẫu
qua đêm như độ nào 18. Nhổ
cỏ Hương Nhu nhớ bạn Tặng
C.T. Giữa
ruộng hương nhu lùm tỏa
rợp Lấp
mình ẩn kín bóng cô đơn Bờ xa
thấp thoáng người trò
chuyện Kế gần
cành rậm rạp bông lơn Nhớ bạn
phiêu du trời xứ lạ Mình
hát mình nghe mãi điệu
buồn 19.
Chiều nắng hanh trên đồi
Hương Nhu Tuốt
những chùm bông hạt già
khô Động
nhánh cành lá úa xác xơ Hè
thiêu đốt sót hoa nắm lửa Chiều
gió hanh soi mát im ngơ Mùi
hương thoảng nồng hắc bắt
nhớ Mái tóc
dầy đầu thềm phơi
hong Đồi rực
chiếu nắng quái mê
mệt Đêm
lạnh về thao thức theo
trăng 20. Thơ
tình trong tù Vẫn em
của thuở trăng nào Đêm hôm
nở đón chiêm bao xanh
ngần Vẫn em
tình của trăm năm Đoan
trang nét hạnh, thâm
trầm dáng thơ Vẫn em
mối kết thiên thu Vẫn em
xoa dịu sầu tư cõi
này. 21.
Sinh nhật húy nhật Les
morts de Lofoten sont
moins morts que moi Oswald
L. de Milosz Giữa
trưa mệt té xỉu trên đồi Quanh
mình vẳng tiếng cuốc
liên hồi Đào
huyệt chôn ư? Ơi chúng
bạn Cứ để
yên xác tù nằm phơi Nhìn
xem gương mặt hắn thanh
thản Lộng
nắng bừng say chợp ngủ
vùi Người
mang cầm hãm đặng bêu
riếu Hắn
“cũng đành xấp ngửa theo
đời Cho hết
cuộc ham mê rồ dại”
[1] Hắn tự
chôn huyệt gió đáy
trời. 22.
Vang vang trời vào xuân Mặt
trời hồng như trăng Thức
lòng ta buổi sớm Gió núi
thổi rộn ràng Gọi
nghe biển dậy sóng Chống
cuốc đứng vững chân Trên
mảnh đất khốn khổ Thở hít
đến vô cùng Mãi mê
ngắm hồng rợ Vang
vang trời vào xuân Ta bật
kêu mừng rỡ Ơi bè
bạn xa xăm Tim ta
cũng cháy đỏ Rực tựa
bóng trăng rằm 23. Ngã
trên núi Việt Hồng
Yên Bái khi đi lấy nứa Tuột
dốc té nhào trên hẻm núi Chết
điếng toàn thân trong
giây lâu Mưa rơi
nhẹ hạt, mưa phơi
phới Chiều
đang tàn hiu quạnh rừng
sâu Ngửa
duỗi chân tay gối trên
nứa Ngó
trời nhá nhem nghe mưa
mau Tưởng
chừng thi thể đang thối
rữa Hồn
viển vông chẳng chút oán
sầu Mưa
tung tấm lưới trắng dầy
khít Làng
xóm dưới núi ở phương
nào? Gió rét
tái tê bó liệm chặt Thiếp
lịm hồn quên bãng sước
đau Dầm
mình trong hạnh ngộ ẩn
mật Hoen
nhòa mắt hứng giọt thiên
thâu Dò bước
lối mờ nhắm ánh đuốc Tiếng
người lùng kiếm gọi
dưới sâu * Tân Lập
K 5 (1980-1982) 24.
Tháng mười cấy rau lấp Bước
xuống ruộng bỏ hồn trên
bờ Chân
dẫm bùn tay cấy thẩn thơ Tháng
mười sương giá trắng
trời đất Gió hớp
hồn bay đỉnh núi mờ 25.
Trưa, tù, bướm Trưa
cháy mắt lóa đồng đất
rung Chênh
chao trong nắng tỏa
bướm hoang Ẩn hiện
chờn vờn quanh tay
cuốc Đáp đậu
lòng tay xòe ngửa im 26. Tắm
suối ngày hè Nước
xoáy chảy siết nhào trên
đá Táp đẩy
xô hụt chân ngửa
nghiêng Kỳ cọ
nhớp tanh ngày gớm
ghiếc Nhạo
cười theo bọt sóng ngông
cuồng 27. Chủ
nhật lên núi kiếm củi Một tay
dao quắm, tay cầm gậy Bò leo
dốc đứng, thở mang tai Lên cao
trông xuống xanh rợp
lũng Lâng
lâng lòng chẳng buồn nhớ
ai 28.
Trà, sớm và tối Ngồi
xệp đầu hè Uống
chén trà sớm Đợi
kẻng lao động Quanh
mình chộn rộn Trông
trời nín khe Trên
giường tầng cao Hớp cặn
trà đắng Ngó đêm
đằng đẵng Ngày
không âm hao Bập
bềnh mưa nắng Còn ai
chiêm bao Bỗng
gặp ta về từ quên lãng? 29. Bão
muộn Trăn
trở đêm chớp bể Mệt
thiếp lúc cuối đêm Cuồng
giông ùa điên đảo Nước
trút sập mông mênh Ngủ
giữa luồng bão Hồn
phách dập dềnh 30.
Gương mộng Tặng
P.K.T. Trờ tới
bến sông Trăng
lõa vằng vặc Ngâm
mình giữa dòng Lãnh
cung đáy nước Rớt
theo mênh mông Trong
suốt đáy khác Trời
cao hiện hoặc Vô vàn
lồng trăng Lẻ góa
nhan sắc Đêm
lộng gương tạc Nhẹ
thênh hình dung Kỷ hà
mộng lạc (K 5.
80 R.G.
88) 31. Bài
tặng họa sĩ I. NẮNG
TRONG VEO NGÀY ĐÔNG
CUỐI NĂM 1. Nắng
trong veo ngày đông cuối
năm Vàng
sũng thung lũng cầm hãm Xanh, xanh
rừng rú lì lợm nghèo nàn Vây bọc
ghì riết ngày tháng Bỗng
sực tỉnh choàng thức
dưới nắng Đồng
trải vàng diệp im lấp
loáng Đất cày
lật bạc phếch trơ cằn Đồi già
trọc bừng hoảng vô
vọng Đá xám
khuyết lở hủi mòn Đứng, đứng
trần trụi cây chết đỉnh
non Dị dạng
tự nhiên tượng trừu
tượng Triền
rậm lục mê muội dốc
đứng Thoáng
hút trời sụp ngã quạnh
không 2. Trở về
dịu dàng điệu màu sắc Vàng xa
gợn gió rét hoang
mang Xanh
thất thần xanh ngây hạnh
phúc Mặt
tình nhân tươi rói kinh
hoàng Trên
lối mòn sâu của tưởng
tượng Gió bay
lả tả bóng hoàng hôn Thanh
thoát cơn say rũ tro
mộng Rừng
đêm bật rực đắm cháy
hồng II.
NGÀY XUÂN TRÊN ĐỒNG NỨA Ô chào
cô bé áo hồng Chào cô
buổi sáng đầu năm Trên
cánh đồng nhàm mắt ngày
tháng Cô xuất
hiện cùng mùa xuân Cô đi
bừa với con trâu trắng Trâu
hiền thong thả bước
ngoan Ngày tẻ
lạnh đìu hiu nhớ nắng Áo màu
đào ngời ấm không gian Vầng
hồng di chuyển tỏa lung
linh Giấc mơ
trong trẻo của quãng
im Cô đẹp
tựa lời thơ cổ Mặc áo
xuân đuổi trâu cười
hồn nhiên Chào
tạm biệt cô bé áo hồng Cũng
chào con trâu trắng
thong dong Ngày
vơi nhẹ thênh trăng mọc
sớm Ngỡ
nhạn lai hồng lạc cuối
thôn Trở về
trại ngang qua vườn
cam Hoa rộ
trắng thơm lừng đồng
nội Vẫn
chập chờn sắc hồng trôi
nổi Ngọt
ngào hương đắm đuối
chiều tàn 32. Thơ
tặng bạn đi cày Người
tù như đất tảng trì
độn, hít hơi Mắt đờ
đẫn vô giác thiếu ngủ Đêm qua
trời trở rét khô sau
những ngày nắng dữ Đất hóa
thạch cứng đày ải
người Người
nghe tiếng thở phì phò
của trâu Tiếng
tim dội ù tai, ngực
nhói Con vật
đói và người cũng đói Bước
mộng du theo nắng lao
đao Hồi hôm
trăng lạnh ngời thanh
vắng Đêm
nay, và bao đêm nữa,
người tù cũng sẽ thức trắng Chong
mắt dòm đêm rõi lối
trăng muộn về Bất
thần ánh sáng tỏ lộ tịch
mịch dội vang trầm thống Bừng
thoát cơn bải hoải người
thúc lưỡi cầy bước mau Thở dồn
hương loãng nhạt của
đồng ruộng nhẫn nhục - Luống
cuối cùng, thật ngay.
Luống tặng lời chính trực. Soi
bóng mắt nghênh, đen ướt
màu bùn, hiền giả, người vỗ về trâu Trên
những cánh đồng đất khốn
dạn dầy Suốt
mùa đông ác nghiệt bạo
ngược Trời
đất tối tăm giá buốt địa
cực Vẫn
lãng du kỳ ảo lời gió
khuất mặt đêm trăng xanh bóng tù khổ sai và trâu cày. (11/81
– 4/88) 33. Ba
bài sinh nhật con gái 1. TỪ
NHỮNG Ý THƠ THẤP THOÁNG Lững
thững tôi về. Con gái
tôi đón đợi ở cửa. Nó mặc áo bà ba trắng giống mẹ nó hồi xưa. Tươi cười
đỡ
chiếc cuốc trên vai tôi, lượm cọng rơm khô vướng trên nón, nó hỏi: Chiều
nay bố làm được những
gì? Hả? Bố
làm được những gì? Để
xem nào... Tôi ra
bộ nhíu mày. Trước
tiên bố rãy cỏ đồi sắn.
Nắng chang chang đốt gáy và lưng bố, làm mắt bố quáng. Không sao. Hồi
sau gió
quạt dịu nắng. Bố nghe gió nhẹ hắt bên tai, quanh vành nón đội. Thoạt
đầu bố
tưởng nghe tiếng huýt gió miệng của con thường khi làm bếp. Bố sực nhớ
ra tiếng
gió vẫn lẩn quẩn đâu đây từ mùa đông qua. Bố lột nón cầm ở tay, ngó
kiếm. Bố
không thấy gì cũng không nghe gì nữa. Cái nón cứng ròn như bánh tráng
nướng. Bố
ngó lui những đống cỏ rẫy vun phía sau đã khô quắt xẹp lép. Thế là bố
chống cuốc
đứng nghỉ trong dáng một ông thi sĩ đứng giữa ruộng của ông bố đã được
trông
thấy hồi chưa có con. Ai vậy cà? Bố tự hỏi. Bố chịu thua sau khi đã
loay hoay
lục tung trí nhớ hết cả buổi. Rốt cuộc bố đã chẳng làm gì cả. Ông thi
sĩ? Con gái tôi hỏi:
Ông thi sĩ làm gì bố? Ông ta ở đâu? Con
ngốc. Đừng hỏi. Đừng có
ngắt lời. Ông thi sĩ làm gì? Làm gì nào? Ông ta chẳng làm gì cả, ông ta
là thi
sĩ. Ông ta ở đâu? Ở đâu xa. Không ai biết, bố cũng không biết. Không
quan
trọng. Khi bố
thả bước xuống đồi,
đến gặp những đám gió, bố nhớ thấy bàn chân con không mang dép, tới lui
trong
nhà, bố nhớ chựng hôm qua là sinh nhật của con. Bố khựng mình, lầm bầm:
Làm gì
bây giờ? Tôi phải làm gì bây giờ đây? Tôi thật đáng bị nguyền rủa. Không
quan trọng. Con tôi
nhái giọng tôi, nghiêm nghị. Có gì đâu bố. Đó toàn là sự thật. Con có
huýt gió
gọi bố ở nhà khi con nhớ bố đã nhiều. Con có tụt dép, giẫm đất, nhảy
chân sáo.
Con cũng quên lửng hôm qua là sinh nhật con nên con đã không nhắc bố. Trong
các điều bố kể chỉ có
ông thi sĩ là con không biết có thật hay không. Còn tất cả là thật, sự
thật. Ha, ha.
Tôi bật cười to. Bố
mày, con ngốc. Lắm mồm miệng. Sự thật. Bố đã nhằn cắn rất nhiều sự
thật, nên
răng mới mẻ gẫy long lơ đây, như kẻ đói khát khốn nạn vồ chụp ngấu
nghiến những
mẩu sắn hư thối sót trên đồng. Sự thật như rắn rết, chuột bọ, như rau
cỏ, trái
quả được ăn nuốt vội vàng bất chấp mọi phép tắc. Bố đã nhai nghiền,
trệu trạo
đau nhức mọi sự thật bắt gặp. Ha, cô mình ơi, ở đời có đủ thứ sự thật
cũng như
có đủ thứ hạnh phúc, cô hiểu không? Ông thi sĩ ở đâu xa... Mà thôi bỏ
mấy
chuyện ấy đi. Cũng không quan trọng. Bố
xuống suối tắm. Nước đầy,
chảy đục. Mưa lớn trên nguồn đêm qua, hẳn vậy. Tắm xong bố ngồi tựa gốc
cây,
ngắm chiều đi sang bên kia núi. Bố thấy bố đã ở phía bên ấy. Trong đầu
bố lặp
đi lặp lại một câu nói của con ngày hôm qua, ngày hôm kia, (hay bữa
nay, hay
chỉ do bố bày đặt ngay lúc ấy). Thục cà lùi. Thục cà lùi. Thục cà
lùi... Bố lại
lầm bầm: Làm gì bây giờ? Tôi phải làm gì bây giờ đây? Tôi thật đáng
nguyền rủa... Nào có
gì đâu bố. Sao bố lại
khóc? Bố mày.
Tôi cười chảy nước
mắt. Con ngốc. Bố mày chảy nước mắt thật ư? Hồi nào? Thật
chứ. Sự thật bố à. Nó cười
ròn tan, trong trẻo.
Bàn tay chai dạn của tôi được nắm chặt, dắt đưa. Tôi thấy mình đứng
giữa nhà.
Chiếc áo cứng ngắc, loang lổ mồ hôi, được cởi. Một chiếc áo mới nguyên
vải sù
sì quyện mùi nắng được mặc vào. Tôi
được ẩn ngồi trên chiếc
ghế đẩu, được ngắm nghía. Chiều
xẩm. Nhập nhoạng bóng
mờ trong nhà. Mắt tôi như còn vướng quáng lóa ban trưa. Con gái tôi
bỗng hiện
loanh quanh như vệt sáng đi động trên nền vách đất đang tỏa mát. Tẩu
thuốc ngậm trễ bên mép,
cắn giữ bằng mấy cái răng chưa đến nỗi, được bật quẹt châm. Tiếng ho
sặc rũ
rượi. Chiếc tẩu đã cháy được trả lại cho cái miệng móm. Tôi hít
dài, thổi phù khói
vào con gái tôi. Khói loang trắng um, mùi khét cháy quen thuộc. Không
trông
thấy nó đâu nữa, tôi nói: Con gái
yêu của bố, hai mươi
năm nữa... Tôi
ngưng ngang, lẩm bẩm: Ha,
những tình điên... Quả
thật đáng nguyền rủa, phỉ nhổ. (Lào
Cai 5/78) Ghi
chú: Cọng
rơm vướng trên nón: thơ
St. J. Perse Ông thi
sĩ chống cuốc: R.
Char. Rồi hai
mươi năm nữa... Câu mở
“Tình điên” của Breton Ở đâu
xa Nguyên
người quanh quất đâu
xa Cũng
người một hội một thuyền
đâu xa. Nguyễn
Du 2. SINH
NHẬT THỨ CHÍN CỦA TH. Chiều
nay chú Th. mang cho bố
miếng sữa đặc để chấm ăn bánh bột hấp. Bố đưa chú ra ngoài thềm ngồi. Trên
sân còn đọng vũng bùn
nước do những trận mưa dầm tuần qua, tù từng nhóm xúm xít chia phần ăn.
Chú Th.
phân vân rụt rè lấy từ túi áo trao cho bố một phiến đá nhỏ “để anh gửi
cho cháu
Th.”. Chú đã nhắc bố đến ngày sinh của con. Mặt đá
tròn, chú lượm khi ở
trên Sơn La, kỳ khu mài nhẵn, dùi lỗ, chẳng biết để làm gì. Chú chẳng
có ai để
gửi tặng. Chú mang đưa bố để bố cho con. Đá đen có vân giống như màu
đêm -
những đêm nào trong thơ bố hửng lên huyễn hoặc trong tiếng hát say của
bác C.
T. ngồi trước đàn, hát cho riêng mình bạn nghe, tiếng hát giữa hai
người, bây
giờ cũng đang hửng trên mặt đá. Bố nói
trong xách tay của bố
cũng đã có một món quà cho con mang theo từ Long Giao. Đó là chiếc vòng
đeo tay
bằng nhôm vỏ đạn do chú Tr. khắc họa, chạm trổ. Vòng ghi tên con nguyên
vẹn, vẽ
hình một giàn nhạc. Bố cũng nói bố không biết làm gì để gửi làm quà cho
con
gái. Bố chỉ biết làm những bài thơ, và từ đây mỗi lần sinh nhật con bố
sẽ làm
một bài. Ngày bố
gặp lại con, con sẽ
có chiếc vòng của chú Tr., phiến đá của chú Th., và những bài thơ của
bố. Ngày
nào bố con gặp lại nhau? Bao giờ con được đọc và đọc được những bài thơ
này? Bố
không thể biết. Dù sao
bố vẫn viết. (31-5-79)
Cô sinh
mùa hạ, ngày cuối
tháng Năm, ở Thành phố miền núi. Mùa hạ.
Mùa hạ đó. Mùa ửng cỏ
mướt. Như sóng dồi, biển gió động, thông rừng nô nức. Muốn bay biến.
Nắng đùa
nhẩy, tuôn nhầu, luông tuồng, từ núi thẫm rủ xuống vực lục diệp rối
bời. Trong
vườn tược rậm rịt lối, lúc trưa bằn bặt như sẽ chẳng khi nào thức dậy
giữa ráo
riết gió nắng, chĩu rớt quả chín. Ô, trái quả ngậm nồng cay hương lửa
tinh mật. Mùa hạ.
Mùa hạ cháy im ắng
bất tuyệt. Cuối
tháng Năm, chiều thất
tán quay cuồng. Mưa tráng trời ngập phố xá. Hư ảo cây cối vật vã. Gió
trở giọng
không ngớt gọi lồng lộng; từng chập thốc quật xàm xở khiếp đảm, từng
chập quẫn
bách lao đao như thần trí bị vô hồi truy nã. Rồi cũng nguôi ngoai mưa.
Đêm đến
sâu hoắm như thạch động trong điệu ru riêng lẻ cùng cực tiếng gió lẫn
trốn. Bấy giờ
bố cố thức nghe sự
nín biệt mọi ngân nga, đồng vọng. Bao giờ
cô trở lại thành phố
miền núi? Hãy trở về đúng ngày sinh của cô, thiếu nữ thân tình và lạ
hoắc với
thành phố như những ánh mặt trời xa tắp lóng lánh trong mắt cô. Trở về
cùng lúc
với gió nắng trải óng và bóng rợp lượn lờ triền núi. Mưa rào, giông lốc
sẽ vẫn
đúng hạn, tưng bừng. Sẽ vẫn những trò hội xưa, điệu hát cũ của của rừng
thông,
thung quả bát ngát chào đón. Hạnh
ngộ. Hạnh ngộ. Cô
thủng thẳng bước trong
chiều mưa mờ đục. Không trú ẩn. Nước đẫm mặt tương tư trầm tĩnh. Đường
phố của
mình cô. Cô choàng áo màu đêm núi tím than hay che chiếc dù màu trăng
đỏ úa? Cô
có nhớ đeo trên cổ mặt đá đen như tròng mắt chết thời chiến tranh mà bố
cô, chú
cô bị giạt đắm? Cô có nhớ đeo chiếc vòng tay bằng vỏ đạn chạm khắc nhũ
danh và giàn
nhạc cổ? Nhạc tấu khúc định mệnh bi tráng bố cô từng nghe, nghe thấu
hết thảy
mọi nỗi trong cõi mông muội đày ải. Cô có nghe? Cô có
đi ngược những con dốc,
thở mau, ước cảnh ấm cúng gia đình trong ngôi nhà ẩn cuối lối mòn? Cô
có ngồi
lại bên hồ, nhìn mặt nước phơ phất sương lam dưới trăng non yếu? Cô có
đứng
trông giải phố thấp dưới chân đồi, gió ở đấy vẳng lên mãi điệp khúc phù
du thủ
thỉ. Cô có
bỗng thấy mình lố bịch,
kệch cỡm, thẹn thùng và cũng thấy mình vòi vọi kiêu hãnh tuyệt trần? Và
lúc ấy cô
có nhớ đến bố mẹ anh em ruột thịt? Cô có
nhớ ... Ghi
chú: Để đọc
bài thơ này cô Th. nên
nghe lại đoạn Presto trong “Hạ khúc” của Vivaldi, đọc lại The Phoenix
and the
Turtle của Shakespeare và bài sau đây của S. Beckett: Je
voudrais que mon amour meure et qu’
il pleuve sur le
cimetìere et sur
les ruelles où je vais pleurant
celle qui crut
m’aimer Ghi chú
tiếp Cô Th.
Năm 80 không có bài
thơ nào cho cô như đã hứa. Cuối tháng 5 mẹ ra thăm bố. Tháng 8 chuyển
trại. Đồ
đạc bị khám xét, những bài thơ bị mất. Bố đành cố nhớ, chép lại, đồng
thời làm
lại hai bài của những năm 78, 79. Vậy coi như bài năm 80 là hai bài cũ
sửa
chữa, thêm thắt, khác tí chút với những lần viết đầu. (Tân Lập K5 9/80) * Bài ru
tháng 5 Tháng
Năm mưa núi nhộn nhịp
phố Khúc
dạo xanh tươi mở vào hạ Hè cao
nguyên chín mùi độ
xuân Dòng
nhạc tuôn tràn điệu niềm
nở Tháng
Năm nắng trong ủ mật
hương Óng
biếc sau mưa những rừng
thông Thiếp
mê tình tứ trên đồi cỏ Ngày
nhởn nhơ khoác áo huy
hoàng Tháng
Năm nườm nượp gió xa lạ Rủ rê
mặt trời về hớn hở Trong
vườn nhốn nháo giọng
trăm miền Ngất
khuya còn nỉ non hàn
huyên Tháng
Năm ghé tạt cánh bão tố Giông
trốt buông lung đến
suồng sã Thú dữ
từng bày động cỡn đêm Hoan
lạc reo quần thảo Rừng
Đen Tháng
Năm về dặt dìu quên nhớ Mưa sao
trút sáng biển soi im Tháng
Năm về nhặt khoan điệu
vũ Mây bão
xô lồng, trăng lênh
đênh Tháng
Năm về, đong đưa tâm sự Võng ru
qua lại vực thời gian Tháng
Năm về du dương tình mở Sinh
nhật con mẹ khóc mơ
màng. (5 – 81) Ghi chú
của nhóm thực hiện
bản điện tử cho talawas Chúng
tôi dựa vào bản đánh
máy chữ do nhà văn Phạm Kiều Tùng thực hiện từ bản thảo viết tay của
nhà thơ
Thanh Tâm Tuyền, khoảng đầu năm 1985. Bản này đã được Thanh Tâm Tuyền
xem lại
từng bài, trước khi đóng thành tập Thơ ở đâu xa để lưu giữ, xem như bản
đầu
tiên, và chuyền tay trong giới bạn đọc. Vào năm 1990, Trầm Phục Khắc
tại Mỹ
cũng xuất bản Thơ ở đâu xa, cơ sở Văn phát hành, bìa 1 của Duy Thanh,
bìa 4 của
Ngọc Dũng. Bản quyền đề cơ sở Văn và Thanh Tâm Tuyền. Điều đáng lưu ý
là 2 bản
này có nhiều bài, nhiều đoạn, nhiều câu khác nhau, chúng tôi chưa xác
minh được
nguyên do. [1]Tư
Mã Thiên – “Thư gửi bạn”
|