*



















« Ce n'était pas seulement le temps de l'horreur, c'était aussi le temps du lyrisme! Le poète régnait avec le bourreau ".

Đâu chỉ là thời của ghê rợn, của CCRD, của Đấu Tố, của Nhân Văn Giai Phẩm, mà còn là thời của thơ ca trữ tình, Mặt Trời Chân Lý Chói Qua Tim, Đường Ra Trận Mùa Này Đẹp Lắm.
Thời Của Văn Cao: Thi sĩ lên ngôi trị vì cùng với đao phủ.

*

*

Âu Châu trong mơ của Kundera

Ông ta hết còn là 1 tác giả của 1 cái xứ ở dưới đó, một xứ CS!

Trung Âu là 1 ám dụ về phía âm u, une allégorie du côté sombre, của thế kỷ 20, thông qua, via, sự vinh danh của cái “căn cước thật” của nó.

Tiểu thuyết, một biểu hiện sáng suốt, une expression lucide, của thế giới.

Nếu tiểu thuyết là 1 nghệ thuật, thì sự khám phá ra văn xuôi, la prose, là nhiệm vụ của nó, và không có 1 thứ nghệ thuật nào khác làm được điều này.

Bài viết về K, trên tờ Books, rất thú vị. TV sẽ post và dịch dọt, nhân ông vô Pléiade.


Hoàng Đế Cởi Truồng thắng Man Booker năm nay

Miền Nam Việt Nam đọc Roth rất sớm, qua cuốn Goodbye, Columbus, 1959 [Saul Bellow phán, cuốn thứ nhất nhưng không phải cuốn của 1 kẻ mới bắt đầu, "a first book but ... not the book of a beginner"], do Phan Lệ Thanh dịch.
Cuốn này thì thật tuyệt. Quá tuyệt.
GNV làm sao cứ nhớ hoài cái cảnh, em đang tắm trong 1 bể bơi, và ra lệnh cho GNV đứng kế đó, nè, thằng lùn lé đần kia, nhặt cho ta cái kính râm.

Cú sét đánh, mặc khải, tình yêu như trái phá, yêu từ cú nhìn đầu tiên, yêu không là nhìn nhau mà là nhìn về cùng 1 hướng, yêu là chết ở trong hồn 1 tí.... đối với tên nhóc. (1)

Vụ Roth vớ Man Booker, chứng minh “lý thuyết” của bà Huệ, lại mafia Do Thái ban giải thuởng cho 1 tên Do Thái! 

Cái bà nữ giám khảo, "quit job" khi Roth được giải, nhận xét về ông, mới cay độc làm sao, và, thật là đúng: Còn nhiều tác giả đáng được trao giải hơn, so với Roth. Theo Gấu, có thể Man Booker khi trao giải cho Roth, là để "giải lời nguyền" của vị thư ký Nobel, văn chương Mẽo không xứng đáng để được Nobel.

Trong cột báo của mình trên Guardian Review, Callil cho biết bà còn bực mình, vì giải thưởng thất bại trong cái việc vinh danh dịch dọt –danh sách chót gồm những tác giả TQ, TBN, Italy, Lebanese… - Tại sao không 1 trong họ, mà thay vì thế, thì là Roth, “lại một đấng Bắc… Mẽo”

(1) Chỉ mãi tới khi sắp xuống lỗ, thì GNV mới hiểu ra được, tại sao lại nhớ hoài xen này: Gấu đã mong được như vậy.

Bạn còn nhớ cái cảnh, G và anh bạn cùng tới nhà BHD, vào 1 buổi sáng, G nhờ anh bạn đưa giùm cái thư, vì bị cấm cửa. Anh bạn vô, đưa, BHD để cái thư lên bàn, và ra lệnh:

-Anh V. phụ em khiêng cái giuờng.

Khi đó, em mới dọn nhà từ Phan Đình Phùng lên Gia Long.

-Em mày láo quá, nó sai tao khiêng giường cho nó!

-Thế thì sao mày không để tao?
*

Lớp học trò chúng tôi, đa số biết Paris qua... Thanh Tịnh. Con đường tới Paris bắt đầu bằng cảnh: mẹ tôi âu yếm dẫn tay tôi trên con đường làng, tôi vẫn quen đi lại nhiều lần, nhưng lần này tôi thấy lạ. Con đường làng Việt Nam dẫn hai đứa chúng tôi tới những lối đi nơi vườn Lục Xâm Bảo, và bầu trời hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều, và trên không có những đám mây bàng bạc của Thanh Tịnh, bỗng lẫn vào bầu trời chập chùng Mùa Thu Paris, những chiếc lá vàng rơi trên những pho tượng trần, những bữa cơm tối ăn dưới ánh đèn... ôi chao, tôi lại thấy cảnh này, ở nơi vườn Bờ Rô Sài Gòn, những ngày quen cô bé... 

Cô bé, là, BHD

Gặp Gỡ Cuối Năm

Coetzee điểm Cú Độc Nhắm Vào nước Mẽo, The Plot Against America, của Roth, so sánh Roth với Shakespeare.

Gừng càng già càng cay, Roth has grown in stature as a writer as he has grown older. Ở đỉnh cao của ông, at his best, thì ông vào lúc này đúng là 1 “bi đại tiểu thuyết gia thực sự” [a novelist of authentically tragic scope].
Ở vào cực đỉnh cực, tức phút cực khoái của ông, at his very best, ông có thể vươn tới đỉnh Shakespeare, he can reach Shakespearean height.

Còn bà nữ chủ khảo Man Booker thì chê thậm tệ ông vua cởi truồng:

Ông ta cứ ngày nọ qua tháng kia, lèm bèm hoài về chỉ 1 đề tài [BHD, hà hà], trong bất cứ 1 cuốn nào, mới ra lò, hay ra lò đời xửa đời xưa. Cứ như thể ông ta ngồi mẹ lên mặt bạn và làm bạn hết thở!

TV sẽ giới thiệu bài của Coetzee, thật là tuyệt, tất nhiên! C. gọi Roth là 1 văn hiện thực viết chuyện không thực!

Coetzee viết, một cuốn tiểu thuyết lịch sử, theo định nghĩa, được đặt để trong 1 quá khứ lịch sử [Nguyễn Huệ quả có ra Bắc, thí dụ, nhưng cái hành động nhét cứt, thì chắc là không… chắc lắm đâu, sĩ phu Bắc Kít đừng lo!]. Quá khứ “Cú độc chơi anh Mẽo” không thực. Nó giống 1984 của Orwell, và giông giống cõi của Borges, nếu nhìn từ xa.


Callil said that "he goes on and on and on about the same subject in almost every single book. It's as though he's sitting on your face and you can't breathe".

Callil giải thích, lý do bà không ủng hộ Roth là ông “viết đi viết lại về một chủ đề trong hết cuốn này đến cuốn khác. Thử tưởng tượng mà xem, nếu ông ta ngồi trước mặt bạn, chắc bạn sẽ không thở được”.

Thanh Huyền [eVăn]

Ngồi trước mặt thì thở vưõn cứ được.
Nhưng ngồi lên mặt, thì thua!

Cái bà nữ chủ khảo, kiêm nghề điểm sách này, quả là cực độc! Đúng dân nhà nghề!
Ngồi lên mặt.
Ông vua cởi truồng.
Tuyệt!

Ẩn dụ này, còn nhắm ban chủ khảo Man Booker.
Roth cởi truồng mà mấy vị cứ làm như ông ta trong bộ áo Hoàng Đế! 

*


Giấc Mơ “Tầu Lạ”, sau Giấc Mơ Mẽo


*

By Richie
To U, my Mom, with Love.
Mother's Day, 2010

Nóng

Mẹ chồng và nàng dâu sống cùng nhà với nhau thời này đã hiếm, nàng dâu và mẹ chồng thân nhau như mẹ con ruột lại còn hiếm hơn. Tôi may mắn có được cả hai thứ hiếm hoi ấy. Thành ra, tôi luôn bỏ chữ “chồng” đi liền sau chữ “mẹ”, kể cả khi kể chuyện…
Cuối tuần trước, mẹ gọi tôi ra góc vườn, nơi có chiếc xích đu dưới bóng mát cây bàng, ngọt ngào:
- Ngồi xuống đây con, mẹ con mình tâm sự…
Tôi ngồi xuống, nắm lấy tay mẹ, nheo mắt cười:
- Mẹ lại muốn kể chuyện thời oanh liệt phải không?
Mẹ cười hiền, bẹo má tôi:
- Bao nhiêu oanh liệt thời quá khứ mẹ kể cho con nghe hết rồi còn gì. Hôm nay mẹ muốn nói chuyện tương lai kia.
Tương lai có gì mà đáng nói? Chồng tôi là con một, là người thừa kế duy nhất căn biệt thự này. Thằng cu Beo sau này cũng sẽ là người thừa kế duy nhất khi hết đời vợ chồng tôi. Tương lai của cái nhà này xem ra có thể đoán trước được rồi. Nhưng có vẻ như mẹ đang muốn nói về cái tương lai khác. Mẹ thở dài, nhìn xa xăm:
- Từ ngày về hưu, ba mày sinh ra đổ đốn!
Điều này tôi biết và cứ ngỡ là giấu được mẹ để bà ấy khỏi buồn. Tôi nắm chặt tay mẹ hơn:
- Thôi mẹ ạ, ba sinh tật vài bữa rồi lại chán thôi.
Mẹ lắc đầu:
- Không đâu con, càng ngày càng hư đốn. Chuyện ông ấy đi bia ôm bia iếc với bạn mẹ không thèm để ý. Nhưng hôm rồi mẹ mới phát hiện ra ông ấy đang cặp bồ với một con bé còn nhỏ hơn cả tuổi của con…
Tội nghiệp mẹ, tôi an ủi:
- Dù sao ba mẹ cũng có đến mấy chục năm hạnh phúc!
Mẹ cười, giọng vui vẻ hơn:
- Thì vậy! Thiệt ra bây giờ mẹ chỉ lo nhiều hơn buồn.
Tôi trấn an với tư cách chủ tài khoản gia đình:
- Mẹ khỏi lo, ba toàn cho gái… à, không, toàn xài bằng tiền lương hưu và quỹ đen giấu giếm lâu, không ảnh hưởng đến kinh tế gia đình đâu ạ.
Mẹ nhếch mép:
- Không phải mẹ lo chuyện tiền bạc. Mẹ lo sau này con dâu của mẹ cũng lâm vào hoàn cảnh như mẹ bây giờ. Con biết đó, thằng chồng con, con trai mẹ… nó là thằng đào hoa có tiếng. Hồi chưa cưới con nó đã “quậy” có tiếng rồi.
Chuyện này tôi cũng biết, nhưng tôi ngạc nhiên:
- Nhưng như thế thì có liên quan gì đâu hả mẹ?
Mẹ nhìn tôi thương hại:
- Sao lại không? Cha nào con nấy! Ba nó trước kia đàng hoàng biết bao nhiêu mà giờ còn hư hỏng vậy huống chi là nó. Mai kia nó mà… già thì con sẽ khổ gấp nhiều lần so với mẹ bây giờ, con dâu ạ!
Tôi giật mình, không phải là không có lý!
Tối hôm ấy, tôi nói hết những băn khoăn sau buổi trò chuyện với mẹ cho chồng nghe. Anh ấy bật cười, ung dung đứng dậy đi lấy cho tôi một cuốn… tiểu thuyết và nhẹ nhàng:
- Đúng là cha nào thì con nấy. Anh ví dụ như anh và ba cùng đọc cuốn tiểu thuyết có phần đầu đầy trắc trở và phần kết rất có hậu này. Nhưng anh đọc xuôi từ đầu đến cuối, còn ba thì đọc ngược lại, em hiểu không?
Tôi lắc đầu, ngơ ngác. Chồng tôi thở dài rồi nói như hét vào mặt tôi:
- Nghĩa là anh bắt đầu “quậy” ngay từ thời trẻ, “quậy” chán rồi nên càng về già anh càng đàng hoàng. Còn ba, ông ấy trẻ không chơi nên già sinh đổ đốn, em hiểu chưa?
Lần này thì tôi hiểu nhưng vẫn gắt chồng:
- Anh làm gì mà hét lên vậy, khong sợ thằng cu Beo nó nghe thấy à?
Tôi bực bội mở cửa ra ngoài. Thấy cu Beo đang ngồi đọc truyện, tôi lại gần, ôm vai con:
- Con đọc xuôi hay đọc ngược vậy con?
Beo trố mắt nhìn tôi:
- Đọc xuôi chứ, sao mẹ lại hỏi vậy?
Tôi thở phào:
- Tốt, đọc xuôi là tốt con à. À, mà này... con đã thích bạn gái nào trong lớp chưa?
Con trai tôi trợn mắt:
- Dạ chưa, mà sao mẹ lại hỏi vậy?
Tôi ấp úng:
- Thì nếu có, mẹ… mẹ sẽ cho con tiền dẫn bạn gái đi ăn kem và xem phim!
Quý tử của tôi há hốc miệng nhìn mẹ lắc đầu rồi cúi xuống lẩm bẩm:
- Chắc tại mấy hôm nay trời nóng quá…
Nguồn: Blog Cô Gái Đồ Long.

Còn cái này thì thuổng trong số báo Granta, Winter, 2004, về Mẹ, Mothers.

Bác sĩ: Báo tin buồn cho cô biết, bà mẹ chồng của cô chết vì đau tim.
Cô con dâu của bà mẹ chồng Bắc Kít trợn mắt, hét:
Vô lý!
Đến lượt ông bác sĩ trợn mắt:
Sao?
Bả đâu có tim!
[To O., from K/GNV]

*

GRANTA 88: MOTHERS
Ma, mummy, mom, mere, mataji, madre, mutter, mamma, mia!

'What made her uncertain were the proper boundaries between children and adults, love and sex, work and play. What bewildered her were her children.'
Edmund White on Delilah Mae White
'My mother spoke to me of heaven as concretely and with as much love as she named the wild flowers. It was her prayer and fervent hope that we would all live there together in happiness with God for all eternity.'
John McGahern on Susan McGahern

Hai bà mẹ lôi một đấng con trai tới gặp Vua Solomon.                                                            
-Thằng khốn kiếp này hứa lấy con gái tôi. Bà thứ nhất nói.
-Không, nó hứa lấy con gái tôi. Bà thứ nhì nói.
Nhà vua ra lệnh:
Đem cho ta cây gươm, xả thằng này ra làm đôi, chia cho mỗi bà một nửa.
-Vâng, đúng như vậy đó, thưa Hoàng thượng [Sounds good to me]. Bà thứ nhất nói.
-Thôi, nếu thế, cho nó lấy con gái bà đó đi. Bà thứ nhì nói.
Vua phán:
-Bắt nó lấy cô con gái bà thứ nhất.
Nhưng bà này muốn xẻ nó ra làm đôi?
Vua cười khà:
-Thì đúng như thế. Thế mới đúng là bà mẹ vợ!