Nhật Ký
|
Confessions of a super Grass
Gunter Grass's Peeling the
Onion caused a furore when
published in Germany;
now available in English, it demands to be read, says Tim Gardam
Sunday June 24, 2007
The Observer
Peeling the Onion
by Gunter Grass
Harvill Secker £18.99, pp432
This is a book torn between the desire to confess and the
need to obscure.
Grass says he has written it 'because I want to have the
last word', but the last word does not tell all, nor is it meant to. He
can
only give us 'eloquently avoided words. Slivers of thought. Things that
hurt.
Even now'.
Thú tội trước bàn thờ, của siêu sao Grass,
nay đã có bản tiếng Anh.
Đây là một cuốn sách bị xâu xé giữa cái thú thú tội trước bàn thờ, và
sự cần
thiết phải mờ mờ ảo ảo, đánh lận con đen.
Grass nói, ông thú tội trước bàn thờ, vì muốn có lời cuối, những lời
cuối hóa ra là lời tránh né, một cách rất ư là hùng hồn!
Truyện này, Gấu thấy ở Diễn
Đàn Forum, lâu rồi, nay post lại, tính đi
một đường lèm bèm, nhưng sợ hư mất truyện, chỉ lọc ra vài câu, tuyệt
bút, với riêng Gấu.
Cỏ léc vẫn rập rờn xanh biếc
một màu, ngàn ngàn lớp sóng xô đuổi nhau chạy qua, xôn xao, khấp khởi.
Heo may thổi lồng lộng buốt lên tận óc. Lại mưa phùn hay đổ vào buổi
chiều tối, giăng mắc lên làng mạc một màn sương mờ dày đặc....
Trong hơi may, trên những triền đồi hoang chỉ còn độc mỗi lũ trẻ chăn
trâu. Chúng co ro trong áo tơi, da tái xám giữa lồng lộng gió. Trên
muôn triệu lá léc xanh xuyên qua lớp lớp mưa phùn là trong trẻo, là réo
rắt, là huyền hoặc tiếng sáo. Chưa bao giờ tiếng sáo nổi (1) niềm da
diết
đến thế. Không đứa nào lên tiếng. Chúng nắm chặt tay nhau nhìn về hướng
ngôi nhà nhỏ bên kia đồi. Phía đó, một làn khói bếp mỏng bay lên, vẽ
một đường cong mềm mại, rồi tỏa tỏa vào trong chiều muộn.
(1) Nguyên là "nỗi", Gấu sửa lại là "nổi", sử dụng như một động từ,
giống như "trổi", không biết có đúng ý của người xưa hay không? NQT
Trang Trần Thanh Hà
Tưởng
nhớ Thanh Tâm
Tuyền
Người thứ ba
Dẫn nhập
Người
Mỹ Trầm Lặng
Norman Sherry, người viết
tiểu sử Greene, còn là người viết tiểu sử Conrad. Như thế, chắc là có
sự gì tương tự, giữa hai ông này? Theo nghĩa, cả hai cùng quan tâm đến
trái tim của bóng đen? Miền Greeneland bao gồm Phi Châu, Việt Nam thời
hậu VNCH, hậu chiến?
*
Greene không ưa Mẽo, [làm sao ưa?], và đã có lần trả lời, nếu được
chọn, sẽ sống những ngày cuối đời của mình, ở Liên Xô thay vì Mẽo.
Sự tình không đơn giản như vậy. Trong bài viết về Greene, mở ra tác
phẩm Visiting Mrs. Nabokov,
Amis kể chuyến đi thăm Greene, hỏi, và ông này trả lời:
-Ý tôi muốn nói, là, ở đó, họ tưởng thưởng nhà văn một cách thật là
xứng đáng, khi coi nhà văn như là một hiểm nguy, because they pay
writers the compliment of regarding them as a danger. Nói rõ hơn, tôi
muốn chấm dứt những ngày cuối đời của mình ở Gulag hơn
là ở California.
Cũng trong bài viết, Martin Amis kể một giai thoại thật
thú vị: Greene đã từng gia nhập Đảng Cộng Sản, cùng với Claud Cockburn,
chỉ để
"hy vọng một chuyến đi Moscow miễn phí"!
Dọn
Nhà văn Việt không nên thoả
mãn với văn chương mạng mà bỏ qua những vận động thúc đẩy tự do xuất
bản trong nước. Điều nghịch lý là hiện nay, chuyện này chỉ có thể làm
tốt nhất thông qua những trang mạng như talawas.
Phan Nhiên Hạo
Nguồn
Bài viết của PNH đặt nhiều vấn đề, nhưng, thật khó đưa đến kết luận,
như trên.
Theo tôi, những trang văn chương mạng Việt Nam chưa làm được điều cần
làm: Làm điều nhà nước cấm làm, ở trong nước, cả ở trên mạng lẫn ở dưới
đất.
Đúng, văn chương mạng không làm sao thay văn chương giấy, nhưng điều mà
văn chương mạng Việt Nam phải làm là thay thế, cả hai thứ văn chương
mạng và giấy, cho trong nước, trong khi chờ tự do ngôn luận, bãi bỏ
kiểm duyệt.
Đó là vinh quang của nó, nếu thực hiện được điều mơ ước trên.
Trong bài viết Chúc Mừng 5 năm talawas tôi đã nhận ra điều này, và cho
rằng talawas đã không đạt được mục tiêu của nó, qua tuyên ngôn mở ra
diễn đàn, không những thế, còn tạo ảo tưởng cho những nhà văn ở trong
nước, hễ có bài đăng trên talawas, là cái vòng kim cô ở trên đầu dãn ra
được một tí.
Nhờ cái câu chào hàng: Có thể bị cấm truy cập ở Việt Nam!
Nhưng, một cách nào đó, talawas đâu phải trang mạng!
Gấu nhớ, trong một dịp một nhà văn trong nước mất, có cả một "đảng"
talawas đi đám tang, có cả vòng hoa phúng điếu nữa !
Một thực thể. Đâu phải đồ ảo!
Đó mới là nghịch lý của talawas, không phải của văn chương mạng Việt
Nam.
*
Vào thời đại
net như hiện nay, bất cứ một người viết nào ở hải ngoại, nếu có chút ý
thức, là đều hiểu, mình còn có bạn đọc ở trong nước. Rằng, họ đang đọc
mình. Theo thiển ý, hãy viết thế nào để cho họ đừng tủi thân, nếu không
đến nỗi phải văng tục.
Cuộc sống được
bảo đảm, cơm no dậm dật, viết, hết phiếm về lông lại về tóc, như vậy
liệu có thể coi đây cũng thuộc phạm trù "sự tầm phào của cái ác"?
*
Gấu này, có
lần vô trang nhà của một ông biếm văn số một hải ngoại, chuyên viết về
những chuyện ở bên trên đầu gối một tí, nhưng lại hay khoe, đọc báo này
báo nọ của Mẽo của Miếc. Bực quá, Gấu viết mail phạng, ông ta trả lời,
những báo nổi tiếng mà tôi đang đọc, anh dám nói là báo lá cải?
Gấu, vì lịch
sự, lại phải phúc đáp: Những báo Ngài đọc đó, không phải là báo lá cải,
nhưng, những bài mà Ngài đọc ở báo đó, là bài lá cải. Có khi ở báo đó,
bài đó, không phải cải, nhưng, một khi Ngài lấy về, là nó thành cải !
*
Riêng về thứ truyện chớp, phát kiến mới nhất của văn
chương mạng, như PNH cho biết, sự thực, xưa lắm rồi, và thuộc văn
chương bình dân Việt Nam. Chắc nhiều người còn nhớ bài thơ vịnh bạch
mã, cái gì gì... 'phi đến đít [đích] mà cái đít của bà chủ tui chưa kịp
khít [khép]....'
*
Vui thôi mà,
nói theo Đặng Tiến.
Dọn cứt thôi
mà, nói theo Pinter.
Chúc mừng 5
năm talawas
Nhật
Ký
Ác
Mộng
Tại sao họ tin tưởng vào Stalin?
Why They Believed in Stalin
By Aileen Kelly
Tear Off the Masks! Identity and Imposture in
Twentieth-Century Russia
by Sheila Fitzpatrick
Princeton University Press, 332 pp., $24.95 (paper)
Revolution on My Mind: Writing a Diary Under Stalin
by Jochen Hellbeck
Harvard
University
Press, 436
pp., $29.95
In a work published after he
was expelled from the Soviet
Union, the dissident writer Alexander Zinoviev
depicted a new type of human being: Homo sovieticus, a 'fairly
disgusting
creature' who was the end product of the Soviet regime's efforts to
transform
the population into embodiments of the values of communism. In recent
years the
term has acquired a more neutral sense, as material emerging from the
archives
of the former Soviet Union - confessions, petitions and letters to the
authorities, personal files, and diaries - has given scholars new
insights into
the ways Russians responded to the demand to refashion themselves into
model
Communists.
NYRB April 26, 2007
Nikolai Bukharin by David Levine
Trong một tác phẩm, viết sau
khi bị tống xuất ra khỏi nước mẹ Liên Xô,
nhà văn ly khai Alexander Zinoviev đã mô tả con người mới xã hội chủ
nghĩa, Homo sovieticus, ''một
sinh vật hơi bị ghê tởm', sản phẩm sau cùng của tất cả những cố gắng
của chế độ Xô Viết nhằm chuyển hóa nhân dân nhập thân vào những giá trị
ưu việt của Chủ Nghĩa Cộng Sản.
Những năm gần đây, do những nguồn tài liệu mới, con người mới XHCN [thì
cứ nói đại, con bọ] Homo Sovieticus đó,
đã có một cái ý nghĩa trung tính hơn, và chúng ta có được những tia
sáng mới mẻ, về cung cách, đường hướng người dân Nga đáp ứng với đòi
hỏi của nhà nước Xô Viết, trong cái việc đẽo gọt chính họ, cho đúng
khuôn với cái giường Chủ Nghĩa Cộng Sản.
Lạ làm sao, là, con người mới XHCN đó, có những tiền kiếp, nằm trong
những tầng sâu hoang vắng của văn hoá Nga trước Cách Mạng. Hiện tượng
Chúa Sẩy Thai đó, đã được tiên tri, "trù ẻo", từ đời thuở nào, giống
như tiền căn của một thứ cỏ, của một miền đất.
Note: Bản scan "Ác Mộng lắc", từ báo trong nước, đã được làm lớn ra,
theo yêu cầu của một độc giả Tin Văn.
Kính. NQT
Faulkner
trẻ
Bảnh hơn chúng ta
Miền Faulkner, hay Thị trấn,
Quận Yoknapatawpha County, dân số của nó, Faulkner cho biết, khi cho
xuất bản Absalom,Absalom!, vào
năm 1936, gồm: Trắng 6298. Đen 9313.
Chúng ta mắc nợ sáng kiến lạ lùng của Faulkner, nở rộ từ
1928 tới 1936,
theo cái nghĩa thật bảnh, mà trên một chục nhà xb đã quẳng cuốn tiểu
thuyết thứ ba của ông vô thùng rác.
Ba
thằng lăng nhăng
Để xẩy ra ba thằng lăng nhăng, con bọ... bất cứ một anh Mít, chị Mít
nào cũng có phần trách nhiệm, hoặc ít hoặc nhiều.
*
Một cách nào đó, chúng tôi đã không "ôm lấy" cuộc chiến đó, cả trong ý
nghĩa, "chống lại" nó.
Chúng tôi tởm nó, trong khi chúng tôi chỉ có nó, như là phần đời đáng
thương nhất, và cũng đáng yêu nhất, của chúng tôi.
Thử tính lại đi, bao nhiêu bạn thân, người thân, đã nằm xuống, vì nó?
Thư gửi bạn ta
Nhà thơ THT, trong một thư ngỏ gửi nhà văn VC tác giả Nỗi Buồn Chiến Tranh, qua đó, ông
tỏ ra rất bực vì những điều ông nhà văn VC viết về lính thám báo, bởi
vì, là thám báo, ông có thể quả quyết, viết như vậy là sai, là vu khống
cho thám báo.
Nỗi Buồn là tiểu thuyết. Và, giả như không phải là tiểu thuyết, thì,
một cá nhân ông THT, không thể nào đảm bảo cho cả lực lượng thám báo
được.
Nhưng, trường hợp ngược lại, giả tưởng, cho dù là giả tưởng, có
khi lại 'bảnh' hơn cái thực.
Và, theo nghĩa đó, những đoạn viết về thám báo, quả đã không làm được
điều Ngọn Núi Thần Kỳ
của Thomas Mann đã làm được.
*
Christia Wolf, một nhà văn [CS] Đông Đức, trong bài viết Di chuyển cái nghĩa [Shift of meaning]:
Thomas Mann, trong đó, bà kể, một lần bà bị sốc, khi một người
bạn rất thân, kể, vào lúc 18 tuổi, bị bắt đưa vô Lò Thiêu Auschwitz,
trong tất cả những nhà văn, Thomas Mann là người đã giúp bà sống
sót.
Nhờ, chỉ một dòng trong Ngọn
Núi Thần, dòng đó, đại khái như vầy: "Chẳng quan trọng chi
chuyện
liệu anh ta có sống sót hay không?" [It is not so important whether he
survives].
Dòng văn đó đã giúp bà ngộ ra rằng thì là làm người có nghĩa
là đừng tự coi mình là cái rốn của vũ trụ. Mình là cái quái gì cơ chứ?
Nhờ vậy, bà có thể nhìn một cách bình thản [calmly, đó là từ bà bạn tôi
dùng. Wolf], cái gì sẽ chảy ra từ cái vòi trong nhà tắm kia, là nước,
hay là
hơi độc?
Thomas Mann có thể không viết dòng trên, và bà bạn tôi rốt cuộc cũng
nhận ra như vậy, có lẽ ông ta đếch có viết như thế.
Nhưng ông nhà văn VC có viết như thế!
Và nhà thơ THT có viết như thế!
Như thế là như thế!
Cái khổ lớn lao của ông nhà văn VC là, nếu không tả mấy anh thám báo
Ngụy tàn ác, thì tả ai bi giờ?
Ông nhà thơ THT không thông cảm cho ông ta một tí nào!
*
Câu văn khủng khiếp nhất của Một Chủ Nhật Khác, chính là câu trên:
-Mình là cái quái gì cơ chứ?
Kiểu câu kệ dài thòng, trong văn Mít, trước Gấu, chưa hề có.
Lần đầu đọc Faulkner, Gấu, như Bác Hồ, lần đầu đọc Lenin, la lớn, nó
đây rồi!
Bác Hồ thì nhìn ra con đường cứu nước, giải phóng dân tộc Mít, Gấu nhìn
ra con đường giải phóng văn chương Mít!
Bác cháu ta là nhất, là số một, thưa Bác!
Đây là câu chuyện tiền kiếp của Gấu, mê một em nhà giầu, đài gương
chẳng thèm soi đến dấu bèo, bèn bịnh đến đi tầu suốt, trước khi đi, chỉ
xin được hửi tay người đẹp, đến mãi mãi kiếp sau sau, đúng vào khi xẩy
ra cuộc chiến Việt Nam, trước khi lừng lững khốc liệt đi vô Trung Tâm
Ba Tuyển Mộ Nhập Ngũ, thì được toại nguyện.
Vài kỷ
niệm về Mai Thảo
|
|