 |
Le Grand Meaulnes, the story
of a teenager who falls in love
with a girl then spends the rest of his life searching for her, is one
of the
most admired novels in French literature. Adam Gopnik on the
enchantment of
Alain-Fournier's tale of childhood innocence and erotic awakening.
Hà
Nội của Anh Môn
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến… nhé! Như bài thơ mang theo cùng chuyến đi sau cùng của bạn tôi. Như Hà Nội chẳng bao giờ tới được… Merde! Một kẻ lạ trong một thành
phố lạ
Je ne
Tớ đếch biết thứ văn chương
viết bằng máu và lửa. Cứ giả như, có khi nào viết một cái gì đó, về
cuộc chiến này, thì cũng không phải là những dòng "đường ra trận mùa
này
đẹp lắm", mà sẽ là một thứ văn chương viết bằng mồ hôi, bằng
ói mửa, bằng mủ lậu tim la hột xoài, bằng cứt đái.
Thơ Adam Zagajewski Tưởng
nhớ Thanh Tâm
Tuyền
At the moment of arrest, wrote the poet, "you tire as in a lifetime." In Shalamov's Martin Amis: Koba The Dread NgàyMột ngày trong đời Ivan Denisovich chính thức ra lò, Thứ Bẩy, 17 Tháng 11, 1962. Cứ như trong nhà thờ, ông chủ báo Novy Mir kể lại cho tác giả, tình hình tòa soạn, độc giả lặng lẽ vô, lặng lẽ đưa ra 70 kopeck, lặng lẽ lấy một số báo, và lặng lẽ ra ngoài, nhường chỗ cho độc giả khác! Nhưng, nếu như thế, liệu Một ngày trong đời Ivan có thể dài quá một số báo Novy Mir? Không thể, theo Gấu. Đúng ra, theo Lukacs, khi ông nhận định, vào thời điểm Cái Ác lên ngôi, cả văn chương và đời sống bỏ chạy có cờ, thì truyện ngắn đúng là cái anh chàng cảm tử đóng vai hậu vệ, cản đường tiến của nó. (1) Bếp Lửa, Kẻ Xa Lạ, Một ngày, Tướng về hưu… bắt buộc phải là truyện ngắn, không thể khác. Hơn thế nữa, chưa cần đọc, chỉ đọc mỗi cái tên truyện không thôi, là đã đủ ngộ ra chân lý. Nhân đang ồn ào về Dương Nghiễm Mậu, lịch sử không thể lập lờ, thế thì, tại nàm sao, trong danh sách trên, lại thiếu, những Rượu Chưa Đủ, Cũng Đành, Ngoại Ô Dĩ An và Linh Hồn Tôi, Con Thú Tật Nguyền, Trăng Huyết, Trái Khổ Qua, Dọc Đường, Tư, và, lẽ dĩ nhiên: Tứ tấu khúc viết về Lan Hương và Sài Gòn! Ôi chao, hoá ra Lukacs mới kỳ tài làm sao: ông biết trước, Cái Ác sẽ lên ngôi, và thiên tài của nơi chốn [ông thần đất, ông thành hoàng, ông địa...] sẽ ban cho miền đất bị trù ẻo này hơn một truyện ngắn, trong khi chờ, được chúc phúc trở lại. * (1) G. Lukacs, phê bình gia Mác xít, đọc Một ngày, và đưa ra nhận định như trên, về thể loại truyện ngắn. Trớ trêu là, Robert Conquest, và tiếp theo, Martin Amis, cũng dựa trên kinh nghiệm của Solz, của trại tù Stalin, để giải thích sự dài ngắn của một cuốn sách. Amis mở ra cuốn Koba The Dread của ông, bằng câu văn thứ nhì của Robert Conquest, trong cuốn Mùa Gặt Buồn: Tập thể hóa Xô viết và Trận Đói-Kinh Hoàng: The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization and the Terror-Famine: Nếu lấy chữ mà so với mạng người, thì những chuyện gì xẩy ra ở trong cuốn sách của tôi, cứ hai mươi mạng người thì tương đương với, không phải một từ, mà một con chữ. Câu tiếng Anh của Conquest, “We may perhaps put this in perspective in the present case by saying that in the actions here recorded about twenty human lives were lost for, not every word, but every letter, in this book”, tương đương với 3,040 mạng người. Cuốn sách của ông dài 411 trang. Conquest trích một câu của Grossman, câu này tương đương với 3.880 mạng trẻ em: "And the children's faces were aged, tormented, just as if they were seventy years old. And by spring they no longer had faces. Instead, they had birdlike heads with beaks, or frog heads-thin, wide lips-and some of them resembled fish, mouths open" [Mặt trẻ em thì già cằn, tả tơi, cứ như thể chúng 70 tuổi đầu. Tới mùa xuân chẳng em nào còn có mặt, thay vì mặt thì là những cái đầu giống như đầu chim...]   Trẻ em Ba Lan, 1941. Trận
đói của Lenin
Nature simplifies itself as
it heads
toward the poles (and
we head north now because so many scores of thousands were doing so, as
Stalin's rule developed, and as the camps crazily multiplied). Nature
simplifies
itself, and so does human discourse:
My language was the crude language of the mines and it was as impoverished as the emotions that lived near the bones. Get up, go to work, rest, citizen chief, may I speak, shovel, trench, yes sir, drill, pick, it's cold outside, rain, cold soup, hot soup, bread, ration, leave me the butt-these few dozen words were all I had needed for years. Life was reduced. Kolyma Tales is a great groan from someone chronically reduced. Solzhenitsyn captured the agony of the gulag in the epic frame, in 1,800 unflagging, unwavering pages. Shalamov does it in the short story - for him, the only possible form Kolyma Tales Trong Gulag, đời người co lại, và cũng thế, ngôn từ. Với Solz, 1.800 trang, với Shalamov, co lại còn truyện ngắn, không thể nào khác, Kolyma là cực điểm của sự hung dữ, đỉnh cao của Gulag. Nhân ngày 30 Tháng Tư, Gấu mới chợt nhớ ra là lý thuyết văn học của G. Lukacs, qua đó, truyện ngắn đóng vai anh hậu vệ cản đường Cái Ác, thực ra là 'đạo' của phe ta, VNCH, chiến thuật Quả Đấm, nhằm giải thích cái vụ mất cao nguyên. * 13.4. Hôm nay là sinh nhật của con, đúng ra chẳng nên nhắc chuyện đau buồn nhưng tháng Tư vẫn luôn luôn làm những ngưòi như bố mẹ cảm thấy bứt rứt. Có lẽ đã đến lúc bố mẹ đem cất kỹ lá cờ phủ trên quan tài chú Sĩ vào một nơi thật yên ổn, thật thiêng liêng là trái tim của mình... Tự truyện Dọn
Doris
LessingDNM quen gia đình BHĐ, bạn của
ông anh lớn, không phải ông anh nhỏ.
Biết rất rõ có mấy thằng cha Gấu, và nó có mấy cuộc tình bi thương.
Khi Gấu lấy vợ, anh nhắn qua NTV [không phải Tiến Văn], nếu nó không viết, là tao viết! Anh hăm he đưa cuộc đời, cuộc tình của Gấu vô tiểu thuyết! Ngay Gấu Cái cũng còn bị cám dỗ bởi danh vọng, anh mà viết về cuộc đời của anh là dư sức đoạt Nobel! Nhưng khi Gấu hỏi lại, không lẽ Nobel đáng cái giá đó, bả lắc đầu: Không đáng! Không đáng! "If I had to choose between a relative and a good story, I would take the story," she says of the outrage that The House of the Spirits provoked among her relatives in Chile. Nếu phải chọn, giữa một người bà con và một cuốn tiểu thuyết bảnh, tôi chọn cái sau. The undefeated Gấu thua bà này. Cuộc đời của riêng Gấu, là của riêng Gấu,'nhân loại' chẳng cần biết tới, và Gấu cũng chẳng hề có ý định trao đổi nó, với bất cứ một cái gì khác, dù bảnh tới cỡ nào! Theo nghĩa đó, Faulkner chỉ muốn làm một kẻ bị gạch tên ra khỏi Cõi Đoạn Trường, được lịch sử ném vô thùng rác! Những trò chơi nguy hiểm Tại sao đọc? Trong văn chương, có một cái gì đó, mà mọi thứ nghệ thuật khác, không có. Đúng ra, có lẽ phải nói, trong văn chương, thiếu một cái, mà mọi nghệ thuật kia, thì dư thừa! Gấu, nhà văn Mày khốn nạn lắm, giá như mày đừng nhẩy vô Việt Nam thì chắc là sẽ có tổng tuyển cử, đất nước thống nhất, tuy mấy anh Yankee mũi tẹt vẫn làm cha, nhưng Miền Nam không ở trong cái thế thua trận,"Chúng ông lấy sạch rồi, chúng mày còn cái gì mà đòi bàn giao?", Bùi Tín chẳng đã nói thẳng vào mặt Dương Văn Minh như thế? Câu của Bùi Tín chẳng cho thấy, tâm ác quỉ đẻ ra văn chương tồi bại, là gì? Chỉ đến khi đọc Brodsky, Gấu mới hiểu ra được câu của Dostoevsky, Cái Đẹp Sẽ Cứu Chuộc Thế Giới. * Ngay tài liệu mới nhất về Ngài Tổng Bí Thư Lê Duẩn, [xem Diễn Đàn Forum], chẳng cho thấy, Người vô thăm miền đất vừa chiếm đoạt được, thấy cái gì cũng hơn Miền Bắc, và - Người đã không ngồi ngay xuống vệ đường mà khóc, mà thống hối, về cái tội ác tầy trời, gây cuộc chiến tàn khốc, làm chết 3 triệu người dân Việt ở cả hai miền, và huỷ hoại Miền Nam, và sau đó, Miền Bắc - Người ra lệnh, cho tụi nó đi Kinh Tế Mới, đi học tập cải tạo mút mùa, vì cái tội đã dám hạnh phúc, sung sướng hơn Miền Bắc! * Về những tài liệu mới nhất này, Gấu sợ rằng, chẳng mấy chốc, sẽ có tài liệu cho biết, Bác, vì ngăn cản không được cánh Diều Hâu trong BCT quyết gây "cuộc nội chiến", nên buồn quá mà đi, cũng không chừng! Và cũng lại mấy "bạn hiền" ở Diễn Đàn khui ra! Thú vị thật!
|