*
Nhật Ký










NGUYỄN LƯƠNG VỴ
HOÀI ÂM HOÀI
Harmonica

Đọc thơ NLV

Ngàn năm sau của một thuở Saigon
ĐLK

Đọc thơ Cao Thoại Châu

Tiễn bạn
Nhà ngươi đi bỏ lại ngọn đèn đường
kẻ nào đó vô tình không tắt.
CTC

Tôi viết dưới ánh sáng của một ngọn nến: Sài-gòn.
Trong mỗi chúng ta đều có một Sài-gòn đang âm ỉ cháy.
Tôi đốt lên ngọn nến của tôi để cho Sài-gòn của bạn sáng ngời.
Lần Cuối Sài Gòn

của những ngày mưa mọc lên từ đất
 có ai buồn bỏ Huế ra đi
 nghe dòng sông thở giữa đêm hè
 nghe đá nổi rùa kêu trong từng khúc ruột.
CTC

SUBJECT: BRODSKY

&
*
Robert Vilain, điểm mấy cuốn trên, trên TLS 19 Tháng Giêng, 2007, cho biết, Sonnets to Orpheus của Rilke [Twenty-five of the minutely crafted poems], được viết trong chỉ bốn ngày, trong tuần lễ thứ nhất của Tháng Hai 1922. Vẫn theo ông, Orpheus là thần thơ, the god of poetry, và Sonnets, thơ của thơ [poetry itself, thơ tự thân], hay thơ vì thơ, poetry for poetry's sake. Còn Orpheus, qua Don Paterson, có thể cân bằng 'vĩnh cửu và hiện tại'. [Orpheus id able to balance 'eternity and the living present'].
*
Nếu như thế, thì câu thơ "Giọt mưa trời khóc ngàn năm trước, sao còn ướt trên lưng bàn tay" cũng làm được cái sự cân bằng đó !
*
Phê bình gia thứ thiệt, Nabokov có lần đưa ra nhận xét, là người đọc, không phải với cái đầu, mà bằng xương sống lưng của anh ta.
Hắn ta, giống như Gấu, đọc, đến giây phút diệu kỳ, giọt lệ trời biến thành giọt lệ người, bỗng thấy một làn hơi hạnh phúc từ huyệt bách hội ở trên đỉnh đầu, theo xương sống lưng chạy xuống, rồi tỏa ra khắp cơ thể, tới từng lỗ chân lông, và cứ thế tê lịm người đi, và thế là biết liền tù tì, đây là thơ thần.
*
-Phách lối vừa vừa thôi, cha nội. Bộ mi nghĩ, mi là phê bình gia thứ thiệt?
-Phê bình gia thứ thiệt hay không, chưa cần biết. Nhưng giây phút tê lịm người thì có thiệt.
*
Date: Sun, 23 Jan 2005 11:41:44 -0800 (PST)
From:
Subject:   hey
To: 
Hey ong Gau, ong la cai gi tren doi nay ma viet van phach loi , hay tu kiem diem lai xem minh co xung dang khong?
Mot doc gia
Nhà Hội
Giọt mưa trời khóc
*
"… trong túi luôn có một bài thơ đang làm dở."
TMT
Như thế, tất cả đều chỉ là những bài thơ làm dở, rồi, bất thình lình, thơ bật ra.
*
Cái sự bất thình lình này, cũng xẩy ra với Rilke, như tay Robert Vilain viết:
Rainer Maria Rilke's Sonnets to Orpheus are the product of an eruption of creative energy. Twenty-five of the minutely crafted poems were written in four days during the first week of February 1922. During the following week Rilke only wrote two more sonnets - although he did bring to a spectacular conclusion the Duino Elegies, which he had begun in 1912 but which had stubbornly resisted completion ever since. And then, from February 15 to 23, he composed the second volume of the Sonnets, giving fifty-five poems in all, most of them achieved in a total of a fortnight's inspired work. The Elegies are an often tortured struggle to understand the human condition, the status of the poet and the function of art in what Rilke calls "the interpreted world"; they combine envious nostalgia for a more authentic era before the world was broken by war and technological facility with an optimistic affirmation of the poet's capacity for celebrating the here-and-now.
*
Nguyễn Tôn Nhan mới bảnh: 229 bài lục bát ba câu, làm trong 10 ngày:
Trong tập này, tôi ghi chú là viết năm 1990 đến 1996, nhưng thực tế tôi chỉ làm có 10 ngày là xong, Trụ Vũ có chứng kiến điều này. Theo nhà thơ Nguyễn Lương Vỵ thì nhà thơ Huy Tưởng có tranh chấp về 'phát kiến' này; tôi thì không quan trọng lắm, cốt là phải viết như thế nào thôi. Chưa nói thực tế, Huy Tưởng chỉ làm 'những bài 14 chữ' thôi, chứ đâu phải 'lục bát ba câu', 20 chữ.
Phỏng vấn Nguyễn Tôn Nhan

How old is a 'young' novelist?
One of the perks of writing fiction used to be that you stayed young until you were 40. Now, according to Granta's latest list, the guillotine falls at 35.
Bao nhiêu tuổi thì được coi là tiểu thuyết gia trẻ?
Trẻ, cho tới 40. Nhưng qui định mới của cái máy chém, theo danh sách mới nhất của tờ Granta, quá 35, chém!
Việt Nam hà khắc hơn nhiều, 30 là chém, bất kể văn sĩ hay không văn sĩ.


NGUYỄN ĐÌNH THUẦN:
THẾ GIỚI CỦA NHỮNG HANG ĐỘNG THẠCH NHŨ

Chừng nào mà Đảng còn giữ độc quyền lãnh đạo, chừng nào còn có chuyên chính vô sản, thì việc đó phải là như thế thôi, không thể nào khác được. Tự do sáng tác phải lệ thuộc rất nhiều vào dân chủ hóa. Bao giờ có dân chủ hóa nhiều thì bấy giờ mới có tự do sáng tác nhiều. Hai cái đó nó gắn liền với nhau.
Nguyễn Hữu Đang. Nguồn

Hannah Arendt's Legacy
What Would Hannah Say?

Khi Adorno nói, sau Auschwitz mà còn làm thơ thì thật là dã man, ông muốn nói, theo như tôi hiểu, hai điều:
Một là: Không thể làm thơ sau Auschwitz.
Hai là: Nếu sau Auschwitz vẫn có thơ, thì phải có Auschwitz trong cái gọi là thơ đó.
*
Sau những tội ác của chủ nghĩa toàn trị ở thế kỷ 20 và nhất là những tội ác của Nazi, chúng ta đều là những cái xác sống. Chúng ta đều chết, mà không biết, mình đã chết.
Văn Học Pháp, Le Magazine Littéraire, số Tháng Hai, 2007, có "cuộc phỏng vấn lớn", grand entretien, nữ văn sĩ Elfriede Jelinek, Nobel văn chương, lương tâm tự vấn của nước Áo, nhân cuốn sách mới ra lò của bà đang gây chấn động, về cả hai phía, hoan hô và đảo đảo: Enfants des morts, Những đứa trẻ của những người chết  [Nguyên bản tiếng Đức: Die Kinder der Toten, Olivier Le Lay dịch ra tiếng Tây, Seuil, 25 Âu Kim].

**
NRYB đọc Istanbul: Hồi ức và Thành Phố. Cám ơn Hồi Ức.

Mai, Mai, để anh kể cho em nghe về một thành phố mà anh vừa biết yêu nó thì phải rời bỏ, một quãng đời của anh, bây giờ nhớ lại thấy đâu đó trong quá khứ những trái sấu vàng vương vãi, tiếng lá vàng xào xạc, tiếng còi mười giờ chạy dọc theo con phố Tràng Tiền.
Mùa Thu, màu thu Hà Nội, những lá cây vàng úa, hàng cây hai bên đường hình như cao thêm, thành phố trang nghiêm và buồn rầu như đang trầm ngâm suy nghĩ, buổi sáng trong suốt không vẩn một hạt bụi, tiết trời lành lạnh người ta quên đi, rồi đột nhiên nhớ lại, và chút giá lạnh đã len vào tâm hồn; buổi chiều sẽ bất chợt trở về, những con đường sẽ im lìm và trầm lặng hơn như giấu giếm một tiếng thở dài; chúng như bị bỏ quên, trừ một hai cặp tình nhân đi lại, hoặc một hai đứa nhỏ tha thẩn… Để anh kể cho em nghe về một thành phố mùa thu có những hạt mưa nhỏ như những hạt bụi bay trong gió, mùa hè vàng nắng đã qua đi từ lâu cùng những buổi tắm sông, nằm trên cát nóng bỏng, nhìn thẳng vào mặt trời.
Hà Nội, thành phố có hương thơm và mặt trời ve vuốt, thành phố mà Cẩn nói, được dựng lên cho những nhớ nhung và mơ tưởng của một thời trẻ dại, "con đường Trường Thi, hai hàng me bên đường vào khoảng tháng sáu, tháng bẩy như thế này, lá me bắt đầu rụng để lộ những nhánh cây nhỏ, những đứa trẻ háu ăn đã vô ý tưởng là những quả me, và ngó lên bằng cặp mắt thèm thuồng. Mùa hè vàng nắng không còn, nhưng những ngày cuối mùa nóng, người dân Hà Nội có thói quen trước khi ngủ mở tất cả những cánh cửa sổ để đón gió mát, đột nhiên trong đêm khuya, có những cơn gió lạ từ đâu chợt tới, thổi thốc những chiếc lá khô bay phấp phới, và người lớn vội vàng trở dậy đóng bớt cửa sổ, "đó là những dấu hiệu đầu tiên báo hiệu mùa thu trở về."
Những ngày ở Sài Gòn (1965)
*
Giấc mơ của làng Dinh
Pierre Haski trong 5 năm là phóng viên tại Bắc Kinh của tờ Giải Phóng, Libération, hiện nay, ông lên chức phụ tá giám đốc biên tập, và còn là đồng tác giả Nhật Ký của Ma Yan, sự xb cuốn này đã đem lớp học đến cho hàng ngàn học sinh Trung Quốc [coi www.enfantsduningxia.org]. Ông còn cho xb cuốn Máu Trung Quốc, Le Sang de la Chine, một cuộc điều tra về hàng ngàn nông dân Henan, bị nhiễm HIV do nghèo phải bán máu [coi blog của tác giả www.arenes.fr/cinquansenchine]. Ông là khách mời trong tháng của tờ Văn Học Pháp, số tháng Hai 2007, nhân cuốn tiểu thuyết Giấc Mơ làng Dinh được dịch từ tiếng TQ qua tiếng Tây. Cuốn này là tiểu thuyết hóa cuộc điều tra của chính ông, về cơn sốt không tên [tức bị nhiễm HIV mà không biết].*
Đọc cuốn tiểu thuyết của Yan Lianke tạo ấn tuợng thần kỳ ở nơi tôi. Cứ như thể tác giả đã chiếm đoạt vị trí phóng viên trong cuộc điều tra Máu Trung Quốc, và tiếp tục nó, ở cái chỗ mà tôi phải ngưng lại, như thể tiểu thuyết gia đã làm cái điều mà ký giả bị cấm làm.
Nói như thế có nghĩa, người viết tiểu thuyết đã đem da thịt, máu huyết, và linh hồn đến cho những sự kiện trần trụi, thô, và có thể nói, tàn bạo; đã tạo ra những nhân vật, trong cái chết và trong cái sống.
Làm như vậy, ngược ngạo làm sao, tiểu thuyết gia làm một công ích vô luờng cho chân lý, khi đem đến cho nó một sức mạnh hừng hực, và chấp nối thêm cho nó, một tâm hồn lạ kỳ.
Độc giả hãy cẩn trọng, điều này: tất cả những gì được kể ra trong cuốn tiểu thuyết đều xác thực....

*
Thời Báo, Time 12 Tháng Ba, 2007
Di sản từ cuộc chiến ngày nào:
Tại Việt Nam, Mẽo vưỡn còn một trận đánh dở dang, phải đánh tiếp.
Hình: Người mẹ của đứa trẻ dị tật này, bị chất độc mầu da cam.

Nhà văn Việt không nên thoả mãn với văn chương mạng mà bỏ qua những vận động thúc đẩy tự do xuất bản trong nước. Điều nghịch lý là hiện nay, chuyện này chỉ có thể làm tốt nhất thông qua những trang mạng như talawas.
Phan Nhiên Hạo
Nguồn

Bài viết của PNH đặt nhiều vấn đề, nhưng, thật khó đưa đến kết luận, như trên.

Theo tôi, những trang văn chương mạng Việt Nam chưa làm được điều cần làm: Làm điều nhà nước cấm làm, ở trong nước, cả ở trên mạng lẫn ở dưới đất.

Đúng, văn chương mạng không làm sao thay văn chương giấy, nhưng điều mà văn chương mạng Việt Nam phải làm là thay thế, cả hai thứ văn chương mạng và giấy, cho trong nước, trong khi chờ tự do ngôn luận, bãi bỏ kiểm duyệt.
Đó là vinh quang của nó, nếu thực hiện được điều mơ ước trên.

Trong bài viết Chúc Mừng 5 năm talawas tôi đã nhận ra điều này, và cho rằng talawas đã không đạt được mục tiêu của nó, qua tuyên ngôn mở ra diễn đàn, không những thế, còn tạo ảo tưởng cho những nhà văn ở trong nước, hễ có bài đăng trên talawas, là cái vòng kim cô ở trên đầu dãn ra được một tí.
Nhờ cái câu chào hàng: Có thể bị cấm truy cập ở Việt Nam!

Nhưng, một cách nào đó, talawas đâu phải trang mạng!
Gấu nhớ, trong một dịp một nhà văn trong nước mất, có cả một "đảng" talawas đi đám tang, có cả vòng hoa phúng điếu nữa !
Một thực thể. Đâu phải đồ ảo!
Đó mới là nghịch lý của talawas, không phải của văn chương mạng Việt Nam.
*
Vào thời đại net như hiện nay, bất cứ một người viết nào ở hải ngoại, nếu có chút ý thức, là đều hiểu, mình còn có bạn đọc ở trong nước. Rằng, họ đang đọc mình. Theo thiển ý, hãy viết thế nào để cho họ đừng tủi thân, nếu không đến nỗi phải văng tục.
Cuộc sống được bảo đảm, cơm no dậm dật, viết, hết phiếm về lông lại về tóc, như vậy liệu có thể coi đây cũng thuộc phạm trù "sự tầm phào của cái ác"?
*
Gấu này, có lần vô trang nhà của một ông biếm văn số một hải ngoại, chuyên viết về những chuyện ở bên trên đầu gối một tí, nhưng lại hay khoe, đọc báo này báo nọ của Mẽo của Miếc. Bực quá, Gấu viết mail phạng, ông ta trả lời, những báo nổi tiếng mà tôi đang đọc, anh dám nói là báo lá cải?
Gấu, vì lịch sự, lại phải phúc đáp: Những báo Ngài đọc đó, không phải là báo lá cải, nhưng, những bài mà Ngài đọc ở báo đó, là bài lá cải. Có khi ở báo đó, bài đó, không phải cải, nhưng, một khi Ngài lấy về, là nó thành cải !
*
Riêng về thứ truyện chớp, phát kiến mới nhất của văn chương mạng, như PNH cho biết, sự thực, xưa lắm rồi, và thuộc văn chương bình dân Việt Nam. Chắc nhiều người còn nhớ bài thơ vịnh bạch mã, cái gì gì... 'phi đến đít [đích] mà cái đít của bà chủ tui chưa kịp khít [khép]....'
*
Vui thôi mà, nói theo Đặng Tiến.
Dọn cứt thôi mà, nói theo Pinter.
Chúc mừng 5 năm talawas