---

---

khoiart.com

Orhan Pamuk
"If you lived in that corner of the world you would be obsessed with all the anxieties of nationalism".
Nếu bạn sống ở cái xó xỉnh đó [thành phố Hà Nội?], bạn sẽ bị ám ảnh bởi  tất cả những hồn ma cũ [những âu lo xao xuyến], của [cái gọi là] chủ nghĩa quốc gia, và viết ra những tác phẩm, thí dụ như Bóng Đè, hay Kiếm Sắc hay Vàng Lửa...
Nếu Gấu nhớ không lầm, NHT chẳng đã có một em, khi chết, ứa ra mùi hoa sữa, từ cái nơi chốn âm u và ẩm ướt?
Nhân tiện, ghé thăm Phan Thị Vàng Anh một tị.
Cái tít Khi người ta trẻ, một trong những truyện ngắn khởi nghiệp văn của em, thiếu.
Đầy đủ, nó phải như thế này, theo Gấu:
Khi người ta trẻ, lại là một ẻn, lại thông minh, lại có tài, nhưng đau nhất, lại là con của một trong những công thần của chế độ, thì sao?
PTVA khởi nghiệp văn bằng cái mặc cảm đó, và em viết văn, là để rũ bỏ cái mặc cảm đó.
Khi đã có tí tiếng tăm, phần lớn nhờ tài năng của em, nhờ vậy, em 'sống sót', tới lúc đó, em quật ngược lại cái chế độ mà ông via của em là một trong những công thần, bằng cách chứng tỏ, con người cần có lương tâm, chứ không cần có tính Đảng.
Cái luơng tâm này, nhiều người lầm nó là cái tính công dân, nhất là ở PTVA, sau loạt bài "tạp ghi" [tản văn thứ sáu], nổi đình nổi đám của ẻn, nhắm vào những đề tài nóng hổi. Bài nào cũng nhức nhối, nhưng thông minh, thật tài hoa. Em như đi dây, ở trên đầu, tất cả.
Bởi vì đó là những đề tài gây bức xức đến đám đông, nên người ta nghĩ, em viết văn, như là một công dân, bàn về những vấn đề thiết thân đến người dân.
Sai.
Em viết văn như là một con người có lương tâm.
Tính công dân ở Việt Nam chưa có. Gọi như thế, là một cách đánh tráo danh từ.
Chỉ đảng viên mới có tính công dân, người dân thường, nếu có tính công dân, thì họ đã được hưởng tất cả những quyền lợi và trách nhiệm, như công dân của bất cứ một đất nước tự do dân chủ nào.
Tao không cần con công thần, tao không cần tính Đảng, lương tâm, tao có rồi, bây giờ, tao cần... thơ!
Theo ý đó, Auden đã từng phán, bạn làm thơ vào tuổi nào, chứ không phải vào năm nào.
Đó là thử thách bảnh nhất, nhưng cũng mờ nhạt nhất, so với những 'dấu ấn' trước đó, của PTVA.

---

Nếu một mai
Thơ ĐLK

---

Les Bienveillantes

---

NGUYỄN LƯƠNG VỴ
HỐT NHIÊN
Gửi Nguyễn Đình Thuần

---

Giọt mưa trời khóc ngàn năm trước

---

Cựu chủ viết về nhân viên cũ
Bài viết Collector's Item, [tạm dịch: Hàng họ của tay thu gom] của Brodsky, trong On Grief and Reason, Về Khổ Đau và Trí Tuệ, mở ra bằng một câu thật khó nghe:
Bài viết về một đề tài tởm lợm, khùng điên, ma bùn như thế này [Given the lunacy this piece deals with], đúng ra nên viết bằng một thứ ngôn ngữ khác không phải tiếng Anh. Nhưng giải pháp độc nhất dành cho tôi, than ôi, là tiếng Nga, mà tiếng này thì đúng là "nguồn của nguồn", the very source, của tởm lợm, khùng điên, thần kinh.
Đề tài của nó, là về điệp viên.
Có những câu trứ danh như thế này:
Virtue, after all, is far from being synonymous with survival; duplicity is.
Đạo hạnh, nói cho cùng chẳng thể nào đồng nghĩa với sống sót. Nhưng nhập nhằng, bai ba mang thì đúng là cùng nghĩa với sống sót đấy.
Và ông nói thêm, thưa độc giả thân mến, quả là có vấn đề chiếu trên chiếu dưới, giữa yêu thương và phản bội.
[But you will accept, dear reader, won't you, that there is a hierarchy between love and betrayal].
Trong bài viết, có chi tiết về cái vụ ông ghé sạp tính mua tờ báo, thấy hình con tem điệp viên Kim Philby, mê CS, phản bội nữ hoàng Anh, chạy qua Moscow, đi chuyến tầu suốt, được phong tặng Anh Hùng Lực Lượng Vũ Trang Nhân Dân, Brodsky tởm quá, tay thò sẵn vô túi, tính lấy đồng tiền lẻ, bèn rút tay không, nháy mắt xin lỗi anh bán báo, và bỏ đi.

---

Tiểu thuyết gia kỳ cọ quá khứ.