Diary
|
@ Markham Fair, Oct
4 2008
Cao Thoại Châu
Có
người nào đổ bóng xuống thơ tôi
Câu
tám buồn
Chuồn
chuồn
Thương con mắt nai
Thơ
không đứng ở vành móng
ngựa
Có đấy. Ngoài Nguyễn Việt Chiến,
còn Joseph Brodsky, thí dụ.
Ai cho phép mi là thi sĩ?
Tòa
án: Chuyên môn của anh là gì?
Brodsky: Thi sĩ, dịch giả.
Tòa án: Ai chỉ định anh là thi sĩ? Ai cho anh vào hàng ngũ những thi sĩ?
Brodsky: Chẳng ai cả. Ai cho tôi vào hàng ngũ nhân loại?
Tòa án: Anh có học về cái đó không?
Brodsky: Học về cái gì?
Tòa án: Để trở nên thi sĩ. Anh không hề cố gắng học xong trung học, nơi
mà người
ta sửa soạn cho anh, người ta dậy anh...
Brodsky: Tôi không tin chuyện này liên quan đến học vấn.
Tòa án: Như vậy là thế nào?
Brodsky: Tôi nghĩ... vậy thì, tôi nghĩ, điều đó đến từ ông Trời.
Tôi hết còn tin vào nơi chốn đó
Note:
NVC, theo như trên net, dân Thạch
Thất, Sơn
Tây.
Thạch Thất gần Quốc Oai, quê Gấu, nhưng nổi tiếng hơn, với những nhà tù.
Chắc độc giả còn nhớ cú Mẽo nhảy dù xuống TT?
Làm nhục dân Ấn
Roars of anger
Aravind Adiga's debut novel,
The White Tiger, won the Booker prize this week. But its unflattering
portrait
of India
as a society racked by corruption and servitude has caused a storm in
his
homeland. He tells Stuart Jeffries why he wants to expose the country's
dark
side.
Bạch Hổ thắng Booker, nhưng
dân Ấn tại quê nhà không ưa bộ mặt xấu xa của đất nước được mô tả ở
trong đó.
Tác giả giải thích tại sao ông mang đồ dơ ra phơi ở trước nhà.
Làm nhục dân Thổ
Frankfurt Book Fair: Orhan Pamuk denounces Turkish
oppression
Tại Hội Sách ở Frankfurt
Orhan Pamuk tố cáo chế độ đàn áp của nhà nước Thổ.
Làm nhục dân Mit
TGM Kiệt: « Chúng tôi đi nước
ngoài rất nhiều, chúng tôi rất là nhục nhã khi cầm cái hộ chiếu Việt Nam ».
*
Bạch
Hổ giành Booker
Out
of the Darkness:
Adiga's
White Tiger rides to Booker victory against the odds
Bạch Hổ: The White Tiger
Tác
giả Aravind Adiga
Trong
khi chê thậm tệ cuốn của Rushdie, "The Enchantress of Florence," trước
khi ban giám khảo Man Booker quẳng vô thùng rác, tờ Người Kinh Tế,
số 13 Tháng Chín, 2008, lại khen nức nở một trong sáu cuốn lọt vào danh
sách chót, của một tác giả mới toanh: Aravind Adiga.
What a singular voice he has! Giọng văn mới
đặc biệt làm sao!
Và qua bài điểm,
cuốn sách quả là bảnh thật, và còn hơn thế nữa: có vẻ như cũng có một
con bọ ở trong đó: rằng nghèo đói
tham những quá là nguồn cơn sinh ra quái vật.
Với
Mít, ngược lại!
*
The Economist September 13th 2008
New
fiction
His
master's voice
The
White Tiger. By Aravind Adiga. Free Press; 321 pages; $24. Atlantic; £12.99
PLOUGHING
through a novel a day for nearly six months, the judges of the Man
Booker prize, Britain's premier award for
fiction, quickly make two discoveries: that most books start well and
then sink halfway through, and that almost all the novels soon sound
the same. So a new voice is as welcome, and as rare, as a fine ending.
Which is why all five judges wanted Aravind Adiga's first novel to be
on this year's shortlist, announced on September 9th. And what a
singular voice he has.
"The White Tiger" takes the form of a series
of letters to WenJiabao, the Chinese premier. Balram Halwai, the Bangalore businessman who writes the letters,
wants to tell the Chinese premier something about how life really is in
India:
not the pink sari of the tourist trail (pink is India's
navy blue) or the sentimental imagery of the poor, doe-eyed children.
Baham believes that poverty is so corrupting it produces monsters; he
should know for he is such a monster himself.
The son of a poor
rickshaw-puller who is taken out of school as a boy and put to work in
a teashop, Baham nurses dreams of escape. He finally gets his chance
when a rich village landlord hires him as a chauffeur for his son, his
daughter-in-law; Pinky Madam, and their two Pomeranian dogs, Cuddles
and Puddles.
The family moves to Delhi. There,
amid the cockroaches and the call centres, the 360,000,004 gods, the
shopping malls, the brown envelopes and the crippling traffic jams,
Balram learns about modern India, where the air is so
bad that it takes ten years off a man's life unless he drives round in
an air-conditioned car. "The cars of the rich go like dark eggs down
the roads of Delhi.
Every now and then an egg will crack open-a woman's hand, dazzling with
gold bangles, stretches out of an open window, flings an empty mineral
water bottle onto the road-and then the window goes up, and the egg is
resealed."
As Baham's education
expands, he grows more corrupt. Yet the reader's sympathy for the
former tea-boy never flags. In creating a character who is both witty
and psychopathic, Mr Adiga has produced a hero almost as memorable as
Pip, proving himself the Charles Dickens of the call-centre generation.
Nhật
ký
Bạch Hổ
là một loạt những lá
thư gửi cho thủ tướng TQ. Người viết thư là một thương gia ở Bangalore. Anh
ta muốn thông báo cho vị thủ
tướng TQ, cuộc sống thực sự ở Ấn: không phải mầu hồng xari dụ khị
khách du lịch,
cũng không phải hình ảnh những đứa trẻ nghèo, mắt như mắt nai. Balram
Halwai
tin tưởng, sự nghèo khổ ở Ấn độ hư thối, ung ruỗng, đến nỗi nó sản sinh
quái vật, anh ta biết rõ điều này, vì chính anh ta là một trong
những
quái vật
đó.
Tay chủ xị Booker cho biết cú tranh luận chót
“say sưa,
ngoạn mục, sôi nổi". Bạch Hổ được, không phải với đa số tuyệt đối
phiếu,
nhưng mà là xém một tí là rớt, thế mới thú.
Con cọp trắng
nhìn, bằng cái
nhìn sắc bén, không chớp mắt, xuống thực tại được gọi là phép lạ kinh
tế
Ấn độ.
Nhân vật phản diện và người kể chuyện, là một tên tự phụ, một thanh
viên vô
học, con trai của một tay kéo xe nghèo khổ. Bằng dối trá, phản bội, và
sử dụng
trí thông minh sắc bén của mình, Xuân Tóc Đỏ Ấn Độ cứ thế leo lên và
lọt được
vào thế giới của các đại gia, trùm tư bản, thương mại ở Bangalore. Cuốn
tiểu thuyết là thành quả của
một ký giả, với đối tác của mình - giữa một tay thuộc tầng lớp tạm gọi
là trung
lưu và những thành viên của giai cấp bần cùng Ấn độ.
Viết về đề tài giai cấp nản
lắm. Nhưng mọi chuyện là từ nó mà ra, thí dụ như khủng bố, sự bất ổn.
Cuốn
sách làm được điều rất tốt tại Ấn, tác giả nói, đại khái. Cần một cuốn
sách như
vậy ở đó.
"Có một điều gì rất khác
thường xẩy ra giữa người giầu và nghèo. Có một thời, ít ra thì cũng có
mối nối
giữa họ, một nền văn hóa, thí dụ, nhưng cái này bây giờ bị ăn mòn và
dân chúng
nhận ra điều này".
*
Đọc, có vẻ như Ấn độ rất giống Mít, hoặc, Ấn viết giùm Mít, một cuốn
tiểu thuyết, trong khi chờ Nobel, đợp đỡ Booker!
Nhưng ở Ấn, sự nghèo khổ sinh ra quái vật. Còn ở Mít, chiến thắng Miền
Nam sinh ra ruồi, ra bọ! Có khác!
Nhưng, cần một cuốn sách như vậy, ở đó.
Phúc
phương phì
Câu cuối
không hề có!
Ui
chao, trễ
quá rùi
Một độc
giả Tin Văn, chắc là
nữ độc giả, sau khi đọc bài viết về nỗi thiếu quê hương, không thể lớn
thành người,
đã viết mail, trách nhẹ Gấu, không thể so sánh Đỗ thi sĩ với Kim Phúc
được, vì
một lý do rất giản dị, không một người phụ nữ nào muốn cái chuyện, thân
thể của
mình bị mang ra làm trò, bất cứ trò gì, đừng nói trò tuyên truyền khốn
nạn. For
Your Eyes Only, không nhớ sao, Chú/Bác Gấu?
Bà/Cô
nhắc tuồng Gấu: Phải so
sánh với trường hợp Grass, và cái chân lý về thế kỷ bửn, thế kỷ Lò
Thiêu, Lò Cải
Tạo: Không ai muốn từ giã nó mà trên người không có tí… cứt!
Quả có thế: Đỗ Thi Sĩ chẳng có tí gì dơ dáy,
sau một cuộc chiến nhơ bẩn như vậy!
PXA than địa ngục hết chỗ, ông không biết đi đâu, không phải vì ông
nghĩ ông sạch, mà là vì cỡ như ông, phải có một nơi nào khác, thí dụ,
Lò Luyện Ngục. Nhưng nếu nói huỵch tẹt ra thì cao ngạo quá. Nên nhớ,
chỉ những thứ long trời lở đất, khi còn sống, thì chết, mới được đưa
xuống Lò Luyện Ngục, Purgatoire, thí dụ Sartre, Aragon, chẳng hạn.
*
Ông Ẩn trả lời
không một giây do dự : không có cành
đào, không có gì hết, ông Nhu «hù» Mĩ vậy thôi.
Diễn
đàn Forum
Đọc câu trên, là Gấu nhớ ngay ra me-xừ cán bộ lớp học tập cải tạo ngắn
hạn 3
ngày tại Bưu Điện. Mặt anh ta đỏ gay, cố kìm cơm giận: Bác Hồ sao lại
là bạn
của tên Việt gian NĐD!
Trong hai ông trên, liệu có ông nào mặt đỏ gay?
Hay cả hai đều... đỏ gay?
Như mọi cán bộ trung-cao, ông được triệu ra Hà Nội học
trường Đảng : không
ít nhà báo Mĩ tưởng rằng ông bị đi « học tập cải tạo » như những sĩ
quan VNCH.
Họ lại càng thắc mắc khi nghe lối giải thích rất « Phạm Xuân Ẩn » của
ông : «
Hà Nội lạnh quá, nên sau 10 tháng, tôi xin về », « Họ không biết đối xử
với tôi
ra sao, tôi thì hay giỡn mà họ thì quá nghiêm túc ». Nếu dùng tiếng
Pháp, có lẽ
ông Ẩn không dùng chữ « sérieux » (nghiêm túc) mà « constipé » (táo bón)
*
Mĩ tưởng rằng...
Ôi chao giá mà ông Ẩn được tí tì vết, stain, theo nghĩa của Grass, thì
cũng đỡ
đau đi một tí. (1)
Vả chăng, Gấu này còn nhớ "bạn mình" rất hơi bị ưa mặc đồ lính VNCH,
áo quần bó chặt lấy người... Và nếu như thế, giá mà ông Ẩn được cái
vinh dự
"cùng hội cùng thuyền" (2) vài ngày, trong số 10 ngày, thì cũng là một
kỷ niệm đẹp đấy chứ?
Gấu nhớ một tay viết văn, rất nổi tiếng, khởi nghiệp với những tờ báo
thiếu nhi
tại Sài Gòn. Tay này trốn lính,
chuyên mặc đồ
sĩ quan VNCH. Sau 30 Tháng Tư, lẽ dĩ nhiên anh đếch đi trình diện học
tập cải
tạo. Bị nhân dân trong xóm tố, bị Cách Mạng bắt, sau thả. Anh sau làm
cho báo CA,
đệ tử ruột của HBT, nghe nói bây giờ khá lắm.
Thú vị nhất, là sau 1975, có thời gian đói quá, anh đóng vai cán bộ, đi
buôn
lậu, bị bắt, đập bàn đập ghế gắt um lên, tụi mi phôn về Sài Gòn hỏi anh
Sáu Dân
[?], ảnh biết rất rành về tao!
*
Nếu dùng tiếng Pháp...
Gấu này lại nhớ đến... Hegel, khi hấp hối than, chẳng có thằng đệ tử
nào hiểu
được Thầy, nhưng có một đứa...
Anh đệ tử ruột mừng quá, khi thấy Thầy nhìn mình, và phán:
Tội thay, thằng đó lại hiểu sai!
Nhưng học trường Đảng mà sao còn than: "Họ không ưa tôi chút nào
hết," Ẩn nói đến những cán bộ cải tạo chính trị. "Nhưng tôi không
phạm phải lỗi lầm to lớn nào đến nỗi phải bị đem ra bắn." The Spy Who
Loved Us
(1) Grass, who was born in
1927, never pretended to have escaped the war
unstained.
Lịch sử, hay chính xác hơn, lịch sử Đức quả đúng là một cái nhà xí bị
tắc.
Chúng ta cứ thế móc cứt và cứt cứ thể đùn lên. Một nhân vật của Grass
lầu bầu.
Bây giờ cứt ngập đến tận cổ me-xừ Grass.
Nhưng đây là một con người đếch chịu trốn thoát lịch sử mà không có tí
cứt ở
trên người. . Grass và SS
(2) Năm 1975, chế độ mới đưa
tôi đi trại cải tạo, cùng với bạn bè của tôi,
"cùng hội, cùng thuyền"; chúng tôi rời đồng bằng lên vùng rừng núi,
dửng dưng, bình thản, không tuyệt vọng cũng không hy vọng. Tôi đã nghĩ
mình
"biến mất", chẳng mong ngày trở lại, như bọt bèo trong cơn lũ lịch
sử, tại sao không...
Thơ giữa
Chiến Tranh và Trại Tù
Muốn đưa ông Ẩn tới một vị trí lâu bền và có thể thu nhận được những
tin tức
tình báo, họ thấy ông không nên ở lại quân đội (giỏi lắm có thể lên tới
cấp đại
tá) hay nhảy vào chính trường (quá nhiều bất trắc), nên đã quyết định
ông nên
làm báo...
ĐD
forum
Ôi chao, chưa bao giờ nghề làm báo lại bị sỉ nhục đến mức như thế này!
Thảo nào Hegel lắc đầu than, không phải 'táo bón'!
NQT
*
Nhân vật Quân trong Thời Gian
Của Người, là từ PXA mà ra.
Đọc, làm nhớ tới Dũng của Nhất Linh, nhưng thực hơn, sống động hơn.
Hình ảnh
đẹp nhất của Dũng là đứng ở Bến Đò Gió, tóc xõa tung, mơ tưởng ra đi
làm cách
mạng. Quân trong Thời Gian Của Người chính là Dũng, với giấc mộng làm
cách mạng
đã trở thành hiện thực. Hình ảnh đẹp nhất, là những lúc đi gặp cách
mạng, và
phải bịt mắt bịt mặt, sợ mình bị lộ, các đồng chí bị lộ. Vào những lúc
tuyệt
đẹp như thế, chữ "Ẩn" mới lộ ra hết ý nghĩa của nó. "Ẩn" để
làm người không mặt, thực hiện nhiệm vụ hai ba mang, nhằm giải phóng
Miền Nam,
thống nhất
đất nước.
Đó là lịch sử Việt Nam
ở đỉnh cao của nó, trước khi Con Bọ xuất hiện: Thời đại không mặt. Con
người
không mặt, rồi biến mất, nhường chỗ cho Con Bọ.
Giấc mộng của Dũng - Chúng ta luôn luôn có dáng điệu của một kẻ sắp sửa
ra đi
[Camus] - trở thành thực, với Quân, và biến thành hiện thực cho cả
nước, với
cuộc giải phóng Miền Nam, và liền sau đó, bị Con Bọ chôm mất!
Đám Bọ còn tính khử luôn cả Ẩn, như chính ông xác nhận:
"Họ không ưa tôi chút nào hết," Ẩn nói đến những cán bộ cải tạo chính
trị. "Nhưng tôi không phạm phải lỗi lầm to lớn nào đến nỗi phải bị đem
ra
bắn."
*
Đọc
những lời thuyết minh của "Người của chúng ta
ở Paris", về trường hợp qua Mẽo học báo chí của PXA, là Gấu hiểu ngay
ra
lý do thất sủng của tay này: Không hiểu một tí gì về nguyên tắc 'không
mặt'
trong suốt chiều dài của lịch sử làm thịt người của phe ta: chỉ có nạn
nhân mà
không bao giờ có thủ phạm.
Không mặt: Ai cho phép mi thay mặt nhà nước để mà giải thích giải
thiếc?
Có nhớ Bùi Tín không? Chỉ vì dám thay mặt nhà nước chấp nhận cho DVM
đầu hàng
mà phải bỏ của chạy lấy người, mày chưa sợ hả?
Ông này hình như còn rành hơn cả nhà nước về vị đại ca, hay thủ lĩnh,
của ông!
Còn mấy sự lạ nữa. Báo chí nhà nước, thường là cắt, thiến những gì
không hợp ý,
vậy mà trong một số bài liên quan tới PXA đã để xì ra những tin tức
không lợi
như sau:
1. Trong bài viết "Những giây phút cuối
cùng của PXA" để
lộ cái cảnh ông bị những bóng ma của
quá khứ hành hạ, đến nỗi đi không nổi!
2. Trong bài mới trên Tuổi Trẻ, nhắc lại những lời chửi rủa của đồng
nghiệp Mẽo
của PXA, về cái sự phản bội họ của ông.
*
Theo Gấu, lời trách móc nhẹ nhàng nhất, nhưng lại nặng nề nhất về Ẩn,
là của
chủ cũ, khi để trong ngoặc hai từ "honest reporter."
Để trong ngoặc như thế, là, Time không những trách đầy tớ cũ phản chủ,
mà còn
tất cả những ai lăm le sử dụng báo chí vào những mục đích ô nhục, như
PXA đã
làm, qua cách giải thích tại sao tổ chức lại chọn nghề báo cho PXA, như
"Người của chúng ta ở Paris" trả lời một độc giả của tờ báo của nhóm
mấy ông ta.
Nên nhớ, rất nhiều nhà báo làm tình báo, nhưng cas của PXA là độc nhất,
khi
dùng chính một tờ báo của Mỹ để làm vỏ bọc cho ông.
PXA có thể là người đệ tử chân truyền của Mộ Dung Phục, với đòn "Gậy
Ông
Đập Lưng Ông" lừng danh giang hồ!
Chính vì thế mà Time là đau nhất. Họ không hề nhắc tới Ẩn, cho tới khi
ông
chết. Khi ông chết, họ đọc lời ai điếu, vinh danh ông, là một "honest
reporter" [trong ngọăc!].
Hơn ai hết, Time hiểu rõ, khi họ bị qua mặt như vậy, là biến tờ Time
thành cơ
quan của tổ chức, vô tình trở thành màng lưới điệp viên của VC, và của
Cộng Sản
trên toàn thế giới. Khi họ trả lương cho PXA, là trả lương cho kẻ đã
giết hại
không biết bao nhiêu lính Mỹ, bởi vì chính PXA thông báo cho VC đường
đi nước
bước của họ. Đây là những điều một đồng nghiệp của Ẩn đã viết thẳng ra,
trên tờ
Người Nữu Ước.
*
LE
CHOC PICASSO
C'est l'événement artistique
de l'année: l'exposition du Grand Palais, à Paris, confronte le maître du xxe
siècle à
ceux qui l'ont inspiré, du Greco à Van Gogh, de Velazquez à Manet. Ou
comment
ce révolutionnaire sut faire sienne l'histoire de la peinture pour
mieux la
réinventer.
Un rendez-vous exceptionnel
qui valait bien ce dossier spécial.
Il a incarné la modernité
absolue sans cesser de se référer à la tradition. Né vingt ans avant la
fin du
XIXe siècle, Picasso a reçu une formation académique, comme il était
alors de
règle, faisant du Prado, à Madrid, son premier contact avec l'histoire
de la
peinture, avant d'arpenter le Louvre, au début des années 1900. Ainsi
la
présence du Greco ou de Velazquez, d'Ingres ou de Poussin, ou même de
Cranach
et de Grünewald, est-elle sensible dans nombre de ses tableaux. Picasso
se
posera d'ailleurs lui-même en héritier: «Un peintre, écrit-il, a
toujours un
père et une mère. Il ne sort pas du néant.»
C'est ce dialogue artistique
que recrée, par un jeu de confrontations, l'exceptionnelle exposition Picasso et les maîtres. L'inspiration,
façon Picasso, ne fonctionne évidemment pas de façon banale. Elle ne
relève «
ni du pastiche ni de la paraphrase, mais de la réinterprétation sans
tabou ni
fétichisme », explique Anne Baldas sari, directrice du musée Picasso
et
commissaire de l'exposition. L'artiste étudie, s'approprie,
déconstruit, re
construit, s'amuse, provoque. A partir des années 1950, ce dialogue ap
paraît
d'ailleurs de façon plus systématique.
Les Femmes d'Alger, de Delacroix, Les
Ménines, de Velazquez, et Le
Déjeuner sur l'herbe, de Manet,
deviennent ainsi prétexte à de très nombreuses variations.
Picasso aurait sûrement aimé
visiter ce musée imaginaire. Déjà, en 1947, il avait été invité à
accrocher
quelquesuns de ses tableaux aux côtés d'œu vres du Louvre. Et il
avait choisi
de les confronter à Zurbaran, Delacroix et Courbet. En 1971, à
l'occasion de
son 90e anniversaire, huit de ses toiles furent exposées dans la Grande
Gale
rie du Louvre, son Arlequin voisinant avec le Gilles de Watteau. il
n'avait
alors pu cacher son émotion •
Annick
Colonna-Césari, avec
Cécile Thibaud (à Madrid)
et Marion Festraëts Picasso et les
maitres.
Galeries nationales du Grand Palais, Paris (Ville). Du 8
octobre
2008 au 2 février 2009. Picasso/Delacroix : Femmes
d'Alger.
Musée du Louvre, Paris
(1er) Du 9 octobre au 2 février 2009. Picasso/Manet : Le
Déjeuner sur l'herbe. Musée d'Orsay, Paris (Vile). Du 8
octobre au
lerfévrier
2009.
*
Một
biến cố nghệ thuật trong năm: Triển
lãm tại Đại Cung Điện ở Paris:
cuộc đụng đầu giữa Bậc Thầy của thế kỷ, Picasso, với những sư phụ của
Thầy: Từ
Greco tới Van Gogh, từ Velasquez tới Manet. Hay là, bằng cách nào nhà
cách mạng
nghệ thuật lấy cuộc đời của mình làm lịch sử nghệ thuật, để tái sinh nó.
Một cuộc gặp gỡ đặc biệt xứng đáng một số báo đặc biệt.
Một cuộc triển lãm đặc biệt
Hành trình của một thiên tài
Những tuyệt tác được giải mã.
Ông
đã thể hiện hiện
đại tính tuyệt đối trong khi
không ngừng qui chiếu về truyền thống. Sinh hai mươi năm trước trước
tận
cùng thế kỷ 19, Picasso đã được đào tạo theo tinh thần hàn lâm, đúng
bài bản thời của
ông, và Prado, ở Madrid, là vị thầy vỡ lòng đầu tiên của ông, với lịch
sử hội
họa, trước khi ông sải bước tại viện bảo tàng Louvre, những năm đầu
thập niên 1900. Và sau đó là sự hiện diện của những bậc thầy khác, ở
trong
nhiều bức tranh của ông. Ông tự coi mình là kẻ thừa kế: "Họa sĩ, luôn
có
bố và mẹ. Anh ta đâu đến từ hư vô".
*
Đời
của ông là tác phẩm của ông.
Nhà nghệ sĩ hiện đại
lớn lao nhất
là nhân vật của một sử thi trải dài một thế kỷ sáng tạo, với những xáo
trộn lịch
sử, những gặp gỡ. Giai thoại về ông ngày càng sống động, ba mươi lăm
năm sau
khi ông mất. Hàng ngàn bài viết về tiểu sử, tác phẩm, những cuộc triển
lãm tác
phẩm, từ Âu sang Á, tới tận Corée và Ukraine…
Không có vị khổng lồ nào của nghệ thuật hiện đại, Matisse, Cézanne, hay
Braque
đạt tới được tầm vóc huyền thoại như Picasso.
Phải nói là sự hiện hữu toàn
diện của Picasso được đặt dưới dấu ấn của sự ngoại khổ, không đo đếm
được, quá
tầm kích. Ông là nhân vật của một sử thi trong đó nghệ thuật và đời
sống xoắn
xuýt lấy nhau, sự khốn khổ và vinh quang, lịch sử lớn và lịch sử nhỏ.
Thiên tài
phát triển sớm, được ông bố, giáo sư nghệ thuật, đào tạo, ông chẳng mấy
chốc
được gọi là “Tiểu Goya”. Tài năng khiến ông "xém một tí" là trở thành
họa sĩ cổ điển lớn lao, nếu không kịp thời tránh thoát, để tự tìm ra
một số
phận cho mình.
Trong số phận đó, có cả cái thẻ Đảng, giữ cho đến khi chết!
Biết rồi.. xú nha
đầu!
Thảo
Trường
Nobel 2008
Politkovskaya
faced the
possibility of death with her characteristic stoicism: “They say that
if you
talk about a disaster you can cause it to happen. That is why I never
say aloud
what I am most afraid of. Just so it won’t happen,”…
"Người ta nói, nếu bạn nói về một thảm họa, là bạn có thể khiến cho nó
xẩy ra, thành ra tôi chẳng bao giờ la lớn lên, điều mà tôi sợ nhất. Để
cho nó đừng xẩy ra."
*
Ui chao, đúng là tình trạng Gấu những ngày thằng em trai sắp chết. Đến
khi nó chết, Gấu vẫn không tin, theo cái kiểu, vẫn muốn vặc lại Lão Tặc
Thiên: Tao đâu có la lớn lên đâu, mà tại sao em tao chết?
*
Có thể nói, ngay sau khi Gấu
thoát chết vì hai trái mìn của VC ở nhà hàng nổi Mỹ Cảnh nơi bờ sông
Sài Gòn, là
Gấu hiểu rằng, vậy là thằng của mình nguy rồi. Và khi thằng em đi Thủ
Đức, ra
trường, được bố trí về đơn vị địa
phương
quân canh giữ phi trường Sóc Trăng, là ngày nào Gấu cũng sống trong
thấp thỏm,
lo sợ. Gấu chạy tới nhờ bà cụ C [bà cụ ông anh nhà thơ TTT] cầu cứu,
bà nói
với ông tỉnh trưởng Bạc Liêu, Đại tá Út, chồng bà cô của bạn C. Ông Út
bèn viết
một lá thư tới tay tiểu đoàn trưởng đơn vị. Khi thằng em mất, còn giữ
trong túi
cái danh thiếp của Đại Tá Út. Vị tiểu đoàn trưởng nói với Gấu, khi
xuống Sóc Trăng đưa xác em về Sài Gòn mai táng, tôi nghe
nói,
anh của S. là nhà văn, nên đã ra lệnh đưa nó về làm văn phòng, trông lo
tờ báo
của đơn vị, và S. sẽ nhờ ông anh của mình đóng góp bài vở.
Vậy mà cũng không kịp.
Gấu khi đó viết bài cho Đài Phát Thanh
Sài Gòn, và, cùng lúc,
nhận được
hai điện khẩn, một, từ đài VTD thoại quốc nội [kế ngay bên Đài
VTD quốc
tế nơi Gấu làm việc], một, từ Đài Phát Thanh Sài Gòn, về vụ thằng em tử
trận.
Thằng em mất, chưa kịp thông báo địa chỉ cấp báo thân nhân với đơn vị.
Tại
anh tại ả?
Nỗi buồn quốc tịch
Trong những nỗi buồn
quốc tịch Đỗ Kh khui ra, thiếu, tất nhiên, bởi làm sao đủ cho được, đa
số liên
quan tới Mẽo, và vì liên quan đến Mẽo, Gấu xin được bổ sung một vài
trường hợp, cũng khá nổi cộm. Một, là của tay chê vị
TGM Kiệt không còn chút sáng suốt. Tay này, do đệ tử PXA,
[muốn biết rõ, xin đọc Một
ngàn giọt lệ rơi, của Đặng Mỹ
Dung], nên bị Mỹ gọi là “VC mole”, cấm vô Mẽo. Và của Milosz, thi sĩ Ba
Lan,
Nobel văn chương, bị Mỹ gọi là “Soviet mole”.
[Milosz’s ABC’s; entry: American Visa]. Sau khi ông được
Nobel, thì lại được
Reagan mời vô Bạch Ốc dùng cơm, và tặng mề đay vì những đóng góp cho
văn hóa Mẽo.
Sau
đây tôi xin giới thiệu
hai bài thơ của E.
Evtushenko, sáng
tác ở hai
thời kỳ khác nhau, nhưng đều cho thấy một bản lĩnh nổi bật, bản lĩnh
một người
cầm bút trung thực và dũng cảm.
Blog Ngyên Đầu Bạc.
Thú thực, đọc câu trên Gấu không
chịu nổi.
Nói thơ ông này hay, có bản lĩnh
“thơ”, thì còn được, vì liên quan đến khiếu thưởng ngoạn.
Nhưng "bản
lĩnh của một người cầm bút trung thực, và dũng
cảm", sợ… sai. Đọc Chuyện trò giữa
Volkov và Brodsky, là biết ông nhà thơ này khốn nạn như thế nào.
(1)
Trên blog này, còn có bài viết bênh vực Cholokov, Nobel văn chương.
Trong số những người tố cáo Cholokov chôm Sông Đông Êm Đềm có Solzhenitsyn.
Tuy nhiên, chứng cớ rõ nhất, theo Gấu, là sự khác biệt giữa tác phẩm
khổng lồ, tuyệt tác này, với số còn lại của ông ta. Gấu này quá mê Sông Đông Êm Đềm, nhưng khi đọc mấy
cuốn kia, thì nhận ra, có một khoảng cách rất lớn, về tài năng, về
đạo đức [qua sự thể hiện nhân vật] giữa Sông Đông, và những tác phẩm còn
lại, thí dụ Vỡ Đất Hoang.
Tay J.H. Chase đã từng viết một cuốn série
noire y chang đề tài trên, cuốn Eva, một trong những tuyệt tác của
ông, đến nỗi Tây Mũi Lõ phân vân không biết xếp cuốn này vào văn chương
đen, hay là trắng!
(1) Xin xem Chương Bách hại và Tống
xuất, Brodsky nói về vai trò 'consultant KGB' của thi sĩ nhà
nước Yevtushenko, trong vụ đầy ông đi nước ngoài.
Tuy nhiên, Yevtushenko, trong cuốn Đừng
chết trước khi ngỏm, Don't Die Before You're Dead, không nhận,
ông là consultant của KGB. Nhưng theo Maximos, ở Moscow, chức vụ tay
trái của Yevtushenko là trung tá KGB. Còn chức vụ tay mặt, mần thơ. Lâu
lâu
đổi tay cũng chẳng sao!
Khi
gặp BHD, cô bé 11 tuổi, cũng là lúc nỗi nhớ Hà Nội không còn sôi sục
như những ngày vừa mới di cư, nhưng đã lặn sâu vào trong xương trong
tuỷ, đột nhiên sống dậy, và thế là những gì gì, người nữ muôn đời,
thánh nữ… tất cả hiển hiện mồn một trên bộ mặt đen nhẻm với chiếc răng
khểnh, cặp mắt thông minh, dò hỏi, tại sao mi nhìn ta như vậy? Mi nghĩ
ta là Hà Nội của mi, hử?
Rồi những mối tình sau đó, hình như cũng bị ảnh hưởng bởi mối tình đầu
với một cô bé con, thành thử chẳng có mối tình nào có tí mùi sex, mùi
lá khô vì đợi chờ, mùi lá ướt tèm nhẹp, mùi cỏ ngai ngái…
Thảm thật, thảm thật!
Thánh thiện thật, thánh thiện thật.
*
Like the Coleridge
hero who wakes to find himself holding the rose of his dreams, I knew
these objects were not of the second world, which had brought me so
much contentment as a child, but of a real world that matched my
memories.
Orhan Pamuk
Như nhân vật của
Coleridge thức giấc thấy mình cầm khư khư trong tay bông hồng đen của
giấc mộng, tôi biết, tất cả những gì ở trong Tứ Khúc thì không
phải là từ thế giới tưởng tượng bước ra, chúng thuộc cuộc đời này. Và
chúng là một, với hồi ức của tôi, những ngày ở Sài Gòn.
|
|